egzamin dr Grażyna Kowalczyk
10.03.2009 r.
Nie ma ściśle określonego wieku w którym rozpoczyna się dojrzewanie są to indywidualne cechy jednostki
czynniki warunkujące proces dojrzewania biologicznego:
czynniki genetyczne- naukowo uzasadnione jest że jeżeli w rodzinie osoby dziadkowie rodzice wcześniejszej dojrzewali ich następne pokolenia będą też wcześniej dojrzewać. Dzieci bardzo szczupłe dłużej rosną i później dojrzewają, ale później jako dorośli osiągają najwyższy wzrost. Dzieci pełne ale nie otyłe dojrzewają najwcześniej (naukowe) a masywne muskularne dzieci dojrzewają później
czynniki środowiskowe i społeczne wśród tych czynników znajdują się warunki bytowe w rodzinie jeżeli jest bieda brakuje podstawowych warunków do zaspokojenia potrzeb dziecka co może przyczynić się do opóźnienia dojrzewania. Stwierdzono że częste spożywanie mięsa przyspiesza dojrzewanie. Środki uzależniające alkohol, narkotyki papierosy środki które niszczą komórki nerwowe w mózgu, jeżeli w okresie dorastania niszczy się te komórki ma to wpływ na rozwój dziecka. Stresujące bodźce środowiskowe, największą rolę hamującą na rozwój ma stres które dziecko przeżywa z różnych powodów. Największy stres dzieci przeżywają we własnych rodzinach. zanieczyszczenia ekologiczne (zatrucia środowiska)
czynniki kulturowe ma to również duży wpływ- wykształcenie rodziców posiadana przez nich wiedza, kultura która panuje w domu w rodzinie.
czynniki klimatyczne- uwarunkowane klimatem w obszarze w którym żyjemy. Dojrzewamy w takim stopniu jak klimat nam na to pozwala
czynniki zdrowotne- choroby i przyjmowane leki mogą przyspieszyć bądź opóźnić dojrzewanie.
Wszystkie te grupy czynników wpływają na zjawisko tzw. akceleracji czyli inaczej zjawisko przyspieszania się naturalnego tępa rozwoju dzieci i młodzieży w kolejnych pokoleniach.
Wpływ mają również media szczególnie na rozwój psycho-seksualny
akceleracja rozwojowa wpływa na pogłębienie się innego zjawiska zwanego rozszczepieniem procesu dojrzewania.
Człowiek dorasta w różnych aspektach jeżeli jest przyspieszone dojrzewanie biologiczne a psychiczne opóźnione, człowiek może być dorosły ale mieć umysł dziecka.
Chłopcy
Dojrzewanie płciowe chłopców rozpoczyna się od pobudzania przez podwzgórze przesadki mózgowej, która z kolej wpływa na wydzielanie hormonów zwanych androgenami odpowiedzialnych za wytworzenie męskich cech fizycznych. Androgeny pobudzają nadnercza i powodują że jądra chłopców zaczynają produkować testosteron hormon odpowiedzialny za dojrzewanie i funkcjonowanie płciowe. Dojrzewanie płciowe u chłopców przebiega w 5 fazach
dziecięca- (9-11 lat)
faza zwiastunów pokwitania pojawia się przeciętnie w 12 roku życia. Pierwsze zmiany w wielkości narządów płciowych, zaczynają powiększać się jądra i moszna. Pojawiają się pojedyncze cieńkie jasne włosy u podstawy prącia.
przedpokwitaniowa- przeciętnie występuje w 13 roku życia. Dalszy rozrost jąder i moszny zwiększa się też długość prącia. Owłosienie łonowe staje się intensywniejsze a włosy są coraz grubsze i bardziej skręcone. Ze względu na rozrost krtani i obniżenie się kości gnykowej chłopiec przechodzi tzw. mutację w wyniku której obniża mu się głos (coraz bardziej staje się męski). W tej fazie też uwagę zwraca przyrost długości i masy ciała, może to spowodować zaburzenia w motoryce. Ruchy chłopców są mało precyzyjne szybciej się mogą męczyć. Powiększają się kości, zwiększają się narządy wewnętrzne, powiększa się głowa zarysy twarzy wyraziste, może pojawić się krótkowzroczność zmienia się kąt widzenia oka
faza pokwitania właściwego- przeciętnie 14 rok życia i trwa skok pokwitaniowy cały czas. Dalej chłopiec rośnie jego sylwetka staje się coraz bardziej męska, masa się zwiększa. Zaczyna pojawiać się zarost, zazwyczaj są to pojedyncze włoski. W tym czasie intensywnie rozwijają się gruczoły potowe w wyniku czego występują zmiany łojotokowe. W czasie tym pojawia się owłosienie pachowe a owłosienie łonowe przybiera kształt trójkąta powiększa się też gruczoł krokowy. Zwiększa się długość i grubość prącia mogą pojawiać się pierwsze wzwody i pierwsze erekcje. Zaczyna się proces spermatogenezy.
faza młodzieńcza- 15- 16 rok życia trwa do 20 roku życia. sylwetka staje się sylwetką typowo męską, zostaje też tutaj ustalona ostateczna wysokość zarost twarzy staje się regularny i owłosienie ciała pojawia się zarost nad piersiach i nogach.
Problemy związane z dojrzewaniem płciowym chłopców.
Brak dojrzewania płciowego
Zjawisko anorchizmu czyli inaczej wrodzony brak jąder.
kastracja usunięcie jąder (rzecz wtórna)
Kastracja przed okresem dojrzewania płciowego to chłopiec nigdy nie wejdzie w rozwój płciowy jeżeli to jest wiadome to leczy się takie dzieci poprzez podawanie odpowiednich preparatów testosteronowych żeby ten mężczyzna funkcjonował musi brać te preparaty
przedwczesna- jeżeli pierwsze cechy płciowe pojawiały się przed 10 rokiem życia. Przyczyną są różnego rodzaju zaburzenia hormonalne w skrajnych przypadkach nawet kilkuletni chłopcy mogą zostać ojcem. Medycyna musi tu wkroczyć chłopiec musi być leczony.