HOSPITACJA DIAGNOZUJĄCA W PRAKTYCE

O hospitacji diagnozującej osiągnięcia uczniów mówi się coraz częściej. Zdajemy sobie sprawę, że ma to być forma lekcji przygotowanej oraz zaplanowanej pod kątem obserwacji umiejętności uczniowskich. Cały problem jaki pojawia się w przygotowaniu zajęć hospitacyjnych dotyka rozwiązań praktycznych.

Jak zaprezentować przed grupą gości obecnych na lekcji ( nauczycieli, rodziców, dyrektora ), że daną umiejętność opanowali wszyscy, większość czy zaledwie kilku uczniów?

Lekcja musi być poprowadzona tak, aby każdy obserwujący ją gość mógł zdiagnozować stopień opanowania umiejętności czy wiadomości uczniowskich - jest to zasadniczy cel lekcji. Dodatkowo zajęcia powinny być atrakcyjne, bogate w metody aktywizujące, by chociaż częściowo zaprezentować warsztat pracy nauczyciela.

Oto propozycja lekcji języka polskiego w kl. III gimnazjum przygotowana pod kątem hospitacji diagnozującej osiągnięcia ucznia. Na lekcji było obecnych 7 nauczycieli oraz dyrektor szkoły. Podczas omówienia zyskała ona bardzo przychylne opinie; nauczyciele zwrócili uwagę na dużą atrakcyjność proponowanych ćwiczeń, szybkie tempo pracy oraz łatwość diagnozowania osiągnięć uczniów.

Scenariusz lekcji języka polskiego w klasie III gimnazjum,

przygotowany pod kątem hospitacji diagnozującej osiągnięcia ucznia

Treści programowe: Posługiwanie się odpowiednią terminologią z zakresu

fleksji - rozpoznawanie, nazywanie oraz poprawne użycie
właściwych form językowych.

Temat lekcji: O częściach mowy prawie wszystko - powtórzenie.

Cel lekcji: Znajomość części mowy, fleksyjnej budowy wyrazów oraz zastosowanie wiedzy z zakresu nauki o języku w praktyce.

Cele pośrednie :

Uczeń:

- nazywa części mowy

- rozpoznaje podstawowe części mowy

• zna informacje niezbędne do operowania prawidłowymi strukturami gramatycznymi

• wykorzystuje wiedzę teoretyczną w praktyce

• bada budowę fleksyjną wyrazów

Oczekiwane osiągnięcia uczniów:

Badane czynności Uczeń:	Nr zadania
nazywa części mowy, odpowiadając na hasła krzyżówki	1
rozpoznaje, wyszukuje rzeczowniki w tekście	2
wyszukuje i nazywa nieosobowe formy czasownika	3
zna informacje niezbędne do prawidłowego konstruowania wypowiedzi, w tym zagadnienia poprawnościowe	4
stosuje właściwe formy fleksyjne w zdaniach ( wykorzystuje wiedzę w praktyce ) poprawia błędne sformułowania	5 6
rozpoznaje części mowy, dokonuje analizy gramatycznej zdania	7
bada budowę fleksyjną wyrazów	8

Środki dydaktyczne:

- przygotowane karty pracy dla uczniów ( krzyżówka, tekst z lukami, test pytań

zamkniętych )

Struktura lekcji:

1. Czynności porządkowo-organizacyjne

2. Nawiązanie do poprzedniej lekcji

3. Rozdanie kart pracy i podanie planu pracy.

4. Przystąpienie do realizacji zadań:

• uzupełnianie krzyżówki

• wykonanie ćwiczenia 2 i 3

• test wiedzy: prawda - fałsz

• uzupełnianie tekstu z lukami

• test pytań zamkniętych

• ćwiczenia uzupełniające

5. Podsumowanie lekcji.

KARTA OBSERWACJI W TRAKCIE HOSPITACJI DIAGNOZUJĄCEJ

( otrzymuje ją każda osoba chcąca dokonać diagnozy umiejętności uczniów )

Standard wymagań egzaminacyjnych	Zagadnienie hospitacyjne Uczeń:	Nr zadania	Wszyscy opanowali	Większość opanowała	Niektórzy opanowali	Zaledwie kilku opanowało
Umiejętne stosowanie terminów, pojęć, procedur z zakresu nauki o języku	Zna części mowy, rozpoznaje je i nazywa	Zad. 1 Zad. 2 Zad. 3 Zad. 7
		Posiada informacje niezbędne do operowania prawidłowymi strukturami gramatycznymi	Zad. 4
		Wykorzystuje wiedzę z zakresu nauki o języku do tworzenia zdań poprawnych pod względem gramatycznym	Zad. 5
		Poprawia błędne sformułowania	Zad.6
		Bada budowę fleksyjną wyrazu	Zad. 8

Karta pracy ucznia kl. III

1. Rozwiąż krzyżówkę:

1. Część mowy, która odmienia się przez osoby, liczby, czasy, tryby.

2. Odpowiada na pytanie: jaki, który, czyj?

3. Odpowiada na pytanie: jak, gdzie, kiedy?

4. Utwórz 2 osobę trybu rozkazującego dla czasownika „stać”

5. Odpowiada na pytanie: ile?

6. Nieodmienna część mowy, przykładowo: nad, pod, w

7. Hej, ha, hola - jaka to część mowy?

Uwaga: Nauczyciel pyta kolejno: jak brzmi hasło, ile osób wypełniło całą krzyżówkę, komu brakowało jednego, 2-3 haseł ( uczniowie odpowiadają podnosząc rękę w górę)

2. Z podanego zdania wypisz rzeczowniki i policz je:

Wybryki Jacka mimo dużej tolerancji i wyrozumiałości mogły doprowadzić do szaleństwa.

Nauczyciel pyta: Kto znalazł 2 rzeczowniki, 3 , 4, 5, 6 rzeczowników - uczniowie podnoszą rękę.

Informuje, że prawidłowa odpowiedz to 5 ( można ocenić, ile osób podniosło rękę przy prawidłowej cyfrze)

III. Wypisz nieosobowe formy czasownika i nazwij je:

Okradziono sklep. Policjanci musieli spisać protokół. Zbyt szybko zamykając sprawę, potwierdzili złe funkcjonowanie organów ścigania.

1............................................................

2. ..........................................................

3............................................................

Nauczyciel przechodzi po klasie i sprawdza odpowiedzi na kartach pracy, prosi kilka osób o odczytanie form czasownikowych.

4. Nauczyciel prosi o przygotowanie małych karteczek. Na nich uczniowie będą zaznaczać odpowiedzi

P- prawda; F- fałsz.

1. Istnieje 1 osoba liczby pojedynczej trybu rozkazującego. ( F )

2. Cechą charakterystyczną trybu przypuszczającego jest cząstka „by”. ( P )

3. Czasownik „modlę się” występuje w stronie zwrotnej. ( P )

4. Rzeczownik jest tylko i wyłącznie nazwą rzeczy. ( F )

5. Istnieją rzeczowniki, które mają tylko liczbę mnogą. ( P )

6. Zaimek to część mowy, która występuje zamiast jakiejś innej części mowy. ( P )

7. Partykuła nie wzmacnia wypowiedzi, ale wyraża emocje. ( F )

8. Partykułę „nie” zawsze piszemy oddzielnie. ( F )

9. Przed wszystkimi spójnikami stawiamy przecinki. ( F )

10. Wykrzyknik to nie tylko nazwa znaku interpunkcyjnego ale również część mowy. ( P )

Uczniowie w ławkach wymieniają się karteczkami, sprawdzają sobie nawzajem, nauczyciel podaje prawidłowe odpowiedzi; na koniec pyta, kto zrobił bezbłędnie, kto zrobił jeden, dwa, trzy błędy itp.

V. Wstaw we właściwej formie:

1. Wczoraj on szybko ( iść)............... do domu, bo ( przyjechać)................................ goście.

2. (Mleć)...................... kawę już od godziny i ciągle jej brakuje.

3. Oni (umieć) ............................to zadanie, ale go nie rozwiązują.

4. Spotkałem się z moim ( przyjaciel)...........................................

5. Odwiedziliśmy wielu twoich ( przyjaciele)...............................................

6. Na historii mówiliśmy o eksponatach zamieszczonych w (muzeum)....................................

7. W zupie pływały tłuste ( oko)................... W dzbanie urwały się oba (ucho)........................

8. Nasza sąsiadka ma (5)........................... dzieci.

9. Do klasy Ia chodzi (24) ................................................. uczniów; (15) ................................. dziewczynek, (9).................................. chłopców.

10. Na sali leżało wielu chorych, w tym ( 11).......................................... dzieci.

Uczniowie wypełniają tekst z lukami, wymieniają się kartami pracy i sprawdzają sobie nawzajem - nauczyciel odczytuje tekst wypełniony poprawnie; pyta ile osób zrobiło zadanie bezbłędnie, kto popełnił do dwóch błędów, 3-4 błędy itd.

6. W tym momencie rozpoczyna się ćwiczenie ustne, podczas którego każdy uczeń na forum klasy wykazuje się znajomością omawianych zagadnień. Nauczyciel prosi o poprawienie błędnych sformułowań. Do każdego ucznia kolejno kieruje jedno błędne zdanie np.

• Jaki numer ma twoje mieszkanie?

• Ile aktorów zagrało w filmie?

• Kogo samochód stoi przed domem?

• Odkąd nosisz okulary?

• Dzięki pożarowi straciłem wiele rzeczy.

• Piotrek cofnął się do tyłu.

• Wacek wszedł na lód i zaczął pękać.

• Będąc mały las mnie przerażał.

• Siedzieć na kasie

• Kilka dni pod rząd itp. ( w zależności od liczby uczniów)

Następnie nauczyciel zapowiada ćwiczenie polegające na wypełnieniu testu pytań zamkniętych. Wypełnia go każdy uczeń indywidualnie, zaznacza prawidłową odpowiedz. Po zakończeniu nauczyciel odczytuje prawidłowe odpowiedzi, każdy sprawdza sobie i zlicza ilość błędów. Przez podniesienie ręki sygnalizuje, ile popełnił błędów.

VII. Wybierz prawidłową odpowiedź:

1. Przez przypadki odmienia się wyraz: 2. Rzeczownik „pisanie” oznacza:

1. nad a) stan

2. praca b) cechę

3. pracować c) czynność

4. wysoko d) przedmiot

3. Nie stopniuje się przymiotnik: 4. Wyłącznie spójniki zawiera szereg:

a) płócienny a) na, się, oby

b) duży b) i, oraz, ale, więc

c) dobry c) och, bym, czy, tylko

d) czysty d) przy, zza, nad, od

5. W zdaniu : Przez pół lekcji dwie uczennice szukały w trzech słownikach informacji o pisowni wyrazów użyto:

1. 1 liczebnika

2. 2 liczebników

3. 3 liczebników

4. 4 liczebników

6. Szereg składający się z wykrzykników to:

1. niechaj, nie , przynajmniej

2. wyjdź !, pisz!, oddaj!

3. och, ach, hej, ha

4. przy, za, u, o

7. W zdaniu: Nad stawem krążyły dzikie kaczki wyrazy występują w następującej kolejności:

1. rzeczownik, czasownik, przyimek, przymiotnik, rzeczownik

2. przyimek, czasownik, rzeczownik, przymiotnik, rzeczownik

3. przyimek, rzeczownik, czasownik,. przymiotnik, rzeczownik

4. zaimek, czasownik, rzeczownik, rzeczownik, przymiotnik

1b, 2c, 3a, 4b, 5c, 6c, 7c

Jeżeli zostanie czasu można przy tablicy dokonywać analizy fleksyjnej wyrazów wywołując do odpowiedzi z każdego rzędu po dwóch uczniów ( wyrazy typu: przyjacielem, rybak, okno, torbie itp. ).

Opracowała :
mgr Halina Winkler
nauczyciel j. polskiego
w Gimnazjum w Marklowicach

44-321 Marklowice

ul. Wyzwolenia 160

---