Scenariusz spektaklu

W a g a ry

napisała Małgorzata Najmowicz

Tekst do publikacji jest scenariuszem spektaklu „Wagary” napisanym na podstawie opowiadania Marii Łopatkowej. Scenariusz powstał dla teatru „Iskierka” działającego w Pałacu Młodzieży w Olsztynie. Autorka scenariusza jest opiekunką tego właśnie zespołu teatralnego. Prapremiera przedstawienia miała miejsce kilka lat temu.

Występują:

Uczennice: Hala, Ala, Małgosia, Paulina, Agata. Agnieszka, Monika, Ania, Ewa

Nauczycielka matematyki

Wychowawczyni klasy - Pani Lenka

SCENA I

DZIEŃ PIERWSZY

Na scenie fragment klasy: kilka ławek z krzesełkami, biurko nauczyciela, tablica. Kolejno wchodzą uczennice, podchodzą do widowni i wypowiadają - nieco ironicznie - swoje kwestie.

Hala

Wagary ! Cóż to jest?

Ala

Jak podaje pewien bardzo mądry słownik, wagary to samowolny spacer,wycieczka w godzinach obowiązkowych zajęć szkolnych.

Małgosia

Wagary, wiadomo, zostały stworzone przez społecznośc uczniowską jako forma obrony przed takimi zagrożeniami jak:

Krysia

Klasówka, powtórka, tortury przed tablicą.

Paulina

Rozwój tej formy sprawił, że oprócz Dnia Nauczyciela, Dnia Matki i Dnia Stoczniowca powstał Dzień Wagarowicza przypadający na pierwszy dzień wiosny.

Monika

Ten jedyny dzień i tak nie zrekompensuje tylu pięknych dni młodości straconych w dusznej klasie zamiast wykorzystanych twórczo w parku czy nad jeziorem.

Ania

Często konsekwencją pójścia na wagary jest: zakaz organizowania dyskotek, wycieczek i wiele innych niezasłużonych kar.

Agata

Kto mógł przypuszczać, że aż tyle komplikacji wyniknie z jednych głupich wagarów, które miały miejsce w szkole numer.....a, nieważne. Mogło to się przecież wydarzyć w każdej szkole.

Justyna

Trzy pierwsze godziny lekcyjne minęły bez katastrof. Czwarta jednakże szykowała się nie najlepiej.

Ewa

Pani Lena - polonistka , a od niedawna wychowawczyni odkąd Drzazga ( to taki pseudonim byłej wychowawczyni) poszła na urlop macierzyński, zapowiedziała po dużej przerwie kartkówkę.

Agnieszka

Pani Lena chciała sie dowiedzieć jaki jest nasz stosunek do poezji współczesnej , co czytamy i czy mamy ulubionego poetę i ulubione wiersze..

Wszystkie przechodzą do ławek, zachowują się jak w każdej szkole przed lekcjami.Siadają różnie: po kilka na ławce, na krzesłach, stoją opierając nogę na krzesle itp. Są podekscytowane.

Agata

Ale idiotyczny temat! Kto teraz z własnej woli czyta wiersze!

Agnieszka

O przepraszam, ja czytam. Nawet zgłosiłem się do konkursu recytatorskiego. Będę mówić wiersz Szymborskiej.

Hala

Och, to teraz taka moda na Szymborską , bo dostała Nobla. Będą ją tłuc aż do znudzenia. Ale tak naprawdę , to ile osób to interesuje.?

Ala

Ja tam wolę dyskotekę.

Paulina

A ja mecz....

Monika

A zresztą kiedy na to znaleźć czas.

Małgosia

Nasze ukochane "ciała pedagogiczne" bezlitosnie tępią u nas wolny czas zadając nieprzyzwoita ilość prac domowych.

Justyna

Trochę głupio się przyznać, że się nie ma ulubionego wiersza czy poety.

Ewa

Przerwa za krótka, żeby skombinować jakiś tomik, zerżnąć jakiś wiersz i porozpływać sie nad jego pięknem.

Hala ( wskakuje na ławkę) Wiem, wiem, wiem! Znalazłam rozwiązanie!... Panie i panowie, idziemy na wagary! Nic innego nam nie pozostaje! Sprawa się odwlecze, Lenka zapomni, a nawet jak nie zapomni, to będziesz czas, żeby wypożyczyć z bibloteki jakiś tomik!

Justyna

Po polaku mamy wf .

Hala

Co sie martwisz, wrócimy.

Ala

A jak się dyro wścieknie!

Hala

Nie wścieknie się ,nic nie będzie wiedział. Lenka będzie się bała powiedzieć, że nas nie dopilnowała.

Ala

Hala ma rację. cichutko znikniemy, cichutko wrócimy..., jakby nigdy nic. Lenka nam wybaczy, ma dobre serce.

Agnieszka

Właśnie dlatego nie możemy jej tego zrobić.

Agata

To że jest dobra, to można ją wykiwać, okpić, wystawić do wiatru, zrobić w konia, tak? Tylko ten się liczy ,kogo trzeba sie bać?

Małgosia

Nie wygłupiaj się. Każdy nauczyciel powinien przejść przez to, że mu klasa z lekcji zwieje.

Monika

Nie każdy. Gdyby chodziło o Drzazgę, nic bym nie mówiła. Każdemu zalazła za skórę. Ale Lenka nie zasłużyła sobie na to. Lubi nas.

Hala

Nie przesadzaj. Jest owszem niezłą facetką, ale jest belfrem, należy do tamtych, nie do nas.

Agnieszka

Nieważne do kogo należy.Jest zawsze uczciwa wobec nas.

Justyna

Nie mów, że ci tak o uczciwośc chodzi. Chodzi ci o piątkę z polaka, żeby jej przypadkiem nie stracić.

Ala

.....i żeby nie przestać byc jej pupilką!

Agnieszka

Zamknij się!

Monika

Skończcie te awanturę, nie ma o co...

Hala

Raczej nie ma z kim. Kto idzie ze mną? ( stanowczo)

Wszyscy zaczynają sie zbierać, Monika i Agata ociągają się.

Monika

Uważam tak samo , jak ty, ale trochę głupio nie iść, kiedy wszyscy idą.

Agata

Błagam cię , chodź z nami...Ostatecznie nic takiego sie nie stanie... Wagary, to normalna rzecz.

Agnieszka

Nie krępujcie się, idźcie z nimi, wystarczy jedna wyklęta.

Agata

Nie mogę przez ciebie zadrzeć z całą klasą. Zrozum.

Agnieszka

Ależ rozumiem. Pospiesz się , bo ich nie dogonisz.

Agnieszka została sama. Cichnie wrzawa na korytarzu.Wchodzi nauczycielka z tyłu klasy, przystaje przy ławce Agnieszki. Jest zdziwona.

SCENA II

Pani Lena

Jesteś sama ? A gdzie klasa?

Agnieszka ( spokojnie)

Na wagarach.

Pani Lena

Jak to na wagarach?A ty? Tobie kazali zostać, aby mi tę miłą wiadomość powiedzieć? Czemu milczysz?

Agnieszka

Myślałam , że pani mnie zrozumie...

Pani Lena (uważniej spojrzała na Agnieszkę.)

Przepraszam cię. Tak, masz rację, jak ja mogłam...Wybacz mi. Zawsze do żywego dotyka mnie ludzka nieżyczliwość i stąd to moje wzburzenie.

Agnieszka

Nie , to nie to. Oni panią lubią.

Pani Lena

Jak się kogoś lubi, nie ucieka się od niego.

Agnieszka

Oni nie od pani. Oni....Ale proszę mnie wysłuchać. Oni uciekli przed kartkówką. Nie byli przygotowani.

Pani Lena

Czy nie uczciwiej było przyjść mi to powiedzieć?

Agnieszka

Bali się.

Pani Lena

Kogo? Mnie ?

Agnieszka

Nie pani jako pani, lecz pani jako nauczycielki.

Pani Lena

Kto was nauczył tak dzielić człowieka?

Agnieszka

Wy też tak nas dzielicie.

Pani Lena

Nie ja.

Agnieszka

Pani nie, ale wielu pani kolegów tak. Nie liczy się Jaś stojący przed tablicą liczy się uczeń.

Pani Lena

Co ty dzisiaj jesteś taka kąśliwa. ?

Agnieszka

Bo jestem. zła. Na nich oczywiście . Nie na panią.

Pani Lena

Dlaczego więc ja obrywam?

Agnieszka

Bo gdyby pani była zwykłym belfrem, co to nas śledzi, wykrywa ściągi, stawia

dwoje, zagina, wyśmiewa - nie byłoby problemu.

Pani Lena

Nic z tego nie rozumiem.... Lepiej będzie jak pójdziesz do domu. Ja cię usprawiedliwię. A ja zaczekam tu na moją klasę. Dlaczego tak patrzysz na mnie. Tak, moją. I to wcale nie dlatego , że mi was przydzielili ze szkolnego obowiązku.

Agnieszka zaczyna pakować się, wstaje, spogląda na nauczucielkę, w tym momencie pani Lena mówi patrząc prosto w oczy.

Pani Lena

Nie wiesz, ile dla mnie znaczy to, że byłaś tu ze mną.

Agnieszka wychodzi powoli, pani Lena siada, coś przegląda, potem znów wstaje, podchodzi do drzwi, jest zamyślona . W pewnym momencie zbiera ze stołu swoje rzeczy i wychodzi

SCENA II

DZIEŃ DRUGI

W klasie przed lekcją matematyki. Kolejno przychodzą uczennice, witają się,podchodzą do ławek, wyjmują książki itp

Paulina

O , jeszcze nikogo nie ma.

Monika

Cześć! Nie zdążyłam zrobić jednego zadania. Daj przepisać.

Ala

Cześć. Mam nowe kasety!

Justyna

Cześć!

Hala

Kurcze, nic nie umiem! Jak mnie Kwadratka wyrwie dziś - leżę!

Agnieszka

Cześć !

Nikt nie spojrzał w jej stronę, wszyscy nagle udają , że są czymś bardzo zajęci, Agnieszka na moment zatrzymała się, potem podeszła do swojej ławki i usiadła. Koleżanki ostentacyjnie ignorują Agnieszkę.

Agata

Cześć, śniło mi się , że dziś będzie klasówka.

Małgosia

Ktoś tu mówił o klasówce. Wypluń to!

Ewa

Cześć! Jak wam wyszlo ostatnie zadanie!

Agata

Hej! Paulina ! Dostanę od mamy na urodziny tę fajną bluzkę, o której ci wczoraj mowiłam. Jak będzisz kiedyś chciała to ci pożyczę.

Paulina

Fajnie! Czyżbyś pokłóciła się z Agnieszką? Kiedyś tylko jej pożyczałaś ciuchy.

Agata

Co cię to obchodzi?

Ala

Jaka obrażalska!

Agnieszka (do Pauliny)

Pożycz mi ołówek.

Paulina

Mam tylko jeden.

Monika

Agnieszka, oddaj mi tę książkę o Egipcjanach. Jest mi bardzo patrzebna.

Agnieszka

Wydawało mi się , że pożyczyłaś ją do przyszłego tygodnia.

Monika

Zmieniłam zdanie.

Małgosia

Przeczytałaś już tę lekturę z polaka?

Justyna

Kto widział wczoraj program z Kamelem? .Był boski!

Ewa

E...Słaby.

Agata

(Agata wybiega przed całą klasę i krzyczy)

Ludzie , ratujcie! Kto wyrwie z objęć szatańskiej Fizy! Alka daj zryć! A propos filmu! Kto oglądał ostatnio archiwum X? Jak Mulder cudownie wyglądał z tymi zmarszczkami!

Ala

Masz! Ryj ile chcesz.

Hala

A ja coś wiem! Nasza..........kocha się w facecie od techniki!

Paulina

Skąd wiesz?

Hala

Bo widziałam.....

Energicznie wchodzi nauczycielki od matematyki. Nagle zapada cisza, klasa nerwowo przygotowuje się do lekcji. Nauczycielka p odchodzi do biurka,wita się z klasą, rozkłada dziennik, coś notuje - w klasie nerwowa cisza.)

Nauczycielka

Kogo dziś nie ma ?.........Poproszę do odpowiedzi........Ewę.

Ewa podchodzi, reszta z wyraźnym westchnieniem ulgi , odpręża się

Nauczycielka wydaje polecenia

Narysuj trójkąt równoboczny.

Ewa źle rysuje, jest zupełnie nieprzygotowana do lekcji.

Nauczycielka

Nic nie umiesz, a przecież niedawno to przerabialiśmy. Ciekawa jestem czy reszta też jest tak doskonale przygotowana . ......Ale na wagary iść ....to jesteście pierwsi!....Wyciągać kartki! Powtórzenie z całego materiału!

Klasa nieśmiało protestuje, co wzbudza jeszcze większy gniew nauczycielki.

Nauczycielka

Cisza!...........Pisać tematy !

( Odwraca się do tablicy, w tym czasie ktoś siedzący w pierwszej ławce rzuca kartkę do Agnieszki. Podnosi, rozwija, czyta, potem zwija i odrzuca - w tym momencie odwróciła się nauczycielka i to zauważyła)

Nauczycielka

Co to za rzucanie papierami po klasie? Kowalska, postoisz sobie za karę w ławce.

Agnieszka

Przepraszam, proszę pani, ale jak ja będę na stojąco pisać?

Nauczycielka

To już twoje zmartwienie, nie moje. Może odechce ci się wygłupiania w czasie

lekcji...

Hala

Dziękujemy pani za pomoc. Nie możemy sobie jakoś z Kowalską poradzić!

Kklasa wybucha śmiechem, nauczycielka próbuje przerwać, ale bez skutku.

Dzwonek na przerwę, kończy całą scenę.

Nauczycielka

No, tym razem wam się udało.....Powtórzyć cały materiał na jutro...(wychodzi)

Klasa wrzeszczy z radości, Agnieszka pospiesznie pakuje książki, wychodzi nie zatrzymywana przez nikogo. Po chwili wchodzi pani Lenka, klasa troche przycicha, nauczycielka rozgląda się.

Pani Lenka

Widzę , że Agnieszka już wyszła . .....Paulina, ty mieszkasz blisko.....,przypomnij Agnieszce, żeby przyniosła na jutro album o malarstwie.

Paulina

Ale ja nie mogę...

Pani Lenka

Czego nie możesz?

Paulina

Nie mogę powiedzieć....

Monika

Ja wszystko wytłumaczę....Na mocy uchwały klasy mamy z Agnieszką nie rozmawiać przez trzy dni. To kara za złamanie solidarności koleżeńskiej.

Pani Lenka

Ach rozumiem....wagary...(stanowczo).. Daję wam czas do jutra. Do jutra macie wszstko załatwić.....Chyba się rozumiemy?

Wychodzi, wszyscy popatrzyli na siebie, wzruszyli ramionami, wyraz ich twarzy wskazywał no to, że chyba jednak nie bardzo zrozumieli - wychodzą)

SCENA III

DZIEŃ TRZECI

Wszyscy wchodzą , siadają, rozmawiają niezbyt głośno, Hala duży bukiet kwiatów kładzie na ławce.Kiedy wchodzi Agnieszka, zrywa się , podbiega do Agnieszki, kłania się przesadnie.

Hala

O, nasza najdroższa koleżanko! Racz przyjąć ów pachnący dowód naszej skruchy i wybacz nam wszelkie nasze grzechy pospolite i ciężkie na wieki, wieków amen!

( Agnieszka obojętnie spojrzała i usiadła) Widzicie!. My toniemy w rozpaczy , a ona myśli, że to żart!

Agata

Hala mówi prawdę . Te kwiaty są naprawdę dla ciebie. (bierze bukiet z rak Hali i kładzie przd Agnieszką)

Agnieszka

Z jakiej okazji te kwiaty? Myśleliście, że dzięki waszym staraniom umrę z rozpaczy i na grób mi je rzucicie? Tymczasem , jak widzicie, czuję sięzupełnie dobrze.

Monika

Pozwól sobie wytłumaczyć.

Małgosia

Lenka powiedziała, że jak cię nie przeprosimy, to ona zrzeka się naszego wychowawstwa.

Ewa

Zaraz... od początku...Kiedy przyszliśmy z wagarów, czekała na nas. Myśleliśmy,że nas wykrzyczy, ukarze...

Ala

A ona nic...kazała nam tylko przemyśleć wszystko , wyciągnąć wnioski i poiformować ja przed lekcjami.

Justyna

No to złożyliśmy się po złotówce, o wpół do ósmej wparowaliśmy do pokoju nauczycielskiego, przeprosiliśmy, przyrzekliśmy, że to się więcej nie powtórzy.

Agata

A ona nic, patrzy tak jakoś dziwnie na nas, kwiatów nie bierze i pyta: Tylko tyle macie mi do powiedzenia?

Monika

Stoimy przed nią jak niemowy, a ona dalej patrzy.

Paulina

Dopiero po pewnym czasie zorientowaliśmy się , że to ociebie chodzi.

Agnieszka

Jak to o mnie?

Agata

No... że jesteśmy wobec ciebie nie w porządku i że te kwiaty nie jej się należą.Powiedziała jeszcze, że jeśli prawie cała klasa wystawila wobec niej wotumnieufności - tak się wyraziła, nie?- to ona ma zamiar zlożyć rezygnację z naszego wychowawstwa..

Hala

Podobno Drzazga ma wrócić, a wtedy koniec z nami!

Ewa

Nie odbiegać od tematu!

Monika

Pójdziesz z nami?

Agnieszka

Dokąd?

Paulina

Do Lenki. Jak zobaczy, że jesteś z nami, da się łatwiej przekonać.

Agnieszka

A odkąd to ja jestem z wami? Przecież nie odzywaliście się do mnie, omijaliście jak trędowatą...

Hala

Co było a nie jest , nie pisze się w rejestr!

Agnieszka

Było i jest nadal. Myślicie, że wystarczy dać po złotówce...

Małgosia

A ile mamy rzucić, po stówie?

Agnieszka

Głupia jesteś, nie w pieniądzach rzecz!

Hala

A w czym, mamy klękać przed tobą?

Agnieszka

Nie chcę przeprosin. Chodzi o zrozumienie... tego co zrobiliście.

Ala

To był zwykły wygłup i co tu rozstrząsać?

Agnieszka

Wygłup! Czyj! Jednej Hali!

Paulina

Ona nas namówiła!

Hala

Ja was namówiłam? Ja ? Koń by się uśmiał? Postąpiłam super demokratycznie! Było głosowanie? Było. Jaki wynik? Wiecie! Odchrzańcie się ode mnie!

Monika

Co się ciskasz! Jak byś nie zaproponowała ....

Weszły nauczycielki, ale zatrzymały się. Nikt ich nie zauważył. Przysłuchiwały się całej rozmowie.

Agnieszka

Propozycję można przyjąć albo nie. Wagary wam wszystkim odpowiadały.

Nie!? Co szkodzi powygłupiać się! Nieważne, czyim kosztem, nie?

Ala

Kurczę, ona znów truje. Jak moja mama. Jak coś zrobię , to truje i truje bez

końca.

Ewa

Czego ty od nas chcesz?

Po ostatnim pytaniu, podeszły do sceny , spojrzały na siebie , potem na widownię.)

Pani Lenka

Wagary, to fajna rzecz, prawda?

Uwagi

Spektakl jest adresowany do młodzieży, nauczycieli i rodziców. Może być przygotowany przez całą klasę jako element realizacji ścieżki edukacyjnej - wychowanie do życia w społeczeństwie i zaprezentowany na specjalnym zabraniu dla rodziców . Porusza bardzo ważne sprawy, próbuje zdefiniować nie zawsze najlepsze relacje między nauczycielami a młodzieżą . Uczy odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu publicznym.

Treść jest otwarta. Może być więcej postaci ( cała klasa). Wtedy każdy uczeń - aktor znajdzie dla siebie miejsce. Takie rozwiązanie stwarza duże możliwości rozbudowania dialogów i uczy pisania scenariusza. Każdy staje się wtedy jego współtwórcą. Scenografia nie nastręcza większych trudności. Na działania teatralne wystarczy wydzielić część klasy.

Nauczyciel - wychowawca pracując z młodzieżą nad spektaklem staje się czynnym obserwatorem. Ta metoda pracy stwarza ogromne możliwości ewaluacji procesu wdrażania tej ścieżki edukacyjnej. Pozwala lepiej poznać zespół klasowy i odpowiednio modyfikować działania wychowawcze.

---