Georg SIMMEL

1. Brak systemu jako światopogląd

1. W nauce, jaką uprawiał Simmel, widział przedsięwzięcie estetyczne.

2. Pisał prace o przydatności kategorii estetycznych do opisu społeczeństwa.

3. Stawia pytania, podnosi problemu, rzuca pomysły, ale niczego nie stwierdza stanowczo i kategorycznie.

4. Nie był związany z żadną szkołą myślową swoich czasów.

5. U punktu wyjścia jego poglądów socjologicznych znalazła się teoria Spencera, czy też ściślej, Spencerowska koncepcja rozwoju jako różnicowania.

6. Simmel był obsesyjnie przekonany, że rzeczywistość jest nieskończenie zmienna i kalejdoskopowa, nieuchwytna inaczej niż we fragmentach.

7. Przez kontemplację szczegółu dochodzi do oglądu całości.

1. Idea socjologii

1. Socjologia była dla Simmla tylko jednym z możliwych podejść do rzeczywistości.

2. Zadania socjologii są ograniczone i ograniczony powinien też być jej przedmiot. Społeczeństwo to 1) zespół uspołecznionych jednostek, materiał ludzki ukształtowany jako `społeczeństwo' przez całość rzeczywistości historycznej, 2) społeczeństwo jako suma form stosunków pomiędzy jednostkami, dzięki którym są one przekształcane w społeczeństwo w pierwszym znaczeniu tego słowa.

3. Społeczeństwo to nie swoista substancja, lecz nieustający proces wzajemnego oddziaływania pomiędzy jednostkami, którego nie bada żadna inna nauka.

4. Simmel bada formy uspołecznienia, odwracając się od studiowania całości zjawisk społecznych oraz od problematyki makrosocjologicznej.

3. Pojęcie formy społecznej

1. Fenomen interakcji - unieważnienie problematyki społeczeństwa jako bytu ponadjednostkowego.

2. Nominalizm

3. Niezależnie od tego jak różne interesy przyświecają różnym ludziom, tworom społecznym ( grupa spiskowców, rodzina, związek ekonomiczny, gmina religijna, państwo) formy, w jakich one się realizują mogą być identyczne.

4. Te właśnie formy społeczne ma badać socjologia pozostawiając innym naukom zajmowani się badaniem zmiennych `treści'.

5. Postępowanie czystego socjologa, którego przedmiot badania różni się od pracy historyka, polega na podwójnej abstrakcji. 1) Pozostawia on na boku konteksty historyczne i po 2) nie pyta o motywy działania jednostek, któremu to zjawisko zawdzięcza swoje występowanie.

6. Wymiana jako uniwersalna forma stosunków ludzkich.

4. Socjologia formalna a psychologizm

1. Interakcja, pytanie co kieruje postępowaniem jednostek.

2. Uspołecznienie jest zjawiskiem psychologicznym - a socjologia ma badać formy uspołecznienia.

3. Psychologiczne rozumienie innych osób

4. Zjawiska psychiczne uznał za konieczny, ale niewystarczający warunek zachodzenia zjawisk. Po 1) oznaczałoby to powrót do skompromitowanych wyjaśnień monokauzalnych, po 2) przedmiotem jego studiów nie są jednostki, ale ich wzajemne oddziaływanie, które jest wg Simmla zjawiskiem sui generis.

5. Interakcjonizmu Simmla

1. Simmel, skłonny był widzieć społeczeństwo tam, gdzie pewna liczba istot ludzkich zaczyna wzajemnie oddziaływać na siebie, tworząc chwilową bądź stałą jedność.

2. Interakcja jest nie do pomyślenia bez wzajemności. Jednostka interesuje socjologię nie ze względu na całość swych cech osobniczych i to, co dzieje się w jej duszy tylko ze względu na te cechy, które są istotne w kontekście jej życia społecznego.

6. Socjologizm Simmla

1. Dotyka problematyki makrosocjologicznej

2. Najbardziej istotne zagadnienia współczesnego życia wynikają z pragnienia jednostki, aby zachować niezależność i odrębność własnej egzystencji w obliczu przemożnego naporu społeczeństwa, dziedzictwa historycznego, zewnętrznej kultury i techniki życia.

3. Presja społeczeństwa na jednostkę.

---