HANDEL ZAGRANICZNY - jt wymiana towarowa między podmiotami gospodarczymi. Odpłatna wymiana towarów i usług między podmiotami mającymi swoje siedziby w różnych krajach.

Przedmiotami handlu są:

• Towary

• Usługi

• Dobra niematerialne (patenty, licencje)

Formy handlu:

• Export - sprzedaż i wypływ towarów za granicę

• Import - zakup i przywóz towarów z zagranicy

• Reexport - sprzedaż towarów wcześniej zaimportowanych

• Reexport bezpośredni - może zawierać klauzurę, aby dany towar nie był sprzedany do danego kraju, i aby towar nie był uszlachetniony

• Reexport pośredni - towar zostaje uszlachetniony i idzie na nowy adres; towar przyjeżdża do kraju który go dalej exportuje

TRANZYT - przewóz towarów z jednego kraju do drugiego przez trzeci kraj.

Rodzaje tranzytu:

• Bezpośredni - bezpośrednio z jednego kraju do drugiego (z Litwy do Niemiec)

• Pośredni - zatrzymuje się w kraju tranzytowym i są stosowane środki uszlachetniające np. przepakowanie, przeładowanie towaru.

Podział tranzytu wg kryterium transportu:

• Lądowy

• Kolejowy

• Samochodowy

• Śródlądowy

• Mieszany

• Lądowo-morski (z pd na pn)

• Morski (z jednego statku na drugi)

• Lotniczy

• Przesyłkowy (ropa, gaz, energia elektryczna)

• Imperatywny (nie ma wyboru drogi transportu) lub alternatywny (ma wybór drogi transportu)

• Uprzywilejowany (początkowy i końcowy punkt znajduje się na terenie jednego kraju np. kolej przez Bieszczady)

Obrót uszlachetniający - jt odpłatny przerób (uszlachetnienie) towarów otrzymywanych w tym celu lub wysyłanych za granicę. Warunkiem obrotu uszlachetniającego jest to aby przerabiany towar pozostał własnością kraju i został zwrócony.

Rodzaje:

• Czynny - dla kraju w którym dokonuje się uszlachetnienia i otrzymuje zapłatę

• Bierny - dla kraju dla którego dokonuje się uszlachetnienia i który dokonuje zapłaty

W wyniku uszlachetnienia następuje podniesienie jakości i wartości towaru; nie następuje zmiana rodzaju towaru

Obrót naprawczy - może nastąpić ingerencja w niektóre cechy:

• Czynny

• Bierny

LEASING - jt swoista forma najmu lub dzierżawy ruchomych lub nieruchomych środków trwałych bez konieczności ich nabycia. Raty czynszu są tak skonstruowane, że pokrywają wartość i zysk leasingodawcy. Istnieje możliwość wpisania rat leasingowych w koszty.

• Bezpośredni - leasingodawca oddaje towar leasingobiorcy

• Pośredni - jeśli firma leasingowa pośrednio bierze koszty na siebie

Wyróżniamy:

• Leasing operacyjny - dotyczy dóbr ruchomych i obejmuje czas do 3 lat np. biuro, komputer, samochód. Spłata nie następuje przez jednego leasingobiorcy. Serwisem zajmuje się leasingodawca. Umowa może być wcześniej wypowiedziana przed wygaśnięciem przez 1 leasingobiorcę na określonych warunkach.

• Leasing finansowy - umowy nie podlegają rozwiązaniu przed upływem okresu na jaki zostały zawarte. Odnoszą się głównie do specjalnych urządzeń lub maszyn, które z zasady nie mogą być użytkowane przez wielu kolejnych klientów oraz ulegają stosunkowo szybko normalnemu zużyciu. Przedmiot tych umów podlega całkowitej lub prawie całkowitej amortyzacji w okresie ich trwania. Najczęściej ma charakter leasingu pośredniczącego.

PODZIAŁ RYNKÓW

1. rynek sprzedawcy - podaż popytu

2. rynek nabywcy - podaż popytu

Podstawowy podział to:

• rynek formalny - na którym są działający zgodnie z normami, regułami; zaliczamy giełdy, aukcje

• rynek nieformalny - większa swoboda działania; zaliczamy targi, wystawy, salony, przetargi (rynek formalny ułomny)

Aukcja - publiczna, doraźna licytacja w określonym miejscu towarów niezamiennych i czasie niejednorodnych

Warunkiem przystąpienia jest wpłata wadium (jt zabezpieczenie przed wycofaniem się z licytacji)

Techniki sprzedaży:

• ustna

• mechaniczna

• pisemna

Systemy sprzedaży:

1. crescendo - licytacja w górę, kto da więcej

2. diminunendo - licytacja w dół, kupuje ten kto pierwszy się zgłosi

Po dokonaniu zakupu podpisuje się notę zakupu - cenę loco. Notę kupna pomniejsza się o wadium.

Przetarg - (budowa hoteli, lotnisk, linii kolejowych...) jt zbieranie ofert (propozycji sprzedaży) i wybór najlepszego kontrahenta. Aby przystąpić do przetargu trzeba wpłacić wadium (w formie gwarancji bankowej). Wymaga się legalizacji dokumentów przetargowych w przedstawicielstwie danego kraju w Polsce. Oferta przetargowa składa się z oferty handlowej i technicznej.

W odróżnieniu od aukcji cena nie jest jedynym wyznacznikiem w przetargu. Często wybiera się 2-3 oferty i zaprasza się na rozmowy techniczne. Władze starają się zyskać coś dla miasta, regionu. Gdy jest porozumienie to zaczynają się rozmowy handlowe. Wybiera się jedną ofertę i podpisuje kontrakt.

Targi - muszą być specjalne hale; dobry dojazd; infrastruktura

Wystawy - nie podpisuje się kontraktów; pokazuje się nowości

Salony - prezentuje się prototypy; zaprasza się fachowców i wybranych potencjalnych nabywców.

Przedmiotem obrotu na giełdzie jest 50 grup towarowych m.in.: zboża, nasiona oleiste, cukier, używki (kawa), produkty pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, materiały energetyczne.

Cechy towaru giełdowego:

1. jednorodny czyli wymienny tzn nie trzeba go oglądać

2. podlegający standaryzacji

3. trwały

4. popyt i podaż na nie musi być masowa czyli niepewna (trudna do przewidzenia) w dłuższym okresie; popyt<podaż

Giełdy dzielimy na:

• towarowe

• pieniężne

• usługowe

• mieszane

Ze względu na zasięg:

• giełdy o zasięgu międzynarodowym

• giełdy o zasięgu krajowym

Ze względu na formę prawną:

• organizowane przez państwo

• korporacyjne tworzone przez organizacje gospodarcze i zmieszanie kupców i przemysłowców

Uczestnicy:

• Członkowie giełdy - mają najwięcej uprawnień, najczęściej mają prawo do zawierania kontraktów i umożliwia im to prowadzenie zyskownych interesów i pośredniczenie w charakterze maklera w interesie jej, nie członków. Liczba członków jest ustalona i można ją rozszerzyć.

• Uczestnicy giełdy - mają najmniejsze uprawnienia, nie mają prawa wyborczego, nie korzystają ze zniżek.

• Maklerzy - zaprzyjaźnieni doradcy, którzy pośredniczą przy zawieraniu transakcji handlowych. Makler działa w imieniu osób trzecich i na ich r-k. Pobierają ½% prowizji. Może pobierać prowizję od dwóch stron.

• Goście - mogą dokonywać transakcji tylko za pośrednictwem maklerów, mogą wychodzić w towarzystwie osób uprawnionych.

Izba rozliczeniowa - ma odrębną osobowość prawną; rozlicza dokonywane transakcje.

Składy giełdowe - domy składowe przy dostawie na skład, towar dopuszczony do obrotu dzielony jest na loty o wadze odpowiadającej jednostkom transakcyjnym.

Dochód giełdowy: warrant - jt papier wartościowy reprezentujący aktualną wartość danego towaru, wystawiony na zlecenie określonej osoby to przenoszony przez „indos” lub wystawiony na okaziciela.

Na dokumencie podana jest dokładna waga, gatunek, nr partii.

Jednostka transakcyjna - (kontrakt) to najmniejsza ilość towaru jaką można sprzedać lub kupić na giełdzie.

Jednostka negocjacyjna - jednostka na której wyraża się kurs (cenę) towaru na giełdzie towarowej.

NOTOWANIA GIEŁDOWE:

• SPOT - notowanie w transakcjach natychmiastowych (kasowych)

• FUTURE (terminowe) - notowania na określone terminy przyszłych dostaw.

Dla każdej z grup notowania są 3 grupy:

• BID - kurs kupna (kurs po którym nabywcy są skłonni kupić towar)

• OFFER - kurs po którym są gotowi sprzedać

• SETTLEMENT PRICE - kurs transakcyjny, rozliczeniowy.

Rodzaje notowań giełdowych:

1. transakcje rzeczywiste - (efektywne, spot) cechą jest rzeczywiste przeniesienie własności w zamian za odpowiedni ekwiwalent pieniężny. Realizacja polega na faktycznym dostarczaniu lub wydaniu polecenia dostarczenia przez sprzedającego określonej partii towaru do wskazanego przez kupującego miejsca.

1. transakcje natychmiastowe (kasowe) - towar znajdujący się w miejscu przewidzianej dostawy zostaje wydany kupującemu niezwłocznie po zawarciu umowy, przez przekazanie dokumentów uprawniających do dysponowania towarami, jak i zapłata za towar w dniu zawarcia transakcji lub w dniu następnym.

2. Transakcje dostawne (forword)

1. na przybycie lub towary w drodze - towary załadowane są przed zawarciem transakcji i jeżeli w tym czasie nastąpiło zawarcie transakcji towar jest skierowany bezpośrednio do miejsca przeznaczenia wskazanego przez nabywcę

2. na załadowanie - sprzedający zobowiązany jest załadować towar w kraju wysyłki, w terminie określonym w umowie.

3. Na dostarczenie - sprzedający zobowiązany jest dostarczyć towar w umówionym terminie do miejsca przeznaczenia.

2. transakcje nierzeczywiste - (future) celem nie jest efektywna dostawa towaru, zawierane są po to by zyskać na różnicach cen lub zabezpieczyć przed wahaniami cenowymi.

1. transakcje spekulacyjne (na zasobie)

1. transakcje spekulacyjne proste

• typu long - gra na zwyżkę (byku)

• typu short - gra na zniżkę (niedźwiedziu)

2. transakcje pożyczkowe

• typu borrowing

• typu lending

3. transakcje arbitrażowe

4. transakcje operacyjne

2. transakcje zabezpieczające

1. transakcje zabezpieczające typu hedge

• hedging zakupowe

• hedging sprzedażowe

2. transakcje z wywołaniem (zafiksowaniem ceny) typu „call on”

3. transakcje przeciw rzeczywistemu towarowi (A/A against actuls)

Ad 1a) powinny być poprzedzone analizą trendów cenowych. Maklerzy działają w ramach gry na zwyżkę noszą nazwę byków, na zniżkę niedźwiedzi. Spekulanci grający na zwyżkę kupują określoną ilość kontraktów terminowych co powoduje szybki wzrost popytu (zakładamy względnie stałą podaż). Sytuacja ta wywołuje wzrost cen na giełdzie tworzy tzw. hossa. Spekulanci nie zamierzają w przyszłości odebrać zakupionego towaru lecz odsprzedają go z zyskiem, gdy ceny rosną zgodnie z oczekiwaniami. Gra niedźwiedzi - grający na giełdzie otwiera na giełdzie pozycje krótką, sprzedając kontrakty terminowe. Powoduje przez to szybki wzrost podaży. Szybki wzrost podaży powoduje spadek cen (przy łożeniu sztywności popytu), gdy nastąpi spadek cen, tendencję tę określa się bessą, pozycja krótka zostaje zlikwidowana przez zyskowne zakupy odpowiedniej liczby kontraktów. Likwidacji tej dokonuje się przed upływem terminu realizacji wyznaczonym w kontrakcie.

Ad 1b) polega na jednoczesnym zawarciu dwóch przeciwstawnych transakcji z różnymi terminami realizacji:

• typu BORROW (wypożyczenie z giełdy) polega na jednoczesnym zawarciu transakcji zakupu towarów na określony termin wcześniejszy i sprzedaż tej samej liczby towarów na termin późniejszy

• typu LENDING (wypożyczenie giełdzie) polega na zawarciu wypożyczeniu giełdzie z tym, że transakcje sprzedaży na termin wcześniejszy transakcji zakupu na termin późniejszy

celem tej transakcji jest gra (spekulacja) nie na samą zmianę notowań jednak na różnicach między notowaniami spot i future.

Ad 1c) występuje na rynku terminowym; polega na zawieraniu jednocześnie transakcji zakupu i sprzedaży:

• towaru o tym samym gatunku na dwóch różnych giełdach towarowych

• tego samego towaru na tej samej giełdzie lub różnych giełdach towarowych

• różnych towarów zbliżonych do siebie pochodzeniem, procesem produkcji lub przeznaczeniem, na tej samej giełdzie lub różnych giełdach

Ad 2a) transakcje realizowane są na rynku terminowym. Są zawierane przez sprzedawców i nabywców rzeczywistego towaru, w celu zabezpieczenia się przed niekorzystnymi zmianami cen w przyszłości. Zawierane są wówczas, gdy:

• producent towaru giełdowego decydując się na określoną wielkość produkcji chce się zabezpieczyć przed ewentualnym spadkiem cen, w okresie od podjęcia produkcji do realizacji na rynku.

• Gdy kupiec (np. pośrednik handlowy) po dokonaniu rzeczywistego zakupu towaru giełdowego przechowuje go przez pewien czas zanim znajdzie się możliwość korzystnej odsprzedaży

• Gdy producent używający towaru giełdowego jako surowca kupuje zapas tego towaru i chce uchronić się przed stratami. Z tytułu zmian cen wyrobów gotowych lub uzgodnionych ceną wyrobu gotowego obawia się wzrost cen surowca. Jednocześnie zawarcie rzeczywistego kontraktu (kupna-sprzedaży) dokonywana jest odwrotna operacja typu FUTURE (jeśli bliski terminowi dostawy towarów w ramach transakcji rzeczywistych). Rezultat transakcji wynika z łącznej kalkulacji transakcji rzeczywistej i zabezpieczającej.

Motywem (celem) transakcji nie jest osiągnięcie zysku z tytułu różnic cen na giełdzie lecz ograniczenie strat lub zwiększenie korzyści z zawarcia transakcji rzeczywistej poza giełdą.

• Hedging zakupowy - realizowany w celu zabezpieczenia się przed wzrostem cen; sprzedaż rzeczywista i zakup terminowy

• Hedging sprzedażowy - realizowany w celu zabezpieczenia się przed wzrostem cen; zakup rzeczywisty i sprzedaż terminowa.

KUPCY, DZIAŁALNOŚĆ NA RYNKU I ICH PODZIAŁ

Kupiec jt. Osoba fizyczna lub prawna dokonująca kupna - sprzedaży, zajmująca się tym zawodowo w celu osiągnięcia zysku

Kupców dzielimy:

A) ze względu na ryzyko

1. własny rachunek - sami ponoszą ryzyko

2. cudzy rachunek - otrzymują od zleceniodawcy wynagrodzenie

1. komisant

2. konsygnatariusz

3. agent

4. przedstawiciel

5. makler

B) ze względu na formę prawną:

1. kupcy jednoosobowi

2. spółki

3. spółdzielnie

4. przedsiębiorstwa państwowe

3. ze względu na podział działalności

1. towarowi

2. nietowarowi

ad. A2a) Kupcy działający na cudzy rachunek:

komisant - jt. Kupiec działający we własnym imieniu na rachunek zleceniodawcy ( komitenta) w oparciu o długookresową umowę komisową. Za swoją pracę otrzymuje wynagrodzenie w formie prowizji której wysokość jest zależna od rynku, rodzaju towaru, zwyczajów handlowych (im wyższa wartość towaru tym niższa prowizja).

Komitent ustala komisantowi limity cen dolnych przy sprzedaży, górnych przy zakupie, których nie powinien komisant przekroczyć. Komisant może otrzymać od komitenta dodatkową prowizję (del credere) kiedy komisant zagwarantował komitentowi własnym majątkiem wypłacalność klienta, któremu sprzedawał towar na kredyt .

Zalety umowy komisu:

Dla komitenta:

• może działać za pośrednictwem komisanta na rozległych rynkach

• ma zagwarantowaną opłacalność transakcji

Dla komisanta:

• nie ryzykuje własnym majątkiem

• ile zrobi tyle ma

ad. A2b)

konsygnatariusz_- działa na rachunek konsygnatora i prowadzi skład konsygnacyjny z którego dokonuje sprzedaży powierzonych mu towarów ( składy tworzone są przy granicy, przy składach celnych, przy fabrykach). Składy te są tworzone w celu nie trzymania części zużywających się i wymienialnych we własnym salonie np. u dealera, a ten obciążony byłby ogromnymi kosztami.

Umowa o skład konsygnacyjny ma charakter umowy komisowej, łączy ze sobą umowę komisu i umowę o skład.

Umowa precyzuje:

• listę towarów będących przedmiotem sprzedaży

• górną wartość ewentualnie ilość

• obowiązki stron

• sposób rozliczania ze sprzedaży

• wynagrodzenie konsygnatariusza

Konsygnatariusz ma obowiązek należycie zabezpieczyć towar, ubezpieczyć, informować konsygnatora o stanie sprzedaży i zapasów i rozliczać się z konygnatorem

Konsygnator ma obowiązek przesyłać towar zgodnie z umową, na bieżąco uzupełniać ich stan, wypłać uzgodnioną prowizję konsygnatariusza, ustalać limity cen i jeśli umowa to przewiduje ponosić koszty transportu i składowania. Koszty tego składu ponosi jeden lub drugi lub obaj po części. Składy są najczęściej lokowane w strefach wolnocłowych, żeby przed momentem sprzedaży nie obciążać towarów podatkami, cłem i innymi opłatami. Skład zapewnia ciągłość sprzedaży, utrzymanie pozycji na rynku

Ad. A2c)

Agent - osoba fizyczna lub prawna działająca w imieniu i na rachunku zleceniodawcy ( pryncypała) i pośrednicząca w zawieraniu umów kupna - sprzedaży i współdziała w ich realizacji. Agent jest od tego aby

„ naganiał” klientów. Zna prawo, zna rynki i ma wyszukiwać klientów.

Rodzaje agentów:

1. towarowy

2. geograficzny

3. z prawem wyłączności - ma wyłączność na handel towarem zleceniodawcy; pobiera prowizję od wszystkich transakcji nie zależnie od tego czy w nich uczestniczy czy nie

4. bez prawa wyłączności ; otrzymuje prowizję tylko od tych transakcji w których uczestniczył

Do podstawowych zadań należy:

• wyszukiwanie nabywców na towar firmy którą reprezentuje na rynku

• prowadzenie działalności promocyjnej, koszty pokrywają po części agent i pryncypał

• zbieranie i przekazywanie zleceniodawcy informacji (dotyczących np. cen, koniunktury, zmiany stawek celnych)

Prowizja agencyjna (wynagrodzenie agenta) zależy od:

• rodzaju towaru

• wielkości terytorium które obsługuje

• polityki rynkowej zleceniodawcy

• czy i w jakim zakresie agent wykonuje dodatkowe usługi na rzecz zleceniodawcy

Często agent zobowiązuje się do prowadzenia punktu serwisowego, składu konsygnacyjnego.

Prowizja agenta w Europie liczona jest na bazie EXW w Polsce FOB (droga morska) DAF (droga lądowa). Prowizję wypłaca się po wpływie należności za towar.

Na dużych rynkach występują również agenci generalni- jt agent prawem wyłączności który ustanawia (powołuje) subagentów działających lokalnie, którym sam płaci prowizję.

Agent może reprezentować tylko jedną stronę i tylko od jednej strony bierze prowizję.

Ad A2e)

Makler - osoba będąca doraźnym pośrednikiem przy zawieraniu różnego rodzaju transakcji. Ze względu na jednoczesność przy pośredniczeniu danego maklera może on mieć kilku klientów równolegle. Jt osoba działająca w czyimś imieniu, nie na własny r-k. Makler jest specjalistom w odniesieniu do danego tematu np. grupy towarowej, rodzaju usługi. Pobiera on za usługi, porady i pośrednictwo przy zawieraniu transakcji prowizję. Możemy wyróżnić maklera urzędowego, który musi zdać egzamin - jt makler ściśle przypisany danej organizacji. Może być też makler wolny.

Maklerów możemy podzielić na:

• wolny lub urzędowy

• towarowy lub usługowy

Makler jest rozliczany ze swojej pracy na podstawie noty maklerskiej

Ad A1) Działający na własny rachunek i we własnym imieniu

1. hurtownik - osoba pośrednicząca w zawieraniu transakcji kupna- sprzedaży. Może działać na własny lub cudzy r-k. Zawiera on każdorazowo umowę kupna-sprzedaży. Jt opłacalne dla producenta, który zajmuje się sprzedażą dóbr na rynku krajowym i chce wejść na rynek zagraniczny co jak wiadomo jest kosztowne. Hurtownik zazwyczaj nie ma wyłączności na sprzedaż towarów, w związku z czym można korzystać nawet z większ4ej liczby hurtowników przy sprzedaży tego samego towaru. Czy hurtownik korzysta ze statutu małej firmy decyduje wielkość obrotów i ilość osób zatrudnionych. Hurtownicy są najczęściej wyspecjalizowani towarowo lub geograficznie, czasami też towarowo-geograficzne.

2. dystrybutor - działa wyłącznie na własny r-k i zawiera z nabywcą umowę długoterminową. W przypadku importu wiąże się to często z całkowitym lub częściowym monopolizowaniem rynku. Może on nadawać takim towarom własną markę zajmuje się ich dystrybucją , ustala sam ceny, jednocześnie ponosi koszty związane ze sprzedażą importowanego towary.

3. dealerzy - działają we własnym imieniu na własny r-k. Specyfika polega na tym, że dealer sprzedaje towar ostatecznemu nabywcy. Dealerzy mogą być krajowi lub zagraniczni. Głównie sprzedają urządzenia komputerowe i samochodu osobowe. Dealer może być sprzedawcą kilku firm na raz zazwyczaj wzajemnie się uzupełniających. Dealer generalny jeśli ma większy zasięg działania może mieć swoich subdealerów. Dealer jest odpowiedzialny również za obsługę techniczną sprzedawanych towarów i odkupuje zużyty już sprzęt obniżając cenę zakupu nowego.

Wszystkim transakcjom kupna-sprzedaży towarzyszą poza kupcami, sprzedawcami i pośrednikami różne wyspecjalizowane organizacje towarzyszące:

• przewozowo,

• zajmujące się składowaniem

• ubezpieczalnie

• do spraw jakości i ilości

• obsługa finansowa transakcji handlowej

1. Przewoźnicy - osoba fizyczna lub prawna zajmująca się organizacją przewozu rzeczy lub osób. Przewoźnik nie musi być właścicielem towaru może być tylko jego dzierżawcą. Szczególnie przewoźnicy morscy (armatorzy) nie są właścicielami towarów

2. Spedytor - zawodowo zajmuje się organizowaniem transportu. Różni się tym od przewoźnika, że poza przewozem zajmuje się organizacją ubezpieczenia towaru, odprawą celną, składowaniem. Oprócz najbardziej rozbudowanych przewoźników są również tacy którzy próbują rozszerzyć swoją działalność (pekaes). Spedytorzy polscy są najczęściej spedytorami międzynarorodowymi posiadającymi swoich korespondentów za granicą. Inkaso spedytorskie wydawane jest w zamian za dokumenty.

3. Składowanie - niezbędne często przy wysyłaniu towarów za granicę, przygotowywanie partiami a następnie wysyłane. Składy wolnocłowe - towary do momentu sprzedaży nie są obciążone podatkami i cłami. Publiczne domy składowe i składy wolnocłowe nie istnieją jeszcze w Polsce. Zajmują się one dodatkowo pakowaniem, przygotowaniem zabezpieczeniem opakowań, konserwacją towaru.

4. Przedsiębiorstwa jakości towaru - sprawdzanie jakości (atesty, świadectwa, certyfikaty) i ilości towaru. Przy przewozie morskim koszty ponosi eksporter lub importer w zależności od umowy

5. Towarzystwo ubezpieczeniowe - pobiera składki za przyjęcie ryzyka związanego z ubezpieczeniem przewożonych towarów lub składanym na wypadek ich zniszczenia, zaginięcia. Wysokość składki zależy od wysokości statystyk obliczonego ryzyka. W Polsce też niemal całkowity monopol na to miała Warta. Firmy ubezpieczeniowe często odsprzedają pewną liczbę takich ubezpieczeń asekurując się w ten sposób. W dużych krajach w ubezpieczeniu tego ryzyka uczestniczy państwo.

6. Agencje i składy celne - miejsce w którym towary mogą zastać poddane ocleniu, są składowane, zabezpieczane, wypełnienie dokumentów. Składy zostają pod kontrolą urzędów celnych. Agencja składa gwarancję będącą zabezpieczeniem za złożone opłaty celne. Mogą być agencje publiczne do których wszyscy mają dostęp i prywatne do których niekoniecznie mają dostęp wszyscy, do jej funkcjonowania niezbędne jest spełnienie pewnych uwarunkowań technicznych i funkcjonalnych.

Agencje reklamowe - zajmują się pośrednictwem między zleceniodawcą a nabywcą. Obecnie realizują one na szeroką skalę przedsięwzięcia marketingowe, począwszy od badania rynku a skończywszy na wykonawstwie poszczególnych elementów reklamowych.

Ad B1)kupcy jednoosobowi - sami reprezentują przedsiębiorstwa i odpowiadają za nie swoim majątkiem, zarówno wniesionym do przedsiębiorstwa i własnym. Za interesy przedsiębiorstwa w sposób nieograniczony.

Ad B2) SPÓŁKI dzielimy na:

1. Spółki prawa cywilnego

2. Spółki prawa handlowego:

1. Spółki osobowe:

• cicha

• jawna

2. Spółki kapitałowe:

• zo.o.

• S.A.

3. Spółki mieszane:

• komandytowa

Spółka jawna: jest spółką handlową wpisana do rejestru handlowego prowadzonego przez sąd rejonowy, właściwy dla rejonu spółki i prowadząca we własnym imieniu przedsiębiorstwo zarobkowe. Spółkę reprezentują wszyscy wspólnicy lub zarząd (zależnie od umowy). Odpowiedzialność wobec wierzycieli ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie, zarówno majątkiem wniesionym do spółki jak i osobistym. Wspólnicy uczestniczą w zyskach lub stratach proporcjonalnie do wniesionego wkładu (chyba że umowa stanowi inaczej). Kto przystępuje do spółki już istniejącej odpowiada także za zobowiązania powstałe przed jego przystąpieniem. Jeśli prowadzenie spraw spółki powierzono kilku wspólnikom to uchwały ich zastępują uchwały wszystkich wspólników. Charakter spółki jawnej przyjmują przedsiębiorstwa o niewielkiej działalności np. prowadzące usługi budowlane, przewozowe itd.

Spółka cicha: jest spółka jawna z udziałem cichego wspólnika tzn. uczestniczącego w spółce w sposób anonimowy. Nie figuruje w rejestrze i wobec wierzycieli nie odpowiada za zobowiązania spółki, uczestniczy jedynie swoim wkładem. Uczestniczy w zyskach i stratach spółki w stosunku do wcześniejszego wkładu lub w inny sposób ustalony przez wspólników. Za zobowiązania prowadzącego przedsiębiorstwo cichy wspólnik nie odpowiada wobec wierzycieli.

Spółka ZOO: może być zawiązana w celach gospodarczych, może prowadzić działalność na własny rachunek w celu osiągnięcia zysków. Ma osobowość prawną. Podstawa działalności jest wpis do rejestru handlowego i zatwierdzony statut. Udział w spółce jest imienny. Wspólnicy wnoszą wkład pieniężny tworząc kapitał zakładowy. Jest on podstawą zagwarantowania praw wierzycieli. Odsprzedać swój wkład można tylko za zgodą wszystkich wspólników. Kapitał zakładowy stanowi gwarancje praw wierzycieli. W spółce nie ma osobistej odpowiedzialności. Spółka odpowiada jako osoba prawna, udziałowcy ryzykują tylko swoim wkładem wobec wierzycieli.

Spółka ma następujące władze:

• walne zgromadzenie udziałowców: zbiera się raz w roku, decyduje o zmianach w statucie, wyborze władz, rozpatruje bilans za rok ubiegły, a także zysków i strat, podejmuje uchwały o podziale zysków i pokryciu strat.

• Zarząd : kieruje bierzaca pracą spółki i reprezentuje ją na zewnątrz. Członkowie zarządu mogą być udziałowcami spółki, ale nie muszą. Często są to zatrudnieni z zewnątrz specjaliści danej branży.

• Rada nadzorcza: kontroluje prace zarządu. Jest powoływana raz na rok i składa się z trzech członków. Wybierana jest uchwałą wspólników.

• Komisja rewizyjna: składa się z trzech członków powoływanych i odwoływanych tak jak członkowie rady nadzorczej. Zajmuje się kontrola finansów spółki.

Udział w spółce daje wspólnikom prawo do otrzymania dywidendy wypłacanej z czystego zysku wynikającego z rocznego zysku. Zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.

Spółka akcyjna: stanowi przeważającą grupę przedsiębiorstw, gdyż jest dla akcjonariuszy szczególnie korzystna. Posiada ona osobowość prawną. Podstawa jej działania jest statut zatwierdzony i wpis do rejestru handlowego. Członkostwo nabywa się poprzez zakupienie akcji emitowanych przez spółkę. Spółka akcyjna opiera się na kapitale akcyjnym, który pełni taka sama rolę jak kapitał zakładowy w spółce ZOO. W spółce tej inaczej niż w spółce ZOO kapitał nie musi być od razu wpłacony w całości. Do czasu rejestracji wystarczy wpłata ¼ wartości. Wpłata może mieć charakter aparatu rzeczowego. Akcja jest papierem wartościowym stwierdzającym udział kapitałowy w spółce akcyjnej. Wartość nominalna akcji określana jest w statucie spółki. Wszystkie akcje opiewają na ta sama wartość nominalną. Należy odróżnić sumę wartości emisyjną. Jest to cena po której wydaje się akcję przy tworzeniu spółki lub podwyższaniu kapitału akcyjnego spółki. Cena ta jest z reguły znacznie wyższa od wartości nominalnej. Kurs akcji jest to rzeczywista zmiana wartości akcji ustalona na giełdzie papierów wartościowych. Akcja daje prawo do udziału w zysku oraz otrzymania dywidendy, a także daje prawo jednego głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Ten kto ma kontrolny pakiet akcji może kierować spółka. Akcje mogą być:

• imienne: wydawane za wkłady nie pieniężne. Są często akcjami uprzywilejowanymi, dającymi właścicielom szersze uprawnienia np. gwarancje dywidendy, uprzywilejowany głos na walnym zgromadzeniu. Akcje także posiadają założyciele spółki lub członkowie zarządu.

• na okaziciela: stanowią większość gdyż jest swoboda obrotu nimi na giełdzie. W Polsce nie emituje się akcji aby zapobiec ich fałszowaniu. Zamiast akcji otrzymuje się świadectwo depozytowe, deponuje się je w Centralnym Depozycie Papierów Wartościowych. Świadectwa depozytowe wydaje się przez biura maklerskie.

Władze spółki akcyjnej są takie same jak w spółce ZOO. O podziale zysków decyduje walne zgromadzenie. Zysk dzielony jest zgodnie za statutem na różne fundusze, część zysku może być przeznaczona na dodatkowe wynagrodzenie członków zarządu w formie TANTIEN a reszta dzielona jest między akcjonariuszy.

S.A. jest bardziej rozpowszechnione niż ZOO :

• łatwiejsze wstąpienie lub wystąpienie ze spółki

• słabsi akcjonariusze, często rozproszeni po świecie, są wykorzystywani przez akcjonariuszy mocniejszych, podejmujących decyzje wg . swoich potrzeb i wykorzystują kapitał słabszych

• tak jak w spółce ZOO istnieje publiczne ogłoszenie bilansu, rachunku zysków i strat

S.A. ma prawo do emitowania obligacji: jest to papier wartościowy stwierdzający zadłużenie emitującego w stosunku do właściciela w wysokości podanej na niej. Zawiera również zobowiązanie spłaty pożyczki w oznaczonym terminie wraz z oprocentowaniem. Poprzez emisję obligacji S.A. może zwiększyć swój kapitał.

Spółka komandytowa: jest to spółka osobowo-kapitałowa, w której co najmniej jeden wspólnik (komandytariusz) odpowiada wobec wierzycieli bez ograniczeń, a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest odgraniczona do wysokości wkładu (suma komandytowa). Komandytariusz nie może swobodnie przenosić swojego udziału na inne osoby, konieczna jest zgoda pozostałych wspólników. Uprawnienia do prowadzenia spółki na zewnątrz przysługują tylko jawnym wspólnikom (komplementariuszom). Komandytariusz może prowadzić spółkę za zgoda wspólników jawnych i może reprezentować tylko na zasadzie pełnomocnictwa. Spółka komandytowa jest pośrednim rozwiązaniem między spółka jawną a ZOO.

Formy tworzenia spółki komandytowej:

• utworzenie nowej spółki

• przekształcenie spółki Zoo w spółkę komandytową przez ujawnienie 1 lub więcej wspólników.

• Przekształcenie spółki jawnej w komandytową poprzez przyjęcie do spółki wspólników o ograniczonej odpowiedzialności czyli komandytariuszy.

Spółdzielnie: są to dobrowolne zrzeszenia osób fizycznych lub prawnych w celu prowadzenia działalności gospodarczej we wspólnym interesie wspólników. Opierz się na kapitale wniesionym przez członków. Spółdzielnia nabywa osobowość prawną przez przyjęcie do rejestru. Działa w oparciu o statut. Członek ma jeden głos na zgromadzeniu walnym. Członkowie odpowiadają za zobowiązania do wysokości kapitału zakładowego. Zysk spółdzielni podlega podziałowi na określone cele, a w części wypłatę proporcjonalnie do wniesionych wkładów.

Przedsiębiorstwo państwowe: jest własnością Skarbu Państwa, władze państwowe decydują o ich tworzeniu i likwidacji, rozliczają się bezpośrednio z budżetem państwa.`

ZAPYTANIE OFERTOWE -dokument zawierający: adres nadawcy, adres firmy od której chcę uzyskać ofertę, dotycz..., skąd uzyskaliśmy adresy firmy, prośba o sporządzenie oferty, opis towaru, zaznaczam interesujące mnie ilości, termin dostawy

Oferta- wiążąca propozycja sprzedaży towarów lub usług określająca przyszłe warunki umowy kupna-sprzedaży.

Rodzaje ofert:

-O. wywołana czyli rządzona - stanowi odpowiedź na prośbę o przysłanie oferty (odp na zapyt ofertowe)

-O. nie wywołana - przygotowana i wysłana z własnej inicjatywy w celu zainteresowania potencjalnego kontrahenta kupnem danego towaru.

-O. ogólna- jest najczęściej ofertą nie wywołaną, nie podającą dostatecznie sprecyzowanych danych w odniesieniu do towaru i innych war handlowych. (jest przeważnie przekształcana w o. szczegółowa)

-O. szczegółowa- jest oferta wywołana i zawiera ściśle określone warunki przyszłej transakcji kupna-sprzedaży.

-O. bezwarunkowa - nie zawiera żadnego warunku (występuje najczęściej)

-O. warunkowa -np. zastrzeżenie uzyskania licencji eksportowej

czasami oferta może mieć charakter nie wiążący, jeśli damy zastrzeżenie: oferta bez zobowiązań, oferta ma charakter orientacyjny.

Oferty składane są na piśmie i maja charakter listu handlowego, skierowanego do konkretnej firmy. Może mieć charakter faktury pro forma, gdy z góry wiadomo że partner musi mieć ten dokument w celu przedstawienia go władzom swojego kraju dla uzyskania licencji przewozowej. Oferta może być wysłana w drodze teleksowej, ustnej, przez internet. Oferty złożonej w zasadzie się nie odwołuje. Końcowe uzgodnienia warunków bez zastrzeżeń prowadzi do podpisania kontraktu.

Oferta wiążąca zawiera warunki przyszłej umowy; klauzule: -

--podstawowe- elementy które nie mogą być pominięte są to: nazwa i adres oferenta i oblata, opis towaru, ilość towaru, cena jednostkowa, ogólna wartość powiązana z bazą dostawy poprzez formułę Incoterms, termin dostawy, warunki płatności, sposób opakowania i oznakowania towaru, termin ważności.

--uzupełniające-mogą być w ofercie pominięte np.: klauzula siły wyższej, klauzula kar umownych, klauzula arbitrażowa, opis techniczny, wzory, próbki.

Cena jest ostatnim elementem, który negocjujemy.

KONTRAKT-umowa kupna-sprzedaży towaru lub usług zawarta między sprzedającymi, a kupującymi, którzy mają swoje siedziby w różnych krajach. Precyzuje prawa i obowiązki każdej ze stron.

Klauzule porządkowe- zaczyna się od miejsca i daty. Mają one szczególne znaczenie w przypadku sporu, ze względu na określenie prawa rządzącego kontraktem. Można zastrzec, że kontrakt wchodzi w życie np. za 10 dni, po pisemnym jego potwierdzeniu.

Kontrakt wchodzi w życie po uzyskaniu pozwolenia przywozu czy wywozu. Kontrakt musi mieć numer. Następnie pełna nazwa i adres kupującego oraz osoby upoważnione do reprezentowania każdej strony.

Przedmiot kontraktu - charakteryzujemy towar. Opakowanie objęte jest ceną lub opakowanie zwyczajowe. Najlepiej nie oszczędzać na opakowaniu, należy określić jakie to ma być opakowanie.

Pojęcie kontraktu jest zróżnicowane w zależności od środka transportu i drogi przewozu. W przypadku dostawy „dom-dom' oznakowanie nie musi być tak szczegółowe.

Oznakowanie towaru powinno zawierać: nazwę odbiorcy, jego nr kontraktowy, miejsce i kraj przeznaczenia, nr kolejny opakowania i liczbę opakowań, wagę netto, brutto, wymiary przesyłki, kraj pochodzenia towaru, znaki ostrzegawcze.

Oznakowanie ilości towaru: ilość towaru określamy w jednostkach miary i wagi obowiązujących w danym kraju (w większości krajów obowiązuje system miar metrycznych)

Pewne towary podlegają zmianom fizyko-chemicznym. Podaje się wtedy granicę tolerancji ilościowej i wagowej.

W przypadku sprzedaży towarów masowych stosuje się granice circa (+/-).

W przypadku gdy w grę wchodzi dostawa towaru partiami należy podać w jakich partiach przewiduje się dostawę towaru i w jakich odstępach czasowych.

Cena towaru: związana jest z bazą dostawy czyli miejscem do którego sprzedający zobowiązany jest dostarczyć towar (Incoterms'90)

W kontrakcie może być:

-cena stała (wynegocjowana)

-cena giełdowa

-cena teoretyczna (średnia cen z okresu poprzedzającego dostawę)

-cena ruchoma (stosowana przy sprzedaży kompletnych obiektów)

w kontrakcie podaje się cenę za : a) jednostkę miary i wagi b) ogólna wartość.

Od całkowitej (ogólnej) wartości dostawy są uwzględniane:

-doliczenia- dotyczyć mogą opakowania (klient życzy sobie opakowanie extra), koszty kontroli

-odliczenia- są stosowane z tytułu różnych opustów. Występują w formie skonta (jest to procentowy opust od ceny umownej udzielany kupującemu ze względu na zapłatę należności przed terminem umownym bądź zapłatę gotówka przy skalkulowanej cenie) , rabatu (jest to procentowy opust przy zakupie większej ilości towaru), repacji (opust od ceny przyznawany dla zrekompensowania ubytków naturalnych)

Zapłata - winna być w walucie wymienialnej i mocnej. Można zastosować inną walutę ceny i płatności. Zabezpiecza nas to przed wahaniem kursowym, gdyż rozliczenie następuje po cenie kontraktowej w dniu zapłaty. Zabezpiecza przed ryzykiem wprowadzając do kontrakty tzn klauzule waloryzacyjna. Oznacza to, że w dniu zawarcia kontraktu ustala się stosunek waluty ceny do wybranej waluty odniesienia(mocnej) i zastrzega się zachowanie tego stosunku przy rozliczeniu transakcji. Pozwala to sprzedającemu na podwyższenie ceny towaru jeśli obniży się kurs waluty kontraktowej.

Cena towaru powiązana jest zawsze z baza towaru, terminem dostawy, okresem gwarancji...

Termin dostawy: nie dotrzymanie terminu powoduje kary, a nawet odstąpienie od kontraktu. Z drugiej strony oferowanie krótkich terminów dostawy jest jedną z najatrakcyjniejszych form decydujących o podpisaniu kontraktu. Termin może być ustalany kalendarzowo lub zwyczajowo. Termin dostawy może być uwarunkowany np. w ciągu miesiąca po otwarciu akredytywy, w ciągu miesiąca po otrzymaniu licencji. Ustalamy termin dostawy każdej partii towaru.

Warunki płatności: termin płatności , miejsce zapłaty.

Eksporter winien zapewnić gwarancję zapłaty.

Importer zazwyczaj dąży do odsunięcia płatności w czasie oraz do poniesienia niewielkich kosztów związanych ze sposobem zapłaty.

Dla eksportera najkorzystniejsza jest płatność gotówkowa dla importera kredytowa (pod warunkiem że otrzymany kredyt nie jest zbyt kosztowny)

Korzystna dla eksportera jest akredytywa nieodwołalna otwarta w banku eksportera i potwierdzona przez ten bank. Termin ważności akredytywy winien być powiązany z terminem dostawy. Należy w kontrakcie wymienić dokumenty, na podstawie których będzie płatna akredytywa. Nie sprecyzowanie charakteru dokumentów, a tylko ich ogólnikowe potraktowanie, akredytywa płatna w zamian za dokumenty załadowane, może spowodować trudności: importer może zażądać dodatkowych dokumentów np. świadectwo zdrowia, atesty firm kontrolnych których nie mieliśmy zamiaru przedkładać, aby zaoszczędzić czas i pieniądze. Nie raz dokumenty te są trudne do zdobycia.

Najkorzystniejsze formy zapłaty dla eksportera:

-płatność z góry całej sumy

-zaliczona wplata części należności

-akredytywa dokumentowa potwierdzona w banku eksportera

-akredytywa dokumentowa nie potwierdzona

-inkaso dokumentowe

-przekaz

-kredyt

Warunki odbioru i akceptacji towaru: odbiór towaru jest to fizyczny akt przekazania towaru, często termin ten traktuje się jako kontrolę jakościową (zwłaszcza techniczną).

Szczególnie w obrocie maszynami i urządzeniami dokonuje się odbiorów całkowitych i częściowych w wyniku których sporządza się takie dokumenty jak: certyfikaty, atesty, protokoły kontraktowe.

Akceptacja towaru oznacza, że kupujący uznał, ze dostarczony towar odpowiada kontraktowi i z tytułu dostawy nie wniósł żadnych pretensji.

Warunki odbioru i akceptacji ustalają miejsce i termin odbioru, kto dokonuje tych czynności, jakie zostaną przeprowadzone badania, jakie dokumenty będą sporządzone z czynności odbioru towaru.

Warunki odbioru i akcept mogą przewidywać warianty:

-odbiór przez importera

-odbiór przez przedstawiciela importera w porcie załadunku

-odbiór przed załadowaniem w fabrykach produkcyjnych

-odbiór w porcie przeznaczenia

-odbiór w miejscu przeznaczenia.

W obrocie dobrami inwestycyjnymi(maszyny) występuje często odbiór wstępny w zakładzie produkcyjnym eksportera i ostateczny po zainstalowaniu urządzenia na miejscu u importera.

W handlu ustalił się zwyczaj, że zawiadomienie o dostawie jest równe z akceptacją i przyjęciem towaru. Jeśli nie akceptujemy dostawy powinniśmy w odpowiednim momencie złożyć reklamacje.

Klauzule uzupełniające:

1. licencyjna-dotyczy uzyskania licencji eksportowej lub importowej - pozwolenia wywozu/ przewozu; kontrakt z taka klauzulą ma charakter warunkowy, gdyż wejście w życie takiego kontraktu uzależnione jest od uzyskania licencji. Jeżeli licencja nie zostanie wydana -kontrakt wygasa.

2. Klauzula siły wyższej-obowiązują okoliczności, których nie można przewidzieć, a mogą one w całości lub części uniemożliwić wykonanie zobowiązań przez eksportera. Siła wyższa: wojna, blokada, wydarzenia katastroficzne.

Akty władzy administracyjnej: embargo, zakaz transferu, konfiskaty.

Przyczyny muszą mieć charakter obiektywny i wystąpić po zawarciu kontraktu.

Klauzula ta zobowiązuje do zawiadomienia drugiej strony o zaistniałych okolicznościach oraz o ich ustąpieniu. okoliczności powinny być potwierdzone przez kompetentny organ (np. Izba Handlowa). Strony nie ponoszą odpowiedzialności za nie dotrzymanie zlecenia.

3. k. kar umownych - precyzuje wysokość kar w przypadku nie wykonania przez kontrahenta zobowiązań.

Kara dotyczy-nie dotrzymania terminu dostawy, zwłoka w otwarciu akredytywy, w przysłaniu instrukcji wysyłkowej.

Klauzula ta określa górną granicę kar i postanawia ,że odszkodowanie jest pełną rekompensatą szkód poniesionych przez partnera i nie daje podstawy do dochodzenia i dalej idących roszczeń.

4. k. reklamacyjna- ustala powody wnoszenia reklamacji i odpowiedzialności eksportera, zawarta w kontrakcie. Określa granicę odpowiedzialności, terminy wnoszenia reklamacji, sposób udokumentowania np. dostarczenie innego towaru w zamian, naprawa, przeróbki, wymiana części urządzeń, bonifikaty, zwrot pieniędzy.

5. k. arbitrażowa - jest zapisem na Sąd Polubowny to jest podanie ewentualnych sporów orzecznictwu arbitrażowemu z pominięciem sądownictwa powszechnego. Klauzula te ustala przed jakim sądem odbędzie się arbitraż i sposób powoływania arbitrów.

6. k. kraju przeznaczenia-ustala, że towar bez zgody eksportera nie może być reeksportowany, w przypadku jej naruszenia eksporter ma prawo do kary umownej (np. 10% wart reeksport towaru) lub do dochodzenia wszelkich strat jakie poniósł z tytułu naruszenia tej klauzuli.

7. k. prawa właściwego dla kontraktu- polega na postanowieniu, że wszystkie sprawy nie uregulowane warunkami kontraktu, a mogące wyniknąć ze stosunków umownych są poddawane przepisom tego systemu prawnego, któremu podlega kontrakt. Klauzula może wskazywać dany kraj bezpośrednio lub pośrednio przez podanie miejsca i terminu kontraktu.

WARUNKI PŁATNOŚCI W HANDLU ZAGRANICZNYM: mówimy o:

1. nieuwarunkowanych formach zapłaty- świadczenie nie jest uzależnione od spełnienia przez beneficjenta (remitenta) określonych warunków: czeki, polecenie wypłaty, przekazy bankowe.

2. uwarunkowanych formach zapłaty - występuje wtedy gdy świadczenie jest uzależnione od spełnienia przez beneficjenta określonych warunków: inkaso, akredytywa dokumentowa.

CZEK- udzielone bankowi pisemne zlecenie wypłacenia okazicielowi lub wskazanej osobie podanej w tym czeku sumy pieniężnej ze środków będących do dyspozycji wystawcy na ach bankowym. W czeku występuje wystawca czeku (trasant), bank dokonujący wypłaty (trasat) i osoba na rzecz której dokonywana jest wypłata (remitent/ beneficjant).

Elementy czeku: zawiera wyraz czek, bezwarunkowe polecenie wypłacenia oznaczonej w czeku sumy, nazwę banku który ma czek zapłacić, oznaczenie miejsca płatności czeku, data i miejsce wystawienia czeku, podpis wystawcy.

Rodzaje czeków:

1. kasowy (gotówkowy)- używany do podejmowania gotówki

2. rozrachunkowy (żyrowy) -służy do przelewu należności z ach bankowego wystawcy na ach bankowy posiadacza (remitenta)- pieniędzy nie wypłaca się w gotówce

3. zakreślony (krosowany) - może być realizowany w banku tylko przez osoby lub instytucje określone w odpowiednim porozumieniu między bankami, a właścicielem ach. Oznaczone jest to na przedniej stronie dwiema równoległymi liniami przekreślającymi przez środek ukośnie jego treść.

Czeki mogą być wystawione: imiennie, na zlecenie, na okaziciela.

Dwa rodzaje indosów:

-indos imienny- jest w formie podpisanej przez posiadacza czeku, (formuły) `ustępuję na rzecz...'

-indos in blanco - tylko podpis posiadacza czeku bez formułki

osoba przenosząca czek w drodze indosu = indosant, osoba otrzymująca czek = indosariusz.

Czek płatny w tym samym kraju ważny jest 10 dni od daty wystawienia.

Czeki przywiezione z innych krajów tzn wystawione w krajach europejskich i krajach leżących nad Morzem Śródziemny - 20 dni, pozostałe -70dni.

Czek ma w handlu nie wialkie znaczenie, w ten sposób reguluje się platności, prowizje, kary umowne.

WEKSEL

1. własny (sola) - dokument, w którym wystawca zobowiązuje się do wypłacenia wskazanej w wekslu osobie, w oznaczonym miejscu i czasie.

2. trasowany - jest to dokument, w którym wystawca (trasant) zleca trasatowi zapłacenie określonej kwoty na rzecz beneficjenta. Trasat staje się dłużnikiem wekslowym (jest zobowiązany do zapłaty) dopiero po przyjęciu weksla i złożeniu na nim podpisu (akceptu).

Weksel może być wystawiony imiennie, na okaziciela, in blanco.

Rodzaje weksli trasowanych:

-trata płatna na okaziciela - jest płatna w dniu okazania.

-trata terminowa - płatna w określonym terminie od daty jej wystawienia.

POLECENIE WYPŁATY (przekaz bankowy) - jest pisemne lub faksowe, teleksowe skierowane do banku przez jego klienta zapisanie na jego ach wskazanej osoby określonej kwoty pieniężnej ze środków znajdujących się na ach zleceniodawcy. Dyspozycje te wystawia się na specjalnym formularzu. Jest to często stosowana forma przekazu, ale niezabezpieczona.

Polecenia mogą być:

-gotówkowe

-poprzez zrealizowanie czeku

-poprzez przekaz należności na konto odbiorców w określonym banku.

Występuje tzn „płatność z góry”. Nie jest to płatność całej sumy tylko ma formę przedpłaty (zaliczki, zadatku) określonej procentowo w stosunku do wartości kontraktu.

Zaliczka -jest traktowana jako wcześniejsza zapłata części umownej ceny. W razie gdyby partner nie wywiązał się z dostaw zwraca się ją w dwukrotnej wysokości. Możemy wymagać gwarancji bankowej zwrotu zaliczki. Ustalamy wysokość odsetek za przetrzymywanie zaliczki.

Zadatek-nie ma charakteru ceny jest odpowiednikiem odszkodowania na wypadek gdyby eksporter nie wywiązał się z umowy. Ma charakter gwarancyjny.

AKREDYTYWA - pisemne zobowiązanie banku dane eksporterowi towaru przez bank, że należność za towar zostanie mu wypłacona lub weksel zaakceptowany pod warunkiem złożenia dokumentów towarowych wymienionych w treści. Dokumenty te są dokładnie opisane w treści akredytywy. Są to np.: faktura towarowa, specyfikacja towarowa, dokumenty przewozowe, dokument ubezpieczeniowy. Samodzielne zobowiązanie banku. Procedura:

1. Importer zleca otwarcie akredytywy na rzecz eksportera w swoim banku i daje na to pokrycie finansowe.

2. Bank importera powiadamia bank eksportera o otwarciu akredytywy na rzecz eksportera i poleca mu awizowanie jej eksporterowi

3. Bank eksportera awizuje/ informuje, że została otwarta na jego rzecz akredytywa

4. Eksporter składa do banku dokumenty zgodne z treścią akredytywy i w terminie jej ważności

5. Bank eksportera sprawdza zgodność dokumentów z treścią akredytywy i przesyła je do banku importera

5a. Bank importera sprawdza ponownie zgodność dokumentów z akredytywą i przesyła je do importera i

jednocześnie

6. wysyła należności do banku eksportera

7. bank eksportera przekazuje należności eksporterowi

Rodzaje akredytyw:

• odwołalna- jeśli bank, który ją otworzył może ją bez zgody beneficjenta zmodyfikować lub anulować. Ta akredytywa nie daje beneficjentowi całkowitej pewności otrzymania zapłaty i stosowana jest wtedy gdy eksporter ma duże zaufanie do importera. Jest odpowiednio tańsza od

• nieodwołalnej- stanowi ona wiążące zobowiązanie banku i nie może być ani zmieniona, ani anulowana bez zgody wszystkich zainteresowanych.

• Potwierdzona -jeśli bank eksportera albo bank trzeci ją od siebie potwierdza (za pieniądze)

• Niepotwierdzona

• Potwierdzona nie odwołalna akredytywa dokumentowa - najbezpieczniejsza forma (confirmed irrevocable L/C)

• Podzielna- jeśli przy dostawie towaru w kilku partiach przewiduje się możliwość zapłaty w kilku ratach tzn za każdą partię

• Niepodzielna- jeśli jest zastrzeżona jednorazowa płatność za towar

• Odnawialna (reformingowa)- stosuje się ją przy transakcjach powtarzających się systematycznie w pewnych odstępach czasu, gdy np. eksporter jest stałym dostawcą importera. Po dokonaniu jednej wypłaty w ramach akredytywy automatycznie odnawia się ona na rzecz eksportera do wysokości poprzedniej sumy.

• Przenośna- jeśli beneficjentowi pierwotnemu przysługuje prawo przekazania uprawnień do całości lub części akredytywy na rzecz osób trzecich tzn beneficjentów wtórnych. jeśli nie jest to wyraźnie zaznaczone w treści akredytywy traktuje się ją jako nieprzenośną

INKASO - jest uwarunkowana formą płatności polegająca na wydaniu dokumentów reprezentujących towar osobie wskazanej bankowi przez zleceniodawcę inkasa w zamian za zapłatę kwoty pieniężnej lub zaakceptowanie traty ciągnionej na tę osobę bez prawa wcześniejszego zbadania dokumentów oraz towaru przez nabywcę (płatnika)

Procedura:

1. eksporter składa w swoim banku zlecenie inkasowe wraz z odpowiednimi dokumentami reprezentującymi towar np. faktura handlowa, dokumenty przewozu... Dokumenty te stwierdzają wysłanie towaru pod adresem nabywcy.

2. Bank eksportera przesyła do banku importer własne zlecenie inkasowe wraz z dokumentami

3. Bank importera zawiadamia importera o wpływie dokumentów do inkasa dołączając do zawiadomienia jeden egzemplarz faktury handlowej ewentualnie weksel do akceptu i wzywa płatnika do wykupienia dokumentów z inkasa

4. Importer przekazuje bankowi należności za dokumenty i

4a. Otrzymuje w zamian dokumenty towarowe

5. bank importera przekazuje banku eksportera należności zainkasowane od importera

6. bank eksporter przekazuje eksporterowi jego należność

Rodzaje inkasa:

• inkaso gotówkowe (C/D) -gotówka za dokumenty

• inkaso akceptacyjne(D/A) - dokumenty w zamian za akcept dokumentów traty.

R-K OTWARTY- do transakcji zaliczamy:

• towar oznaczany imiennie na określonego nabywcę

• dokumenty przesyłane bezpośrednio do nabywcy z pominięciem banku

Ta forma płatności podobna jest do inkasa, ale jest niczym niezabezpieczona. Ma najczęściej zastosowanie w powiązaniach kooperacyjnych, przy świadczeniach serwisowych, przy dostawach części zamiennych. Podstawą do prowadzenia takiego rachunku jest umowa między stronami.

KLAUZULA ARBITRAŻOWA-

Arbitraż może być stały, istnieje przy określonych instytucjach np. przy Krajowej Izbie gospodarczej. Sąd arbitrażowy doraźny (ad hoc) powoływany jest jednorazowo dla danej sprawy.

Zalety postępowania arbitrażowego:

• koszty postępowania są niższe niż w sądownictwie powszechnym

• sędziami są fachowcy z zakresu handlu międzynarodowego

• postępowanie jest jednoinstancyjne, a orzeczenia ostateczne

• wyroki sądów arbitrażowych mają równą moc prawną z wyrokami sądów powszechnych

POLITYKA HANDLOWA - jest to ustalenie zadań w pewnym okresie czasu i środków realizacji tych zadań.

Rodzaje polityki handlowej:

• autonomiczna - zmierza do osiągnięcia celów przy pomocy autonomicznych posunięć państwa bez uzgodnienia środków z innymi państwami

• konwencyjna - umowna, dąży do osiągnięcia celów drogą umów międzynarodowych; tu Polska -stowarzyszenie z UE, CEFTA, EFTA, WTO (90% krajów prowadzi politykę konwencyjną)

Kierunki polityki handlowej:

• wolny handel - zapewnienie swobody handlu, ograniczenie kontroli nad obrotem.

• Protekcjonizm - stosowanie różnych form kontroli, wielkości, struktury, kierunków obrotu.

Środki polityki handlowej:

1. CŁA - jest to opłata pobierana przez państwo według z góry ustalonych stawek, w związku z przejściem towarów przez granicę celna. Stawki celne zawarte są w taryfie celnej, ustalonej w trybie obowiązującym w danym kraju.

Funkcja cła:

• Protekcyjno -regulacyjna - ochrona rynku krajowego przed konkurencyjnymi produktami pochodzenia zagranicznego, przez regulowanie ilości i asortymentu wwożonych i wywożonych z kraju.

• Fiskalna - zapewnienie wpływów do budżetu

• Ochronna - ochrona zdrowia ludzkiego, zwierzęcego, roślinnego przez kontrolę

• Informacyjna - zbieranie informacji statystycznych dotyczących wielkości obrotów ze/wg na rodzaj towarów, rodzaj transportów

Rodzaje cła:

1)ze/wg na kierunek ruchu towarów:

• importowe - stosowane przez wszystkie kraje

• eksportowe - rzadko stosowane, przeważnie w krajach słabiej rozwiniętych, dla towarów mających zapewniony byt na rynku, albo w celu uniemożliwienia w stanie nieprzetworzonym lub też by ograniczyć wywóz towarów, które stanowią podstawę innej produkcji, na której rozwoju danemu państwu zależy.

2)ze/wg na znaczenie gospodarcze:

• prohibicyjne - bardzo wysokie maja na celu niedopuszczenie do przywozu towarów z zagranicy (stanowią blokadę)

• ochronne - rola ta sama tylko niższa stawka (ochrona własnych gałęzi przemysłu)

• preferencyjne - stosowane w odniesieniu do krajów faworyzowanych

• wykonawcze - ochraniają młode gałęzie przemysłu

• fiskalne - maja na celu zapewnienie wpływów do budżetu

• antydumpingowe - uniemożliwiają stosowanie dumpingu, wymierzane w takiej wysokości, aby pokryć różnicę między dumpingowa ceną zagraniczna, a ceną na rynku.

Sposób obliczania ceł:

• od wartości (ad valorem) - pobierana w stosunku procentowym od wartości importowanych towarów

• specyficzne (ad spetiem) - obliczane od jednostki wagi i miary

• mieszane lub kombinowane - równocześnie ad valorem i ad spetiem

• autonomiczne - ustalane jednostronnie przez jedno państwo

• konwencyjne - wynik wielostronnego porozumienia między krajami

(w Polsce głównie ad valorem)

2. KLAUZULA NAJWYZSZEGO UPRZYWILEJOWANIA - umowne zobowiązanie państwa do przyznania drugiemu państwu wszelkich ulg i ułatwień, nie mniejszych niż zostały przyznane lub będą przyznana w czasie trwania umowy państwu trzeciemu tzn każda układająca się strona na terytorium drugiej strony nie będzie gorzej traktowana niż jakikolwiek, najbardziej uprzywilejowany kraj trzeci. Umowa ta ma charakter dwustronny.

Rodzaje:

• bezwarunkowa - przyznanie udogodnienia następuje automatycznie

• warunkowa - zastosowanie jej uzależnione jest od spełnienia jakiegoś warunku; warunek ten polega na takich korzyściach jakie musiało dać państwo trzecie za przyznanie mu określonej ulgi

3. DEPOZYTY IMPORTOWE -państwo uzależnia zgodę na dokonanie importu od wpłacenia przez importera na specjalny rachunek określonej wartości importowanych towarów przy czym wpłata ta ma charakter depozytu i jest po upływie określonego przez państwo okresu zwracana. Powoduje to dla importera dodatkowe koszty, gdyż na depozyt należy zablokować środki na jakiś czas (nie oprocentowane)

IV) OPŁATY WYRÓWNAWCZE -stosowane dla ochrony rynku wewnętrznego przed konkurencją zagraniczną. Jest to dodatkowy środek polityki handlowej stosowany najczęściej jako uzupełnienie ceł. Stosowany dlatego, że cła często nie są środkiem zabezpieczającym rynek wewnętrzny przed napływem towarów importowanych. Gdyż ceny na rynku zagranicznym podlegają często znacznym wahaniom . zadaniem ich jest wyrównanie różnicy miedzy względnie niska ceną zagraniczna i wysoką cena na rynku wewnętrznym. Cechą odróżniającą opłaty wyrównawcze od ceł jest ich zmienna wysokość.

UBEZPIECZENIA W HANDLU ZAGRANICZNYM

Podstawowym dokumentem ubezpieczeniowym jest polisa ubezpieczeniowa. Trzy strony: ubezpieczyciel, ubezpieczający, ubezpieczany.

Rodzaje polis:

• Pojedyncza (jednorazowa) - dotyczy ubezpieczenia towaru w ciągu trwania określonej podróży lub określonego czasu

• Generalna (mająca charakter umowy ramowej) - ubezpieczony zobowiązuje się do ubezpieczenia wszystkich swoich towarów, a ubezpieczyciel zobowiązuje się do ubezpieczenia wszystkich przesyłek na ustalonych warunkach. W polisie tej winny być określone rodzaje i ilości ładunków, które będą przedmiotem ubezpieczenia, trasy przewozu objęte ubezpieczeniem oraz rodzaje ryzyka.

Rodzaje polisy generalnej

• Odpisowa- kiedy ubezpieczający musi z góry zadeklarować przewidywaną sumę ubezpieczeniową wszystkich przesyłek eksportowych i importowych wysyłanych i otrzymywanych w momencie tworzenia umowy. W ustalonych w polisie terminach przedstawia się ubezpieczycielowi okresowe wykazy otrzymanych i wysłanych przesyłek wówczas to ich wartość zostaje odpisana od ogólnej wartości ubezpieczenia. Polisa wygasa z chwilą wyczerpania całej sumy ubezpieczenia w drodze odpisów.

• Obrotowa - jest uproszczoną formą polisy generalnej. Ubezpieczający zgłasza do ubezpieczenia z góry określona wartość globalnej masy towarowej wysyłanej i otrzymywanej obliczona proporcjonalnie do przewidywanych w tym okresie obrotów. Przesyłek tych nie zgłasza się każdorazowo ubezpieczycielowi, gdyż z góry jest określona wartość obrotu. W tej polisie ustalony jest natomiast czas trwania umowy.

POLISA - dokument podstawowy (papier wartościowy)

CERTFIKAT UBEZPIECZENIOWY / asekuracyjne - wystawia się na podstawie polisy - jt dokument wystawiony przez ubezpieczyciela, w którym stwierdza on, że wymieniony e certyfikacie ubezpieczający zawarł z nim generalną umowę ubezpieczenia na wszystkie swoje towary i w ramach tej umowy wymieniony w certyfikacie ładunek został ubezpieczony.

Polisa / certyfikat zawiera elementy:

• Nazwę ubezpieczyciela

• Nazwę ubezpieczonego

• Opis ryzyka, które znajduje pokrycie w ubezpieczeniu

• Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela

• Kwota ubezpieczenia

• Opis ładunku

• Opis środka transportu

• Określenia czasu odpowiedzialności ubezpieczyciela

• Tryb zgłaszania roszczeń

• Podpis

• Data wystawienia polisy

Polisa i certyfikat winny być zgodne z dokumentami załadowczymi. Są to dokumenty zbywalne i przenośne.

Trzy formy wystawiania: na okaziciela, imienna, na zlecenie przez indos imienny i inblanco.

Wysokość kwoty, na którą opiewa ubezpieczenie nie może być niższe od sumy faktury handlowej. Na ogół jest to suma = wartość towaru + 10%.

Polisa/certyfikat muszą być wystawione na dzień wysyłki określony w dokumencie załadowczym. kwota na którą powinno opiewać ubezpieczenie to kwota akredytywy

Dokument pomocniczy ubezpieczeniu -> NOTA KRYJĄCA (pokrycia)

Notę tę wystawia się zamiast certyfikatu. Wystawia ją na gotowym formularzu makler ubezpieczeniowy po przyjęciu ładunku do ubezpieczenia. Na podstawie noty wystawia się polisę ubezpieczeniową. Dokument ten jednakże nie stwierdza zawarcia umowy ubezpieczenia i nie może być przyjmowany do prezentacji zamiast polisy ubezp.

Ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w przypadku jeśli strata przekroczyła określony poziom czyli franszyzę - jt warunek określany w polisie zwalniający ubezpieczyciela od wynagrodzenia strat nieprzekraczających określonych rozmiarów. Dwa rodzaje franszyzy:

• Integralna - w razie ubytku przekraczającego określoną procentowo franszyzę odszkodowanie wypłaca się za stałą stratę.

• Redukcyjna - odszkodowanie przysługuje tylko w takim stopniu, w jakim szkoda przekracza wysokość franszyzy.

Ubezpieczenia w handlu morskim. Rozróżniamy:

1. Awaria wspólna - jt każda nadzwyczajna szkoda lub strata spowodowana rozmyślnie i racjonalnie celem ratowania całego mienia, a więc statku, ładunków zagrożonych we wspólnym przedsięwzięciu morskim. Straty spowodowane tą awarią ponosi każdy zainteresowany zakończeniem podróży morskiej, a więc armator, właściciel ładunku, proporcjonalnie do wartości przedmiotu zaangażowanego w danym przedsięwzięciu morskim.

2. Awaria poszczególna - szkoda lub strata poniesiona przez statek lub towar w czasie podróży morskiej na skutek jakiegoś wypadku, z wyjątkiem okoliczności awarii wspólnej. Może to być spowodowane siłą wyższą, działaniem nieprzyjacielskim, kradzieżą, złym rozmieszczeniem ładunku. Straty powstałe w wyniku tej awarii ponosi strona której awaria dotyczy.

Zwyczaje i uzanse handlowe

Zwyczaj handlowy - przyjęta tradycyjna forma postępowania przy np. zawieraniu, wykonywaniu umów kupna - sprzedaży

Uzans handlowy - zwyczaj handlowy potwierdzony przez miarodajną instytucję (Izba Handlowa)

INCORERMS 90 (uzanse handlowe)

Podstawowe zasady Incoterms:

1. Zastosowanie tych formuł zależy od woli stron i winna zostać zaznaczone w kontrakcie

2. Wszelkie postanowienia umowne mają pierwszeństwo przed postanowieniami reguł

3. Strony mogą wprowadzić do tych reguł określone zmiany lub uzupełnienia odpowiadające wymogom danej branży lub poszczególnym potrzebom stron

4. Incoterms odnoszą się wyłącznie do stosunków między sprzedającym a kupującym i nie dotyczą osób trzecich np. ubezpieczyciela, przewoźnika, spedytora.

5. Kolejne formuły przewidują zwiększenie się obowiązków sprzedającego.

6. Ostatnio następuje minimalizacja obowiązków sprzedającego co znajduje swój wyraz w wymogu zastosowania zwyczajowego opakowania, zwyczajowych wymogów kontrolnych, zwyczajowych dokumentów, czy ubezpieczania zwyczajowego.

7. Sprzedający nie ponosi ryzyka związanego z towarem do dalszego punktu niż ten, do którego obciążają go koszty transportu, ale może być zobowiązany do poniesienia kosztów transportu do punktu dalszego niż ten, do którego ponosi ryzyko. (grupa C)

8. Dostawa następuje przez wydanie towaru kupującemu lub osobie upoważnionej, a jeśli nie stawia się w miejscu i czasie dostawy, towar uważa się za wydany i pozostaje składowany na koszt i ryzyko kupującego.

9. Towar postawiony do dyspozycji kupującego w miejscu i czasie dostawy musi być wyraźnie wyodrębniony i zindywidualizowany jako przedmiot określonej umowy.

Incoterms składają się z formuł typu LOCO, które oznaczają, ze sprzedający jest zobowiązany do postawienia towaru do dyspozycji kupującego w miejscu w którym towar się znajduje w chwili zawarcia umowy lub w innym miejscu bez ponoszenia przez sprzedającego innych kosztów (EXW)

Formuły typu FRANCO nakładają na sprzedawcę dostarczenia towaru do danego miejsca na swój koszt, w wyniku czego do ceny towaru dolicza się wydatki na jednostkę towaru z tytułu dostawy i często ubezpieczenia.

Incoterms składa się z 13 formuł podzielonych na 4 grupy:

I grupa E - do tej grupy zaliczmy formułę EXW. Grupa ta charakteryzuje się tym, że sprzedający jest zobowiązany do postawienia towaru do dyspozycji kupującego bez ponoszenia jakichkolwiek dodatkowych kosztów

II grupa F - składa się z formuł:

FCA (franco przewoźna) (transport lotniczy i kolejowy)

FAS - franco wzdłuż portu statku, oznaczony port załadunku (transport morski)

FOB - franco statek oznaczony port załadunku.( transport morski)

Cechą charakterystyczną zgromadzonych w tej grupie formuł jest fakt, że sprzedający zobowiązany jest do dostarczenia towaru pierwszemu przewoźnikowi podstawionemu przez kupującego. Do momentu przekazania pierwszemu przewoźnikowi sprzedający ponosi kosztów i ryzyka związanego z towarem.

III grupa C

CFR - koszt i fracht (oznaczony port przeznaczenia)

CIF - koszt ubezpieczenia frachtu (oznaczony port przeznaczenia)

CIP - przewoźne i ubezpieczenie opłacone do

CPT - przewoźne zapłacone do (określone miejsce przeznaczenia)

Cecha charakterystyczną tej grupy jest zobowiązanie sprzedającego do zorganizowania transportu towarów i przeniesienia kosztów. Przy czym sprzedający zwolniony jest z odpowiedzialności utraty lub uszkodzenia towaru podczas transportu na zasadniczej drodze przewozu, a także od ponoszenia dodatkowych kosztów mogących powstać po wysyłce towaru.

Grupa C tym różni się od grupy F, że sprzedający ponosi koszty transportu do miejsca przeznaczenia.

IV grupa D

DAF - dostarczenie do granicy (oznaczone miejsce)

DES - dostarczone na statek (oznaczone miejsce przeznaczenia)

DEQ - dostarczone do nabrzeża (oznaczone miejsce przeznaczenia)

DDU - dostarczone cło nieopłacone

DDP - dostarczone cło opłacone

W grupie tej sprzedający ponosi wszystkie koszty i ryzyka związane z towarem aż do momentu gdy zostanie on dostarczony do kraju przeznaczenia.

Grupa D różni się od C, tym że ryzyko związana z towarem dołącza się. Sprzedający ponosi koszty i ryzyko do kraju przeznaczenia.

Wartość celna towaru - cena zapłacona lub należną wraz z kosztami w niej nieujętymi, a faktycznie poniesionymi przez kupującego. Należą tu: transport i ubezpieczenie do granicy lub portu polskiego (CIF lub DAF), prowizje zapłacone jeśli występuje łącznie z towarem, opakowanie towaru jeśli jest łącznie z towarem, należności i opłaty licencyjne, które kupujący musiał zapłacić jako warunek sprzedaży towaru.

Wartość celną ustala się na podstawie faktury handlowej, celnej lub konsularnej.

DOKUMENTY W HANDLU ZAGRANICZNYM

I. DOKUMENTY PODSTAWOWE

Pozwolenie przewozu i wywozu

Pozwolenie przewozu jest to zezwolenie na dokonanie importu, pozwolenie wywozu jest to pozwolenie na dokonanie eksportu.

W Polsce przyzwoleń udziela Ministerstwo Gospodarki w oparciu o:

• złożony wniosek z dołączonym nr regon,

• zaświadczeniem o zgodzie na prowadzenie działalności gospodarczej,

• kopie kontraktu na bazie FOB,

• zaświadczenie że nie zalegam z podatkami,

• zaświadczenie że firma nie zalega z ZUS-em.

Funkcję pozwoleń:

• uzyskanie ich jest warunkiem wejścia w życie kontraktu

• jest narzędziem kontrolnym w handlu zagranicznym

• państwo poprzez pozwolenie może wpływać na wywóz i przywóz towarów.

Jest to dokument przedkładany przy odprawie celnej oraz wymaganym przy czynnościach płatniczych.

Pozwolenie ma podany: termin ważności, klauzulę o zachowaniu odpowiednich przepisów dewizowych.

Faktura handlowa (invoice)

Jest to rachunek wystawiony przez sprzedającego, na towary sprzedane i wysłane kupującemu, jak również na wykonane usługi dające sprzedającemu podstawę do żądania zapłaty.

Fakturę wystawia się po wykonaniu świadczenia a wiec po otrzymaniu dokumentów przewozowych czy spedytorskich.

Zawiera ona:

• nazwę i adres eksportera, wystawcy faktury

• miejsce i datę wystawienia

• słowo faktura i jej nr kolejny

• nazwę i adres nadawcy

• rodzaj środka transportu

• ilość towaru

• cenę jednostkową

• sposób zapłaty

• globalna wartość podpis (nie jest konieczny)

Wystawia się ją w jednym oryginale. Jest to dokument niezbywalny, nie można jej przenieść na inna osobę.

Funkcje faktury:

1. identyfikuje towar co do jego wartości, ilości i rodzaju

2. stwierdza fakt wysłania towaru

3. dla sprzedającego jest podstawą zapłaty

4. dla kupującego stanowi dowód nabycia

5. służy do załatwiania formalności celnych

6. jest formalna podstawą wzajemnego rozrachunku i obustronnego księgowania

Inne rodzaje faktur:

1. prowizoryczna

2. pro-forma

3. konsularna

Ad 1) faktura prowizoryczna wystawiana tak jak faktura handlowa w związku z faktyczna dostawą towaru. Stanowi wstępne rozliczenie dostarczenia partii towaru i nie określa sumy do zapłaty w sposób ostateczny. Stanowi ona podstawę do dokonania zapłaty za dostarczony towar. Nie jest jednak podstawa do księgowania.

Wystawia się ją, gdy:

• towar został dostarczony na skład konsygnacyjny, a następnie jest rozliczany według osiągniętych cen sprzedaży

• towar wysyłany jest partiami

Faktura prowizoryczna może być podstawa do ustalenia wartości celnej w eksporcie.

Ad 2) faktura pro-forma ma układ i elementy faktury handlowej z tym, że nie stwierdza ona faktu wysłania towaru. Może być wystawiana przed faktycznym wykonaniem dostawy. Nie jest rachunkiem nie stanowi więc podstawy do żądania zapłaty. Nie jest dowodem nabyci i sprzedaży towaru. Służy do: uzyskania licencji importowej, czy kontyngentu towarowego dla dokonania odprawy celnej warunkowej np. wysłanie towaru na targi, wystawę no próbę.

Może ona pełnić funkcję oferty handlowej, zamówienia, gdy importer na jednym z jej egzemplarzy składa zamówienie na wskazane w niej towary.

Ad 3) faktura konsularna sporządzana jest na specjalnym formularzu nabywanym w konsulacie innego kraju w danym kraju np. firma wenezuelska zakupuje formularz w przedstawicielstwie wenezuelskim w Polsce.

Dane w niej zawarte są bardziej szczegółowe od danych w fakturze handlowej. Wymagania są zróżnicowane w zależności od kraju importera. W fakturze tej oprócz danych właściwych dla faktury handlowej podaje się oświadczenie eksportera o zgodności cen w fakturze handlowej z cenami kraju eksportu, dane o pochodzeniu towaru, czy dane o pochodzeniu surowców zużytych do produkcji towaru.

Faktura ta polega legalizacji przez przedstawicielstwa handlowe czy konsularne kraju importu w kraju eksportu. Koszty uzyskania faktury ponosi importer.

Celem jej jest:

• utrudnienie dumpingu

• władze kraju importu dokonują poprzez nią kontroli polityki handlowej i celnej.

Przypomina fakturę handlowa.

Dokumenty ubezpieczeniowe

Podstawowym dokumentem jest polisa ubezpieczeniowa. Występują 3 strony:

• Ubezpieczyciel

• Ubezpieczający

• Ubezpieczany

Rodzaje polisy:

• Pojedyncza (jednorazowa) - stosuje się w przypadku ubezpieczenia towaru na czas określonej podróży alba na dany czas

• Generalna (bieżąca) - ubezpieczony zobowiązuje się do ubezpieczenia wszystkich towarów przewidywanych w polisę, ubezpieczyciel zobowiązuje się przyjmować do ubezpieczenia wszystkie te przesyłki na ustalonych warunkach.

II. DOKUMENTY POMOCNICZE

Świadectwo pochodzenia

Dokument wymagany przez władze celne poszczególnych krajów ze względu na występujące w nich zróżnicowanie taryf celnych w zależności od kraju z którego towar pochodzi. Świadectwo to wystawia odpowiednia instytucja w kraju pochodzenia towaru (w Polsce Krajowa Izba Gospodarcza). Nawet towary exportowane nie pochodzące z kraju exportu mogą uzyskać w nim świadectwo pochodzenia, o ile w kraju exportera poddano je przeróbce. Świadectwo powinno dotyczyć tylko jednej partii towaru, o której wiadomo, że będzie wysłana jednocześnie, w całości i że całość wysyłki będzie poddana odprawie celnej w kraju importera. Niektóre kraje wymagają wystawienia tego dokumentu na ich własnych blankietach. Podstawą do uznania towaru za pochodzący z danego kraju stanowi stopień jego przetworzenia w kraju exportu. Towar w którego produkcję zaangażowany jest więcej niż jeden kraj uznawany jest za pochodzący z kraju w którym podlegał ostatniej ekonomicznie uzasadnionej obróbce.

SAD - jednolity dokument administracyjny

Stosowany w handlu z państwami UE, USA, Kanada, Japonią i Meksykiem. Wprowadzenie go związane było z ustanowieniem od 01.01.88 nowego układu taryf celnych. W dokumencie tym wypełnia się 56 „pól”, z których każde zawiera kilka rubryk. W praktyce dokładne wypełnienie formularza SAD z uwzględnieniem dostaw tranzytowych możliwe jest przy zastosowaniu techniki komputerowej.

NIETYPOWE TRANSAKCJE W OBROCIE Z ZAGRANICĄ

W międzynarodowym obrocie stosuje się bardzo wiele nietypowych transakcji, gdyż mamy do czynienia z różnymi kombinacjami poszczególnych form

1. Transakcje barterowe - klasycznie termin oznaczał umowę handlową w której następuje wymiana jednego towaru na drugi lub kilku towarów na kilka innych. Każda ze stron uważana jest za sprzedającego towar i kupującego towar. Transakcja taka może składać się zarówno z jednej umowy kupna sprzedaży, jak również dwóch oddzielnych umów na dostawę towaru z każdej strony. Ważne w transakcji tej jest to, że wartość dostawy po obu stronach jest identyczna i nie występuje w związku z tym transfer pieniędzy. Towary które są przedmiotem tej transakcji są gorszego rodzaju, gatunku lub o niższym stopniu jakości, bardzo często nadwyżki rynkowe. Transakcja ta może być przedmiotem ukrytego transferu środków płatniczych. Kontrakt barterowy zawiera wszystkie elementy kontraktu handlowego. Kontrakt barterowy składa się z :

1. elementy formalno porządkowe: adresy partnerów, nr jednej i drugiej strony, datę zawarcia umowy, prawomocne podpisy stron

2. przedmiot kontraktu - opisuje się tu przedmioty wzajemnych dostaw oraz cechy charakterystyczne towarów

3. przedmiot i wartość wzajemnych dostaw - konieczne jest uwzględnienie ceny jednostkowej towarów wzajemnie dostarczanych i wartości wzajemnych dostaw. Trzeba uwzględnić również koszty przewozu. W obrocie barterowym opłaty celne, podatki i opłaty importowe pobierane są w identyczny sposób jak w obrocie wolnodewizowym.

4. Terminy dostaw - kontrakty barterowe muszą uwzględnić dostarczenie towaru partiami oraz towaru w całości. Konieczne jest wówczas przyjęcie pewnych zasad zapewniających wykonanie zobowiązania przez strony, która już całość dostawy otrzymała; a także klauzuli arbitrażowej

5. Opakowanie i znakowanie

6. Warunki transportu i dokumenty transportowe - ustala się jakie środki transportowe będą użyte po każdej stronie oraz rodzaje dokumentów, które powinna przekazać każda ze stron umowy.

7. Ubezpieczenie towaru - ustala się kto, do jakiego miejsca i na jakich warunkach ma ubezpieczyć towar.

8. Zawiadomienie o dostawie

9. Warunki płatności

10. Klauzula siły wyższej

11. Klauzula arbitrażowa

2. Transakcje kompensacyjne- podobnie jak transakcje barterowa, jest w zasadzie bezdewizowa, ale z punktu widzenia płatności różni ja od barterowej możliwość niepełnego pokrycia towarem wielkości dostaw przez obie strony. W przypadku transakcji kompensacyjnej uczestniczy więcej niż jedna osobę (prawna, fizyczna). Istnieje zakaz zawierania tego rodzaju transakcji w odniesieniu do towarów, które mogą być przedmiotem obrotu wolnodewizowego. Gdy istnieje różnica między wartością dostawy z jednej i drugiej strony, może ona w przypadku transakcji kompensacyjnej zostać wyrównana albo przez dodatkowa dostawę towaru w okresie następnym, albo przez wolnodewizową wpłatę powstałej różnicy. Różnice takie występują najczęściej gdy po jednej i drugiej stronie jest więcej niż jedna osoba. Kontrakt kompensacyjny zawiera elementy kontraktu handlowego. Jego cenę i wartość określa się w wolnej walucie lub w walucie kraju eksportu i importu. Formą zapłaty jest kompensata towarowa. Charakter negocjacji jak w negocjacjach handlowych. Szpica kompensacyjna może być wyrównywana w wolnych dewizach (wymaga to zgody organu państwa zajmującego się obrotem z zagranica).

3. Transakcje wiązane-w międzynarodowym obrocie gospodarczym wiązanie wzajemnych dostaw występuje najczęściej na szczeblu rządowym. Transakcje te znajdują wyraz , gdy:

• towary będące przedmiotem wiązania są wytwarzane przez przdsiebiorstwa państwowe

• towary mają charakter strategiczny

• ze względów konkurencyjnych wprowadza się ograniczenia importowe dla określonych grup towarów

• określone państwa uzyskują pozycje uprzywilejowaną, w związku z czym ustala się określona pulę importowa dla każdego kraju eksportera

• stosowane są przez kraj kontyngenty celne

Transakcja, która polega na wiązaniu eksportu i importu nazywana jest - transakcja wiązana poziomą. Może również występować transakcja wiązana pionowo.

Transakcje te stosowane są przede wszystkim w przypadku towarów strategicznych.

4. Transakcje oparte na produkcji nakładczej - rozwój sieci wielkich domów towarowych w krajach zachodnich, wyraża się: we wzroście liczby i udziałów znaków towarowych nadawanych różnym wyrobom przez przedsiębiorstwa handlowe, kosztem znaków towarowych. Inna forma działalności wielkich detalistów jest organizowanie produkcji. Zleceniodawcom produkcji nakładczej trudno jest znajdować bezpośrednio wytwórców takich wyrobów. Potrzebni są pośrednicy: np. przedsiębiorstwa zawodowych kupców handlu zagranicznego, zajmujące się handlem wyrobami drobnej wytwórczości oraz przedsiębiorstwa zajmujące się eksportem i importem tekstyliów oraz odzieży. Umowa miedzy zleceniodawcą a przedsiębiorstwem pośredniczącym przewiduje zwykle okres próbny, a gdy wyniki okazują się dobre zawarcie umowy wieloletniej. W ramach umowy wieloletniej zleceniodawca dostarcza na zasadzie leasingu, samo spłaty. Na początku wystawia się serie próbek. Koszty :

• najczęściej prowizja od wartości produkcji przetwórczej. Wysokość prowizji zależy od zakresu zobowiązań, których zobowiązuje się zleceniobiorca.

• Zapłata w „naturze”.

Korzyści:

• niskie koszty siły roboczej, przy wysokich kwalifikacjach robotników i pracowników nadzoru (dla firm zachodnich)

• wymierne korzyści wolnodewizowe (dla pośredników i producentów)

• zapoznanie się z tendencjami w modzie (dla pośredników i producentów)

• pozyskiwanie maszyn (dla pośr i prod)

• zapoznanie się z nowymi technologiami (dla pośr i prod)

5. Obrót uszlachetniający - przekazanie przez zleceniodawcę zagranicznemu zleceniobiorcy określonego przedmiotu w celu jego uszlachetnienia, a więc zwiększenia jego wartości przez wykonanie określonych czynności o charakterze produkcyjnym. Umowa określa:

• rodzaj czynności, które maja być wykonane, sposób wykonania i oczekiwany rezultat

• sposób obchodzenia się z przedmiotem obróbki

• sposób opakowania i przewozu

• miejsce dostawy towaru do obróbki i miejsce dostawy po jego uszlachetnieniu

• wysokość zapłaty i jej formę

• termin wykonania usługi

• sposób ubezpieczenia

6. Obrót licencyjny

7. Transakcje franchisingowe

8. Transakcje leasingowe

REKLAMACJA

Jt roszczenie zgłaszane przez odbiorcę towaru w stosunku do dostawcy lub roszczenie dostawcy w stosunku do odbiorcy, odnoszące się do nie wykonania lub niewłaściwego wykonania kontraktu. Najczęściej stroną wnoszącą reklamację jest nabywca towaru, ale może być też sprzedawca.

Rodzaje:

• Towarowe - odnoszą się do sposobu realizacji świadczenia towarowego. Dotyczą najczęściej: braku zgodności dostarczonego towaru pod względem gatunku i stopnia jakości, braków lub nadwyżek ilości dostarczonej w stosunku do ilości ustalonej w kontrakcie, wadliwego opakowania, opóźnienia terminu dostawy.

• Handlowe - są wynikiem niezachowania innych warunków kontraktowych. Przyczynami są: niewłaściwe wykonanie postanowień kontraktu dotyczących warunków płatności lub ceny, nieprawidłowego wystawienia dokumentów, opóźnienie zapłaty za towar, niewłaściwy środek przewozu, skierowanie dostawy inną trasą niż przewidzianą w kontrakcie, opóźnienie w przesłaniu instrukcji wysyłkowej.

REKLAMACJE JAKOŚCIOWE - w kontrakcie powinno się dokładnie precyzować wymogi dotyczące określenia jakości towaru. Ustala się również czas, miejsce i sposób przeprowadzania kontroli jakościowej towaru. W przypadku towarów dostarczanych w dużych ilościach badanie przeprowadza się na zasadzie próbki. Trudne jest zbadanie wad w przypadku towarów przemysłowych ponieważ mogą one wynikać z błędów konstrukcyjnych których nie można ustalić ze względu na krótki czas badania. Wady jakościowe towarów masowych i spożywczych muszą być reklamowane natychmiast po ich stwierdzeniu. Wady ukryte mogą być przedmiotem reklamacji w terminach ustalanych warunkami gwarancji. Koszt składowania reklamowanego w całości towaru ponosi sprzedawca.

REKLAMACJE ILOŚCIOWE - wymagają one dokładnego ustalenia przyczyn ich powstania, a także czasu i miejsca w którym braki ilościowe powstały. Nie zawsze jest za nie odpowiedzialny dostawca. Reklamacja ta może być zgłaszana również do organizacji przewozowych i składujących importowany towar. Kupujący uprawniony jest do żądania dostawy brakującej ilości lub zwrotu sumy zapłaconej za brakującą ilość. Możliwe jest również nie przyjęcie całej dostawy. Reklamować można również dostarczenie przez sprzedającego zbyt dużej ilości towaru. Nabywca może odmówić przyjęcia dodatkowej ilości towaru.

( Reklamacja dotycząca opakowań, dotyczące terminów dostaw, handlowe)

POSTĘPOWANIE REKLAMACYJNE - warunki kontraktów określają terminy zgłaszania roszczeń. Niedotrzymanie terminu pozbawia reklamującego do ich dochodzenia w trybie arbitrażowym. Reklamacja powinna być zgłaszana w formie pisemnej, w innym przypadku należy je potwierdzić w ciągu 7 dni roboczych od daty zawiadomienia. W zgłoszeniu pod groźbą unieważnienia muszą być: nazwa towaru, ilość towaru, nr kontraktu, dane umożliwiające ustalenie jakiego towaru dotyczy roszczenie, przedmiot roszczenia, forma roszczenia kupującego.

POSTĘPOWANIE SPORNE - nieuwzględnienie roszczeń reklamacyjnych w wyniku obopulnego porozumienia się kontrahentów lub różnice w interpretacji pewnych sformułowań umowy kupna-sprzedaży prowadzą do postępowania spornego. W kontrakcie musi być przewidziana taka możliwość i zamieszczona odpowiednia klauzula. Sprawy sporne moga być rozstrzygane na drodze sądowej. W handlu międzynarodowym utarła się więc praktyka rozstrzygania sporów w inny sposób - przez poddanie ich orzecznictwu polubownego, czyli arbitrażowi.

POSTĘPOWANIE ARBITRAŻOWE - w porównaniu z postępowaniem sądowym arbitraż ma wiele zalet: spory rozstrzygają fachowcy, sprawy są rozstrzygane stosunkowo szybko i najczęściej w jednej tylko instancji, koszty procesu są o wiele niższe, nie jest wymagane zastępstwo prawne. W większości krajów arbitraż ma charakter stały. Funkcjonuje on przy izbach handlowych lub przemysłowo-handlowych. Arbitraż jest również powoływany w razie powstania sporu i po jego rozstrzygnięciu przestaje istnieć. Międzynarodową instytucją arbitrażową jest Sąd Arbitrażowy Międzynarodowej Izby Handlowej w Paryżu. W regulaminie sądów arbitrażowych ustalane są : zasady rozstrzygania sporów w drodze arbitrażowej, a więc sposób ich zgłaszania, zasady wnoszenia opłat, tryb powoływania arbitrów, terminy wydawania roszczeń. Strona występującą z pozwem kieruje go do sądu arbitrażowego wnosząc ustalona opłatę. Sąd arbitrażowy przekazuje pozew wraz z dokumentacją uzasadniającą do pozwanego, ustalając w jakim terminie ma się do niego ustosunkować. Po przeanalizowaniu sprawy przez arbitra przewodniczącego i pozostałych arbitrów ustala się termin posiedzenia sądu. W rozprawie uczestniczą, oprócz arbitra przewodniczącego i dwóch arbitrów, przedstawiciele stron, dopuszcza się także możliwość przywołania przedstawicieli innych zaineresowanych firm (osób), a także ewentualnie świadków, których strony chcą przywołać. Decyduje zwykła większość głosów. Orzeczenia sądu arbitrażowego są ostateczne i obowiązują obie strony.

---