Socjalizacja2, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia


Socjalizacja

Socjologia 2008

Agenda

Socjalizacja jako uczenie się życia z innymi

Socjalizacja i społeczeństwo

Jak przebiega proces socjalizacji? Koncepcje G.H.Meada, J.Piageta, Z. Freuda

Zasady socjalizacji

Odmiany socjalizacji

Efekty socjalizacji

Słabe ogniwa socjalizacji

Socjalizacja jako uczenie się życia z inymi

To nie nasza struktura biologiczna zapewnia nam człowieczeństwo. Nie da się zredukować człowieka do wymiaru biologicznego

Trzeba uczyć się „bycia człowiekiem” - dowodzą tego m.in. wszystkie przypadki ludzi, którzy w dzieciństwie byli izolowani od środowiska społecznego

Socjalizacja i społeczeństwo

Ludźmi stajemy się poprzez interakcje z innymi.

Socjalizacja = uczestnictwo w interakcjach, które rozwijają w jednostkach umiejętność życia w społeczeństwie;

…to uczenia się życia z innymi ludźmi i wśród innych ludzi.

Socjalizacja i społeczeństwo

Socjalizacja sprawia, że każdy z nas nabywa cech, które czynią z niego kogoś niepowtarzalnego, wyjątkowego;

Nie można wskazać dwóch jednostek, które uczestniczyłyby w takich samych układach interakcji.

Nasze biografie odzwierciedlają różnice interakcji, w jakich uczestniczymy czy też uczestniczyliśmy. Różnimy się czymś, co można by określić mianem „życiowego doświadczenia”.

Socjalizacja i społeczeństwo

Jednak socjalizacja sprawia również - i to najbardziej interesuje socjologów - że poprzez nią stajemy się do jednych podobni, od innych zaś różnimy się

Czy to paradoks? Tylko na pozór…

W toku socjalizacji nabywamy podobnych umiejętności, podobnej wiedzy. Uczymy się rozpoznawać i reagować na komunikaty nadawane przez innych i sami takie komunikaty „emitujemy”.

Socjalizacja i społeczeństwo

Różnimy się biografiami, lecz nie wyklucza to, że nabywamy podobnej wiedzy, podobnych umiejętności.

Jest tak dlatego, że uczestniczymy - jako członkowie społeczeństwa - we wspólnej kulturze

To różni naszą socjalizację od socjalizacji Niemca czy Francuza

Socjalizacja i społeczeństwo

Zachowujemy wpływ na to, kim chcielibyśmy być - nie jest tak, że społeczeństwo programuje nas w 100%;

Ponieważ jednak nie tworzymy „w pojedynkę” kontekstu, w którym działamy (tworzą go także inni ludzie współcześnie z nami żyjący a także minione pokolenia tradycja)...

...nasza wolność staje się „uświadomioną koniecznością”

Czego uczymy się w toku socjalizacji?

Uczymy się motywów skłaniających nas do podejmowania określonych pozycji w społeczeństwie, pełnienia istotnych ról (ról pracowników, rodziców, studentów, zwierzchników, podwładnych, przyjaciół, krewnych itp.)

Czego uczymy się w toku socjalizacji?

uczymy się wraz z innymi wspólnych wartości, przekonań, uznawania tych samych norm zachowania;

jest to niezbędne dla zachowania społecznej integracji i przeciwdziałania rozpadowi społeczeństwa na wielość odrębnych subkultur;

Czego uczymy się w toku socjalizacji?

uczymy się pewnej koncepcji samego siebie; gdybyśmy nie mieli koncepcji własnego „ja”, nasze zachowania byłyby niespójne, nielogiczne, pozbawione stałego układu odniesienia;

osoby, które nie mają stabilnego wyobrażenia o sobie, sprawiają wrażenie zmiennych i dziwacznych.

Czego uczymy się w toku socjalizacji?

w wyniku socjalizacji nabywamy też umiejętności sytuacyjnego wyobrażania siebie - to znaczy widzenia siebie nieco inaczej w miejscu pracy i na rodzinnym pikniku, w grupie nieznanych dotąd osób udających się wspólnie z nami na wycieczkę zagraniczną i wśród ludzi z którymi wykonujemy pilne zadanie

Jednak nasze stabilne „ja” nakłada pewne ograniczenia na to, w jaki sposób widzimy siebie w tych różnych sytuacjach.

Wszystko pozostaje w pewnych granicach, dzięki czemu inni ludzie mogą o nas powiedzieć: „no, z pewnością nie zachowywał się tak jak w pracy, ale to ciągle on”

Czego uczymy się w toku socjalizacji?

Uczymy się też tego, jak nas widzą inni; kształtujemy w sobie obraz zbudowany z naszych sądów o tym, jak nas postrzegają inne osoby z otoczenia rodzinnego, pracy, przyjaciół;

musi istnieć zgodność między stabilnym wyobrażeniem o sobie i postrzeganiem tego, jak mnie widzą inni;

rozbieżność między tymi dwoma obrazami bywa przyczyną ciężkich stresów, czasem chorób psychicznych

Czego uczymy się w toku socjalizacji?

umiejętności odgrywania ról - jest to zasadnicza umiejętność warunkująca jakość naszego działania w społeczeństwie; uczymy się sposobów wykonywania i konstruowania własnych ról, wchodzenia w role innych ludzi,

musimy umieć identyfikować role innych, kategoryzować jakoś innych oraz sytuacje; inaczej nie bylibyśmy w stanie żyć w społeczeństwie;

Czego uczymy się w toku socjalizacji?

wreszcie - przez socjalizację przyswajamy sobie wiele stanów emocjonalnych; uczymy się odczytywać i okazywać wiele różnych uczuć, nie tylko tzw. uczucia pierwotne, jak szczęście, strach, gniew, smutek, zdziwienie.

Czego uczymy się …?

Przebieg socjalizacji

Po urodzeniu człowiek jest „narcystyczną drobiną” (J.Turner) : domaga się natychmiastowego zaspokojenie odczuwanych potrzeb. Głośno protestuje, jeśli to zaspokojenie nie jest natychmiastowe…

Równocześnie z urodzeniem człowiek „ląduje” jednak w strukturze społecznej i rozpoczyna swoje socjalizacyjne doświadczenie.

Przebieg socjalizacji (G.H.Mead)

Socjalizacja - proces uczenia się ról

Wczesne dzieciństwo: 1-2 rok życia; rozwój sensomotoryczny jako podstawa rozwoju umysłu i własnego „ja”

Przebieg socjalizacji (G.H.Mead)

Stadium zabawy: 3-6 r.ż.) przyjmowanie ról konkretnych osób, pierwsze obrazy samego siebie, rozważania w których bierze się pod uwagę innych ludzi; gra: przyjmowanie ról wielu osób na raz; rosnące zdolności autorefleksji;

Przebieg socjalizacji (G.H.Mead)

„Uogólniony inny”: 7-12 rok życia; zdolność do przyswajania perspektyw kulturowych, wykorzystywanie ich jako podstawy do samooceny i rozważań nad kierunkami działania

Przebieg socjalizacji (G.H.Mead)

Wiek dojrzewania: 13-17 rok zycia, od tego etapu socjalizacja angażuje możliwości umysłu, wyobrażenia o sobie, oraz umiejętności wchodzenia w role po to, by można było uczestniczyć w systemach społecznych i podtrzymywać ich istnienie

Przebieg socjalizacji (J. Piaget)

Socjalizacja - uczenie się przedstawiania przedmiotów za pomocą symboli i manipulowania symbolami

Etap sensomotoryczny: rozwój sensomotoryczny służący rozpoznawaniu rzeczy (od urodzenia do 2 roku życia)

Przebieg socjalizacji (J. Piaget)

Etap przedoperacyjny: zdolność posługiwania się symbolami na oznaczenie rzeczy (2-7 rok życia)

Etap operacji konkretnych: zdolność posługiwania się logicznym rozumowaniem w odniesieniu do otaczających przedmiotów (7-11 rok zycia)

Etap operacji formalnych: umiejętność rozwiązywania skomplikowanych zadań matematycznych, dyskutowania na tematy ogólne, zdolność myślenia abstrakcyjnego (11 - 18 rok)

Przebieg socjalizacji (Z. Freud)

Sojalizacja - proces formowania się osobowości nacechowany fundamentalnym konfliktem między antyspołecznymi popędami i przyswojopnymi normami kulturowymi

Przebieg socjalizacji (Z. Freud)

Dominacja popędów id oraz pierwszy kontakt z sankcjami i ograniczeniami narzucanymi przez kody kulturowe (do 2 roku życia)

Uświadomienie sobie przez ego potrzeby kontrolowania popędów w obliczu ograniczeń kulturowych (2-6 rok życia)

Przebieg socjalizacji (Z. Freud)

Ego aktywnie zaangażowane w godzenie wymagań id i superego; rozwój mechanizmów obronnych (7-12 rok zycia)

Wytworzenie mechanizmu godzenia id z superego; mechanizmy obronne ego już funkcjonują (12-17 rok)

Przebieg socjalizacji (Z. Freud)

Rozwój jednostki i trwałego poczucia własnej tożsamości; zaburzenia wtedy, gdy wypracowane są już mech. Obronne zaś konflikt id-superego nadal się utrzymuje (18-35 rok życia)

Zasady socjalizacji

WCZESNA SOCJALIZACJA MA WIĘKSZY WPŁYW NA FORMOWANIE SIĘ CECH LUDZKICH SOCJALIZACJA PÓŹNIEJSZA.

Interakcje z osobami ważnymi mają większe znaczenie niż kontakty z pozostałymi ludźmi; osoby ważne to te, z którymi łączy nas więź emocjonalna; na początku są to rodzice i krewni

Interakcja w grupach pierwotnych jest znacznie ważniejsza niż interakcja w grupach wtórnych, w których interakcje są sformalizowane, pośrednie i często silnie rzeczowe

długotrwałe związki z innymi mają większy wpływ na osobowość niż związki przelotne i krótkotrwałe; oczywiście - może się zdarzyć że nawet krótkotrwały związek z kimś wywrze na osobowość bardzo znaczący wpływ, jednak podstawowych społecznie istotnych umiejętności uczymy się od tych osób, z którymi pozostajemy w długotrwałych kontaktach

Odmiany socjalizacji

Socjalizacja początkowa: dokonuje się w rodzinie i w grupach pierwotnych, rówieśniczych, sąsiedzkich; uczymy się podstaw społecznego współżycia

Socjalizacja zawodowa: edukacja szkolna i uczelniana, doskonalenie kwalifikacji po ukończeniu edukacji, uczenie się od współpracowników; dziś znaczenie jej rośnie

Odmiany socjalizacji

Socjalizacja do faz biografii: przebiegająca po części w formach zorganizowanych, towarzysząca przechodzeniu z jednej kategorii wieku do drugiej; w wielu społeczeństwach zmiany tych faz akcentowane jest poprzez tzw. rytuały przejścia: zbiorowe ceremonie, często o charakterze sakralnym, symbolizujące koniec jednej fazy życia i początek następnej

Odmiany socjalizacji

Resocjalizacja: ponowna socjalizacja do radykalnie zmienionych warunków funkcjonowania jednostki; na przykład w wyniku emigracji;

Socjalizacja polityczna: uczenie się reguł gry obowiązujących w sferze polityki; w społeczeństwie ulegającym stałym i gruntownym przemianom, socjalizacja tego rodzaju winna być szczególnie intensywna; potrzeba bowiem obywateli, którzy byliby gotowi do uczestnictwa w systemie demokratycznym i korzystali z jego instytucji

Odmiany socjalizacji

Socjalizacja do ról dewiacyjnych (przestępczych) : uczenie się norm kontrkulturowych, sprzecznych z dominującymi w społeczeństwie;

dokonuje się w środowiskach przestępczych, izolowanych od głównego strumienia życia społecznego, w sposób spontaniczny, poprzez naśladowanie tych, którzy cieszą się w tych środowiskach uznaniem lub sławą.

Odmiany socjalizacji

Socjalizacja antycypująca: chodzi o to, że część jednostek mimo braku przynależności o jakiejś grupy już stara się uczyć obowiązujących w niej norm, stylu życia; nowobogaccy zwykle uczą się ten sposób stylu życia starych tradycyjnych elit.

Odmiany socjalizacji

Socjalizacja odwrócona: młode pokolenie uczy rodziców nowych wzorów zachowania

zmiany społeczne dokonują się dość szybko, młode pokolenie szybciej chłonie te wzory, ma mniejsze kłopoty z ich akceptacją;

oddziaływanie mediów masowych - treści propagowane przez te media docierają do młodego pokolenia z pominięciem rodziców lub nawet wbrew nim; ograniczone możliwości kontroli

Efekty socjalizacji

Socjalizacja pełni dwie ogromnie istotne funkcje:

transmisja kultury - międzypokoleniowy przekaz wartości, norm, reguł

stabilizowanie porządku społecznego - poznane i zaakceptowane reguły zachowania sprawiają, że jesteśmy wzajemnie obliczalni dla siebie, wiemy, czego się możemy spodziwać po sobie itp.

Efekty socjalizacji

Najbardziej społecznie pożądana sytuacja to taka, w której ludzie chcą postępować tak, jak wymaga od nich kultura, tzn. zgodnie z zakodowanymi w niej standardami myślenia i działania

Druga sytuacja, mniej doskonała, to taka, w której ludzie nie mają ochoty stosować się do wymagań norm lecz mimo to postępują zgodnie z nimi z poczucia obowiązku na przykład, z powodu oddziaływania sumienia;

Efekty socjalizacji

Sytuacja trzecia - jeszcze mniej społecznie korzystna - to taka, w której ludzie przestrzegają norm wyłącznie z obawy przed sankcjami;

tak jest w przypadku socjalizacji, która nie doprowadziła do internalizacji norm zachowania;

obawa jest jednak relatywna: można zgromadzić zasoby chroniące przed sankcjami lub zmniejszające ich dolegliwość

Efekty socjalizacji

Klęskę socjalizacji znamionuje sytuacja czwarta: ludzie nie stosują się do norm, ponieważ w ogóle nie boją się sankcji;

Gdzie szukać źródeł takiej sytuacji?

Słabe ogniwa socjalizacji

Anomia: w okresach szybkich i radykalnych zmian społecznych kultura może popadać w stan chaosu, dezorganizacji - taka zatomizowana kultura oddziaływa oczywiście znacznie słabiej; wskaźnikami kryzysu kultury mogą być:

antynomie normatywne - czyli wzajemnie sprzeczne reguły odnoszące się do tego samego zakresu zachowań,

ambiwalencje normatywne - niezgodności oczekiwań dyktowane przez jedna i tę samą normę;

konflikty w rolach i konflikty ról pełnionych przez jednostki

wielość agend socjalizacji: rodzina, szkoła, uczelnia, miejsce pracy, media, autorytety, wzorce kultury popularnej niespójne a nawet sprzeczne oddziaływania;

klimat permisywności: społecznego przyzwolenia lub obojętności wobec działań dewiacyjnych, przestępczych

Słabe ogniwa socjalizacji

Funkcję korygowania nieudanej socjalizacji pełni kontrola społeczna; może mieć charakter sformalizowany i nieformalny; sformalizowany

Kontrola społeczna jest bronią obosieczną - pozwala na identyfikację dewiacyjnych jednostek czy grup i równocześnie na ich izolację i poddanie działaniom wychowawczym. Kary wymierzone przez grupę/zbiorowość uderzają w jaźń jednostki, w jej poczucie własnej wartości i tożsamość …

Słabe ogniwa socjalizacji

Zastosowanie takich sankcji uruchamia pewien mechanizm, który może wzmocnić dewiację

Stygmatyzacja społeczna: przypisywanie trwałych „etykiet”, stygmatów, naznaczanie osób, które np. weszły w konflikt z prawem jako przestępców, bandytów itp.;

zamiast dotychczasowej tożsamości - pojawia się nowa - tożsamość odszczepieńca, odmieńca, wygnańca, outsidera. Odrzucona jednostka poszukuje wspólnoty zastępczej - właśnie grupy dewiacyjnej



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
wiadomospoeczna2, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
Socjologicznerozumieniekultury2, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
Strukturaspoecznaw4, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
Klasarednia2, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
Socjologia i antropologia, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia
dynamikaspo, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
Zrnicowaniekulturowewprzedsibiorstwie, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
globalizacja, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
Teorieklas, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
Pocztkikapitalizmu, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
wiadomospoeczna2, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
Socjologicznerozumieniekultury2, Psychologia, psychologia stosowana I, socjologia, Socjologia
Rozdział 5 i 6, Studia - socjologia praca socjalna, Psychologia społeczna
Schizofrenia, Studia - socjologia praca socjalna, Psychopatologia
SOCJALIZACJA, PSYCHOLOGIA-SOCJOLOGIA, psychologia i socjologia

więcej podobnych podstron