Dagmara Krysiak

MECHANOSKOPIA I TRASEOLOGIA

Mechanoskopia:

- mechanos + skopein,

- mechanoskopia - dział techniki kryminalistycznej, który zajmuje się badaniem w celach identyfikacyjnych śladów oddziaływania jednej rzeczy na drugą oraz samej tej rzeczy, która pozostawiła takie ślady, za wyjątkiem śladów i rzeczy objętych zainteresowaniem innych dziedzin techniki kryminalistycznej,

- mechanizmy powstawania śladów: wygniatanie, tarcie i cięcie,

- ślady ujawnia się przeważnie optycznie, za pomocą lup powiększających,

- metody zabezpieczania śladów mechanoskopijnych: zabranie, wyodrębnienie, sfotografowanie, odwzorowanie,

- identyfikacji indywidualnej narzędzi dokonuje się w oparciu o ewentualne mikronierówności powstałe w trakcie użytkowania a nawet już w trakcie produkcji,

- do ujawniania śladów stosuje się skupione światło skośne,

- do badań smugowych (dynamicznych) konieczne jest pobranie śladu porównawczego,

- przy stwierdzeniu zgodności śladów przy badaniu porównawczym należy dokonać fotografii i montażu zdjęć,

- w zależności od ilości pracujących powierzchni narzędzia i ich geometrii powstają ślady o jednej powierzchni, dwupowierzchniowe, czteropowierzchniowe itp. Ślady takie należy traktować odrębnie,

- przeprowadza się także tzw. badania na całość - mające odp. na pytanie czy dwa fragmenty przedmiotu były kiedyś jedną całością,

- analizy uszkodzenia szyb - badając spękania, powierzchnię przełomu lub kształt wybitego otworu można ustalić z jaką siłą uderzono w szybę, a także kąt uderzenia; szyby pękają też pod wpływem wysokiej temperatury - fragmenty szkła wypadają w kierunku ognia; szkło nie ulega odkształceniom pod wpływem działania narzędzia,

- badania polegać mogą też na odczytywaniu zatartych znaków - można je odczytać posługując się metodami chemicznymi lub magnetycznymi - pierwsze bazują na zjawisku nierównomiernego pęcznienia oznakowanego miejsca pod wpływem odpowiedniego odczynnika (do ujawniania znaków na drewnie stosuje się wodę w postaci wrzątku lub pary; guma - aceton, benzen, benzyną kwasem octowym; metale - woda królewska, nadmanganian potasu, zasada sodowa, kwas octowy i pikrynowy); metale lub stopy o właściwościach ferromagnetycznych można opylić proszkiem o właściwościach ferromagnetycznych, cząstki użytego proszku lub zawiesiny szybciej osadzą się w miejscu zniszczenia struktury krystalicznej; ujawnione kontury znaków po pewnym czasie znikają, dlatego konieczne jest ich fotografowanie.

Traseologia:

- badania śladów stóp i pojazdów,

- obecnie stosowane rzadziej ze względu na wszechobecny asfalt i chodniki,

- chód utrwala się w pozostawionych śladach, które składają się na tzw. ichnogram, czyli ścieżkę chodu,

- w przypadku badania śladów stóp najczęściej dochodzi do badania: kierunku chodu, linii chodu (wyznacza się łącząc te same elementy odwzorowań stóp np. tylnych skrajni obcasów), linii i kąta stopy(linię wyznacza się poprzez wyznaczenie odcinka od tylnej krawędzi pięty ze środkiem przedniej krawędzi drugiego palca; linia stopy w odniesieniu do kierunku chodu tworzy kąt stopy), długości i szerokości kroku, częstych odchyleń spowodowanych np. kalectwem, zranieniem nogi, złym obuwiem,

- typ obuwia i długość kroku pozwalają na ustalenie płci osoby; długość bosej stopy pozwala na określenie przybliżonego wzrostu osoby,

- szczególne różnice mogą występować w ichnogramach kobiet w zależności od ciąży, obuwia,

- ślady występują w postaci wgłębień, odwarstwień, nawarstwień, a niekiedy także w postaci utajonej,

- najczęściej zabezpiecza się poprzez odlewy gipsowe i silikonowe,

- ślady pojazdów - szczególnie wydatne w trakcie hamowania, jeśli koła ulegną zablokowaniu, jeśli nastąpi poślizg (ślady smugowe),

- najczęściej ślady widoczne, gdy tak jednak nie jest najłatwiej posłużyć się skupionym światłem skośnym, rzadziej promieniami UV,

- najprostszym sposobem zabezpieczenia śladu jest jego fotografowanie, w razie potrzeby można zwiększyć kontrast przez opylenie śladu matową farbą o barwie kontrastującej z otoczeniem, ścieżkę chodu należy odwzorować na szkicu, ślady wgłębione należy sfotografować kilkakrotnie ze światłem padającym pod różnym kątem,

- po oczyszczeniu śladu z grudek ziemi, źdźbeł trawy można go odwzorować; do odwzorowań w substancjach zwartych używa się zazwyczaj gipsu alabastrowego; uzyskany odlew należy oczyścić pod strumieniem wody; ślady odwarstwione na sypkiej powierzchni odwzorowuje się silikonem, ale najpierw należy je wzmocnić spirytusowym roztworem szelaku, lakierem; do utwardzania śladów w sypkim śniegu zalecane jest stosowanie parafiny lub schłodzonego lakieru do włosów,

- materiał porównawczy - pobiera się wykonując odcisk, odbitkę opony (podeszwy) w możliwie zbliżonych warunkach terenowych i atmosferycznych (właściwie czynność ta ma charakter eksperymentu),

- czasami zdarza się również konieczność badania odcisków kończyn zwierząt, ich owłosienia i upierzenia.

---