Starzenie się skóry
Endogenne - wewnątrzpochodne
- Geny - gen starości powoduje zmniejszenie sprawności metabolicznej i zanik pamięci komórkowej. Dziedziczymy również jędrności elastyczność tkanki po przodkach.
- Choroby - osłabiają skórę, powodują podrażnienia, uwrażliwiają
- Hormony - zanik po 45 roku życia estrogenów sprawia, że skóra wiotczeje
- Wolne rodniki - niszczą struktury naskórka, powodują wnikanie substancji szkodliwych, przyspieszają procesy chorobowe
Egzogenne
- Promieniowanie UV
- środowisko - smogi ( mgły powstające z dymów przemysłowych i spalin) i fotosmogi, temperatura, klimat, wilgotność, ozon - powietrze pełne spalin
- warunki pracy
- dieta
- stres - napięcie mięśni twarzy osłabia włókna elastylowe, adrenalina kurczy naczyńka krwionośne a kortyzon hormon wydzielany podczas stresu utrudnia podziały komórkowe.
Układ nerwowy jest silnie powiązany ze skóra, dlatego strach powoduje gęsia skórkę, bladość, potliwość. Szereg chorób skórnych
h ma podłoże psychiczne.
- brak snu
Zmarszczki
1. mimiczne
2. grawitacyjne - starcze - kolagen nieelastyczny, zanik tkanki tłuszczowej twarzy, zanik kości szczękowej i torebki tłuszczowej wokół oczu
3. suche - nadmierne wysuszenie naskórka
Substancje opóźniające procesy starzenia się skóry
- retinol i jego pochodne
- filtry UV
- kwasy owocowe
- przeciwutleniacze - witaminy, selen, zielona herbata
- substancje hormonopodobne jak soja, orzechy, dziki ryz
- kwas hialuronowy
- substancje poprawiające strukturę i funkcje naskórka
20 - zmarszczki mimiczne wokół oczu
30 - zmarszczka lwa
40 - pogłębienie bruzd nosowo policzkowych
50 - owal
Procesy starzenia się skóry:
Suchość skóry - utrata dotychczasowej elastyczności, następuje odwodnienie, silniej zaznaczają się zmarszczki mimiczne.
Pojawiają się drobne zmarszczki wokół kącików oczu i ust.
Naskórek staje się cieńszy i szorstki, keratynocyty pomnażają się w zwolnionym tempie.
Wydzielanie melaniny następuje w sposób niejednolity, czego wynikiem są liczne brązowe plamy w miejscach odkrytych - pojawiają się plamy pigmentacyjne.
Fibroblasty staja się coraz mniej aktywne. Pogarsza się aktywność włókien kolagenowych i elastylowych a ich struktura zmniejsza się.
Krążenie we włośniczkach ulega zmianie, czego wynikiem jest duża kruchość naczyń włosowatych.
DLACZEGO ORGANIZM STARZEJE SIĘ -
TEORIE PROCESU STARZENIA SIĘ
Niewątpliwie, aby zapobiegać skutecznie procesowi starzenia, należy znać jego patogenezę. Powstało szereg teorii, które próbują odpowiedzieć na pytanie, dlaczego organizm musi się starzeć:
1. Teoria zegarowa
Powstała jako wynik obserwacji dynamiki rozwoju i zaniku elementów układu dokrewnego.
Uznaje, że organizm posiada swój własny program rozwoju. Program ten warunkuje czas funkcjonowania poszczególnych narządów i układów. Programator umiejscawiano pierwotnie w podwzgórzu. Uważano, że sterowany czasem program wyznacza moment zaniku funkcji nadzorowanych np. przez podwzgórze, i tak w odpowiednim czasie zanika grasica, gonady, przysadka itd. Podwzgórze jako element zawiadujący układem dokrewnym wyznacza okresy życia i moment zaniku, a w efekcie śmierci.
Teoria musiała zostać zweryfikowana wraz z rozwojem genetyki. Wiadomo, że jeśli starzenie jest zaprogramowane, to z pewnością w materiale genetycznym.
2. Teoria błędów Orgela
Teoria ta zakłada, że w czasie podziałów komórki i multiplikacji materiału genetycznego występują błędy syntezy, szczególnie w strukturze DNA. Błędy pojawiają się przy kolejnych podziałach, niektóre nie są naprawiane. Wraz z ilością podziałów komórkowych następuje akceleracja problemu. Wadliwe kopie materiału genetycznego dają w efekcie niepełnowartościowe peptydy, wadliwie funkcjonujące komórki, narządy tkanki itd. Nie wiadomo do końca, czy błędy syntezy są wynikiem zdarzeń przypadkowych, czy też mają podłoże genetyczne. Na podstawie obserwacji in vitro stwierdzono, że komórka niezależnie od błędów może odtworzyć się kilkadziesiąt razy, później ulega zwyrodnieniu.
Wiadomo także, że każda komórka ma system naprawy DNA. On także jednak może ulegać błędom.
3. Teoria immunologiczna
Zauważono, że z wiekiem układ odpornościowy jest mało sprawny. Człowiek łatwiej zapada na choroby zakaźne. Stwierdzono wyraźne obniżenie parametrów odporności humoralnej i komórkowej, jak również osłabienie aktywności makrofagów. Zauważono także fakt występowania przeciwciał przeciwjądrowych, co mogłoby sugerować autoagresję. Histolodzy wiążą powstawanie blaszek starczych z procesami immunologicznymi. Zauważono, że większość chorób z grupy autoagresji ma swój początek w wieku podeszłym Poza tym liczne dane literaturowe sugerują udział procesów immunologicznych w etiopatogenezie chorób degeneracyjnych, np. choroba Alzheimera.
4. Teoria wolnych rodników
Jest to niewątpliwie najbardziej popularna teoria starzenia się. A oto w dużym uproszczeniu jej założenia.
Wolne rodniki są to bardzo aktywne cząstki powstające w procesie normalnego metabolizmu. Wolne rodniki posiadają pewną liczbę elektronów, a ich struktura i zdolność do oddawania elektronu powoduje, że szczególnie łatwo wchodzą w reakcje z wieloma związkami.
Często reagują z DNA i z fosfolipidami błon komórkowych, zmieniając antygenowość błon komórkowych. Ponadto hamują syntezę prostaglandyn i przez to ułatwiają rozwój miażdżycy. Powodują powstawanie dystrofii barwnikowej komórek. Zauważono, że w mózgu chorych na chorobę Parkinsona czy Alzheimera gromadzi się w neuromelanina, która powstaje w wyniku działania wolnych rodników. Gromadzenie się w skórze tzw. starczego barwnika - lipofuscyny jest także wynikiem działania wolnych rodników.
Ze względu na zanieczyszczenie środowiska i promieniowanie jonizujące organizm ludzki coraz bardziej narażony jest na działanie wolnych rodników. Niemniej warto pamiętać, że ich źródłem jest także dieta obfita w nasycone kwasy tłuszczowe.
Teoria wolnych rodników jest spójna z teorią starzenia się organizmu. Łączy i uzupełnia wszystkie inne teorie. Stosowanie terapii antyoksydacyjnej ma, zatem duże uzasadnienie naukowe.
5. Teoria wiązań krzyżowych
Założeniem teorii jest fakt, że usztywnianie strukturalne materiału genetycznego (DNA) poprzez tworzenie wiązań wewnątrz cząsteczki prowadzi do jego degeneracji. Różnego rodzaju metabolity, także i wolne rodniki, powodują, że długołańcuchowe struktury w naszym organizmie tworzą między sobą połączenia krzyżowe wewnątrz- i międzyłańcuchowe, co usztywnia cząsteczkę i z czasem komórka ulega degeneracji, a tkanki tracą swoje właściwości. Ten proces jest szczególnie wyraźny w obfitej w kolagen tkance łącznej. Wiązania krzyżowe w kolagenie prowadzą do zmniejszenia elastyczności tkanki. Tkanka łączna natomiast jest tkanką skóry i naczyń i w myśl tej teorii one głównie starzeją się.
STARZENIE SIĘ ORGANIZMU.
CZY ISTNIEJE MOŻLIWOŚĆ ZAPOBIEGANIA STAROŚCI.
Starzenie się jako proces zachodzący w organizmie żywym można analizować w kilku aspektach jako proces pierwotny, naturalnie występujący, czyli starzenie fizjologiczne i starzenie patologiczne, starzenie wtórne.
Starzenie się pierwotne
Starzenie się, a w efekcie śmierć organizmu można rozpatrywać jako proces fizjologiczny. Według opinii współczesnej genetyki jest to proces uwarunkowany genetycznie. Komórki w miarę pełnienia coraz bardziej skomplikowanych funkcji, czyli wraz z coraz bardziej szczegółowym różnicowaniem się, tracą zdolność do podziału. Oczywisty dla przyrodnika jest fakt, że fizjologicznie komórka może odnawiać się poprzez podział. Jeśli nie dzieli się w określonym czasie, ulega zwyrodnieniu - umiera. Najwcześniej zdolność do podziału tracą komórki najbardziej zorganizowane i zróżnicowane, takie jak wyspecjalizowane komórki nerwowe czy gruczołowe - wewnątrzwydzielnicze. Uważa się, że wraz z rozwojem organizmu najszybciej przestają się dzielić komórki nerwowe, a następuje to, gdy organizm osiąga 2. rok życia. Czynniki genetyczne mają znaczenie, gdy rozpatrujemy szybkość procesu starzenia się. Nie wiemy, które konkretnie geny determinują i wzrost, i starzenie się. Z pewnością jest to proces dziedziczenia wielogenowego. Nie należy tego rodzaju genetycznego uwarunkowania rozpatrywać w kategoriach obciążeń genetycznych, a jedynie w kategoriach zmienności w populacji ludzkiej.
Starzenie się patologiczne, czyli wtórne
Wtórne (chorobowe) starzenie mogą przyspieszać różne czynniki. Wymieńmy je w kolejności zgodnej z wpływem na przyspieszenie procesu starzenia:
· niewłaściwe odżywianie
· promieniowanie jonizujące
· stres psychiczny
· nałogi i uzależnienia
· brak ruchu
· hałas
· wibracje
· niewłaściwy mikroklimat
Tak wygląda lista zagrożeń, które akcelerują i tak nieunikniony proces starzenia się, przyspieszają zużycie biologiczne organizmu. Niekiedy choroby uwarunkowane genetycznie przy narażeniu na szeroko pojęte czynniki środowiska doprowadzają do stanu patologii, akceleracji starzenia się.
Po urodzeniu się człowieka jego genotyp, czyli uwarunkowanie genetyczne jest już zdeterminowane i nie mamy na to wpływu, mamy jednak wpływ na czynniki środowiskowe i mimo, że nie zatrzymamy procesu starzenia się całkowicie, można go opóźnić, a co najważniejsze sprawić, żeby odbywał się w sposób harmonijny.
ZMIANY W NASKÓRKU
- Zmniejszenie ilości ceramidów
- Uszkodzenie procesu wytwarzania NMF
- Zanik rozrodczej, żywej warstwy naskórka
- Zmniejszenie liczby podziałów komórkowych
- Pogrubienie warstwy rogowej
- Zmniejszenie liczby komórek Langerhansa
- Zmiany układu poletkowania naskórka - zmarszczki
ZMIANY W SKÓRZE WŁAŚCIWEJ
- Zmniejszenie liczby fibroblastów
- Zmniejszenie ilości kwasu hialuronowego
- Odkształcenie struktur kolagenu - mniej elastyczne, stopniowy zanik
- Pogrubienie naczyń krwionośnych - wapń, cholesterol
- Zaleganie produktów przemiany materii
- Rozluźnienie między naskórkiem a skórą właściwą
- Zmniejszenie przepływu krwi
Pojawiają się plamy, naczyniaki, brodawki łojotokowe, zmiany hormonalne - mniejsza ilość estrogenów powodują zmiany w strukturze skóry - zmarszczki, odwodnienie. Dochodzi do zaniku tkanek gdyż są nierównomiernie odżywiane przez naczynia krwionośne, proces tworzenia nowych komórek trwa nie 3 a 4-5 tygodni, pojawiają się zakłócenia w rekonstrukcji właściwego ph, skora traci zdrowy koloryt, robi się szara i chropowata.
Głównym powodem starzenia się skóry są, więc:
- Rozpad białek strukturalnych
- Dysfunkcja ceramidów
- Wolne rodniki
Pierwsze trwałe zmiany pojawiają się jako efekt fotostarzenia. Zmiany te możemy zminimalizować walcząc od wczesnej młodości z wolnymi rodnikami, chroniąc się przed zanieczyszczeniami i szkodliwym promieniowaniem.
Czas rzeźbi na twarzy także zmarszczki mimiczne zwane liniami charakteru.
Ale największe spustoszenia maja swe źródło w burzach hormonalnych zachodzących w organizmie wraz z upływem lat. Gołym okiem widoczne są skutki ustania produkcji estrogenów. Jest to utrata sprężystości naskórka, a co za tym idzie utrata zarysu owalu twarzy. Skóra rozpięta jest na elastycznym rusztowaniu, jaki są włókna kolagenowe. W miarę zbliżania się do menopauzy fibroblasty produkują mniej kolagenu, rusztowanie psuje się a skóra traci sprężystość. Około 50 roku życia w skórze zanika jeden z kilku rodzajów białek kolagenowych, główny budulec tego rusztowania. Pojawiają się zmarszczki grawitacyjnie zwiotczenia skórne. Zmieniają się rysy zanika ich wyrazistość. Stają się widoczne załamania podobne do bruzd. To oznaka zachodzącego w skórze zjawiska glikacji - rozluźnione włókna kolagenowe sklejają się pod wpływem odkładanego cukru tworząc zesztywniałe, nieregularne grudki. Równocześnie zmniejsza się grubość warstwy podściółki tłuszczowej, swego rodzaju amortyzatora i wypełniacza.
Zmiany zachodzą również w naskórku. Naczyńka krwionośne staja się kruche, słabo przewodzą substancje odżywcze i tlen. Przez to komórki są niedożywione, niedotlenione, zanieczyszczone wewnętrznie. Następują zaburzenia podziałów komórkowych i metabolizmu.
Naskórek staje się cienki i pergaminowy. Równocześnie cera traci jasny kolor i przejrzystość. Zaburzeniom ulega aktywność komórek wytwarzających pigment i na skórze tworzą się brązowe plamy.
Wraz z zaburzeniami w strukturze skóry dochodzi do nasilenia problemów z jaj ochroną. Póki komórki do siebie przylegały to tworzyły nieprzepuszczalna barierę. Teraz zaś się rozluźniają. Odparowuje woda, przenikają szkodliwe substancje. Gruczoły łojowe produkują o połowę mniej tłuszczu niedostatecznie natłuszczona powierzchnia skóry jest bezbronna wobec wolnych rodników.
Sztuczki młodości
- Nie garb się. Nie musisz nosić na karku całego życia
- Zetnij grzywkę. To odmładza
- Śpij na wznak
- Bierz para farmaceutyki - tabletki wzmacniające włosy, skórę, paznokcie
- Bądź konsekwentna i cierpliwą
- Bądź ufna w granicach rozsądku
- Testuj, gdy jesteś wrażliwcem
- Czytaj ulotki
- Stosuj kosmetyki z fitohormonami i retinolem, - jeśli dostarczymy organizmowi estrogenów roślinnych burza w naszej skórze będzie mniejsza a równowaga hormonalna trwalsza. Fitohormony stymulują receptory hormonalne. Metabolizm, ukrwienie i podziały komórkowe przebiegają szybciej, polepsza się spójność warstwy rogowej, fibroblasty dzielą się szybciej.
Nie wiek decyduje o stanie naszej skóry.
Starzenie się skóry - jest naturalnym procesem polegającym na zmniejszeniu biologicznej aktywności komórek organizmu, spowolnieniu procesów regeneracyjnych i utracie zdolności adaptacyjnych ustroju.
Decydującą rolę odgrywają tu czynniki genetyczne oraz współdziałające z nimi czynniki zewnętrzne, takie jak: promieniowanie UV, skażenie środowiska, palenie papierosów, niewłaściwa pielęgnacja i czynniki wewnętrzne, związane z zaburzeniami regulacji hormonalnej, nieprawidłowym odżywianiem i niedoborami witaminowymi.
Jednym z pierwszych objawów starzenia się skóry jest jej suchość, spowodowana utratą zdolności do wiązania wody i zatrzymywania jej w naskórku.
Starzenie się skóry - nie jest, więc tylko wynikiem bezpośredniego upływu czasu, ale jest wynikiem działania czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Takie czynniki jak: promieniowanie jonizujące, (np. komputery), działanie promieni ultrafioletowych, nadmiar ozonu, zanieczyszczenia w powietrzu czy bakterie, dym z papierosów i, oczywiście, spaliny samochodowe, sprawia, że nasza skóra starzeje się szybciej niż zaprogramowała to matka natura.
Dlatego też nie wiek decyduje o wyglądzie i kondycji naszej skóry, ale wiedza i umiejętność dbania o nią.
4