Transfuzjologia W 22.10.2005

• Preparaty krwiopochodne

• Krew pełna, 1 jednostka

Koncentrat Koncentrat koncentrat Osocze FFP

krwinek płytkowy lukocytarny

czerwonych KKP KG

KKCz

Preparaty

osoczozastępcze

Płyny konserwujące:

Objętość 63-70 ml w pojemniku macierzystym do pobierania krwi pełnej

Cel stosowania:

• zapobiegają krzepnięciu krwi

• funkcja odżywcza/ umożliwienie przechowywania krwi i jej preparatów

Wymagania:

• jałowy

• apirogenny

• Skład płynów konserwujących

	ACDA	CPD	CPDA-1
cytrynian trójsodowy	+	+	+
kwas cytrynowy	+	+	+
glukoza	+	+	+
dwufosforan sodowy		+	+
adenina			+
czas przechowywania	Zależy od preparatu	21 dni	35 dni

Preparatyka krwi:

• decyzja o rodzaju uzyskiwanych preparatów przed pobraniem krwi

• dobór odpowiedniego pojemnika np:

• pojedynczy: krew pełna

• podwójny: masa erytrocytarna + osocze

• potrójny: np. KKC =KKP/płytkowych/ + osocze

Rozdział krwi na składniki:

• Różnica ciężarów właściwych /sedymentacja, wirowanie/

• Różnica wielkości składników komórkowych /filtracja/

• Powinowactwo składników komórkowych do pewnych substancji /filtracja adsorbcyjna, adhezyjna/

• Krew pełna

• 1jednostka = 450 ml krwi + 63 ml płynu konserwującego

Ht 36 -44 %

• Przechowywana w chłodni +2 + 6 ^o C

• Okres ważności zależy od użytego płynu konserwującego

• Pełna krew < 5 dni do przetoczeń wymiennych u noworodków

• Wskazania do krwi pełnej

• transfuzja wymienna u noworodków

• masywne krwawienia z utratą >25% objętości krwi krążącej

• objawy wstrząsu krwotocznego

Przy przechowywaniu > 24 godz. pozostają niewielkie ilości żywych leukocytów, krwinek płytkowych

Zmniejszenie stężenia czynnika V,VIII

Dawkowanie, sposób przetaczania:

• u dorosłego 1 jednostka zwiększa poziom Hb o 1g%, Ht o ok.3-4 %

• u dzieci 8 ml/kg zwiększa Hb o 1g%

• u życie filtra

• w czasie nie dłuższym niż 4 godz.

Krwinki czerwone:

• Koncentrat krwinek czerwonych KKCz

• Przemywany koncentrat krwinek czerwonych PKKCz

• Ubogoleukocytarny koncentrat krwinek czerwonych ULKKCz

• Mrożony koncentrat krwinek czerwonych MKKCz

• Napromieniowany koncentrat krwinek czerwonych NKKCz

• Koncentrat krwinek czerwonych z płynem wzbogacającym KKCz/RW

• Koncentrat krwinek czerwonych z roztworem wzbogacającym bez kożuszka leukocytarno- płytkowego KKCz/RW bez kozl/p

• Koncentrat krwinek czerwonych otrzymywany metodą aferezy automatycznej KKCz/Af

Koncentrat krwinek czerwonych KKCz:

• Po usunięciu z krwi pełnej osocza w ilości 200 -250 ml osocza

• Przechowana w temp.+2 + 6 ^o C

• Czas przechowywania, hematokryt zależy od płynu konserwującego

• CPDA1 Ht 70-80% 35 dni

• CPD Ht 70 - 80% 21 dni

• CPD + roztwór uzupełniający Ht 50-70% 42 dni

• Obecne, pozbawione swojej funkcji leukocyty, płytki krwi

Wskazania do KKCz:

• Zwiększenie zdolności przenoszenia tlenu

• Zwiększenie masy krwinek czerwonych

• Uzupełnienie objętości krwi krążącej

• Niedokrwistość normowolemiczna /np. przewlekła niewydolność nerek, choroby nowotworowe/

• Przetoczenie 2 j. KKCz  Ht = 2x > przetoczenia 1j.krwi pełnej

Przeciwwskazania do KKCz:

• Alloimunizacja antygenami leukocytarnymi

• Nadwrażliwość na białka osocza

• Konieczność doboru bardziej odpowiedniego preparatu erytrocytarnego

Powikłania:

• przeciążenie krążenia

• hemolityczne reakcje poprzetoczeniowe

• dreszcze, pokrzywka, gorączka

• immunizacja antygenami HLA i erytrocytów

• przeniesienie zakażenia kiłą /jeśli przechowana w temp.4^o C krócej niż 96 godz

• przeniesienie zakażenia HIV, zapalenia wątroby

• rzadko - zakażenie malarią

• zakażenie bakteryjne

• hyperkaliemia /  K/

• plamica poprzetoczeniowa

• ostra niewydolność oddechowa poprzetoczeniowa

• zespół ALI ostre uszkodzenie płuc

Przemywany koncentrat krwinek czerwonych PKKCz:

• przemyte roztworem 0,9% NaCl krwinki czerwone

• zawieszone w roztworze 0,9% NaCl

• Ht 65-75 %

• przemycie usuwa: osocze, białka (pozostają śladowe ilości),zmniejsza ilość leukocytów, usuwa trombocyty, fragmenty komórek

• wykonanie: w każdym dniu ważności danej jednostki krwi

• wykonywane głównie w układzie otwartym - przechowanie tylko przez 8 godz. w temperaturze +2 + 6

• w systemie zamkniętym: 24 godz.

Zasady przetaczania:

• Stosowanie filtrów

• Mniejsza ilość erytrocytów/straty w czasie przemywania /większa ilość przetoczeń w celu  Ht

Ubogoleukocytarny koncentrat krwinek czerwonych UKKCz:

• preparat uzyskany z 1 j. KKCz

• przez usunięcie większości płytek krwi i leukocytów 99%

• zmniejsza ryzyko alloimunizacji antygenami HLA przenoszenie infekcji wirusa CMV

• zmniejszenie uwalniania cytokin/z leukocytów/

• zmniejszenie wytwarzania mikroagregatów /płytki/

• uzyskiwany za pomocą specjalnych filtrów usuwających leukocyty i płytki krwi

• najlepiej preparaty KKCz < 7 dni przechowywania

• po wcześniejszym wykonaniu próby krzyżowej

Wskazania do UKKCz:

• niedokrwistość - obecność, lub podejrzenie obecności przeciwciał z układu HLA

• dla potencjalnych wielokrotnych biorców zakwalifikowanych do przeszczepu szpiku

• do transfuzji dopłodowych i u noworodków

Mrożony koncentrat krwinek czerwonych MKKCz:

• krwinki czerwone wraz z płynem krwioochronnym, zamrożone w ciągu 7 dni od pobrania, przechowywane w temp.- 80 ^o C lub niższej

• prawie całkowicie pozbawiony leukocytów, płytek krwi, osocza

• wystarczająco dużo limfocytów - alloimunizacja antygenami HLA

• zamrażanie, rozmrażanie - straty erytrocytów

Wskazania do MKKCz:

• rzadkie fenotypowo erytrocyty z licznymi przeciwciałami

• do transfuzji autologicznych (rzadko)

Napromieniowany koncentrat krwinek czerwonych NKKCz:

• KKCz poddany napromieniowaniu dużą dawką

• zahamowana zdolność proliferacyjna limfocytów

• zapobiega reakcjom: przeszczep przeciw biorcy

• możliwość immunizacji antygenami innych leukocytów, antygenami HLA

• przy dłuższym przechowywaniu hemoliza erytrocytów i wzrost K

• do napromieniowania używa się:

• KKCz < 14 dni przechowywania

• do transfuzji dopłodowych, noworodki -5 dni

• napromieniowanie skraca czas przeżycia do 28 dni (niezależnie od płynu konserwującego/

• NKKCz stosowany do transfuzji wymiennych noworodków, dopłodowych < 24 godz. po napromieniowaniu

Wskazania NKKCz:

• zapobieganie reakcjom przeszczep przeciwko biorcy

• niewydolność układu immunologicznego

• u pacjentów spokrewnionych z dawcą

• napromieniowanie nie powoduje znaczącego uszkodzenia erytrocytów

Koncentrat krwinek czerwonych z płynem wzbogacającym KKCz/RW:

• uzyskiwany z 1jednostki pełnej krwi po usunięciu większości osocza i po dodaniu odpowiedniej objętości płynu wzbogacającego

• umożliwienie przechowywania koncentratu krwinek czerwonych przez 42 dni

• zawiera wszystkie krwinki czerwone obecne w 1 jednostce krwi

• różna ilość leukocytów i płytek krwi

• roztwór wzbogacający powinien zostać dodany nie później niż 3 dni od pobrania krwi

Wskazania:

• uzupełnianie strat krwi

• leczenie niedokrwistości

Koncentrat krwinek czerwonych z roztworem wzbogacającym bez kożuszka leukocytarno- płytkowego KKCz/RW bez koż. l/p

• krwinki czerwone z jednej jednostki krwi po odwirowaniu i usunięciu osocza , oraz kożuszka leukocytarno - płytkowego po dodaniu roztworu wzbogacającego,

• termin ważności 42 dni

Wskazania:

• uzupełnianie strat krwi

• leczenie niedokrwistości
  

• Koncentrat krwinek czerwonych otrzymywany metodą aferezy automatycznej KKCz/Af

• powstaje przez separację krwi do KKCz i osocze bogatopłytkowe

• można „zwrotnie” przetoczyć osocze dawcy lub nadal je frakcjonować w celu uzyskania osocza ubogokomórkowego

• wykonywane automatycznie w odpowiednich separatorach

• Erytroforeza - do uzyskania 2 jednostek KKCz od tego samego dawcy

• ograniczenie immunizacji biorcy

• zmniejszenie ryzyka przenoszenia infekcji wirusowych

Wskazania:

• uzupełnianie straty krwi - przy przetaczaniu 2 jednostek - od tego samego dawcy

• przed przetoczeniem - próba krzyżowa

• stosowanie filtrów - zatrzymywanie mikroagregatów

• Zasady przetaczania preparatów krwi

Zasada dobierania KKCz:

• zawsze oznaczenie grupy krwi biorcy (pacjenta)

• przed przetoczeniem preparatu zawierającego krwinki czerwone obowiązuje wykonanie próby zgodności krzyżowej

Układ grup krwi:

• ABO

• Rh /Rhesus

Układ	Antygen główny	P/ciała naturalne
ABO	ABH	regularnie
Rh	CcC^MDdEe	rzadko
MNSs	M, N, S, s	rzadko
P	P1, P2	regularnie
Lewis	Le^a, Le^h	rzadko
Kell	K, k, Kp^a, Kp^h	rzadko
Duffy	Fy^a, Fy^h	nigdy
Lutheran	Lu^a, Lu^h	wyjątkowo rzadko
Kidd	Jk^a, Jk^h	nigdy

Grupa krwi	P/ciała	Częstość %
O	anty A, anty B	40
A1, A2	anty B	43
B	anty A	11
A1B, A2B	brak	4

• Przeciwciała swoiste IgM

• powstają w pierwszych miesiącach życia

• po kontakcie z anygenami przedostającymi się do organizmu drogą do i pozajelitową

• noworodek - ew. p/ciała matki /przez łożysko

Oznaczanie grup krwi:

Wykorzystanie:

• krwinek wzorcowych + surowica z oznaczanej krwi

• surowica wzorcowa + krwinki czerwone badanej surowicy

Układ Rhesus:

• główne znaczenie antygen D

• znajdują się wyłącznie na erytrocytach

• po immunizacji Rh ujemnego biorcy krwią Rh dodatnią powstają przeciwciała IgG /wiele lat, całe życie/

• kolejne przetoczenie - ostry odczyn hemolityczny

• wykrywane surowicami testowymi

Przed przetoczeniem:

Decyzja:

• Po co ?

• Co, jaki preparat ?

• W jakiej ilości ?

Zawsze:

• oznaczenie grupy krwi biorcy

• udokumentowane

• wpis potwierdzony pieczątką lekarza

• wątpliwości - lepiej powtórzyć badanie

Próba krzyżowa:

• pobranie krwi biorcy /pacjenta/ na ”krzyżówkę”

• 2 probówki - 1.na skrzep

Oznakowanie probówki:

• imię, nazwisko pacjenta

• data urodzenia pacjenta

• data, godzina pobrania

• nazwisko osoby pobierającej

• przy braku danych - oznaczenie pacjenta np. numerem, wiek przypuszczalny, płeć

Próba zgodności krzyżowej:

• krew biorcy

• krew dawcy (z obciętej od worka końcówki drenu /po sprawdzeniu zgodności danych dawcy

• odwirowanie - oddzielenie surowicy, krwinek obu próbek /dawcy, biorcy

• wykonywana w 2 odczynach

Inkubacja krwinek biorcy z surowicą dawcy i odwrotnie.

Brak aglutynacji = ujemna próba krzyżowa

Próba zgodności:

Ujemna /krew zgodna/



Brak aglutynacji

Brak hemolizy

Pośredni odczyn antyglobulinowy Coombsa

Modyfikacja LISS/NaCl o niskiej sile jonowej/

Krwinki dawcy /+ LISS/ + surowica biorcy



Inkubacja 20 min

Odczyn ujemny - brak hemolizy, aglutynacji

Przetaczanie:

• potwierdzony dokument w raz z preparatem krwi potwierdzający zgodność krzyżową

• oznaczenie grupy krwi preparatów

• podanie numerów poszczególnych worków

• kontrola przez lekarza grupy krwi pacjenta /dokument!/

• sprawdzenie dokumentu o próbie zgodności

Preparat do przetoczenia:

• wyciągnięty z lodówki

• ogrzewany

• sprawdzenie przez lekarza zgodności: to co na wyniku próby krzyżowej

• z danymi na worku + na dołączonych do drenu pilotkach

• specjalny dren z filtrem 170 m

Wymagania dla filtra:

• skuteczny klinicznie  ONO /TRALI

•  Odczynów gorączkowych leuk.

• bez uszkodzenia erytrocytów

• odpowiednia przepustowość, pojemność

• prosty w obsłudze

• niezawodny

• Pamiętać!

• W stanach nagłych uzupełnienie objętości śródnaczyniowej jest ważniejsze niż wyrównanie niedoboru krwinek czerwonych

Omyłkowa zamiana probówek jest najczęstszą przyczyną powikłań przy przetoczeniach krwi

Przechowywanie krwi:

• przed przetoczeniem - lodówka +2 +6^oC

• jeśli nie wykorzystana oddać do banku krwi /protokół zwrotu krwi

• przerwanie procesu chłodzenia krwi - temp.> 8^oC

Po przetaczaniu:

• pozostawienie opakowania po preparacie przez 24 godz. w lodówce

• pobranie próbki krwi z drugiej przeciwnej rurki, pozostawienie 24 godz. /ewentualna kontrola poprzetoczeniowych odczynów/

Wskazania ze wskazań nagłych:

• zawsze oznaczona grupa krwi pacjenta

• pobrana krew na krzyżówkę

• odebrany preparat zgodny grupowo

• w braku zgodnego w grupach głównych krwinki O Rh ujemne

• przetoczenie w trakcie wykonywania /20- 30 min/ próby zgodności

6

---