Strategie metodologiczne
(na podstawie: Sławiński Janusz, Gorzkie żale, w: Teksty i teksty, Kraków 2000)
SCJENTFICZNA:
Uczynić z humanistki dziedzinę dociekań porównywalną z naukami ścisłymi.
Pewna, sprawdzalna wiedza, spełniająca warunki wiedzy naukowej.
Ograniczenie zadań.
Uwolnienie spod kontroli dyletantów.
Dążność do matematyzacji i formalizacji wywodów.
Instrumenty strategii scjentystycznej:
żargony,
symbole,
diagramy,
wykresy,
tablice.
Krytyka strategii: Odcina humanistykę od świata wartości.
ARTYSTYCZNA:
Funkcjonalne zbliżenie humanistyki do sztuki.
Humanista powinien być pisarzem, którego utwory powinny podlegać ocenom bardziej analogicznym od ocen dzieł literackich.
Esej - najnaturalniejsza forma wypowiedzi humanisty, ponieważ jest to proza artystyczna.
Krytyka strategii: Nieodpowiedzialna (naukowo), nie wytrzymuje porównań z innymi formami pisarstwa, trudno ją kontrolować.
PROROKA:
Jest związana z działalnością znanych myślicieli (m. in. Lacan, Deluze), która poza charakterem naukowym przybrała charakter światopoglądowy. Badacz staje się z naukowca prorokiem, dotyka spraw moralności i filozofii życia.
Role pisarza-proroka nadaje zbiorowość. Czasem rola proroka przechodzi w rolę eksperta.
Krytyka strategii: Implikuje ideologie, wiąże się z ruchami masowymi.
ORGANIZATORA I DZIAŁACZA:
Uprawiana przez humanistów, którzy zwątpili w sens pracy badawczej. Zajmują stanowiska instytucjonalne, kierują zespołami badawczymi, są redaktorami i opiniotwórcami.
Krytyka strategii: Stanowi dodatkowy poziom kontrolno-administracyjny.
Gdy Badacz nie nadąża za moda metodologiczną uwidaczniają się strategie:
ORGINALNOŚCI ZA WSZELKĄ CENĘ:
Próby prześcignięcia cudzego nowatorstwa.
Inność i oryginalność.
Stwarzanie myśli, która zostanie rozwinięta przez kontynuatorów.
METODOLOGA:
Przeciwieństwo strategii oryginalności.
Badacze próbują definiować języki znajdujące się w obiegu za pomocą analizy i systematyzacji narzędzi badawczych.
Odnotowanie, sprawdzanie, klasyfikacja nowych metod.
1