1. Badania stosowane w ramach ekonomiki ochrony środowiska:

1. sposoby wyceny elementow srodowiska 2. wyceny szkod ekologicznych i ich wyrazanie w stratach ekonomicznych, 3. system instrumentow ekonomicznych stymulujacych ochrone srodowiska 4. zastosowanie rachunku ekonomicznej efektywnosci ochrony srodowiska 5. metody programowania rozwoju sektorowo-galeziowego gospodarki, zgodnie z wymogami ekologicznymi 6. ekologiczne konsekwencje wybranych projektow przedsiewziec technicznych 7. system sterowania ochrona srodowiska

8. Przedmiotem ekonomiki ochrony środowiska są stosunki społeczne oraz działanie praw

ekonomicznych w procesie reprodukcji bazy przyrodniczej sił wytwórczych (wg.określenia K.Górki). Za przedmiot badań omawianej dyscypliny należy uznać badanie procesów zachodzących w systemach typu: ekonomika -środowisko przyrodnicze ,społeczeństwo -przyroda ,które umożliwi poznanie związków przyczynowo -skutkowych w tych systemach.

9. Zasady polityki ekologicznej:

• Zasada równorzędności i zgodności polityki ekologicznej ,ekonomicznej i społecznej, a w zakresie funkcji biologicznej środowiska przyrodniczego - nadrzędności polityki ekologicznej

• Zasada uwzględniania wymogów ochrony środowiska w działalności gospodarczej

• Zasada praworządności i powszechności

• Zasada zapobiegania powstawaniu różnorodnych zanieczyszczeń u źródła

• Zasada ekonomizacji

• Zasada kompleksowości i ekologicznej nie uciążliwości podejmowanych przedsięwzięć w zakresie ochrony środowiska

• Zasada regionalizacji polityki ekologicznej akceptowaną przez samorządy terytorialne

• Zasada uspołecznienia polityki ekologicznej

10. Instrumenty rynkowe wykorzystywane w systemie zarządzania środowiskiem:

• Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian

• Opłaty za zanieczyszczenie komponentów środowiska

• Kary pieniężne za naruszenie norm i przepisów o ochronie środowiska oraz odszkodowania ekologiczne

• Bezpośrednie i pośrednie formy publicznego subsydiowania przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska

• Opłaty produktowe

• Opłaty użytkowe za korzystanie z publicznych urządzeń technicznych ochrony środowiska

• Depozyty i zastawy ekologiczne

• Zróżnicowania podatkowe

• Obowiązkowe i dobrowolne ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej od szkód ekologicznych

• Rynki zbywalnych uprawnień do emisji zanieczyszczeń

• Preferencyjne warunki kredytowania

• Zachęty amortyzacyjne w zakresie inwestycji proekologicznych

11.Przyczyny powstania strat:

Straty ekologiczne mają charakter strat gospodarczych (wymiernych w pieniądzu) oraz strat społecznych (niewymiernych bądź trudno mierzalnych, związanych głównie z warunkami pracy i wypoczynku). Wszystkie te straty można nazwać stratami ekologicznymi, ze względu na to ,że powstają w wyniku skażenia i degradacji środowiska.

12. Współczynnik polutogenności produktu społecznego :

Informuje o liczbie jednostek emitowanego jednorodnego zanieczyszczenia przy produkcie społecznym równym Yt.

13. Przykłady strat ekologicznych:

• spadek plonów na skutek zanieczyszczenia powietrza

• wzrost korozji maszyn, elementów substancji budowlanych

• spadek produktywności lasów

• krótszy okres użytkowania środków transportu oraz sieci energetycznych i szyn

• zmniejszenie produkcji spowodowane wzrostem absencji chorobowej

• ograniczenie turystyki w wyniku degradacji miejsc rekreacji

14. Ekofundusz

Fundacja odgrywająca znaczącą rolę w finansowaniu przedsięwziąć ochronnych ;jest to instytucja podległa ministrowi ochrony środowiska ,zasobów naturalnych i leśnictwa ; swoją siedzibę ma w W-wie. Ustanowiona została przez ministra finansów w 1992r. w celu administrowania ekokonwersją zadłużenia zagranicznego Polski do 2010r. koncepcja ta polega na tym, że wierzyciele Polski skłonni są darować spłatę części długu, jeśli zostanie ona zainwestowana w zaakceptowane przez nich inwestycje ekologiczne.

15. Wskaźniki dopuszczalnego zanieczyszczenia określają:

• normy ekologiczne -oznaczają osiągnięcie takiego stany jakości środowiska ,w którym nie powstają nieodwracalne negatywne następstwa w jakości życia ludzkiego (szczególnie zdrowia) i w warunkach funkcjonowania ekosystemów

• standardy ekologiczne - to jest system norm ustalonych przez prawo ochrony środowiska (w skali krajowej, regionalnej i międzynarodowej). Normy te oparte na medyczno-biologicznych podstawach dotyczą emisji i imisji zanieczyszczeń, granicznych wielkości chłonności środowiska oraz jakości produktów.

16. Badania podstawowe w ramach ekonomiki ochrony środowiska.

Główne nurty badań podstawowych to:

• typowe formy przejawiania się ogólnych praw ekonomicznych i ekonomicznych prawidłowości charakterystycznych dla antropogennej reprodukcji środowiska

• teoria waloryzacji zasobów naturalnych

• ekologiczne uwarunkowania rozwoju gospodarczego oraz wpływ zmian w środowisku ,spowodowanym działalnością człowieka, na funkcjonowanie i efektywność gospodarki narodowej

• ekonomiczne uzasadnienia ekologicznego wartościowania nowej techniki i technologii

• sposoby modelowania procesów ekologiczno-gospodarczych

17. Cel ekonomiki ochrony środowiska

Celem ekonomiki ochrony środowiska, jako dyscypliny naukowej, jest, najogólniej ujmując, wzrost efektywności produkcji społecznej, rozumianej w taki sposób, że wymiana materii i przepływ energii między produkcją i środowiskiem dokonuje się w rozmiarach niezbednych do zaspokojenia potrzeb społecznych z uwzględnieniem wymogu minimalizacji wydatkowania pracy społecznej, racjonalnego wykorzystania eksploatowanych bogactw naturalnych, zapewniających normalne warunki rozwoju zarówno w bliskiej jak i dalszej perspektywie.Jest to cel poznawczy, można wyodrębnić też cel metodyczny i postulatywny.

18. Kryteria klasyfikacji OEZ

Ocenie podlegają następujące kryteria:

• Poziom zanieczyszczenia powietrza

• Poziom zanieczyszczenia wód powierzchniowych, poziom zanieczyszczenia wód podziemnych

• Poziom zanieczyszczenia gleb

• Poziom dewastacji i degradacji gruntów

• Poziom zagrożenia hałasem

19. Źródła finansowania inwestycji proekologicznych w Polsce.

Źródła wewnętrzne:

• Środki własne przedsiębiorstw

• Kredyty bankowe

• Fundusze ekologiczne

• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

• Wojewódzkie, Powiatowe, Gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej

• Fundusz Leśny

• Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych

• Dotacje budżetowe

• Środki fundacji i innych agend inwestujących w sektor ochrony środowiska

• Agencja Rozwoju Regionalnego

• Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

• Środki własne ludności

• Instytucje leasingowi

Źródła zewnętrzne:

• Fundusze: PHARE, ISPA, SAPPARD

• Środki Banku Światowego

• Pomoc bilateralna

• Środki pochodzące z ekokonwersji

• Pomoc w ramach Globalnego Funduszu Ekologicznego

20. Elementy rachunku sozoekonomicznego:

• parametry -wielkości dane z zewnątrz

• warunki ograniczające -wynikające z bilansów, środków rzeczowych ,limitów finansowych

• zmienne decyzyjne -niewiadome

• funkcja celu -kryterium rachunku

21. Ekosystem - biogeocenoza, układ ekologiczny utworzony przez współżyjące ze sobą organizmy roślinne i zwierzęce (biocenozę) łącznie z ich siedliskiem (biotopem), w którym wszystkie części składowe są ze sobą powiązane licznymi zależnościami, warunkują się wzajemnie i funkcjonują kompleksowo.

22. Zasada ekonomizacji - związana z wykorzystaniem mechanizmu rynkowego, sprzyjającą minimalizacji kosztów społecznych ekorozwoju; jest ona połączona z następującymi praktycznymi rozwiązaniami:

• Regułą „sprawca zanieczyszczenia płaci” zgodnie, z którą koszty zanieczyszczenia i ochrony środowiska ponosi sprawca

• Regułą „płacą poszkodowani”, kiedy poszkodowani włączają się do realizacji zadań pro ochronnych podejmowanych przez sprawcę, albo dotują sprawcę „by nie truł”

• Regułą „płaci użytkownik”,co oznacza obciążenie kosztami ochrony środowiska nie producenta urządzenia, ale jego użytkownika

• Reguła „wspólnej odpowiedzialności”,według której środki społeczne są przeznaczona na likwidowanie starych źródeł zanieczyszczeń lub finansowanie nowych przedsięwzięć proochronych w regionie (będzie się kształtować nową politykę ekologiczną za pomocą mechanizmów rynkowych np. zróżnicowany system opłat,systemy depozytowe,zastawy ekologiczne)

23. Zasada praworządności w ochronie środowiska - jednakowe prawa i obowiązki dla wszystkich podmiotów w zakresie użytkowania i ochrony środowiska; ścisłe przestrzeganie przepisów prawa, aby niemożliwe było jego obchodzenie, nieprzestrzeganie, unikanie.

24. Warunki przyrodnicze tworzy.

25. Funkcja kosztów korzystania ze środowiska i wprowadzania w nim zmian.

26. Podatek Pigou

To metoda internacjonalizacji kosztów zawnętrznych; istota tego podatku jest następująca: „każde przedsiębiorstw prowadzące działalność gospodarczą wywołuje ekologiczne efekty zewnętrzne, co powoduje określone straty społeczne. Jeżeli w rachunku ekonomicznym każdego z tych podmiotów nie będą uwzględnione koszty,których jest sprawcą, to nawet w warunkach rynku doskonale konkurencyjnego, wielkość produkcji dóbr i usług poszczególnych producentów będzie większa od wielkości wynikających z optimum Pareto. Podatek pozwoli na zrównanie krańcowych kosztów produkcji emitenta zanieczyszczeń z krańcowym kosztem społecznym.

27. Internacjonalizacja kosztów zewnętrznych

Polega na umieszczeniu rzeczywistych kosztów prowadzonej działalności gospodarczej na rachunkach sprawców. Jest to koncepcja zgodna z ogólnie akceptowaną zasadą, że zanieczyszczający powinien ponosić pełne koszty swojej szkodliwej działalności. Zasada ta stanowi wytyczną polityki ochrony środowiska. W wielu wypadkach internacjonalizacja jest częściowo lub całkowicie niewykonalna, gdyż z różnych powodów niemożliwe jest jednoznaczne zidentyfikowanie sprawców,a także określenie,kto i w jakim stopniu poniósł koszty cudzej szkodliwej działalności.

28. Koszty ochrony środowiska

Składają się z nakładów na inwestycje ochronne oraz z bieżących kosztów ochrony środowiska.

Efekty (korzyści) ochrony środowiska- poprawa jakości środowiska przyrodniczego i uzyskane efekty.

29. Kryteria syntetyczne rachunku sozoekonomicznego efektywności ochrony środowiska:

• Maksymalizacje efektów - tj. najbardziej korzystnych skutków ochrony środowiska przy dostępnych środkach działania ( rozwiązanie optymalne zapewnia maksymalne ograniczenie szkód ekologicznych oraz strat ekonomicznych)

• Minimalizacja nakładów związanych z działaniami ochronnymi - zapewniającymi utrzymanie się w granicach standardów i norm ekologicznych

• Minimalizacji łącznych obciążeń wynikających z korzystania ze środowiska - jako zasobu (rozwiązanie optymalne oznacza relatywnie najmniejsze obciążenie wyników ekonomicznych łącznymi kosztami ochrony środowiska).

30. Fundusze celowe ochrony środowiska:

• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej -wojewódzki, powiatowy,gminny

• Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych

• Fundusz Ochrony Gruntów Leśnych

31. Źródła a przyczyny zanieczyszczenia atmosfery:

• Atmosfera- emitowanie zanieczyszczeń pyłowych i gazowych

• Wody- odprowadzanie ścieków,wód pochłodniczych, spływy z terenów użytkowanych rolniczo, przemysłowych oraz składowisk komunalnych, zanieczyszczenia przedostające się do wód z atmosfery

• Gleby- erozja wodna, wietrzna, zasolenie, wyługowanie, degradacja biologiczna oraz fizyczna

• Lasy- wzrost liczebności mieszkańców kraju oraz ekspansja rolnictwa, rzemiosła, przemysłu

32. Emisja - wydalanie, emitowanie jednorodnego zanieczyszczenia do atmosfery Imisja - kumulacja zanieczyszczeń w powietrzu

33. Przykłady kosztów następujących dziedzin działalności ochrony środowiska:

• Prewencyjna - np. montaż filtrów, zmiany w technologiach produkcyjnych, koszty uświadamiania, kampanie reklamowe, budowa oczyszczalni

• Redukcyjna - związana z eksploatacją urządzeń ochronnych

• Restytucyjna - związana z usuwaniem skutków zanieczyszczeń, np. zalesianie, leczenie chorych ludzi, oczyszczanie i uzdatnianie wody

34.TEORIA PREFERENCJI INDYWIDUALNYCH

Zakłada, że jeżeli jednostki mają jakieś preferencje w stosunku do zasobów, oznacza to, że dają im określone znaczenie, czyli wartościują je. Im większe znaczenie ma dany zasób dla zaspokojenia potrzeb jednostki, tym większe nadaje mu ona preferencje tzn., że tym większa jest jego wartość, a wiec również wycena. Cenę zasobu wyznacza dany, konkretny układ preferencji jednostek względem danego zasobu. Zasoby wiec otrzymują swoje ceny, dlatego ze ludzie nadają im je według własnych preferencji. Jest to ocena subiektywna, wynikająca z różnego rodzaju preferencji reprezentowanych przez poszczególne jednostki.

35.DO KORZYŚCI EKOLOGICZNYCH ZALICZMY

-poprawę stanu zdrowotnego ludności

-wzrost produktywności lasów

-przyrost plonów w rolnictwie

-wydłużenie okresu eksploatacji majątku trwałego

-wolniejsze wyczerpywanie się zasobów surowcowych

-poprawę estetyki otoczenia

-większą trwałość zabytków kultury

36.EKOROZWÓJ-nowa teoria wzrostu gospodarczego definiuje się jako rozwój trwały i

zrównoważony, jest to taki przebieg procesu gospodarczego, który narusza w sposób istotny i nieodwracalny środowisko życia człowieka, godząc prawa przyrody i prawa ekonomii=>rozwój ekologiczno-ekonomiczny. Ekorozwój jest warunkiem niezbędnym dla dalszego ludzkiego funkcjonowania.

37.NETODA ANALIZY KOSZTÓW I KORZYŚCI (COST-BENEFIT-ANALYSIS)

Polega na oszacowaniu nakładów i efektów zastosowania przedsięwzięć inwestycyjnych służących ochronie środowiska i stanowi jedną z metod wartościowania techniki. Zakłada się obliczenie i wycenę możliwie wszystkich korzyści i kosztów-zarówno w bliższej przyszłości, jak i w długim okresie.

38.EKOKONWERSJA-polega na umarzaniu długów, które mamy za granicą, te pieniądze

musimy przeznaczyć na ochronę środowiska. Ekokonwersją zajmuje się ekofundusz.

39.STAN RÓWNOWAGI W EKOSYSTEMIE-to nie przekraczanie norm ekologicznych

ekologicznych zasobochłonności.

40.AGREGATOWE WSKAŹNIKI EKOROZWOJU;

-indeks zanieczyszczenia

-indeks wyczerpania zasobów naturalnych

-indeks ryzyka środowiskowego

-indeks wpływu środowiska na dobrobyt

41.EKOLOGIA-to nauka o środowisku i prawach nią rządzących, zajmuje się badaniem

wzajemnych zależności pomiędzy organizmami oraz ich zespołami zespołami ich żywym i martwym środowiskiem; jako nauka ma charakter interdyscyplinarny, wiąże się z innymi naukami biologicznymi, medycznymi i rolniczymi.

SOZOLOGIA- natomiast to nauka o przyrodniczych podstawach ochrony i kształtowania środowiska życia człowieka.

42.UPROSZCZONA FORMUŁA RACHUNKU SOZOEKONOMICZNEGO:

E=
,gdzie:

E-wskaźnik efektywności przedsięwzięć ochrony środowiska

Eś-roczna suma efektów

Keo-roczne koszty eksploatacyjne urządzeń ochronnych

Iś-nakłady inwestycyjne na urządzenia ochrony środowiska9wraz z zamrożeniem)

r-stopa dyskontowa

s-średnia stawka amortyzacji

Bśr-nakłady na tworzenie zapasu środków obrotowych

---