Charakterystyka i stosowanie nawozów potasowych. Nawozy potasowe dzielimy na chlorkowe i siarczanowe. –chlorkowe: sól potasowa KCl (33,2-49,8% K), kamex KCl + MgSO4 (33% K i 2,5% Mg), kainit magnezowy KCl * MgSO4 * 3H2O (11-15% K i 3% Mg). –siarczanowe: siarczan potasu K2SO4 (40-43% K), kalimagnezja K2SO4 * MgSO4 (21-24% K i 5-7% Mg). Nawozy potasowe stosuje się na ogół przedsiewnie. Jedynie na użytkach zielonych stosowane są pogłównie. Sole potasowe wysokoskonc. są nawozami mineralnymi i można je wysiewać na wszystkie gleby i pod wszystkie rośliny, z wyjątkiem upraw o wysokiej wrażliwości na chlorki. Siarczan magnezu i kalimagnezja są przeznaczone po rośliny o wysokiej wrażliwości na jony chloru. Kainity lepiej działają niż inne nawozy na użytki zielone, buraki pastewne i cukrowe oraz zboża. Należy unikać częstego stosowania tych nawozów na gleby zwięzłe i buforowe, ponieważ duża koncentracja kationów jednowartościowych niszczy ich strukturę. Sorpcja fosforu w glebie(podać reakcje). Wprowadzony do gleby fosfor dość szybko ulega procesom przemian: w obojętnym i alkalicznym zakresie pH powstają głównie fosforany wapnia i magnezu, a w kwaśnych glebach trudno ulegające mobilizacji fosforany żelaza i glinu. . Charakterystyka i stosowanie nawozów fosforowych. Nawozy fosforowe dzielimy w zależności od rozpuszczalności związków fosforowych na. –rozp. w wodzie. Należą tu: superfosfat potrójny granulowany Ca(H2PO4) + H3PO4 (20% P), superfosfat pojedynczy (8% P). –rozp. w 2% kwasie cytrynowym. Należą tu supertomasyna Ca2Na2(PO4)2 + CaO + CaSiO3 (12% P), metafosforan wapnia Ca(PO3)2 (27% P). –rozp. w mocnych kwasach np. HNO3. Należą tu: mączka fosforytowa Ca3(PO4)2 + CaCO3 (12% P), mączki kostne Ca3(PO4)2 bębnowe (4,4% P) i odklejone (13% P). Stosowanie nawozów fosforowych zależy od ich rozpuszczalności. Fosfor zawarty w superfosfacie jest najsłabiej przyswajalny przez wszystkie rośliny. Wniesiony do gleby ulega jednak uwstecznieniu. Nawozy II grupy zawierają związki fosforowe dobrze przyswajalne w środowisku kwaśnym i słabo kwaśnym. Mączki fosforytowe i kostne są nawozami wolnodziałającymi. Proces ten jest możliwy w glebie kwaśnej i wilgotnej. Wszystkie nawozy fosforowe stosuje się przedsiewnie. Nawozy wieloskładnikowe i ich stosowanie. Typy nawozów wieloskładnikowych kompleksowych. –azotowo-fosforowe(N-P): Polidap (18% N, 46% P2O5), Polimap (14% N, 52% P2O5). –azotowo-fosforowo-potasowe(N-P-K): Polifoska 6 (NPK 6,20,30), Polifoska 8 (8,24,24), Polifoska 11 (11,22,16), Polifoska 15 (15,15,15), Polifoska 17 (17,17,17), Polifoska 8 + Cu (8,24,24 +0,25% Cu), Polifoska 15 + Mg (15,15,15 + 2% Mg), Polimag 305 (5,16,24 + 8% Mg), Polimag 306 (6,19,19 + 8% Mg), Polimag 309 (9,17,12 + 8% Mg), Unifoska (3*8,5), Bioflor (4,12,16). Typy nawozów wieloskładnikowych mieszanych. –fosf.-pot.(P-K): Agrofoska okopowa (16,36), Agrofoska zbożowa (24,24), Agrofoska okopowo-zbożowa (21-32). –azot.-fosf.-po.(N-P-K): Azofoska (13,6-6,4-19,3), Fruktus (17-8,5-17). –azot.-fosf.(N-P): Mikroflor 1 (19,5-19,5), Mikroflor 2 (23,23). Jednakowy skład chemiczny wszystkich granul nawozu zwiększam równomierność wysiewu wszystkich składników.
Charakt. i stos. Nawo. siarkowych. Nawozy zawierające siarkę nie stanowią obecnie oddzielnej grupy. Pierwiastek ten wchodzi w skład niektórych nawozów jako składnik towarzyszący. Nawozy te stosuje się przedsiewnie. Należą tu: –siarka elementarna S. –siarczan amonu (NH4)2SO4 (24% S). –gips CaSO4 * 2H2O (19% S). –kalimagnezja (18% S). –siarczan potasu K2SO4 (17% S). –kizeryt (6-20% S). –superfosfat pojedynczy Ca(H2PO4)2 + CaSO4 +H3PO4 (11-12% S). –kamex (2-3% S). 28. Charakt. i stos. mikronawozów. Mikronawozami nazywamy te związki mineralne lub organiczne, które zawierają jeden lub więcej składników pokarmowych zaliczanych do mikroelementów. Dzielimy je na: –borowe. Należą tu: solubor (20% B), boraks (11% B), kwas ortoborowy (17,5% B). –cynkowe. Należą tu: siarczan cynkowy (22,7% Zn), chlorek cynkowy (48% Zn), azotan cynkowy(22% Zn). –kobaltowe. Należą tu: siarczan kobaltowy (21% Co), chlorek kobaltowy (24% Co). –manganowe. Należą tu: siarczan manganowy (20-23% Mn), chlorek manganowy (28% Mn), węglan manganowy (48% Mn), azotan manganowy (18,5% Mn). –miedziowe. Należą tu: siarczan miedziowy (25% Cu), chlorek miedziowy (37% Cu). –molibdenowe. Należą tu: molibdenian amonu (54% Mo), molibdenian sodu (40% Mo). Mikroelementy mogą być dostarczane również z następującymi nawozami: organicznymi, mineralnymi pojedynczymi lub wieloskładnikowymi, z odpadami przemysłowym, w formie soli technicznych płynnych i stałych., w formie chelatów, w formie szkliw. Najwięcej mikroelementów wprowadza się z obornikiem. Mikroelementy można stosować: doglebowo – wymieszane z innymi nawozami w celu równomiernego rozprowadzenia, dolistnie – w formie roztworu lub zawiesiny(często ze środkami ochrony roślin), donasiennie –przez moczenie nasion w roztworze łącznie z zaprawami. Płynne nawozy min. - stos. pogłów. i dolistn. –florovit (3% N, 0,06% Mg, 0,04% Fe, 0,07% Cu, 0,15% Mn, 0,15% Zn, 0,02% Mo, 0,75% Ca, 0,3% S). –agrovital B, K, R, S, KV/P, V, F, Bio (6-18%N, 2-4% Mg, 0,09-1,8% Fe, 0,04-2% Cu, 0,2-15% Mn, 0,4% Zn). –insol (2,5-13% N, 2-5% Mg, 0,02-3% Fe, 0,7% Mn, 0,2-1,1%Zn). –basfoliar (6-36% N, 0,4-2,6% Mg, 0,1-0,3% Cu, 0,1% Mn) –polichelat LS7 (0,9% Mg, 0,9% Fe, 0,4% Cu). Charakt. i stos. naw. magn. Nawozy magnezowe: –kizeryt MgSO4 * H2O(12% Mg). -epsonit MgSO4 * 7H2O (9,6% Mg). –rolmag 40 i 60 MgCO3 + MgO (23-25% i 33-36% Mg). Inne nawozy zawierające magnez. –karmag (18% Mg). –dolovit MgCa(CO3)2 (11% Mg). –kalimagnezja K2SO4 * MgSO4 (4,8-7,2% Mg). –kainit magnezowy (1,8-3,5% Mg). –kamex(2-3% Mg). –saletrzak magnezowy (2,5% Mg). –salmag NH4NO3 + MgCa(CO3)2 (2,5% Mg). –superfosfat magnezowy (3% Mg). Szybkość działania magnezu zależy od stopnia rozpuszczalności zastosowanego związku chemicznego. Związki łatwo rozp. np. siarczan magnezu, działają szybko, a długość działania zależy od rodzaju gleby i ilości opadów. Węglany lub krzemiany magnezu są to związki trudno rozpuszczalne i ich działanie rozkłada się na kilka lat. Zasadnicze nawożenie magnezem powinno polegać na stosowaniu co kilka lat nawozów magn. zawierających związki trudno rozp., natomiast nawozy magn. łatwo rozp. przeznaczać do nawożenia interwencyjnego.
Nawoż. buraka cukrowego- 20-35t obornika jesienią, jeśli gnojówka to wiosną. Nadmierne dawki azotu powodują obniżenie zawartości cukru. Wiosną przedsiewnie 70-150kgN/ha. Nawozy fosforowe i potasowe stosuje się przedsiewnie wiosną 26kgP/ha o 38kgK/ha. Nawozy wapniowe stosujemy jesienią ponieważ wykazują dużą wrażliwość na kwaśny dczyn.Nawoż.kukurydzy-25-30t obornika na hektar jesienią przed orką. Gnojowicę można stosować zarówno jesienią jak i wiosną. 120kgN/ha wiosną przedsiewnie. Na kiszonkę 90-150kgN/ha. 32kgP/ha wiosną przedsiewnie i 200kgK/ha wiosną przedsiewnie. Nawozy fosforowe i potasowe w jednej dawce. 10kgZn/ha. Wapno stosuje się jesienią ok. 2tCaO/ha.Nawoż. ziemniaków w zależn. od przezn.- wielkość bulw uzależniona jest przede wszystkim od nawożenia azotem a w mniejszym stopniu od nawożenia potasem. Ziemn. przeznaczone na sadzeniaki nie powinny być nawożone dużymi dawkami azotu. Zawartość skrobi przy zbyt dużych dawkach azotu zmniejsza się. Jednak ziemniaki na paszę powinny być nawożone większą dawką azotu. Nawozy potasowe poprawiają wartość kulinarną bulw. 25-30t obornika jesienią. 55-105kgN/ha pod jadalne i sadzeniaki. 60-140kgN/ha pod pastewne i przem.. Azot daje się w jednej dawce przedsiewnie. Nawozy potasowe i fosforowe wiosną na glebach lekkich, na ciężkich jesienią. 11kgP/ha i 84kgK/ha. Nawożenie rzepaku- Przeciętna dawka obornika wynosi 25 t na . Wprowadza się ją zwykle pod orkę siewną. Nawożenie azotem rzepaku powinno być skąpe jesienią, a obfite wiosną. Jesienne nawożenie rzepaku azotem powinno być umiarkowane. W dobrych warunkach siedliskowych jest ono zbędne, a nawet może być szkodliwe. Nadmiar azotu w glebie może bowiem spowodować wybujanie roślin i opóźnić ich hartowanie, co odbije się niekorzystnie na przezimowaniu. Na uboższych glebach i po dobrych, lecz niezbyt udanych przedplonach stosuje się jesienią na 10—20 kg N, zaś po zbożach 20—40 kg N w dowolnej formie. Wiosną stosuje się na 100—160 kg N w saletrze amonowej lub moczniku, dzieląc dawkę na dwie części. Połowę lub 2/3 stosuje się przed ruszeniem wegetacji, resztę w okresie pakowania roślin. Można też część dawki azotu wysiać w pełni kwitnienia co zmniejsza ryzyko wylęgania. Łączna dawka azotu powinna zatem wynosić 120—180 kg N na . Nawozy fosforowe i potasowe wysiewa się w całości na 3—5 dni przed siewem, pod bronę, lub wcześniej, pod orkę siewną. Na glebach ubogich fosfor stosuje się na 80—100 kg P205, na zasobnych wystarczy 40—60 kg P2O5 w superfosfacie pylistym, zawierającym znaczne ilości siarki niezbędnej dla dobrego plonowania rzepaku. Jeśli brak tej formy nawozu fosforowego nawożenie siarką można zastosować w formie siarczanu amonowego jako przedsiewne nawożenie azotem. Średnie dawki potasu powinny wynosić 80—120 kg K20, na zasobnych zaś wystarczy K2O na . Jeśli gleba ma niższe pH niż 6,5, konieczne jest wapnowanie. Najlepiej wykonać je pod przedplon. Przy wapnowaniu bezpośrednio pod rzepak wapno wysiewa się przed podorywką.
Nawożenie owsa- -azotem: 60-110 kg/ha N. Reakcja na nawożenie azotem jest uzależniona od głównie od wilgotności gleby oraz od przedplonu. W warunkach suszy wykorzystanie azotu maleje. Fosforem: 50-120 P2O5 nawozy fosforowe można stosować przed orką zimową, ponieważ nie ulegają wyleganiu. Na polach z regularną gospodarka obornikową dawkę nawozu można zmniejszyć o ok. 10-20 kg/ha. Potasem: 60-150 K2O nawozy potasowe stosujemy na jesień tylko na gleby średnie i zwięzłe, ponieważ na lekkich potas ulega wymywaniu. Wiosna stosujemy go wtedy jeszcze przed uprawkami doprawiającymi glebę. Jeżeli regularnie stosuje się obornik wtedy dawkę można zmniejszyć o 40 kg. Pod owies możemy stosować wszystkie rodzaje pojedynczych nawozów fosforowych i potasowych. Jeżeli zdecydujemy się na zastosowanie nawozów wieloskładnikowych, musimy pamiętać aby stosunek P : K w nawozie był jak najbardziej zbliżony do zapotrzebowania. Mikroelementy: owies jest najwrażliwszym zbożem na ich niedobory, zwłaszcza na braki miedzi i manganu oraz cynku i molibdenu. Jednak bez badań gleby nie należy stosować nawozów doglebowych, ale zastosować dolistny chelatowy nawóz mikroelementowy przeznaczony dla zbóż. Nawożenie pszenicy ozimej- - azotem: na glebach słabszych można zastosować nawożenie intensywne - 120-150 N kg/ha, na glebach dobrych wystarczy 60- N/ ha. Przedsiewnie jesienią stosujemy niewielkie dawki ok. 20-30 kg/ha, albo wcale. Resztę wysiewamy wiosna w 1 lub w 3 dawkach, zależnie od ilości nawozu który chcemy wysiać. Pierwszą dawkę stosujemy w momencie ruszenia wegetacji, drugą cześć w okresie krzewienia i strzelania w źdźbło, trzecią - przed kłoszeniem. Wszystkie dawki poza pierwszą można stosować dolistnie. Fosforem: 40- P2O5 : stosuje się z reguły jesienią, przedsiewnie. Jednak na glebach na kompleksach słabszych dawkę dzieli się na dwie równe części, stosując przedsiewnie oraz w czasie ruszenia wegetacji. Górną dawkę stosujemy wówczas gdy przedplonem były rośliny uprawiane na ziarno lub nasiona. Potasem: 70-120 K2O: fosfor i potas można zastosować w nawozach pojedynczych bądź kompleksowych o proporcjach najbardziej zbliżonych do zapotrzebowania na nie. Nawozy potasowe stosuje się w tych samych terminach co fosforowe. Po okopowych stosujemy najwyższą dawkę potasu.
Nawożenie pszenicy jarej- azotem: dawki nieco mniejsze niż w przypadku pszenicy jarej. Na glebach mocniejszych będzie to ok. 50-80 kg/ N/ ha, na słabszych 80- N/ha. W przypadku małych dawek stosujemy je jednorazowo w całości, przedsiewnie, natomiast duże dzielimy na dwie części,. Pierwszą, 2/3 całości dawki, stosujemy przedsiewnie a 1/3 pogłównie w fazie strzelania w źdźbło. Fosforem: 50- P2O5 na glebach mocniejszych możemy zastosować nawóz już jesienią, natomiast na glebach słabszych przedsiewnie, wiosną. Potasem: 70-120 K2O fosfor i potas można zastosować w nawozach pojedynczych bądź kompleksowych o proporcjach najbardziej zbliżonych do zapotrzebowania na nie. Nawozy potasowe stosuje się w tych samych terminach co fosforowe. Po okopowych stosujemy najwyższą dawkę potasu.
Nawożenie jęczmienia jarego browarnego i pastewnego- Browarny: azotu stosujemy 30- na hektar wysiewamy w całości przed siewem. Fosfor w ilości 50- P2O5 /ha oraz potas w dawce ok.60- K2O na najlepiej zastosować jesienią albo wczesną wiosną. Pastewny: w tym przypadku niezbędne jest zastosowanie większych dawek azotu - dawek rzędu 60- N/ha. Dzielimy ja na dwie części: 1/2 lub 2/3 dawki stosujemy przed siewem, natomiast resztę na przełomie krzewienia i strzelania w źdźbło. Nawożenie fosforem i potasem takie samo jak w przypadku odmian browarnych.
Pszenżyto- azotem: do N / ha, ale można ją zmniejszyć o ok. 30- bez szkody na plonu. Dawkę azotu większą niż 60 kg/ha należy podzielić przynajmniej na dwie części. Pierwsza z nich (około 60 %) stosuje się w czasie ruszenia wegetacji, druga w czasie strzelania w źdźbło. Fosforem: do P2O5 w przypadku niedoborów tego składnika w glebie należy dodać tzw. różnice bilansowe, które wynoszą 40-60 kg/ha P2O5 , jednak nie więcej niż 115 kg/ha czystego składnika. Potasem: do120 K2O , w przypadku niedoborów potasu naddatki bilansowe wynoszą 30-40 kg/ha K2O, nie więcej niż czystego składnika na hektar. Zarówno fosfor jak i potas można stosować w nawozach pojedynczych, mieszanych i kompleksowych. Jednak niezależnie od formy zastosowanego nawozu, należy go zastosować przedsiewnie, gdyż zastosowanie pogłówne nie wpływa korzystnie na ich efektywność. Nawożenie lnu- len wykazuje średnie a nawet małe wymagania pokarmowe. Reaguje wyleganiem oraz pogorszeniem jakości włókna na nadmierne dawki azotu. 0-60kgN/ha(40 przedsiewnie i 20 pogłównie w fazie jodełki). Nawożenie fosforem i potasem nie powoduje dużego przyrostu słomy. 15kgP/ha i 50kgK/ha. Bezpośrednie stosowanie nawozów wapniowych pod len nie jest wskazane. 2kgB/ha na glebach o małej zawartości tego składnika. Na glebach torfowych 10-20kgCu/ha. Polepsza plon i jakość włókna. Nawożenie łubinu i grochu- azot daje się w dawce startowej wiosną wynoszącej 30kgN/ha, do momentu rozwinięcia brodawek korzeniowych. Rośliny strączkowe z wyjątkiem łubinu żółtego są wrażliwe na niedobór fosforu i potasu w glebie. Reagują znacznymi przyrostami plonów na nawożenie tymi składnikami. Potas i fosfor stosuje się w okresie jesienią pod orkę zimową. Stosowanie wiosną jest niewskazane gdyż powoduje opóźnienie siewu 18kgP/ha i 94kgK/ha. Nawozy wapniowe i wapniowo- magnezowe powinno się stosować pod przedplon grochu lub w roku uprawy łubinu białego i wąskolistnego. Łubin żółty należy uprawiać po kilku latach po zastosowaniu magnezu. 1kgMo/ha doglebowo.
Nawożenie bobiku- nawozy wapniowe, wapniowo- magnezowe powinno stosować się pod przedplony bobiku, wymaga on odczynu obojętnego. Dawka startowa azotu wynosi 60kgN/ha. Fosfor i potas stosuje się pod orkę zimową 18kgP/ha i 94kgK/ha. Pod bobik najlepszą formą jest superfosfat.
Nawożenie marchwi pastewnej- o wysokości dawek nawozów azotowych decyduje kompleks i wilgotność gleby, przedplon i wysokość dawki obornika stosow. jesienią w ilości 20-30 t/ha. Na glebach wilgotniejszych efektywne są dawki wyższe, zależy to jednak od obsady roślin. Gdy nawozy wysiewa się wcześnie wtedy całą dawkę azotu można zastosować przedsiewnie a gdy później dawka nie powinna przekraczać 100 kg/ha. Nawozy muszą być wymieszane z glebą na głębokość ok. 6cm. O wysokości nawożenia fosforowo- potasowego decyduje zasobność gleb w te składniki. Na glebach zasobnych dawki wynoszą ok. 60kg/ha P2O5 i 80-100kg/ha K2O, a na mniej zasobnych zaleca się 80-120kg/ha P2O5 i 120-160kg/ha K2O jesienią.
Nawożenie traw w uprawie polowej: życica wielokwiatowa- jako roślina wysokoplenna ma duże wymagania pokarmowe dlatego przedsiewne nawożenie wynosi 60-80kg/ha P2O5 i 90-120kg/ha K2O. Pod roślinę ochronną z wsiewką życicy należy zastosować ok. 60kg/ha N. Po zbiorze rośliny ochronnej należy możliwie szybko usunąć słomę z pola. W tym czasie wsiewkę można zasilić płynnymi nawozami organicznymi(gnojowica) lub azotem 30-60kg/ha saletry amonowej. Aby w drugim roku wegetacji życica dobrze plonowała należy stosować ok. 60kg/ha N pod każdy pokos. Kostrzewa łąkowa- uprawia się ją po okopow2ych na oborniku jako wsiewkę w zboża jare zbierane na ziarno. Pełny jej potencjał produkcyjny można wykorzystać po zastosowaniu dość obfitego nawożenia mineralnego. Przedsiewnie należy wysiać: 80kg/ha N, 60-80kg/ha P2O5 i 80-100kg/ha K2O. w przypadku gleb o zbyt niskim pH poniżej 5,5 należy zastosować wapno tlenkowe 2-3t/ha. Rozsiewa się na ścierń bezpośrednio po zbiorze przedplonu. W latach pełnego użytkowania wiosną przed ruszeniem wegetacji stosuje się 50-80kg/ha N a po pierwszym i drugim pokosie 60 i 40kg/ha N. Azot może być wniesiony w formie gnojowicy. Również zaleca się stosowanie 60-80kg/ha P2O5 i 100-140kg/ha K2O. Kostrzewa trzcin.- jeśli jest nawożona dużymi dawkami azotu to może być uprawiana na różnych typach gleb, w tym mniej żyznych oraz gorzej uwilgotnionych. W warunkach doświadczalnych uzyskuje się duży plon po zastosowaniu dawki 60-80kg/ha N pod pokos. W praktyce można zastosować o połowę mniejszą 30-50kg/ha pod każdy pokos. Kupkówka pospolita- przedsiewnie należy zastosować 40-80kg/ha P2O5 i 80-160kg/ha K2O i 60kg/ha N. w dalszych latach wegetacji nawozi się azotem pogłównie pod każdy pokos w ilości 60-80kg/ha N. nawozy fosforowo-potasowe wnosi się w czasie wznowienia wiosennej wegetacji w ilości podobnej jak w roku siewu. Stokłosa bezostna- w roku użytkowania należy zasilić azotem, fosforem i potasem na początku wznowienia wiosennej wegetacji. Pod pierwszy pokos należy zastosować 50kg/ha N a pod drugi i trzeci- 40 i 30kg/ha. Tymotka łąkowa- optym. dawka azotu wynosi rocznie 120-150kg/ha N. Pod 1 pokos należy stosować połowę dawki a równocześnie wnieść 30-60kg/ha P2O5 i 40-80kg/ha K2O.