D O K U M E N T Y
Dokument to każdy przedmiot, z którym jest związane określone prawo, albo ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mogącej mieć znaczenie prawne.
Dokument w kryminalistyce - każdy przedmiot zawierający jakąkolwiek treść /W. Wójcik./.
Podział dokumentów:
publiczne i prywatne;
tajne i jawne
sporządzone techniką wizualną i sporządzone techniką utrwalania dźwięków;
autentyczne i sfałszowane /podrobione i przerobione/;
zachowane w całości i uszkodzone;
oryginalne oraz kopie i odpisy.
Podział ze względu na dobór odpowiedniej techniki badań:
dokumenty, które po wyprodukowaniu i wprowadzeniu do obiegu nie wymagają żadnych uzupełnień;
dokumenty, które wymagają uzupełnień pismem ręcznym maszynowym, odciskiem pieczęci
dokumenty odręczne
Fałsz materialny - podrobienie lub przerobienie.
Podrobienie:
przeniesienie - przekalkowanie treści dokumentu autentycznego na odpowiednio przygotowane podłoże;
naśladownictwo - niewolnicze - odwzorowanie podpisu w oparciu o oryginalny wzorzec
- wolne - kreślenie podpisu z pamięci.
Przerobienie - zmiana pierwotnego tekstu w dokumencie autentycznym przez dodanie lub usunięcie autentycznych treści.
Najczęściej spotykane ślady przerobienie i podrobienia dokumentu:
prześwit - powstaje wskutek naruszenia powierzchni papieru w sposób mechaniczny;
plamy koloru żółtawego;
matowa porowata powierzchnia papieru;
ślady wygładzania powierzchni;
zacieki na liniach załamania dokumentu;
różnice w środku kryjącym lub narzędziu pisarskim;
różnice w kroju trzcionki;
niewłaściwe rozmieszczenie tekstu;
źle dobrany papier;
odbitkę niewłaściwego stempla;
brak zgodności fragmentu suchej pieczęci;
niewłaściwe wypełnienie dokumentu.
Cechy grupowe papieru:
rodzaj i gatunek - określa zastosowanie użytkowe papieru;
klasa - określa rodzaj i udział procentowy włókien z jakich dany papier został wyprodukowane: klasa I - -- - - 100% włókien szmacianych; klasa II - 50% włókien, 50% celulozy;
gramatura - ciężar 1 m2 wyrażony w gramach;
powierzchnia: szorstka, matowa, satynowa, gładzona itd.;
barwa: biały, kremowy, szary;
format - znormalizowane formaty tworzą tzw.: szeregi.
P Y T A N I A:
1. Jakie muszą zaistnieć warunki do przeprowadzenia eksperymentu procesowego?
- gdy istnieje istotna okoliczność do rozstrzygnięcia
- wątpliwość można rozstrzygnąć w drodze eksperymentu
- musimy posiadać pewne dane wyjściowe
2 . Zakazy prowadzenia eksperymentu:
- gdy nie istotnego znaczenia dla sprawy;
- gdy dane okoliczności można ustalić w inny sposób lub są już udowodnione;
- gdy eksperyment powodowałby naruszenie dóbr prawem chronionych: zagrażałby życiu i zdrowiu uczestniczących,
powodowałby duże straty w mieniu, gdy uwłacza to godności osób uczestniczących;
- nie wolno eksperymentować na zwłokach;
3. Eksperyment procesowy a eksperyment rzeczoznawczy:
Podstawowa różnica wyraża się w rodzaju podmiotu dokonującego czynności. Eksperyment procesowy - uprawnionym do przeprowadzenia jest organ procesowy - prokurator lub policja. Do przeprowadzenia eksperymentu organ procesowy musi posiadać informację dotyczącą zdarzenia. Eksperyment rzeczoznawczy, wykonuje biegły w ramach ekspertyzy. Do wykonania ekspertyzy konieczne są wiadomości specjalne biegłego.
4. Wyjaśnij pojęcia:
- gramatura - jw.
- drukarka termiczna - dzielą się na drukujące wyłącznie na papierze termoczułym , drukujące za pomocą
termoczułej taśmy na która oddziałuje odpowiednio skonstruowana głowica i drukująca zamiennie.
identyfikacja indywidualna drukarki jest oparta na błędach w druku powstałych w wyniku uszkodzenia
połączeń elektrycznych z elektrodami głowicy lub zanieczyszczeń głowicy
- gilosz - delikatne wielokierunkowe linie tworzące różne układy geometryczne, wzory, występujące na obu
stronach banknotów, w banknotach oryginalnych są precyzyjne, w falsyfikatach są pogrubione.
5. Jakiego należy użyć podłoża - papieru do:
- stempli: gładki, biały, śliski, dobrej jakości;
- pieczęci suchych: o podobnych właściwościach, jak materiał dowodowy, /w/g książki na podłożu
kartonowym, podobnym do podłoża, na którym dokonano dowodowe odciski/.
6. Jakie badania mechanoskopijne można przeprowadzić na dokumentach?
- na dokumentach znajdują się ślady mechanoskopijne, powstałe wskutek działania narzędzia służącego do
cięcia, szycia itp., ślady te mogą być wykorzystywane do identyfikacji narzędzi. Identyfikacji mogą podlegać
zszywacze, nożyczki, gilotyny.
7. Przyporządkuj rodzaje identyfikacji:
bezpośrednia - pośrednia
indywidualna - grupowa, jeżeli materiał dowodowy i porównawczy stanowią wydruki z drukarek: laserowej,
igłowej, atramentowej;
- laserowa: pośrednia, grupowa, indywidualna;
- igłowa: j.w.
- atramentowa: j.w.
8. Sposób zabezpieczenia drukarki atramentowej:
- w całości;
- opakowanie oryginalne;
- zakaz używania;
- zakaz demontażu;
- zgodnie z procesem karnym.
9. Czy prawdziwe jest stwierdzenie sformułowanie w czasie oględzin: „W wyniku długotrwałego użytkowania
ujawniono ślady przetarcia blankietu”?
Nieprawidłowe stwierdzenie, bo w oględzinach nie można wnioskować co było przyczyną powstania
przetarcia blankietu. W oględzinach stwierdza się stan faktyczny.
10. Czym charakteryzuje się środek kryjący długopisu, jaka jest identyfikacja?
- właściwości fizykochemiczne;
- kolor, gęstość, odcień;
- skład chemiczny /różny w różnych środkach kryjących/;
- stopień wniknięcia środka kryjącego w głąb papieru;
- fluorescencja;
W większości przypadków identyfikacja grupowa.
11. Gdzie występują badania identyfikujące?
- badania identyfikujące występują w postaci badań identyfikujących i porównawczych. W badaniu
identyfikującym występuje rozpoznanie materiału, ustalenie tożsamości obiektu tworzącego ślad /
odpowiedź na pytanie co to jest?/.
Badania identyfikujące dzieli się na dwa etapy. W pierwszym się i oznacza cechy identyfikacyjne materiału
dowodowego. Drugi etap to oddzielenie w materiale wzorcowym obiektu identyfikacyjnych takich samych,
jak cechy identyfikacyjne materiału dowodowego. Jeżeli nieznany materiał dowodowy wyszukany w
materiale wzorcowym obiekt mają takie same cechy co materiał dowodowy jest równy wzorcowi.
12. Z jakiego rodzaju przestępstwem mamy do czynienia:
- pracownik stacji diagnostycznej wiedząc o wadzie układu wydechowego „podbija” badania techniczne -
fałsz intelektualny;
-wpisanie fałszywych danych w skradzionym blankiecie dowodu osobistego - fałsz materialny;
13. Omów relacje między dokumentami w rozumieniu prawnym a kryminalistycznym:
- definicja kryminalistyczna każdy przedmiot zawierający jakąkolwiek treść;
- definicja prawna art.: 115$14kk , każdy przedmiot lub zapis na komputerowym nośniku informacji, z
którym jest związane określone prawo albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód
prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenia prawne.
14. Omów czynności policjanta w przypadku anonimu typowania jego autora.
15. Omów możliwości badania anonimu o nieustalonym:
Na podstawie anonimu można wnioskować o:
- ilości autorów, wykształceniu, płci wieku itd.
- o pochodzeniu, rodzaju podłoża i środka kryjącego;
- sposobie wykonania dokumentu;
16. Sformułuj pytania do biegłego, jeżeli wysyłasz czysty blankiet dowodu rejestracyjnego:
- Czy autentyczny, czy sfałszowany?
- Jaką techniką został sfałszowany?
- Jakim urządzeniem wykonano zakwestionowany blankiet?
- Jakim środkiem kryjącym, na jakim podłożu?
17. Wyjaśnij pojęcia:
- stereotermografia kserograficzna - nowoczesna metoda powielania dokumentów, kopia wykonana tą
metodą ma trzeci wymiar - wysokość, rysunek lub tekst otrzymuje się w formie wypukłej. Metoda ta może
być wykorzystywana do fałszowania pieczęci. Badania identyfikacyjne są oparte na metodach identyfikacji
kopiarach i kopii kserograficznych;
- retrorewers- jeden ze sposobów zabezpieczania banknotów, który polega na tym, że znak na awersie i
rewersie patrząc pod światło wzajemnie się pokrywają i uzupełniają;
- znak wodny - jeden ze sposobów zabezpieczenia dokumentów, polega na zmianie w strukturze podłoża.
Powstaje w trakcie produkcji przez odciśnięcie na sicie. Jest to bezbarwny, trwały znak w postaci zarysu
ornamentu lub liter widzianych w świetle przechodzącym przez papier, stosowany w celach dekoracyjnych
lub ochronnych
18. Sposoby procesowego zabezpieczenia, jako materiał porównawczy stempli przewidziane w kpk:
- protokół pobrania materiału porównawczego;
- metryczka materiału porównawczego;
- gdy brak stempla, to znaczy zabezpieczyć dokumenty ostemplowane, które są przedmiotem badań
19. Wyjaśnij pojęcia:
- farba zmienna optycznie - sposób zabezpieczania banknotów, w banknotach polskich występuje po
prawe stronie portretu. Ta sama farba pod różnym kątem padania światła ma różny odcień
- efekt kątowy - sposób zabezpieczenia występujący w polskich banknotach. Występuje w dolnym pasie
ozdobnym po prawej stronie portretu. Zastosowanie druków wklęsłych powoduje, że pod różnym kątem
patrzenia ujawnia się różny obraz.
20. Sposoby zabezpieczania banknotów:
- znak wodny - polega na zmianie struktury podłoża, powstaje w trakcie produkcji papieru poprzez
odciśnięcie na sicie. Jest to bezbarwny trwały znak w postaci zarysu ornamentu lub liter widoczny w
świetle przechodzącym, nie widoczny w świetle UV.
- różnokolorowe włókna o długości 2 - 6 mm, wtrącone w strukturę papieru, widoczne w świetle
widzialnym.
- nitka zabezpieczająca - nitka umieszczona jest w strukturze papieru, nośnik nitki zabezpieczającej jest
metalizowany.
- farba metalizowana - specjalna folia umieszczona na awersie banknotów o wyższych nominałach,
umieszczona z lewej strony portretu, bardzo utrudnia wykonanie odbitek ksero, offsetowych. Na
oryginale ma kolor złoty, na odbitkach szary matowy.
- zabezpieczenie utajone, specjalne - różne elementy graficzne lub dodatkowe widoczne w świetle
podczerwonym.
- druk wypukły, typografia - technika druku, gdzie druk ma wklęsły środek a wypukłe brzegi, występuje
np. na stronie przedniej banknotu. Typografia wykonano oba oznaczenia serii i numerację.
- druk płaski ,offset - technika druku płaskiego, przy tej technice farba drukarska równomiernie pokrywa
cały znak.
21. Jakie cechy dow.rej. mogą wskazywać na przerobienie:
- zmechacona pow. dok.
-zacieki lub inne plamy;
-nierównomierny prześwit podłoża;
-brak odwzorowania pieczęci;
-niewłaściwa treść zapisu;
-niezgodność prawa jazdy z innymi dokumentami.
Prz dow.osobistym dochodzi -niewłaściwy kształt pieczęci.
22. Dysk komputerowy i dyskietka są dokumentami ponieważ w/g kryminalistycznej def. dokumentu jest nim
każdy przedmiot na którym w jakiś sposób utrwalono treść mającą związek ze zdarzeniem. Jeżeli treść ma
związek ze zdarzeniem te przedmioty te są dokumentami
23. Grafologia jest to pozbawiona podstaw naukowych ustalanie właściwości osoby na podstawie cech pisma
Można ustalić osobowość, płeć, wiek, wykształcenie.
24. Pytania do biegłego: materiał dowodowy: umowa kupna sprzedaży, sporządzona pismem maszynowym,
z wpisami ręcznymi i podpisami Kalinowski J i Nowak B. materiał porównawczy wzory pisma i
podpisów Nowaka B:
- Czy wpisy ręczne i podpisy na druku umowy zostały nakreślone przez jedną osobę, jeżeli nie to;
Czy wpisy ręczne zostały nakreślone przez B. Nowaka. Czy podpisy zostały nakreślone przez B.
Nowaka?
25. Zasady pobierania pisma bezwpływowego:
-ustalić czy zostały nakreślone przez interesującą nas osobę
- przede wszystkim uwzględniać dokumenty pochodzące z okresu powstania pisma dowodowego;
- dokumenty z jak najobszerniejszymi zapisami ręcznymi;
- forma i treść porównywalna do dowodowego;
- podłoże i środek pisarski podobne do dowodowych.
26. Pobieranie próbek pisma ręcznego:
- od podejrzanego art.:74kpk ,pokrzywdzony i świadek 192kpk /zgoda/;
- warunki: materialne /podłoże środek pisarski i kryjący, takie same lub zbliżone do mat. dow.
- osoba kreśląca powinna znajdować się w takiej samej lub zbliżonej pozycji, jak przy sporządzaniu mat.
dow.
- przy dokumentach anonimowych przygotować odpowiedni tekst
- dyktować w różnym tempie cały tekst a następnie jego fragmenty.
27. Podstawa prawna dokonania oględzin dokumentu: 207kpk.
28. Badania autentyczności banknotów prowadzi Departament Emisyjno - Skarbcowy NBP.
29. Podrobienie dokumentu jest to wykonanie nowego dokumentu na wzór oryginalnego. Podłoże, środek
kryjący są wykonane na wzór oryginalnych.
30.Przygotowanie do pobrania materiału porównawczego w postaci zapisów pisma ręcznego polega na:
-analiza dokumentu dowodowego, od strony techn. podłoże środek pisarski, pozycja wykonawcy, od
strony merytorycznej treść dokumentu jego rodzaj.
- zgromadzenie niezbędnych środków / podłoże, środki kryjące itd./
- opracować tekst do dyktowania anonim;
- przygotować miejsce i druki procesowe.
- opracować plan pobrania próbek pisma ręcznego.
31. Określenie materiał wpływowy nie jest określeniem poprawnym, sformułowanie sugeruje wpływ organu
procesowego na obraz pisma ręcznego oskarżonego prawidłowo - próbki pisma ręcznego kreślone na
polecenie
32. Czynności przy pobieraniu materiału podpisu:
- uzyskanie materiału bez wpływowego z okresu powstania podpisu dowodowego
- forma podpisu taka sama / czytelny, nieczytelny/;
- pobrać podpisy kreślone na polecenie /kilkadziesiąt, każdy na oddzielnej kartce/
- pobrać wzory pisma ręcznego,
- jeżeli podpis dowodowy jest na formularzu druku podpisy porównawcze powinny być na takim
samym podłożu;
- przygotować takie samo podłoże, środki kryjące.
33. Definicja kryminalna dokumentu: każdy przedmiot zawierający treść naniesioną pisemnie, elektronicznie lub w inny
sposób, spostrzegana, mającą związek ze zdarzeniem, będącym przedmiotem postępowania.
34.Badania techniczne dokumentu obejmują:
-określenie rodzaju podłoża, surowców do jego produkcji;
-określenie rodzaju środka kryjącego;
-określenie techniki wykonania dokumentu;
-określenia sposobu fałszowania dokumentu
35. pobieranie materiału z klasycznej maszyny do pisania:
-materiał pobrać pisany na wytypowanej maszynie w okresie powstania materiału dowodowego;
-na maszynie napisać trzykrotnie tekst dowodowy zachowując taki sam układ wierszy;
-trzykrotnie napisać każdy znak umieszczając literę H pomiędzy znakami np.: PHP, PHP,PHP
-taki taks napisać z użyciem taśmy i bez taśmy po trzy razy;
-napisać tekst z uwzględnieniem wszystkich możliwych odstępów dla tej maszyny po dwa trzy wiersze
dla każdego odstępu;
-jeżeli tekst był pisany przez kalkę należy jej użyć;
-napisać jeden wiersz litery „i”;
-przed pisaniem nie czyścić trzcionek i nie czynić żadnych zmian w mechanizmie
-pisać na takim samym lub podobnym papierze;
-sporządzić protokół pobrania materiału porównawczego.
1