Sytuacja zdrowotna ludności Polski
Opracowano na podstawie raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Instytutu Higieny pod red. Bogdana Wojtyniaka i Pawła Goryńskiego (www.pzh.gov.pl)
1. Wybrane aspekty sytuacji społeczno-demograficznej:
Liczba ludności Polski zmniejszyła się po 1996r. i w końcu 2007 wynosiła 38115,6 tys.
Będzie systematycznie zmniejszać się do roku 2035, a spadek w tym czasie może wynieść około 2mln 120tys osób.
Zmniejszy się przede wszystkim liczba mieszkańców miast.
Zmniejsza się udział dzieci i młodzieży w wieku poniżej 20lat, zwiększa się udział osób starszych (65+) w ogólnej liczbie ludności.
Odsetek osób starszych będzie szybko zwiększał się po roku 2010 i w 2030 osiągnie 22,3%.
Liczba urodzeń żywych wzrasta po roku 2003 i w 2007 była wyższa o 37tys niż 4lata wcześniej, a współczynnik urodzeń zwiększył się z 9,2 do 10,2 na 1000 ludności.
Wg prognozy GUS liczba urodzeń będzie zwiększać się jeszcze do roku 2011, a następnie przewidywane jest zmniejszenie się liczby urodzeń i nadwyżka liczby zgonów nad urodzeniami.
Struktura wykształcenia poprawia się, wg szacunków GUS w 2006 13,2% mężczyzn i 17,3% kobiet w wieku 23 i więcej miało wykształcenie wyższe.
Kobiety mają przeciętnie lepsze wykształcenie niż mężczyźni.
Mieszkańcy wsi mają gorsze wykształcenie niż mieszkańcy miast.
Poziom wykształcenia osób w wieku aktywności zawodowej 25-64lata jest w Polsce lepszy niż w większości państw UE.
Analiza danych o umieralności mieszkańców Polski pozwala na stwierdzenie, że stan zdrowia ludności po roku 1991 stopniowo poprawia się ale na tle ogółu krajów UE sytuacja jest niezadawalająca, a na dodatek w latach 2000 poprawa ta uległa spowolnieniu, szczególnie w przypadku mężczyzn.
2. Długość życia i umieralność mieszkańców Polski:
Przeciętna długość życia wzrasta po 1991r. ale po 2002 wzrost uległ spowolnieniu.
W 2007 długość życia mężczyzn wynosiła 71.0, a kobiet 79.9 lat.
Po 2001 niekorzystne różnice w długości życia mężczyzn i kobiet pogłębiają się.
Wg szacunków Eurostatu mężczyźni w Polsce przeżywają w zdrowiu 86% życia a kobiety 84%.
Długość życia mieszkańców Polski jest wyraźnie krótsza niż przeciętna w UE- w przypadku mężczyzn 46lat, kobiet o 2lata więcej.
Długość życia jest zróżnicowana przez czynniki społeczne- osoby w wieku 25lat o wykształceniu powyżej średniego mogą oczekiwać, że będą żyły dłużej niż osoby z wykształceniem podstawowym o około 13lat mniej mężczyźni i 9lat kobiety.
Spadek umieralności niemowląt w Polsce uległ zahamowaniu w 1007 i zarówno w 2006 jak i w 2007 na każde 1000urodzeń żywych zmarło 6niemowląt.
Poziom umieralności jest jeszcze wyraźnie wyższy od przeciętnego w UE, różnica ta może zniknąć w 2015 .
Od lat zdecydowanie największym zagrożeniem życia są choroby układu krążenia (w 2006 - 46% wszystkich zgonów).
Spadek umieralności z ich powodu wynika przede wszystkim ze zmniejszającego się zagrożenia życia chorobą niedokrwienna serca (szczególnie zawał).
Jest to częstsza przyczyna przedwczesnych zgonów w Polsce w porównaniu do przeciętnej UE.
Nowotwory złośliwe są drugą co do częstości przyczyną zgonów w Polsce (25% wszystkich zgonów w 2006r.).
Nowotwory są najważniejszą przyczyna przedwczesnych zgonów kobiet.
Natężenie zgonów z powodu ogółu przyczyn zewnętrznych to trzecia do do znaczenia grupa przyczyn zgonów w Polsce.
3. Zachorowalność na nowotwory złośliwe:
W 2005 zachorowało na nowotwory ok. 136tys osób, 380 na każde 100tys mężczyzn i 335 na każde 100tys kobiet.
Nadwyżka częstości zachorowań na nowotwory mężczyzn w stosunku do kobiet zwiększyła się do połowy lat'90, a od tego czasu uległa spowolnieniu.
W przypadku mężczyzn dominuje rak oskrzeli i płuc, poziom zachorowań w Polsce należy do jednego z najwyższych w UE.
Systematycznie zwiększa się ryzyko zachorowań na nowotwory złośliwe gruczołu krokowego, skóry, jelita grubego.
Zmniejsza się ryzyko zachorowań na raka żołądka.
Spadek zachorowań na raka krtani, oskrzela i płuca.
Wśród zachorowań na nowotwory złośliwe kobiet w Polsce dominują nowotwory charakterystyczne dla płci a zdecydowanie najczęstszy jest rak sutka aczkolwiek poziom zachorowań na tę chorobę należy do niskich w stosunku do krajów UE.
Rosną współczynniki zachorowań Polek na nowotwory złośliwe skóry, trzonu macicy, sutka oraz oskrzeli i płuc.
W porównaniu z pozostałymi mieszkankami UE Polki charakteryzują się wysoką zachorowalnością na raka szyjki macicy i żołądka.
4. Wypadki drogowe:
Mimo zaznaczającego się od około 10lat trendu spadkowego poziom umieralności spowodowanej przez wypadki drogowe w Polsce należy do najwyższych w krajach UE.
W 2007 zginęło na drogach 5583osób.
Największa nadwyżka umieralności w stosunku do UE występuje u osób w wieku 45-74lata, o ponad 70%.
W Polsce w porównaniu z innymi państwami UE obserwuje się wysoki odsetek wypadków pieszych śmiertelnych.
Wypadki charakteryzują się wysoką śmiertelnością w 2006 liczba osób które zmarły w skutek wypadku drogowego jest jedną z najwyższych w UE.
Najwyższą śmiertelnością charakteryzują się wypadki w woj. podlaskim i kujawsko-pomorskim (18zabitych na 100wypadków) natomiast najniższą w woj. małopolskim i śląskim.
W 2007 nietrzeźwi kierowcy uczestniczyli w 6503wypadkach, co stanowi 13.1% ogólu wypadków (odsetek wypadków na średnim poziomie UE).
5. Wydatki na ochronę zdrowia:
Podstawowym wskaźnikiem wydatków na ochronę zdrowia w danym kraju jest udział tych wydatków w PKB.
Całkowite wydatki szacowane przy użyciu metodologii sprawowanej przez OECD.
Są one definiowane jako suma wydatków na czynności, które mają na celu promocję zdrowia i szeroko rozumianą opiekę zdrowotną.
Czynności tj. kontrola żywności czy badania naukowe w zakresie medycyny nie są składową całkowitych wydatków na ochronę zdrowia.