1. Mapa hipsometryczna
Mapę hipsometryczną wykonuje się na podkładzie mapy topograficznej. Uzyskuje się ją poprzez wprowadzenie odpowiednio dobranych przedziałów barwnych dla powierzchni ograniczonych sąsiednimi poziomicami. W efekcie otrzymuje się plastyczny i przejrzysty obraz, który pozwala na szybkie zorientowanie się w konfiguracji terenu. Na mapie hipsometrycznej oprócz rzeźby jest zaznaczona sieć rzeczna oraz punkty wysokościowe.
Zadanie: Wykonać i opisać mapę hipsometryczną.
Sposób wykonania ćwiczenia
A. Część graficzna
Sprawdzić, jakie jest cięcie poziomicowe (różnica wysokości między sąsiednimi poziomicami).
Mapa1 (4m)
Odszukać najwyższy i najniższy punkt na mapie.
Mapa1(min 86m, max 107m)
Określić deniwelacje, tzn. różnice wysokości między najwyższym a najniższym punktem.
Mapa1 (21m)
Ustalić skalę barw (przedziałów powinno być więcej niż pięć. Kolory należy stonować i tak dobrać, by tworzyły łagodne przejście od barw zielonych poprzez żółte do brunatnych. Obszarom położonym najniżej odpowiada kolor zielony. Wody powierzchniowe zaznaczyć kolorem niebieskim).
Mapa1 (już jest)
Pomalować mapę według ustalonej skali barw.
Mapa1 (pomalowana)
Wykonać legendę i podać skalę.
Las Iglasty
Las Liściasty
Zabudowania
Droga
Rzeka
Łąki
B. Część opisowa.
Zlokalizować opracowywany fragment terenu i określić jak duży obejmuje obszar. Podać, gdzie leży najwyższy i najniższy punkt. Określić deniwelacje (podać gdzie występują największe, gdzie najmniejsze). Określić ogólne nachylenie terenu oraz stopień urozmaicenia rzeźby. Opisać rzeźbę wierzchowin, dolin rzecznych i suchych, charakter zboczy (czy widoczna jest asymetria i czym mogła być spowodowana). Opisać sieć rzeczną. Omówić wykorzystanie rolnicze terenu (łąki, bagna, nieużytki, lasy). Scharakteryzować sieć komunikacyjną. Wymienić większe miejscowości.
2. Mapa wysokości względnych
Powierzchnia ziemi jest niszczona i modelowana przez różne czynniki, np. wodę, lód, wiatr itp. Tempo modelowania powierzchni ziemi, procesy grawitacyjne, denudacja i niszcząca działalność rzek zależą głownie od wysokości względnych i spadków. Różnice wysokości (deniwelacje) i wysokości bezwzględne wywierają duży wpływ na elementy klimatu, z czym wiąże się rozwój i nasilenie wielu procesów rzeźbotwórczych.
Zadanie: Wykonać i opisać mapę wysokości względnych
Sposób wykonania ćwiczenia
A. Część graficzna
1. Podzielić mapę hipsometryczną na kwadraty o boku 4,2 cm i przenieść je na kalkę. Aby uniknąć przy interpolacji martwych punktów, kwadraty należy przesunąć w stosunku do siebie o połowę podstawy (czyli o 2,1 cm).
2. W każdym kwadracie obliczyć wysokość względną, czyli deniwelację. Obliczenie wysokości punktu leżącego między dwiema poziomicami należy przeprowadzić stosując interpolację izarytmiczną.
3. Otrzymane wartości z dokładnością do 0,1 m wpisać na kalkę w środku każdego z kwadratów.
4. Przeprowadzić interpolację pomiędzy wszystkimi punktami i narysować izarytmy - linie łączące punkty o tej samej różnicy wysokości. Cięcie izolinii należy dobrać w zależności od wielkości deniwelacji. Izolinie opisać na zewnątrz ramki i mapy.
5. Powierzchnie między izarytmami - izoplety pomalować, konstruując skalę barw jak przy mapie hipsometrycznej.
B. Część opisowa
Zlokalizować opisywany teren. Otrzymaną mapę wysokości względnych przeanalizować i porównać z mapą hipsometryczną. Gdzie występują największe deniwelacje? Jakie formy reprezentują płaskie lub prawie płaskie powierzchnie? Jak układają się izolinie na stromych zboczach dolin i stokach wierzchowin? Co sugeruje zagęszczenie poziomic? Czy asymetria zboczy jest tu widoczna? Jakie praktyczne zastosowanie ma mapa wysokości względnych?