DOWODY: Procedura karna zawsze tworzy system potrójnych gwarancji trafności ustaleń faktycznych. Zawiera ona bowiem: normy celowościowe-najlepsza metoda osiągnięcia celu, normy sensu stricte gwarancyjne-odpowiednie zachowanie się zakazy dowodowe, normy zapewniające korekturę błędnych ustaleń faktycznych.Posługiwanie się w procesie karnym nowymi środkami i technikami badawczymi wymaga dużej ostrożności, ponieważ nauki nie można rozwijać kosztem oskarżonego,proces karny nie jest miejscem na sprawdzanie hipotez naukowych, musi być ona niezawodna oraz trafność nowej metody. Prawo dowodowe to ogół norm regulujących zbieranie, utrwalanie i wykorzystywanie dowodów w procesie. Postępowaniem dowodowym jest natomiast przebieg procesowy. Dowód to środek dowodowy. Źródło dowodu to osoba lub rzecz, od której pochodzi dowód. Środek dowodowy (dowód w ścisłym znaczeniu) to nośnik informacji o fakcie podlegającym udowodnieniu. Przedmiot dowodu to przede wszystkim fakt, który podlega udowodnieniu. Fakt główny-fakt, którego stwierdzenie jest głównym celem postępowania dowodowego. Fakty dowodowe(poszlaki)-fakty z których istnienia lub nieistnienia można wyciągnąć wniosek o istnieniu faktu głównego.
Czynności procesowe to czynności polegające na poszukiwaniu, ujawnieniu lub kontroli dowodów. Dzielą się na czynności poszukiwawcze, ujawniające dowody, kontrolujące dowody.Podział dowodów: 1. Dowody pierwotne czyli pochodzące od źródła dowodu, które zetknęło się bezpośrednio z faktem udowadnianym. Dowody pierwotne, czyli pochodzące od źródła dowodu pośredniczącego między źródłem pierwotnym, a faktem udowadnianym. 2. Dowody osobowe-pochodzące od osoby Dowody rzeczowe- pochodz. od rzeczy 3.Dowody pojęciowe- czyli posiadające treść intelektualną np. wyjaśnienia, zeznania, opinie, treść dokumentu. Dowody zmysłowe-osunięta treść intelektualna, poznawanie bardziej za pomocą zmysłów niż intelektu np. właściwości ciała, miejsca, rzeczy. 4. Dowody bezpośrednie czyli takie, które dotyczą wprost faktu głównego. Dowody pośrednie, zwane częściej poszlakowymi, które dotyczą faktu dowodowego. Muszą być wiarygodne i udowodnione, musza wykazywać istnienie łańcucha poszlak nierozerwalnego, z którego będzie wynikać jednoznaczne rozwikłanie faktu głównego. 5.Dowody przypadkowe-naturalne Dowody z przeznaczenia- czyli takie, których źródła tworzono w procesie w celu udowodnienia pewnej okoliczności np. treść protokołu zeznania świadka. 6.Dowody ścisłe, czyli przeprowadzone w formie określonej w przepisach prawa dowodowego, dowód ten jest bezwzględnie wymagany jako podstawa rozstrzygnięcia o winie i karze. Dowody swobodne (nieformalne) nieprzeprowadzone w sposób ściśle wyznaczony przez przepisy prawa dowodowego i nieutrwalone w formie protokołu. SUROGATY, czyli fakty których udowodnienie jest zbyteczne, są oczywiste, bezsporne. Notoryjność- posiadani niespornej wiedzy o pewnych faktach przez organ procesowy i strony. Powszechna to wiedza nieograniczonej liczby osób w środowisku i miejscu w którym toczy się proces np. katastrofa. Urzędowa jest to wiedza organu procesowego o pewnych faktach uzyskanych dzięki jego działalności urzędowej np. ekspertyzy toksykologiczne. Oczywistość- oczywista wiedza wykształconego i rozumnego człowieka. Uprawdopodobnienie- duże prawdopodobieństwo, że wystąpił dany fakt, który potem może być udowodniony, ale nie musi. Domniemania- sąd o wysokim prawdopodobieństwie jakiegoś faktu wysnuty z innego faktu lub faktów niebudzących żadnych wątpliwości. Dzieli się na: faktyczne- pozostają poza kręgiem jakiejkolwiek regulacji prawnej np. mówi po rusku to Rusek. Prawne-nakazane przez normę prawną Prawne wzruszalne, można je obalić przeciwdowodem, a wiec można wykazać, że fakt domniemany nie istnieje np. domniemanie niewinności, obalone przez wyrok skazujący lub umarzający, domniemanie prawidłowości prawomocnego wyroku, obala wyrok uchylający lub zmieniający. Prawne niewzruszalne-wobec których przeciwdowód nie jest dopuszczalny np. iudex inhabilis. Wnioskiem dowodowym jest żądanie strony przeprowadzenia określonego dowodu. Elementy: Oznaczenie źródła dowodu oraz tezę dowodowa. Zakazy dowodowe- to normy prawne zabraniające przeprowadzenia dowodu w określonych warunkach lub stwarzająca ograniczenie w uzyskiwaniu dowodów. 1. Zakazy dowodzenia określonych faktów. Zupełne bezwarunkowe: zakaz ponownego dowodzenia przestępstwa, zakaz dowodzenia prawa lub stosunku prawnego wbrew ustaleniom konstutywnego orzeczenia innego sądu, zakaz dowodzenia treści zeznań złożonych przez świadka, który skorzystał z prawa odmowy zeznań, zakaz dowodzenia przebiegu narady sędziowskiej i sposobu głosowania sędziów. Zupełne warunkowe( można uchylić)- tajemnica państwowa i służbowa. 2.Zakazy dowodzenia za pomocą pewnych dowodów. Bezwarunkowe- zakaz przesłuchiwania jako świadka obrońcy lub adwokata, zakaz przesłuchiwania duchownego, w zakresie ochrony zdrowia psychicznego zakaz przesłuchiwania. Warunkowe-zakaz przesłuchiwania rodziny jeśli odmówi zeznań lub znajomych którzy złożyli wniosek o zwolnienie od przesłuchań pozytywny.3.Zakazy stosowania określonych metod dowodzenia. Zakaz przymusu składania zeznań, gróżb, nielegalnych obietnic, hipnozy, środków chemicznych lub technicznych. Zakaz zastępowania dowodu z wyjaśnień innymi notatkami. Zakaz łamania rygorów podczas przesłuchań, oględzin. CZYNNOŚCI DOWODOWE Czynności poszukiwawcze: 1.przeszukanie i zatrzymanie rzeczy, poszukiwanie oskarżonego. Przeszukanie lub zatrzymanie rzeczy powinno być dokonane zgodnie z celem tej czynności, z zachowaniem umiaru i poszanowania godności tych osób, których ta czynność dotyczy, oraz bez wyrządzania niepotrzebnych szkód i dolegliwości . Cel: wykrycie lub zatrzymanie albo przymusowe doprowadzenie osoby podejrzanej, znalezienie rzeczy mogącej stanowić dowód w sprawie lub znalezienia rzecz podlegającej zajęciu w postępowaniu karnym. Reguły przeszukiwań pomieszczeń: Zawiadomić osobę, pozwolić jej lub przedstawicielowi uczestniczyć, musi być dorosły świadek, 2. Kontrola korespondencji i przesyłek 3.Kontrola i utrwalanie rozmów (podsłuch-3 miesiące-katastrofa, handel ludźmi, okup, uprowadzenia, zamach itp.) sąd na wniosek prokuratora w postępowaniu przygotowawczym. 4.Poszukiwanie oskarżonego Zwykłe lub list gończy o prokuratora lub sądu
CZYNNOŚCI UJAWNIAJĄCE DOWODY Istota tych czynności polega na wydobywaniu ze źródeł dowodu środków dowodowych oraz ich zabezpieczeniu w formie przewidzianej przez prawo procesowe. 1. Przesłuchanie: wyjaśnienia oskarżonego, zeznania świadka, opinia biegłego. 2. Okazanie-czynność polegająca na koncentracji wyjaśnień lub zeznań na przedmiocie przedstawionym do percepcji w odpowiednich warunkach. Rozpoznanie- przedstawienie osoby, wizerunku, lub rzeczy do rozpoznania. 3.Ekspertyza-w znaczeniu ścisłym to badanie przeprowadzone przez biegłego, w szerszym to obok badania również opinia biegłego. Powodem wydania postanowienia o przeprowadzeniu ekspertyzy jest konstatacja, stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych, Wówczas zasięga się opinii biegłego lub biegłych. Zarządza ją sąd, prokurator lub organ prowadzący postępowanie przygotowawcze. 4.Oględziny-jest to zmysłowe zapoznanie się przez organ procesowy z miejscem, ciałem osoby lub rzeczą celem ujawnienia ich cech charakterystycznych (środków dowodowych) istotnych dla rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu lub ujawnienia źródła dowodu (rzeczy, której cechy charakterystyczne, a więc środek dowodowy, tez będą przedmiotem tej czynności). 5. Oględziny i otwarcie zwłok Oględziny na miejscu przez prokuratora, w postępowaniu przygotowawczym z udziałem biegłego lekarza. Otwarcie zwłok w jednostce medycyny sądowej lub w szpitalu przez biegłego w obecności sądu lub prokuratora. 6. Odczytanie dokumentu czyli każdy z przedmiot lub zapis na komputerowym nośniku informacji, z którym jest związane określone prawo albo który ze względu na zawarta w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mogącej mieć znaczenie prawne. 7.Ekperyment procesowy- jest to czynność polegająca na przeprowadzeniu przez organ procesowy doświadczenia lub odtworzenia przebiegu stanowiących przedmiot rozpoznania zdarzeń lub ich fragmentów celem sprawdzenia okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy. 8.Badanie osoby oskarżonego i wywiad środowiskowy. Trza ustalić tożsamość oskarżonego, wiek, stosunki rodzinne i majątkowe, wykształcenie, zawód i źródła dochodów, dane o jego karalności. 9.Swiadek koronny-jest to sprawca, który zaakceptował propozycje korzystną dla niego w zakresie ścigania lub ukarania za popełniony czyn, poczynioną mu przez właściwy organ procesowy, w zamian za ujawnienie przez niego wiedzy o pozostałych uczestnikach przestępstwa i jego okolicznościach. Nie może to być zabójca, założyciel lub kierownik grupy przestępczej. Status nadaje sąd na wniosek prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze, złożony po uzyskaniu zgody prokuratora apelacyjnego. Zobowiązanie do złożenia prawdziwych i wyczerpujących zeznań, nie podlega karze za przestępstwo, umarza się postępowanie, może być objęty programem ochrony świadków.
CZYNNOŚCI KONTROLUJĄCE DOWODY 1.Konfrontacje czyli stawianie sobie do oczu przesłuchiwanych osób. 2.Porównywanie oryginałów dowodów rzeczowych z kopiami 3.Ponowienie tej samej czynności dowodowej przez ten sam lub inny organ procesowy NIEKONWENCJONALNE METODY 1.Świadek koronny 2.Tajny agent Policji 3.Transakcja pozorna 4.Kontrola operacyjna, czyli podsłuch i obserwacja 5.Tajne pozyskiwanie informacji 6. Komputerowa analiza danych osobowych. ŚRODKI PRZYMUSU Są to czynności organów procesowych zmierzające do wymuszenia spełnienia obowiązków procesowych lub zapewnienia prawidłowego toku procesu. 1.Zatrzymanie(sensu largo) 2.Środki zapobiegawcze a)tymczasowe aresztowanie b)środki nieizolacyjne -poręczenie *majątkowe *niemajątkowe +społeczne +indywidualne -dozór Policji -nakazy i zakazy zachowania -zakaz opuszczania kraju -list żelazny(sensu largo) Reszta sensu stricto 3.Środki wymuszające spełnienie obowiązków 4. Policja sesyjna 5. Zabezpieczenie majątkowe ZATRZYMANIE To krótkotrwałe pozbawienie wolności celem zastosowania środka zapobiegawczego sensu stricte lub przymusowego doprowadzenia osoby podejrzanej albo oskarżonej do organu procesowego. 48 godzin od chwili zatrzymania musi być przekazany do sądu, 24 godziny od przekazania do sadu musi mieć postawione zarzuty + postanowienie sądu o tymczasowym zatrzymaniu. Gwarancje: Poinformować o przyczynach, prawach, wysłuchać go, sporządzić protokół, pozwolić skontaktować się z adwokatem lub osoba bliską, może złożyć zażalenie do sądu rejonowego na Policje lub prokuratora. ŚRODKI ZAPOBIEGAWCZE To środki przymusu stosowane wobec oskarżonego celem zabezpieczenia prawidłowego toku procesu. Funkcje: Prewencyjna- uniemożliwia ucieczkę, pozbawia się lub utrudnia możliwości naruszenia prawidłowego toku procesu. Ochronna-zapobieganie popełnienia nowego przestępstwa przez oskarżonego. Represyjna- jakiś, pewien rodzaj kary. Ogólna podstawa stosowania tych środków to zespół okoliczności - który musi istnieć w każdej sprawie, by dopuszczalne było zastosowanie środków zapobiegawczych - wskazując na wysokie prawdopodobieństwo winy oskarżonego. Szczególne podstawy to okoliczności określone w ustawie z których przynajmniej jedna musi zachodzić, niezależnie od ogólnej podstawy, warunkujące zastosowanie środka zapobiegawczego. Organ stosujący środek zapobiegawczy ma więc obowiązek permanentnego kontrolowania czy zachodzi potrzeba zastosowania tego środka oraz czy jest on adekwatny do sytuacji procesowej. Sąd ma kompetencje do stosowania ich we wszystkich stadiach procesu łącznie z postępowaniem kasacyjnym i o wznowienie postępowania. Prokurator może stosować środki zapobiegawcze jedynie w postępowaniu przygotowawczym z wyłączeniem tymczasowego aresztowania, którego stosowanie należy tylko do właściwości sądu. Zażalenie: na przedmiot zastosowanego środka przez sąd lub prokuratora, sąd musi je niezwłocznie rozpatrzeć, w każdej chwili można składać wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Sąd jest podstawowym i we wszystkich stadiach postępowania organem nadzorującym wykonanie wszystkich środków zapobiegawczych i zatrzymania. TYMCZASOWE ARESZTOWANIE To prowizoryczne pozbawienie wolności oskarżonego celem zabezpieczenia warunków prawidłowego toku postępowania. Podstawy: obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego, obawa matactwa, uzasadniona obawa, że popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu społecznemu. Nie można jeśli zagraża to jego zdrowiu bądź życiu, pociągało by to ciężkie skutki dla jego lub rodziny, jeżeli kara mu przysługująca wynosi mniej niż rok aresztu. Procedura: zatrzymanie na 48 i zebranie danych, prokurator przesłuchuje i daje wniosek do sądu, w ciągu 24 h po doprowadzeniu do sądu zarzuty, przesłuchanie, postanowienie o środku zapobiegawczym. Okres: postępowanie przygotowawcze- nie dłużej niż 3 miesiące lub do 12 lub nieoznaczony. Postępowanie sądowe: do 2lat przedłużany każdorazowo o nie więcej niż 3 miesiące lub na czas nieoznaczony. Na wszystko przysługuje zażalenie ŚRODKI NIEIZOLACYJNE
Polegają na zostawieniu na wolności oskarżonego, a w zamian za to nakładają na niego rygory ograniczające tylko wolność, celem zapewnienia warunków prawidłowego toku postępowania. Poręczenie majątkowe: gwarancja w obojętnej walucie, kaucja jest środkiem zastępczym tymczasowego aresztowania , poręczenie jest środkiem zapobiegawczym niezależnym, zależne od sytuacji oskarżonego, wysokości popełnione szkody, charakteru popełnionego czynu. Przepadek w momencie ucieczki, ukrycia się lub utrudniania postępowania. Sąd jest jedynym organem uprawnionym do orzeczenia przepadku lub ściągnięcia sumy poręczenia. Poręczenie niemajątkowe: Poręczenie społeczne: przyjmowane od szkoły, zakładu pracy, uczelni, zespołu, organizacji społecznej. Zapewnia, że oskarżony stawi się na każde wezwanie, nie będzie w sposób bezprawny utrudniał postępowania, jak ponad to nie stawi się to należy zawiadomić opiekuna lub dać karę do wysokości najniższej pensji. Poręczenie indywidualne- poręczenie niemajątkowe przyjmuje się od osoby godnej zaufani. Dozór- Policji lub wojska, zakaz wydalania się z określonego miejsca pobytu, zgłaszanie się do organu nadzorującego w odstępach czasu, zawiadamianie go wyjazdach i powrotach, zbliżanie się do poszkodowanej osoby. Nakazy i zakazy zachowania: Zawieszenie oskarżonego w czynnościach służbowych lub w wykonywaniu zawodu, nakaz powstrzymania się od określonej działalności, nakaz powstrzymania się od prowadzenia określonego rodzaju pojazdów. Zakaz opuszczania kraju: Zakaz prosty opuszczania kraju, zakaz złożony opuszczania kraju połączony z zatrzymaniem dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy połączony z zakazem wydania takiego dokumentu. List żelazny- swoista umowa między właściwym miejscowo sądem okręgowym, a oskarżonym przebywającym za granicą, stosownie do której oskarżony stawi się do są lub prokuratora w oznaczonym terminie i będzie przestrzegać określonych w ustawie warunków, w zamian za co będzie odpowiadać z wolnej stopy.ŚRODKI WYMUSZAJĄCE SPEŁNIENIE OBOWIĄZKÓW PROCESOWYCH
Należą one do wyłącznej kompetencji sądu, a w post. przygotowawczym stosuje na wniosek prokuratora, sąd rejonowy. Są to: 1.Kary porządkowe: Kara pieniężna do 3000 zł Aresztowanie do 30 dni. Wymierza się je za: Nieusprawiedliwione stawiennictwo(pieniężna), Bezpodstawne uchylanie się osoby od składania zeznań lub innych czynności procesowych(pieniężna), uporczywe uchylanie się(pieniężna+areszt), Mają na celu wymuszenie obowiązku i są one jednorazowe. 2. Przymusowe doprowadzenie do organu procesowego. 3. Dodatkowe obciążenie kosztami postępowania ŚRODKI WYMUSZAJĄCE ZACHOWANIE PORZĄDKU W CZASIE ROZPRAWY Ogół uprawnień do stosowania takich środków nazywa się policją sesyjną (posiedzenia). Przewodniczący może upomnieć osobę lub wydalić jeśli to nie pomogło. Skład orzekający może: nałożyć grzywnę do 2x najniższej pensji, pozbawienie wolności do 7 dni, wydalenie z sali osoby lub całej publiczności. Zabezpieczenie majątkowe Ma ono na celu zagwarantowanie realizacji przyszłego orzeczenia sądu w zakresie kar majątkowych lub orzeczenia sądu stwierdzającego ciążący na oskarżonym cywilnoprawny obowiązek naprawienia szkody. Rodzaje: Zabezpieczenie wykonania kary grzywny, przepadku, nawiązki lub świadczenia pieniężnego albo obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia. Zabezpieczenie roszczeń o naprawieniu szkody, na mieniu oskarżonego również może takie zabezpieczenie nastąpić z urzędu. Zabezpieczenie roszczenia powoda cywilnego na jego wniosek. Może być też tymczasowe zajęcie mienia ruchomego danej osoby, ale do 7 dni musi być wydane postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym.
Zasady procesowe Zasady organizacyjne i ustrojowe: a)sądowego wymiaru sprawiedliwości - sądy wyposażone w atrybut niezawisłości są powołane do sprawowania wymiaru sprawiedliwości w RP b)Udziału czynnika społecznego- konstyt. zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru spraw. c)niezawisłości sędziowskiej- sędzia osoba niepodatna na manipulacje innych osób d)kolegialności- kolegium osób decydujących o winie e)instancyjności- (sądy I i II instancji ) Zasady funkcjonalne 1)Zasady zw. ze wszczęciem postępowania sądowego a)Zasada ścigania z urzędu (oficjalności)- to ściganie przez specjalne org. do tego powołane. Do nich należy inicjatywa procesowa, a nie do pokrzywdzonego. b)Zasada legalności- przestępstwa ścigane z urzędu
muszą być ścigane przez prokuratora lub org. ścigania. c)Zasada skargowości- sądowe stadium procesu toczy się wyłącznie w następstwie wniesienia skargi przez uprawniony podmiot (uprawnionego oskarżyciela). *Podział skarg: 1)Skargi zasadnicze - inicjujące stadium procesu a) Akt oskarżenia b) Powództwo cywilne 2)Skargi instrumentalne- służące do uruchomienia poszczególnych etapów w obrębie stadiów wszczęcia nadzwyczajn. post. kontroln. lub post. incydentalnych A)Etapowe- przesuwające proces do następnego etapu (apelacja, zażalenia, sprzeciwy). B)Warunkujące kontrole nadzwyczajną: kasacja, wniosek o wznowienie post. przygotowawczego lub sądowego C)Incydentalne- zażalenia w kwestii śr. zapobiegawczych 2. Zasady dotyczące postępowania dowodowego a) Zasada prawdy materialnej- org. prowadzący post. ma działać tak, aby dotrzeć do prawdziwego ustalenia faktów które zaistniały przy przestępstwie. b) Zasada bezpośredniości- sąd powinien opierać się na dowodach bezpośrednich (bezp. kontakt z mater. Dowodowy c) Zasad koncentracji materiału dowodowego- ma zapewnić ciągłość procesu. Służy to temu aby post. nie było nadto przeciągane w czasie i przebiegało dynamicznie. d) Zasada swobodnej oceny dowodów- sędzia nie jest skrępowany formalnymi regułami, ale dokonuje on swobodnej oceny dowodów. Muszą to być dowody bezpośrednie. 3.Zasady dotyczące form i sposobów prowadzenia post. : a)Zasada kontradyktoryjności- jest to zasada spornego rozprawiania str. przed sądem. Sąd nie ingeruje w ten spór a jedynie go rozstrzyga. b)Zasada jawności : jawność wewn.- jest to jawność dla publiczności jawność zewn.- to jawność dla oskarżonego c) zasada rzetelności procesu- mówi o zabezpieczeniu prawa do sprawiedliwego procesu d)Zasada ustności- uczestnicy procesu karnego mają wypowiadać się na temat sprawy, na temat dowodów. Tok procesu odbywa się ustnie ostatecznie jednak wszystko jest spisywane w formie protokołów. 4. Zasady określające sytuację prawną obywateli : a)Zasada domniemania niewinności- dopóki oskarżonemu nie udowodni się winy należy go traktować jak niewinnego b) In dubio pro reo- nie dające się usunąć wątpliwości orzeka się na korzyść oskarżonego. c) Zasada prawa do obrony- (w sensie materialnym- każdy może się bronić, obrona w granicach prawa), (w sensie formalnym jest prawo do posiadania obrońcy). Jeden oskarżony może mieć 3 obrońców. Przypadki obrony obligatoryjnej (art. 79KPK) :
1)osoba nieletnia 2)Osoba głucha, niema lub niewidoma 3)Osoba co do której zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jej poczytalności 4)Oskarżony o zbrodnię w postępowaniu przed sądem okręgowym jako sądem I instancji 5)Osoba tymczasowo pozbawiona wolności 6)Osoba której sprawa rozpatrywana jest w postępowaniu przyspieszonym d)Zasada obiektywizmu- uwzględnianie okoliczności przemawiających na korzyść i niekorzyść oskarżonegoe)Zasada kontroli procesowej- wszystkie czynności procesowepodlegają kontroli. Kontrola judykacyjna-instancyjna - wyróżniają ją 2 cechy: a)Jest to kontrola skargowa- uruchamia ją wniosek osoby zainteresowanej w zreformowaniu decyzji b)Jest to kontrola osądzająca- nie narzuca rozstrzygnięcia, wyznacza czynności które jeszcze trzeba dokonać. Środki zaskarżenia uruchamiające kontrolę: I Zwyczajne- skierowane przeciwko decyzjom nieprawomocnym 1)Środki odwoławcze(apelacja, zażalenia) - Cechy : są skargami bez nich nie ma kontroli odwoławczej powodują korektę wydanej decyzji procesowej, bądź wydanie decyzji treściowo różnej są z zasadzie dewolutywne- przenoszą sprawy do wyższej instancji 2)Sprzeciwy, - Cechy : są skargami nie są dewolutywne posiadają charakter kasatoryjny Sprzeciwy to: sprzeciw wobec wyroku zaocznego, nakazowego; wniosek ukaranego karą pieniężną o jej uchylenie. II Nadzwyczajne- skierowane przeciwko wyrokom prawomocnym 1)Kasacja 2)Wniosek o wznowienie post. sądowego
Etap procesu to nazwa rodzajowa określająca każdy odcinek, bez względu na jego wielkość i funkcję: 1) przygotowanie materiału ułatwiającego wydanie decyzji, czyli postęp przygotowawcze 2) rozpoznanie sprawy i wydanie decyzji, czyli postęp główne 3) kontrola podjętej decyzji, czyli postęp apelacyjne 4) wykonanie decyzji, czyli postęp wykonawcze POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE Funkcje: 1) przygotowawcza- zbieranie i utrwalanie materiału dowodowego na użytek przyszłej rozprawy sądowej, należy ustalić świadków czynu, przesłuchać ich, zebrać dowody rzeczowe i utrwalić je, zasięgnąć opinii biegłego, wykryć sprawcę i przesłuchać go; dochodzenie można ograniczyć do ustalenia, czy zachodzą wystarczające podstawy do wniesienia aktu oskarżenia lub innego zakończenia postępowania, na podstawie dowodów zebranych w postęp przyg sporządza się akt oskarżenia, im większa ingerencja sądu w postęp przyg, tym większa dla sądu wiarygodność dowodów uzyskanych i zabezpieczonych w tym postęp 2) profilaktyczna- stworzenie warunków co najmniej utrudniających ponowne popełnienie przestępstwa poprzez: zawiadomienie o uchybieniu w działalności danej instytucji, bezzwłoczne zawiadomienie przełożonych , zatrzymanie przedmiotów, środki zapobiegawcze 3) względnie prejudycjalna- oddziaływanie aktu oskarżenia, postanowienia o umorzeniu lub warunkowym umorzeniu postęp przyg na treść decyzji zapadających w innych procesach Formy: Śledztwo- zasadniczo prowadzi je Policja, która ma znacznie większe niż prokuratura możliwości wykrycia sprawcy i pościgu za nim. Śledztwo powinno być ukończone w ciągu 3 m-cy. Śledztwo obligatoryjne prowadzi się w sprawach o zbrodnie i określone występki Dochodzenie- większość prowadzi Policja. Dochodzenie prowadzi się w sprawach należących do właściwości sądu rejonowego- zasadniczo zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat. Dochodzenia nie wolno prowadzić: generalnie wobec podejrzanego pozbawionego wolności, jeżeli podejrzany jest nieletni, głuchy, niemy, niewidomy lub niepoczytalny. Dochodzenie należy ukończyć w ciągu 2 m-cy. Dochodzenie ma zredukowany formalizm- nie trzeba powiadamiać prokuratora, akt oskarżenia może nie zawierać uzasadnienia... Przed wszczęciem śledztwa lub dochodzenia odbywa się post sprawdzające, w którym można zażądać uzupełnienia danych zawartych w zawiadomieniu o przestępstwie lub dokonać sprawdzenia faktów albo wydać postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia. Postępowanie przyg może zakończyć się na 5 sposobów: 1) wniesienie aktu oskarżenia do sądu 2) umorzenie śledztwa lub dochodzenia 3) umorzenie dochodzenia i wpisanie sprawy do rejestru przestępstw 4) wniosek do sądu o warunkowe umorzenie postępowania 5) wniosek do sądu o umorzenie postęp i zastosowanie środków zabezpieczających POSTĘPOWANIE GŁÓWNE Funkcje: 1) jurysdykcyjna- orzeczenie przez sąd, czy oskarżony jest winien danego przestępstwa 2) wychowawcza- zgodny z prawem proces sądowy przyczynia się do postępowania zgodnego z prawem 3) satysfakcyjna- proces zaspokaja poczucie sprawiedliwości społecznej, jeżeli wyrok jest przekonywający, proces w miarę szybki i publiczny 4) profilaktyczna- podejmowanie kroków mających na celu zapobieżenie podobnym przestępstwom. Porządek czynności: 1) postęp przejściowe- wstępna kontrola oskarżenia, orzekanie poza rozprawą o odpowiedzialności karnej lub środkach zabezpieczających, załatwianie spraw incydentalnych i wniosków dowodowych, przygotowanie organizacyjne rozprawy głównej. 2) rozprawa główna- przewodniczący rozprawy sprawuje kierownictwo materialne rozprawą, kierownictwo formalne i „ policję sesyjną”. Sąd wydaje decyzje w formie postanowień we wszystkich pozostałych sprawach. Sekwencja rozprawy głównej 1) rozpoczęcie rozprawy głównej- wywołanie sprawy, bilans osobowy i instrumentalny 2) przewód sądowy- jawne i ustne zapoznanie się sądu z meritum sprawy, rozpoczyna się odczytaniem przez prokuratora aktu oskarżenia, odbywa się przesłuchanie oskarżonego i dalsze postępowanie dowodowe, rozprawa może zostać przerwana lub odroczona, może nastąpić zmiana zarzutu postawionego w akcie oskarżenia 3) głosy stron- przewodniczący po zamknięciu przewodu sądowego zobowiązany jest udzielić głosu stronom, przemówienia stron odbywają się w ściśle określonej kolejności od oskarżyciela publicznego do oskarżonego; szczególne miejsce zajmuje głos końcowy prokuratora- powinien być omówieniem analitycznym i obiektywnym dowodów i kwalifikacji prawnej sprawy, ma zwracać uwagę na społeczne niebezpieczeństwo czynu zarzuconego oskarżonemu 4) wyrokowanie- widoczne są tu 4 podfazy: narada nad wyrokiem, głosowanie, sporządzenie wyroku i promulgacja wyroku POSTĘPOWANIE APELACYJNE Funkcje: 1) kontrolna- badanie prawidłowości zaskarżonego wyroku, podejmowanie decyzji zmierzających do korektury stwierdzonych uchybień + 3 funkcje akcesoryjne identyczne z postęp głównym(2-4) Cechy polskiego systemu apelacyjnego: 1) dwuinstancyjność 2) kontrola wyroku pod względem faktycznym i prawnym 3) sąd odwoławczy nie jest związany granicami apelacji, gdy zachodzi potrzeba zreformowania wyroku na korzyść oskarżonego 4) generalnie sąd odwoławczy nie przeprowadza postępowania dowodowego 5) sąd odwoławczy może wydać wyrok merytorycznie odmienny niż sąd pierwszej instancji
Względne przyczyny odwoławcze: obraza przepisów prawa materialnego, obraza przepisów postępowania, błąd w ustaleniach faktycznych, rażąca niewspółmierność kary, ujawnienie nowych faktów i dowodów, zaniedbanie dokumentacji procesu Bezwzględne przyczyny odwoławcze: iudex inhabilis, nienależyta obsada sądu, rażące uchybienie właściwości sądu, orzeczenie sądu jest wadliwe, oskarżony nie miał obrońcy, a zachodził przypadek obrony obligatoryjnej, rażąca niesprawiedliwość orzeczenia, błędna kwalifikacja prawna czynu Wszędzie obowiązuje zakaz reformationis in peius Rozstrzygnięcia sądu odwoławczego: 1) utrzymanie wyroku w mocy 2) orzeczenie reformatoryjne (zmiana wyroku lub poprawa błędnej kwalifikacji prawnej czynu) 3) orzeczenie kasatoryjne (umorzenie postępowania lub przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji POSTĘPOWANIE WYKONAWCZE Funkcje: 1) egzekucyjna- wykonywanie prawomocnych wyroków skazujących i podejmowanie niezbędnych korektur 2) likwidacyjna- prawne usuwanie skutków skazania lub łagodzenie jego efektów Porządek czynności: przekazanie wyroku do wykonania, właściwe wykonanie, czynności zmierzające głównie do adaptacji społecznej skazanego, zatarcie skazania i usunięcie danych o karalności z Krajowego Rejestru Karnego
ZAŻALENIE-środek odwoławczy, który inicjuje odmianę post. odwołowawczego, zwaną postępowaniem zażaleniowym. - służy kontroli odwoławczej innych niż wyroki decyzji procesowych - zażalenie wnosi się do organu, który wydał zaskarżoną decyzję - nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia KASACJA-nadzwyczajny środek zaskarżenia uzupełniający system dwuinstancyjnej kontroli sądowek. Kasacja zwyczajna-może być wniesiona tylko od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego kończącego postępowanie sądowe.
- nie wstrzymuje wykonania kary Może być wniesiona w przypadku: a) bezwzględnej podstawy kasacyjnej-uchybienie wymienione w art. 439 par. 1 b) względnej podstawy kasacyjnej-inne rażące naruszenie prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia Niedopuszczalność kasacji: a) w stosunku do tego samego oskarżonego od tego samego orzeczenia po raz drugi wniesiona przez tą samą stronę b) od orzeczenia SN zapadłego w następstwie rozpoznania kasacji Przebieg procesu kasacyjnego: 1. Sąd odwoławczy - pierwszy etap filtrowania kasacji 2. Obowiązek wstępnej oceny zasadności - prokurator 3. SN- drugi etap filtrowania - jednoosobowo 4. SN -postanowieniem oddala kasację -wyrokiem uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub części Kasacja nadzwyczajna Tylko: 1) Prokurator Generalny 2) RPO - można ją wnieść od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA-jest środkiem zmierzającym do usunięcia uchybień w dużym stopniu niezależnych od sądu. 1. Wznowienie post. na wniosek 2, Wznowienie post. z urzędu - o wznowieniu post. sąd orzeka na posiedzenie bez udziału stron PODJĘCIE POST. WARUNKOWO UMORZONEGO 1. Obligatoryjnie - gdy sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany 2. Fakultatywne - sprawca rażąco narusza porządek prawny, uchyla się od nadzoru, nie wykonu zawartej ugody - sprawca, przed uprawomocnieniem się orzeczenia o warunkowym umorzeniue post,. rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności popełnił przestępstwo POSTĘPOWANIA NASTĘPCZE PO UPRAWOMOCNIENIU SIĘ ORZECZENIA SĄDOWEGO Postępowanie ułaskawieniowe Prawo łaski - Prezydent RP Rodzaje post.: 1. Na podst. prośby o ułaskawienie 2. Z urzędu Postępowanie w sprawie o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, aresztowanie lub zatrzymanie Postępowanie w sprawie wyroku łącznego Wyrok łączny - wyrok orzekający karę łączną w stosunku do osoby prawomocnie skazanej już wyrokami różnych sądów.