Próby glebowe pobieramy po zbiorze roślin ale przed wysiewem nawozów. Najczęściej próby pobieramy raz na 3-4 lata z warstwy ornej (0-25cm). Wyjątek stanowi analiza zawartości azotu mineralnego w glebie (test N_min ) w tym przypadku próbę gleby co roku wczesną wiosną do głębokości 60-90cm. Próby pobieramy z miejsc o tym samym sposobie uprawy tzw. Laska egnera; świder. Z jednego ha jedna próba zbiorcza, a na próbę zbiorczą składa się od 20-50prób pojedynczych. Odczyn gleby- stan gleby wynikający z wzajemnego układu jonów wodorowych i wodorotlenowych kształtowany pod wpływem zawartych w glebie soli, kwasów i zasad. Odczyn wyrażany poprzez współczynnik pH. Metody pomiaru pH: - kolorymetryczna przy użyciu płytki Helliga; - metody potencjometryczne -przy użyciu pHmetru; metoda droga odbywana w laboratorium; W czym mierzymy? ( roztwór) : - woda destylowana; - 1 molowy KCl; - CaCl₂; Podział gleb według pH w KCl: -4,5 i mniej silnie kwaśne; - 4,6-5,5 kwaśne; - 5,6-6,5 lekko kwaśne; 6,6-7,2 obojętne; 7,2 i więcej zasadowe; Wpływ odczynu na zakwaszenie gleb: a) właściwości fizyczne: -gleba kwaśna-> brak Ca-> gorsza struktura gleby-> gorsze właściwości wodno-powietrzne-> mniejszy system korzeniowy-> mniejszy plon; b) właściwości chemiczne: - w glebach kwaśnych powstają toksyczne ilości glinu, który uszkadza młode korzenie roślin; - w glebach kwaśnych uwstecznia się fosfor i molibden; c) właściwości biologiczne: - optymalny odczyn dla rozwoju mikroorganizmów to obojętny; Przyczyny zakwaszania gleb: - straty wapnia i magnezu; - rozkład materii organicznej gleby( próchnica glebowa); -nitryfikacja azotu; - kwaśne deszcze; - stosowanie nawozów fizjologicznie kwaśnych; Nawozy wapniowe - to jedyna grupa nawozów, które stosujemy nie po to żeby żywić roślinę, lecz po to żeby poprawić właściwości gleby. Kryteria podziału nawozów wapniowych : a) według pochodzenia: 1 naturalne minerały (skały); 2odpady przemysłowe(odpad z cukrowni); b) według formy chemicznej: 1tlenki, wodorotlenki (CaO; MgO; Ca(OH)₂); 2nawozy mieszane ( CaO+ CaCO₃; MgO; CO; MgCO₃ ); 3 węglany wapnia i magnezu(CaCO₃; MgCO_3; dolomid: CaCO₃+MgCO₃); 4 krzemiany(Ca, Mg); Węglany rozpuszczają się wolniej (ok. 1 rok) niż tlenki i wodorotlenki (ok. 3 tygodnie). Wartość nawozów wapniowych zależy od: a) zawartości wapnia i magnezu w nawozie; b) formy chemicznej; c) formy fizycznej ( stopień rozdrobnienia - im drobniejsze tym szybciej działa); d) wilgotności; nawóz 8%; Stosowanie nawozów wapniowych: - glebę wapnujemy wtedy kiedy trzeba; - po zbiorze rośliny uprawnej ( koniec lata); - po zastosowaniu wymieszać nawóz z glebą; - doboru nawozu do gleby; Oznaczanie ogólnej zasadowości nawozów wapniowych: celem analizy jest określenie zawartości związków odkwaszających w nawozie. Próbkę nawozu zalewamy 40ml 1 molowego HCl następnie próbkę gotujemy przez 5 min od momentu zagotowania po 5 min czekamy aż ostygnie dodajemy kilka kropli fenoloftaleiny potem miareczkujemy o,5 mol NaOH do barwy lekko różówej wynik zapisujemy: CaO+2HClCaCl₂+H₂O; obliczamy %CaO= (40-
)*0,028*100=84,28 (super nawóz); Nawozy fosforowe: a) nawozy łatwo rozpuszczalne w wodzie (superfosfaty); produkowane są z fosforytów w reakcji ze stężonym kwasem siarkowym; główny związek to Ca(H₂PO₄)₂superfosfat pojedynczy: gips CaSO₄; Ca(H₂PO₄)₂+ CaSO₄ zawiera 12%S; -gips pylisty ok. 18% P₂O₅; -gips granulowany 19-20% P₂O₅; superfosfat potrójny: Ca(H₂PO₄)₂ jest zawsze granulowany; Współcześnie produkowane superfosfaty potrójne występują pod nazwą „wzbogacony” i zawierają 40% P₂O₅, natomiast kiedyś produkowane nie zawierały „wzbogacony” ale zawierały 46% P₂O₅(stary lepszy); Wszystkie świetnie rozpuszczają się w wodzie, mogą być stosowane pod wszystkie rośliny. Każdy superfosfat może zawierać do 5,5%H₃PO₄. Nawozy fosforowe stosujemy przedsiewnie a po zastosowaniu nawóz należy wymieszać z glebą. Fosfor w glebie się uwstecznia przechodzi w związki trudno rozpuszczalne. Dzieje się to w glebach szczególnie kwaśnych i zasadowych. Nawozy fosforowe należy stosować na uregulowanym odczynie. b) nawozy dobrze rozpuszczalne w kwasach mineralnych - mączki fosforytowe; Mączka fosforytowa jest to zmielony fosforyt. Ca₃(PO₄)₂ zawiera ok. 30% P₂O₅ polecane na glebach lekko kwaśnych i kwaśnych, rośliny o długim okresie wegetacji, np. trwałe użytki zielone; gleby wilgotne; jest to dobry nawóz pod rzepak; c) nawozy częściowo rozpuszczalne w wodzie i częściowo rozpuszczalne w kwasach mineralnych; Nawozy potasowe- pobierane w formie K+, są stosowane w rolnictwie ekologicznym; stosowane są przedsiewnie; a)nawozy potasowe chlorkowe(KCl): - kainit magnezowy (11%K₂O) Na 20%, S, Mg; burak cukrowy; - korn kale 40% K₂O sól potasowa 40 lub 60 % K₂O stosowany: Niemcy, Rosja, Białoruś; b) nawozy potasowe siarczanowe(K₂SO₄): - patent Kali 30%K₂O, Mg, S; siarczan potasu 50% K₂O; zastosowanie: ziemniaki, pomidory, papryka, tytoń, konopie ( te rośliny nie tolerują chloru); Nawozy azotowe: 1 Nawozy amonowe(szare, różowe, kryształki) - zawierają azot wyłącznie w formie amonowej (NH₄+); (NH₄)₂SO₄ zawiera 20% N i 24% S; powinno stosować się przedsiewnie; po zastosowaniu wymieszać z glebą np. orka; nawóz fizjologicznie kwaśny; pobiera NH₄+ a wydala korzeń H+; 2 Nawozy saletrzane- zawierają NO₃- (azotanowe);

NaNO₃ saletra sodowa - burak cukrowy; KNO₃ saletra potasowa- pomidory, rzepak.; są to białe kryształki; Ca(NO₃)₂ saletra wapniowa białe granulki; - zboża, rzepak; wszystkie zawierają 15,5%N; powinny być stosowane pogłównie ( po głównym siewie); najpierw roślina potem nawóz; są to nawozy szybko działające, bardzo efektywne, kapitalne, są drogie; szybko rozpuszczają się w wodzie; fizjologicznie zasadowe; pobrane NO₃- wydalone OH- i HCO₃-; nie odkwasza gleby; 3Nawozy saletrzanoamonowe - obie formy NH₄+ i NO₃-; NH₄NO₃ - saletra amonowa nieprzezroczyste białe granulki 34%N,fizjologicznie lekko kwaśny; uniwersalny, przedsiewnie i pogłównie; ma właściwości wybuchowe; - saletrzak NH₄NO₃ + CaCO₃ kuleczki brązowe, drobne; 27-28%N nawóz fizjologicznie obojętny, nie zakwasza , uniwersalny, może być stosowany przedsiewnie, pogłównie, proces rozpuszczania długi; - saletrzak magnezowy (SALMAG) NH₄NO₃+CaCO₃+MgCO₃ taki sam sposób stosowania jak wyżej; - CAN 27 (saletra amonowo wapniowa z magnezem) różni się granulacją z Salmag; CAN ma wyrównaną granulację; stosuje go Unia; 4 Nawozy amidowe CO(NH₂)₂ mocznik 46%N białe, drobne przezroczyste granulki, stosowany przedsiewnie, pogłównie, w formie stałej, ale również w formie oprysku; uniwersalny; związek organiczny; musi zajść hydroliza przy udziale enzymu ureaza wydzielanym przez bakterie; w wyniku tego procesu mocznik przechodzi w węglan amonu (NH₄)₂CO₃; ureaza zachodzi powyżej 8*C; mocznik to nawóz fizjologicznie kwaśny; dolistnie- ważne stężenie i faza rozwojowa roślin; im starsza roślina tym mniejsze stężenie; 5 RSM - roztwór saletrzano mocznikowy; ciecz składająca się z wody, mocznika i saletra amonowa; różne stężenia; roztwór grubo kroplisty; metoda wężowa lub międzyrzędzia;

---