Stek, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Rozwój zatoki moczowo-płciowej u płci żeńskiej i męskiej.

U płci męskiej z kanalików śródnercza powstają przewodziki odprowadzające jądra, a przewód śródnercza przekształca się

w przewód najądrza, nasieniowód i przewód wytryskowy.

U płci żeńskiej część śródnercza zanika wytwarzając narządy szczątkowe.

Śródnercze zaczyna wytwarzać mocz w 6 tygodniu ciąży i pełni filtracyjną funkcję nerki od czasu powstania nerki ostatecznej.

Wykład XII (Charakterystyka morfologiczna zarodka i płodu)

Rozwój ontogenetyczny człowieka można podzielić na dwa zasadnicze okresy:

1. Życia w łonie matki (wewnątrzmaciczny lub prenatalny)

2. Rozwoju po urodzeniu (postnatalny)

W rozwoju prenatalnym organizmu ludzkiego wyróżnia się trzy okresy:

1. Okres przedzarodkowy - od zapłodnienia do końca 3 tygodnia (21 dnia)

1. okres jaja płodowego (od 0 do 5-10 dni)

2. okres rozwoju listków zarodkowych (8-21 dni)

W tym czasie zygota przez stadia moruli i blastocyty, przekształca się w tarczkę zarodkową składającą się z trzech

listków zarodkowych (ektoderma, endoderma, mezoderma)

Trzeci tydzień

Pojawiają się fałdy głowowy i ogonowy. Powstają pierwsze naczynia w tym cewy serca oraz omoczni. Pęka błona

gardłowa. Powstają kolejno płytka, rynienka aż w końcu cewa nerwowa.

2. Okres zarodkowy - od początku 4 do końca 8 tygodnia (od 22 dnia do około 56-60 dnia)

Okres zarodkowy jest czasem szczególnej wrażliwości na działanie czynników teratogennych. Ewentualne narażenie

na ich wpływ w tym czasie prowadzi do obumarcia zarodka bądź do powstania dużych wad wrodzonych.

3. Okres płodowy - od 9 tygodnia do końca 38 tygodnia,. W tym czasie kontynuowany jest proces różnicowania

4. morfologicznego i czynnościowego tkanek, narządów i układów. Zarodek stopniowo przekształca się w płód,

5. a jego wygląd zewnętrzny - zależny od rozwoju mózgu, serca, wątroby, somitów, kończyn, uszu, nosa i oczu

6. - coraz bardziej upodabnia go do cech dziecka.

najważniejsze cechy morfologiczne zarodka

4 tydzień

• na początku 4 tygodnia zarodek zaczyna się nieznacznie zginać

• somity w liczbie od 4 do 12, tworzą charakterystyczne uwypuklenia po obu stronach cewy nerwowej.

• Cewa nerwowa jest zamknięta w odcinku środkowym, a jej niezamknięta część, przednia i tylna, tworzą otwór nerwowy przedni i tylny

• zawiązek serca tworzy wyraźnie uwypuklenie na powierzchni brzusznej. 21 dnia zaczyna bić serce a w 25 dniu bije już rytmicznie

• około 24 dnia pojawia się pierwszy (żuchwowy) i drugi (gnykowy) łuk skrzelowy. Następuje zgięcie zarodka i utworzenie fałdu głowowego i ogonowego

• około 26 dnia pojawia się trzecia para łuków skrzelowych

• zarasta otwór nerwowy przedni. Powstają trzy pęcherzyki mózgowe, które tworzą charakterystyczne uwypuklenie okolicy głowowej

• zgięcie głowowe i ogonowe nadaje zarodkowi kształt litery C

• równocześnie, w wyniku fałdowania poprzecznego, następuje oddzielenie się zarodka od pęcherzyka żółtkowego

• zawiązki kończyn górnych tworzą małe zgrubienia na brzusznobocznej powierzchni zarodka

• uwidaczniają się dołki uszne - zawiązki ucha wewnętrznego

• w końcu 4 tygodnia (28 dnia) zarasta otwór nerwowy tylny, powstaje czwarta para łuków skrzelowych, tworzą się pączki kończyn dolnych

• powstają plakody soczewkowe - przyszłe soczewki, w formie zgrubień ektodermalnych na bocznych powierzchniach głowy

• ogon stanowi wyraźną cechę zarodka w tym okresie

5 tydzień

• w 5 tygodniu nie zachodzą większe zmiany w kształcie zarodka w porównaniu z okresem poprzednim, z wyjątkiem

• okolicy głowowej (co spowodowane jest szybkim wzrostem i różnicowaniem się pęcherzyków mózgowych)

• okolica twarzowa głowy zbliża się do wyniosłości sercowej

• z zagłębienia ektodermy okolicy drugiego łuku skrzelowego wytwarza się zatoka szyjna

• w zawiązku kończyny przedniej tworzy się płytka dłoniowa

6 tydzień

• w zawiązkach kończyn górnych można wyróżnić okolicę łokciową, nadgarstkową i promienisty zarys palców.

• Różnicowanie zawiązka kończyny dolnej zachodzi nieco później

• powstaje przewód słuchowy zewnętrzny, który łączy się ze zgrubieniem małżowiny usznej

• zawiązek oka jest wyraźniejszy z powodu pojawienia się barwnika siatkówki

• stosunkowo duża głowa zgina się nad wyniosłością sercową

• okolica szyjna i grzbietowa zaczyna się prostować

• w okolicy lędźwiowo-krzyżowej widoczne są somity

---