Laktacja
Anatomia sutka.Przemiany w gruczole piersiowym przygotowujące do laktacji
15-20 zrazików ułożonych promieniście, oddzielonych tk. tłuszczową
Zrazy-zraziki-pecherzyki
Przewód mleczny-przewód zrazikowy-przwóe pęcherzykowy
Galaktocoele- zatkany przewód mleczny
Sutki dodatkowe (polimastia)
Etapy laktacji
Hormony biorące udział w laktacji
odruchy nerwowo-humoralne wpływające na proces laktacji
-odruch prolaktynowy
- odruch oksytocynowy
Skład mleka
siara (skład)
białka, tłuszcze, składniki mineralne i witaminy
laktacja a odporność
- IgG słabo wchłaniane z mleka
- IgA przeciwdziałaja przyleganiu bakterii w świetle jelit, szczególnie E.coli
- limf. T i B - niepewna funkcja
- makrofagi- niszczą bakterie chorobotwórcze bezpośrednio w jelitach dziecka
Korzyści karmienia naturalnego
Dla matki
Zapobieganie krwotokom poporodowym (oksytocyna powoduje obkurczanie mięśnia macicy)
• Zmniejszenie ryzyka anemii z niedoboru żelaza (macica szybciej obkurcza się, później wracają miesiączki)
• Szybsza utrata zbędnych kilogramów i powrót do figury sprzed ciaży.
• Karmienie piersią przynajmniej przez 3 miesiące zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworu piersi przed okresem menopauzy nawet o 50%.
• Karmienie każdego dziecka piersią przynajmniej przez 2 miesiące zmniejsza ryzyko nabłonkowego raka jajnika o 25%.
• Zmniejszenie ryzyka osteoporozy - Ryzyko złamania szyjki kości udowej u kobiet po 65 r. życia zmniejsza się do połowy, jeśli karmiły piersią. Jeśli czas trwania karmienia był dłuższy niż 9 miesięcy na każde dziecko, ryzyko zmniejsza się do ¼. Kobiety, które karmiły piersią, badane w okresie przekwitania miały o 41 mg/cm2 wyższą gęstość kości w odcinku lędźwiowym kręgosłupa w porównaniu z tymi, które nigdy nie karmiły.
• Zwiększenie odstępów między kolejnymi dziećmi - wysoki poziom prolaktyny działa hamująco na czynność jajników i w naturalny sposób opóźnia powrót płodności i wydłuża odstępy między urodzeniem kolejnych dzieci. Przy przestrzeganiu pewnych zasad karmienie piersią jest skuteczną metodą planowania rodziny (Metoda LAM)
• Prolaktyna nastraja kobietę łagodnie i czule wobec dziecka. Matka jest spokojniejsza, cierpliwsza, lepiej znosi trud macierzyństwa, łatwiej czerpie z niego radość i satysfakcję.
Dla dziecka
Rzadziej zapadają na choroby zakaźne układu:
- oddechowego,
- moczowego,
- pokarmowego (biegunki, martwicze zapalenie jelit NEC),
- zapalenia ucha,
- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,
- rzadziej dochodzi do bakteriemii (AAP 2005).
Ponadto:
Karmienie podczas iniekcji powoduje działanie przeciwbólowe (AAP 2005).
U niemowląt karmionych piersią stwierdza się trzykrotnie mniejsze ryzyko zespołu nagłego zgonu niemowląt SIDS.
Karmienie piersią ma również skutki długofalowe:
Obniża u dzieci, w ciągu dalszych lat życia, ryzyko wystąpienia:
- nadwagi,
- otyłości,
- cukrzycy typu I i typu II,
- astmy,
- białaczek i chłoniaków złośliwych (AAP 2005).
Dorośli karmieni w dzieciństwie piersią mają niższe ryzyko
- hipercholesterolemii (AAP 2005),
- niższe ciśnienie tętnicze,
- niższe ryzyko nadciśnienia (Leon-Cava 2002).
Również stwierdzono że mają:
- nieco lepszy rozwój funkcji poznawczych (AAP 2005),
- rozwój psychomotoryczny (Leon-Cava 2002)
- wyższy iloraz inteligencji (Lucas 1992)
- osiągają lepsze, od dzieci karmionych sztucznie, wyniki w testach badających inteligencję w różnych grupach wiekowych (Lucas 1998, Mortenson 2002)
Rozwój psychospołeczny
Dziecko jest karmione piersią wiele razy w ciągu doby, bo mleko kobiece jest jednym z najbardziej rozcieńczonych pokarmów wśród pokarmów ssaków.
Częsty, bezpośredni kontakt matki z dzieckiem oraz ich wzajemne oddziaływanie stymulują psychomotoryczny i społeczny rozwój dziecka:
- kontakt wzrokowy z matką, obserwowanie mimiki twarzy
- bliskość ciała matki (poczucie bezpieczeństwa)
- częsta zmiana pozycji podczas karmienia (stymulowanie ruchów gałek ocznych
- i rozwoju ruchowego ciała)
Karmienie mlekiem kobiecym chroni dzieci przed:
Próchnicą zębów mlecznych i stałych. W podgrupie dzieci karmionych do 2-3 lat i spędzających dużo czasu przy piersi, również w nocy - obserwuje się zwiększony odsetek próchnicy zębów mlecznych, ale zachowanie to nie jest normą w populacji dzieci karmionych piersią. Udowodniono, że długotrwałe karmienie piersią nie zwiększa ryzyka próchnicy.
Wadami zgryzu
Ssanie piersi jest ćwiczeniem, które stymuluje prawidłowy rozwój mięśni szczęki i żuchwy. Im dłużej dziecko jest karmione piersią, tym mniejsze jest ryzyko wystąpienia wady zgryzu. Jednocześnie wyeliminowane zostają nieprawidłowości związane z karmieniem butelką.
Prawidłowe postępowanie w laktacji
Pozycje do karmienia, tajemnice prawidłowego karmienia,zalecenia odnośnie karmienia
Przeciwwskazania do karmienia piersią
Przeciwwskazania bezwzględne
Ze strony dziecka
• Galaktozemia
Ze strony matki
• Ciężka choroba psychiczna
• Niewydolność krążenia 4 stopnia wg skali NYHA
• Przyjmowanie niektórych leków
• Narkomania - branie narkotyków wywiera szkodliwy wpływ na psychikę i emocje kobiety, upośledzając jej zdolności opiekuńcze.
Przeciwwskazania względne
Ze strony dziecka
• Fenyloketonuria, choroba syropu klonowego
• Rozszczep wargi i podniebienia
Ze strony matki
• Nieleczona aktywna gruźlica
• Zakażenie HIV
• WZW typu A i C (okres wiremii)
• Cytomegalia (wcześniaki)
• Opryszczka na brodawce lub otoczce
• Ropień piersi
Zaburzenia laktacji
Zastój pokarmowy
- przyczyny
- objawy
- leczenie
Problemy ze strony brodawki sutkowej
Zapalenie gruczołów sutkowych
- drogi zakażenia ( przezbrodawkowa i krwiopochodna)
- objawy
- leczenie
4. Ropień gruczołu piersiowego
-objawy
-leczenie
5. Zaburzenia ssania
- prawidłowy mechanizm ssania
- przyczyny zaburzeń ssania: prawidłowa a nieprawidłowa pozycja do karmienia
Zahamowanie laktacji
Bromokryptyna
wskazania