Procesy społeczne-wzajemne oddziaływanie jednostek na siebie i łańcuch zdarzeń zachodzących w dużych i mniejszych zbiorowościach
wpływających na wewnętrzne stosunki i układy.
Rodz. Procesów społecznych:
-proces przystosowania
-proces współpracy
-proces współzawodnictwa-proces ruchliwości społecznej
Ruchliwość społeczna:
-wertykalna-awans społeczny
-horyzontala-migracje:wewnętrzne i zewnetrzne
Przyczyny konfliktów społecznych:
-sprzeczności strukturalne
-sprzecznosci wynikajce z róznic rozwojowych
-brak równowagi rynkowej
-żle funkcjonujący system informacji
-sprzeczność między wartosciami
Rodz. Konfliktów społecznych:
-klasowe
-kulturowe
-ekonomiczne
-wartości
-rodzinne
Sposoby rozwiazywania konfliktów społecznych:
-negocjacje-rozmowy dobrowolnie podjete przez strony konfliktu
-mediacje-rozmowy podjete przez osobę trzecia
-arbitraz-rostrzyganie sporów miedzy stronami przez wybranych arbitrów na postawie prawa za zgodą stron
-droga sadowa-gdy jedna ze stron nie wyraża zgody na podjecie negocjacji lub mediacji albo nie zgadza się na rozstrzygnięcie przez neutralnego arbitra.
-głosowanie i wybory-należą do demokratycznych procedur rozwiązywania sytuacji konfliktowych. W ten sposób roztrzyga się konflikty polityczne, głosując np. nad watum nieufnosci dla Rady Ministrów w sporze pomiędzy opozycją a koalicją rządową.
Instytucja społeczna-to grupa osób realizująca zadania powierzane jej przez społeczeństwo.
Funkcje instytucji: zaspakajanie potrzeb, realizacja celów wyznaczonych prze społeczeństwo, funkcja regulująca, zapewnienie ciągłości zbiorowości
Rodz. Instytucji:
-formalne i nieformalne
-ekonomiczne, polityczne, religijne, socjalne, wychowawcze
Struktura instytucji społecznych:
-precyzyjne określenie celów oraz zakresu wykonywanych funkcji i działań
-racjonalny podział pracy oraz sprawna organizacja
-stopień depresonalizacji
-prestiż
Problemy bezrobocia i ubóstwa :
Sposoby zwalczania ubóstwa i bezrobocia
-dobrze funkcjonujący system opieki socjalnej
-programy zwalczania bezrobocia:
-aktywne- np. roboty publiczne, ułatwianie funkcjonowania małej i średniej przedsiębiorczości, wspieranie małych inicjatyw gospodarczych
-pasywne-polegahące na wypłacaniu róznego rodzaju świadczeń
Patologie społeczne:
-alkoholizm, przemoc w rodzinie, narkotyki, samobójstwa, handel ludżmi i organami, przestępczość
Przyczyny patologii:
-uwarunkowania genetyczne
-uwarunkowania srodowiskowe
-nierówny dostęp do dóbr materialnych
Sposoby zwalczania patologii:
-przezwycięzaniem przejawów patologii zajmują się instytucje państwowe i samorządowe, np. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, oraz organizacje społeczne , np. stowarzyszenie MONAR, Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych, Towarzystwo Zapobiegania Patolpgiom Społecznym, Stowarzyszenie Katolickie Ruch Antynarkotyczny KARAN , Fundacja Rozwoju Profilaktyki i Terapii Alkoholowych, La Strada- Fundacja Przeciwko Handlowi Kobietami i inne.
KULTURA-to całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości przekazywanego z pokolenia na pokolenie.
Typy kultury-
a)materialna-kulturą materialna nazywać można sposoby i procesy wytwarzania róznych przedmotów lub same przedmioty.
b)duchowa-symboliczna, ogół dzieł sztuki, nauki, muzyki
c)społeczna- ogół norm i zwyczajów obowiązujących w zajemnych relacjach społecznych
Przemiany kultury współczesnej:
Kulturawyższa>masowa> globalna> narodowa.
Subkultura-to nieformalna grupa osób działająca według odrębnych wzorów i zasad postępowania. Jej członkowie nie przestrzegają zwyczajowo przyjętych w społeczeństwie norm. Osoby należące do tych podkultur to zazwyczaj ludzie bardzo młodzi , uczniowie szkół średnich, studenci. Najwięcej z nich można spotkać w dużych miastach , takich jak Warszawa, Wrocław, Gdańsk i Kraków. W małych wioskach są oni wytykani palcami, ośmieszani oraz często prowokowani do bójek. Subkultury mogą być szczelnie zamknięte i trudno dostępne dla ludzi z zewnątrz - na przykład subkultura narkomańska. Aby należeć do niektórych trzeba się czymś wykazać. Zwłaszcza gitowcy dobierali sobie nowych członków spośród tych, którzy spędzili czas w więzieniu. Niektóre z tych nieformalnych grup są nastawione pokojowo do otaczającego ich świata . Najspokojniejsi byli kiedyś hippisi. Obecnie określa się tak rastmanów. Na drugim biegunie stoją skinheadzi, dla których agresja jest częścią ideologii. Najbardziej liczą się punkowcy i skini, którzy od lat toczą boje o palmę pierwszeństwa wśród grup młodzieżowych w Polsce.
ANARCHIŚCI, ruch, którego początki sięgają 2 połowy. XIX w. Pierwszym ważnym epizodem historycznym, który przyczynił się do renesansu i odświeżenia ideologii anarchistów były lata 60-te, okres młodzieżowej kontestacji na Zachodzie. Początki ruchu w Polsce to połowa lat 80-tych i powstanie Ruchu Społecznej Alternatywy RSA oraz ruchu Wolność i Pokój. Zaczynają funkcjonować gazetki “Anarchol”, `Terrorysta”, “Rewolta”. W 1988 roku powstaje Międzynarodówka Anarchistyczna integrująca grupy anarchistów. Od 1990 roku liczebność Środowiska spada. Aktywizują się już okazjonalnie, w zależności od bieżącej potrzeby. Uczestniczą w akcjach proekologicznych, manifestacjach na rzecz przeciwko aborcji, przeciwko karaniu za posiadanie narkotyków , włączając się również w manifestacje polityczne i pacyfistyczne. Anarchiści są opozycją wobec państwa jako takiego i w opozycji do jakiegokolwiek z istniejących systemów politycznych
GRAFFITI , graficiarze, mają rodowód amerykański. W latach 60 -tych młodzi mieszkańcy Nowego Yorku umieszczali nielegalnie swoje napisy, kolorowe szablony na ścianach metra. W latach późniejszych anarchiści niemieccy i włoscy studenci traktowali już swoje napisy na murach przede wszystkim jako komunikaty o treści politycznej. Działalność polskich graficiarzy należy rozpatrywać w kontekście rozwoju rozmaitych subkultur młodzieżowych w latach 80-tych. Początkiem były wizerunki wesołych krasnali malowanych w różnych miejscach Warszawy. W 1985 roku pojawiły się pierwsze szablony m. między innymi autorstwa Tomasza Sikorskiego i Andrzeja Rosołka. Swoje dzieła zaczęli też eksponować ludzie ze środowiska warszawskich deskorolców i anarchiści. Szczyt działalności polskich graficiarzy przypada na lata 1989-90.
HARLEYOWCY, motocykliści, ruch stale obecny niemal w całej Europie, USA i Australii. W latach 50-tych na autostradach Kalifornii i Wschodniego Wybrzeża zaczęli się pojawiać gromadnie młodzi mężczyźni, tak zwani ridersi na ciężkich motocyklach. Harleyowcy nie starają się afiszować z jakąkolwiek ideologią, interesują ich tylko motocykle i wszystko im podporządkowują. Nie pasjonują się nowymi modelami. Prawzorem i najczęściej używaną maszyną jest amerykański Harley Dawidson. W Polsce pierwsi harleyowcy pojawili się w latach 70-tych. Harleyowców charakteryzuje duch męskiej sprawności i siły. Typowy strój harleyowca to czarna skórzana kurtka z symbolami i emblematem, podkoszulek z oberwanymi rękawami i demonicznym wzorkiem, szeroki i ciężki od żelaza pas, dżinsy z dziurami lub skórzane spodnie, wysokie buciory. Na przegubach bransolety, palce upierścione srebrem, tatuaże. Jest też styl na “Dziki Zachód”: kowbojski kapelusz, takież buty, frędzle i indiańskie ornamenty. Napojem mistycznym harleyowców jest piwo lub whisky “Jack Daniels”. Na popularnych zlotach harleyowców panuje atmosfera pikniku i wzajemnego zrozumienia.
HIPISI, pierwsze grupy pojawiły się w latach 60-tych w USA, jako wyraz buntu przeciwko tradycyjnym amerykańskim wartościom kariery, profesjonalnej perfekcyjności, postępowi, prestiżowi mierzonemu stanem posiadania. U podstaw ruchu legły nastroje pacyfistyczne, których radykalizacje nastąpiła po wybuchu wojny wietnamskiej. Hipisi głosili hasła wolnej miłości, powrotu do natury, pacyfizmu, dostępu do narkotyków, tolerancji w zakresie wyboru sposobu życia, zachowania i ubioru. W Polsce na przełomie lat 60-tych i 70-tych tworzono komuny na Mazurach, w Bieszczadach i w okolicy Warszawy. Od lat 80-tych hippisów utożsamiano w Polsce z narkomanami. Długowłosi i ekstrawagancko ubrani stanowili wstydliwy problem. Z biegiem lat ruch przestał istnieć, ale poglądy dawnych hipisów nadal znajdują zwolenników wśród młodych ludzi
KRYSZNAICI, krisznowcy ( inaczej Hari Kriszna, bhaktowie) są jedną z sekt religijnych stanowiących wspólnotę o charakterze kulturowym. Wyznawcy hinduskiego Boga Kriszny zmierzają do odrodzenia poprzez świadomą ascezę, pracę, modlitwę - mantrę. Konsekwencją wiary w reinkarnację jest szacunek do wszystkiego co żywe, a to z kolei idzie w parze z wegetarianizmem. Żyją w komunach wokół świątyń. W Polsce ruch został zarejestrowany w 1998 roku, a społeczność wyznawców liczy około 12 tys. Osób. Noszą się ekologicznie, ich lekkie szaty utkane są z lnu. Golą głowy, a kobiety znaczą czoła kropkami- znak Boga Wiszny. Krysznaici nie angażują się w pozamałżeńskie związki seksualne, nie uprawiają hazardu, nie korzystają z dóbr kultury masowej. Przypisuje się im kontakty z ruchami faszyzującymi na Zachodzie. METALOWCY, heavy-metalowcy, jest to subkultura fanów odmiany rocka zwanej heavy metal. Początek ruchu sięga lat 70-tych, ale największą popularność w wielu krajach osiągnął w następnej dekadzie, kiedy to koncerty rockowe zaczęły przybierać charakter coraz większej widowiskowości i teatralizacji. Metalowcy nie głoszą specjalnej ideologii czy filozofii. Teksty piosenek podkreślają kult szatana, zła, apoteozę tych negatywnych sił. Zainteresowanie okultyzmem i czarną magią powoduje, że utożsamia się ich często z satanistami. Fani heavy- metalu ubierają się na wzór dawnych rockersów. Ich styl to: obcisłe skórzane lub jeans'owe spodnie, skórzane kurtki-ramoneski, pasy nabijane ćwiekami (pieszczochy), koszulki na których dominują kościotrupy i inne przerażające postacie. Noszą długie włosy sprawiające potarganych. W Polsce przeglądem idei, stylu bycia i obrzędowości muzyki heavy- metalu są festiwale “Metalomaniaków” w Katowicach.
PUNK, ruch młodzieżowy powstał w latach 70-tych w Wielkiej Brytanii i w USA. Przyjmuje się, że pierwszym wydarzeniem publicznym związanym z punkami był koncertowy debiut zespołu “Sex Pistols' w Londynie w 1976 roku. Skandalizujący styl tego zespołu , stał się podstawą zachowań subkultur punkowych. W Polsce dużą rolę odegrały zespoły punk-rockowe “Brygada Kryzys”, “Tilt”. Zanegowany został cały system społeczny i reguły jego funkcjonowania. Postawa skrajnej negacji obejmowała sfery społeczne (rodzina), polityczne (np. parlament), edukacyjne, prawne, ale także tradycję, stąd między innymi niechęć do religii i religijności. Podstawowe atrybuty stylu subkultury punków najwyraźniej uwidaczniają się w stroju: stara skórzana kurtka nabijana ćwiekami, ćwiekowy pas, pieszczotka (branzoleta) na przegubach dłoni, spodnie podarte lub w kolorowe łaty z zamkami błyskawicznymi, ciężkie wojskowe buty-glany. Uzupełnia całość wygolona po bokach głowa, pośrodku włosy ułożone w czub a'la Irokez, do tego kolczyki lub agrafki w uszach. Ruch nie ma żadnych liderów czy oficjalnych ideologów. Tworzą go małe wspólnoty(załogi, które kontaktują się ze sobą okazjonalnie (np. Podczas koncertu czy festiwali rockowych, takich jak w Jarocinie).
SATANIŚCI, na Zachodzie - sekta, ruch kulturowy; w Polsce - subkultura. Ruchy te zawsze były w opozycji wobec chrześcijaństwa i jego doktryny. Satanizm pozwala człowiekowi, który odrzucił Boga, stać się swoim własnym Bogiem. Podstawowym ceremoniałem satanistów są “czarne msze”. W Polsce subkultura pojawiła się po 1984 roku na fali popularności zespołów speed - black - metalowych, takich jak “Kat”, “Kreon” i “Fatum”. Teksty piosenek tych zespołów zawierają wiele motywów satanistycznych, łącznie z otwartą manifestacją zła i szatana. Polski satanizm jest daleki od pierwowzoru amerykańskiego. Funkcje rytualne przejmują koncerty, w czasie których sataniści występują w “pełnym rynsztunku” - czarnych skórzanych kurtkach z napisem “Ave Lucifer”, na szyi odwrócony krzyż. W stroju dominacja kolorów: czarnego i czerwieni. W szczytowych momentach koncertu sataniści podnoszą w górę pięść z dwoma wystawionymi palcami (wskazującym i małym) - symbolem satanistów. Od pamiętnej, zorganizowanej w Jarocinie w 1986 roku “czarnej mszy” sataniści są symbolem dużego zagrożenia dla społeczeństwa dla, tym samym zostali ulokowani na samym biegunie radykalnej opozycji wobec kultury oficjalnej. SKINHEADZI, skini, pojawili się w Wielkiej Brytanii w latach 70-tych, później w pozostałych krajach Europy. W Polsce zaczęli być widoczni w latach 1982-83. Wywodzą się ze slumsów wielkich miast i rekrutują się z młodych bezrobotnych. Ostrzyżeni na łyso, ubrani w stroje robocze, to jest toporne buciska martensy, dżinsy lub spodnie i kurtki wojskowe. Szokują wyglądem. Skinheadzi ześrodowiskowali i spotęgowali to co w ruchu punk było wulgarne i szowinistyczne. Utożsamiają się z ruchami, które preferują kult siły, między innymi z organizacjami neofaszystowskimi. Dewizą życiową naszych skinów jest walka o Polskę dla Polaków, ulubionymi hasłami są: “Polish Power”, “Żydzi do gazu”, “White Power”. Ze szczególną agresywnością odnoszą się do Murzynów i Arabów. Najbardziej zaangażowani politycznie toczą zacięty bój z anarchistami. Skini do wszystkich subkultur nastawieni są wrogo, nawet między sobą nie zgodni. Agresję wyładowywują na manifestacjach, koncertach rockowych i meczach piłkarskich. Integracji tej subkultury i wzrostowi jej liczebności sprzyja wsparcie moralne ze strony organizacji takich jak Polskie Stowarzyszenie Narodowe i Polska Wspólnota Narodowe Bolesława Tejkow
Komercjalizacja-oparcie działalności np. artystycznej na zasadach handlowych.
Kontrkultura-jest spontanicznym ruchem najczęsciej związanym z nieformalnymi grupami rówieśniczymi odzrzucającymi system wartości, normy i wzorce zachowania obowiązujące w danym społeczeństwie
Struktura demograficzna:
-Polska wg danych z 2003r zajmuje pod wzgleem l. Ludności 8 miejsce e Wuropie
-ogółem spada ilośc ludności w wieku produkcyjnym i w wieku przedprodukcyjnym a wzrasta ilośc ludzi w wieku poprodukcyjnym
-wykształecenie: najwięcej Polaków ma wykształcenie podstawowe, najmniej policealne
Struktura zawodowa:
-określa ilośc ludzi pracujacych , ilośc ludzi funkcjonujących w procesie zawodowym
-zmiany struktury zatrudniania charakteryzują się spadkiem aktywności zawodowej i poziomu zatrudniania. Spadek zatrudniania dotyczy głównie sektora państwowego . W sektorze prywatnym nastąpił jego wzrost.Największy spadek zatrudnienia dotyczy zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych zajmujących się produkcją. Największy wzrost odnotowano w dziedzinie usług zwłaszcza finansowych.
Struktura warstwowa:
-klasa bezrobotna
-klasa chłopska-własciciele gospodarstw rolnych i pracownicy państwowych i spódzielczych gospodarstw rolnych
-inteligencja-ludzie mający wykształcenie srednie wykonujący pracę umysłową
-drobnomieszczaństwo-właściciele warsztatów rzemieślniczych małych przedsiębiorstw, zakładów ulgowych iitp
-klasa wyższa-właściciele lub współwłaściciele oraz dyrektorzy wielkich przedsiębiorstw, czlonkó klasy politycznej, elity o wysokich kwalifikacjach
-klasa średnia-drobni przedsiębiorcy, kupcy, właściciele punktówe ulgowych, większośc inteligencji i wuższym wykształceniem robotnicy,
-klasa niższa-rolnicy, robotnicy, bezrobotni.