Odpowiedzialność - lekcja wychowawcza
Cel
zapoznanie uczniów z pojęciem odpowiedzialności
refleksja nad własnymi zachowaniami, za co jesteśmy odpowiedzialni
refleksja nad zachowaniem a odpowiedzialność karna
Przebieg lekcji
1.Co to jest odpowiedzialność?- Burza mózgów- zapisujemy na tablicy wypowiedzi uczniów:
- dotrzymywanie słowa, punktualność, rzetelność, umiejętność przewidywania i przyjmowania konsekwencji własnych zachowań, mądre gospodarowanie czasem, dbanie o zdrowie, dbanie o otoczenie, dyskrecja; odpowiedzialność za słowa, wiedza o znaczeniu słów...
2.Za kogo i za co jesteśmy odpowiedzialni? Czy odpowiedzialność zmienia się?
- za siebie samego
- za swoje słowa, myśli, wybory
- za innych, za młodszych, za starszych
- za wspólne dobro
- za środowisko
do każdej wymienionej odpowiedzialności można dodać przykład, nauczyciel lub dzieci. np. słowami oceniamy zachowania ludzi, a nie ich samych. Nie mówimy "jesteś głupi" tylko "głupio się zachowujesz" lub "nie lubię gdy tak się zachowujesz"
3.Czytamy uczniom opowiadanie kamienie, żwir i piasek i pytamy, co wypełnia ich słój czasu?
4.Robimy ćwiczenie ilustrujące dobre i złe nawyki. Najpierw uczniowie przeciągają między sobą nitkę (na kijkach, lub na rękach) i ona się rwie, a potem tych nitek wiążemy więcej. Jedna nitka jak początek złego nawyku łatwo się rwie, łatwo z tym zerwać. Gdy tych nitek jest więcej jest o wiele trudniej. Gdy nitki obrazują dobre zachowania to widzimy, że im mamy więcej dobra tym trudniej jest nam je odebrać. Dobre i złe nawyki z czasem się wzmacniają. Ty sam wybierasz, o które trzeba dbać
5.Co może się stać, gdy ktoś zachowuje się nieodpowiedzialnie? Projekcje i przykłady uczniów - np. ktoś zbił butelkę na plaży i nie sprzątnął szkła...., ktoś zabrał wieko od kanalizacji na ulicy....
6.Odpowiedzialność za słowa; groźba karalna art 190kk, krzywda wobec drugiego człowieka, powstanie plotki, dlatego warto przesiać słowo przez 3 "sita" - SITO PRAWDY, SITO KONIECZNOŚCI, SITO DOBRA. Czytamy bajkę Plotka
7.Słów kilka o odpowiedzialności karnej.
8.Podsumowanie: Odpowiedzialność czyni życie wartościowszym- buduje lepszy, bardziej przewidywalny świat, dobre stosunki między ludźmi, daje poczucie własnej wartości i dumy, przynosi szacunek i zaufanie innych osób.
9.Uczniowie na zakończenie mogą wypełnić mini ankietę, jedno niedokończone zdanie: Odpowiedzialność za siebie oznacza dla mnie....
Kamienie, żwir i piasek
Profesor filozofii stanął przed swymi studentami i położył przed sobą kilka przedmiotów. Kiedy zaczęły się zajęcia, wziął spory słoik po majonezie i wypełnił go po brzeg dużymi kamieniami. Potem zapytał studentów, czy ich zdaniem słój jest pełny, oni zaś potwierdzili. Wtedy profesor wziął pudełko żwiru, wsypał do słoika i lekko potrząsnął. Żwir oczywiście stoczył się w wolną przestrzeń między kamieniami. Profesor ponownie zapytał studentów, czy słoik jest pełny, a oni ze śmiechem przytaknęli. Profesor wziął pudełko piasku i wsypał go potrząsając słojem. W ten sposób piasek wypełnił pozostałą jeszcze wolną przestrzeń. Zapytał studentów: "Co chciałem Wam pokazać?" Studenci odpowiedzieli, że zawsze można coś jeszcze upchnąć w terminarzu, wykonać więcej pracy, mieć więcej spotkań, więcej tematów itd. Profesor powiedział: "Chciałbym, byście wiedzieli, że ten słój jest jak wasze życie. Kamienie - to ważne rzeczy w życiu: nauka, czas spędzony z rodziną, zdrowie. Gdyby nie było wszystkiego innego, wasze życie i tak byłoby wypełnione. Żwir - to inne mniej ważne rzeczy: zakupy, hobby. Piasek symbolizuje całkiem drobne rzeczy w życiu, w tym czas spędzany na niczym, na graniu w gry na komputerze. Jeżeli najpierw wypełnimy słój piaskiem, nie będzie już miejsca na żwir, a tym bardziej na kamienie. Tak jest też w życiu: Jeśli poświęcicie całą waszą energię na drobne rzeczy (przyjemności, komputer), nie będziecie jej mieli na rzeczy istotne. Dlatego dbajcie o rzeczy istotne - poświęcajcie czas nauce, byciu z rodzicami, rodzeństwem, przyjaciółmi, dbajcie o zdrowie. Zostanie czas na przyjemności, hobby, zabawę itd. Zważajcie przede wszystkim na duże kamienie - one są tym co się na prawdę liczy.
motto
Moje zaangażowanie podnosi poziom mojej energii
Moja energia podnosi moją zdolność do działania
Moje działanie podnosi poziom mojego sukcesu
Mój sukces podnosi mój poziom zaangażowania
Jesteśmy współodpowiedzialni za dobra atmosferę na lekcjach, dlatego wspólnie ustalamy reguły postępowania
REGUŁY
1.Zadane lekcje odrabiamy w domu.
2.Każdą lekcję zaczyna i kończy nauczyciel.
3.Jesteśmy punktualni.
4.Rozmawiamy tylko na temat.
5.Reguła: "Jeden głos na sali".
6.Czas na lekcji poświęcamy określonym treściom.
7.W czasie zajęć siedzimy w ławce "godnie i wygodnie"
8.Telefony komórkowe włączamy tylko w czasie przerw.
Tekst bajki K. Zimmer "Plotka"
Słyszałeś już -powiedział miś do dżdżownicy, którą spotkał na dróżce w lesie -żaba jest głupia!
- Coś ty! Nic o tym nie wiedziałam! - Zdziwiła się dżdżownica.
- Nie tylko głupia, ale w dodatku brzydka - dodał miś.
- To ci dopiero wiadomość! A ty skąd o tym wiesz? - Spytała dżdżownica.
- Od żubra - odpowiedział miś - żubr jest duży i silny, na pewno wie, co mówi.
- O czym rozmawiacie? O czym rozmawiacie? - Zakrakała, zawsze ciekawa czarna wrona, która siedziała na gałęzi sosny.
- O tym, że żaba jest głupia i brzydka - odpowiedzieli chórem miś i dżdżownica.
- Prawdę mówiąc już dawno się tego domyślałam, ale nic nie mówiłam, bo nie jestem plotkarą -zakrakała jeszcze głośniej wrona i poleciała.
- Tylko tak udaje, wcale nic nie wiedziała - skrzywił się miś.
- Pewnie poleciała do dzięcioła, ona zawsze mu o wszystkim mówi -skrzywiła się jeszcze bardziej dżdżownica.
Lecąc do dzięcioła wrona spotkała wiewiórkę.
-Wiewiórko! Wiewióreczko! Słyszałaś już? Żaba jest głupia i brzydka!
- Niemożliwe!- Zdziwiła się wiewiórka.
- Możliwe, możliwe. Na tym świecie wszystko jest możliwe!- Zakrakała w odpowiedzi wrona i poleciała dalej.
Tymczasem miś i dżdżownica spacerowali po lesie. Spacerując spotkali lisa i zająca, i żuka, i jeża, i myszkę, i srokę, i sarenkę, i wszystkim powiedzieli o tym, że żaba jest głupia i brzydka. Niebawem cały las rozbrzmiewał tą nowiną. Z norki do norki, z dziupli do dziupli, z gniazda do gniazda niosła się wieść o głupiej i brzydkiej żabie.
Tymczasem żaba piekła tort. Miała dziś urodziny i po południu spodziewała się gości. Kiedy tort był gotów, żaba włożyła swoją najpiękniejszą sukienkę w kratkę i słomkowy kapelusz, skropiła się perfumami "zapach szuwar", usiadła przed domem na leżaku i czekała. Czekała, czekała. Mijały minuty, potem godziny, ale nikt nie przychodził. Żaba zaczęła się denerwować.
-Co się mogło stać? Przecież wszyscy wiedzieli o moich urodzinach. Co roku w tym dniu dom jest pełen gości? Dlaczego dzisiaj nie ma nikogo? Czyżby zapomnieli?
- Nie czekaj żabko! Nie czekaj! - Wyszeptał wiatr - Dziś nikt do ciebie nie przyjdzie.
-Dlaczego?- Spytała żaba- Czy w lesie stało się coś złego?
- W lesie zamieszkała wstrętna plotka - odpowiedział wiatr- zwierzęta jej posłuchały i dlatego nie chcą do ciebie przyjść.
- Jaka plotka? Powiedz mi - poprosiła żaba.
- Wszyscy mówią tylko o tym, że jesteś brzydka i głupia. Nikt nie wie, dlaczego, ale to nieważne. Wiesz przecież, jak to jest. Zwierzęta często plotą, co im ślina na język przyniesie. Jutro zapomną znów wszystko będzie dobrze - odpowiedział wiatr.
- Może zwierzęta zapomną, ale ja nie!- Powiedziała po dłuższej chwili żaba i rozpłakała się na głos.
Kiedy przestała płakać, postanowiła, że nauczy się żyć sama. I nauczyła, bo to wcale nie jest aż tak trudne, jak się wydaje, choć dosyć przykre. Żaba miała teraz dużo wolnego czasu, zaczęła więc hodować w ogródku kwiatki i warzywa, jeździć na wycieczki rowerowe, szydełkować, zbierać znaczki pocztowe i uczyć się angielskiego.
Czasem było jej smutno, czasem nudno, ale mimo to omijała z daleka las, w którym mieszkały zwierzęta.
Minęła zima. Na dworze robiło się coraz cieplej. Słońce grzało coraz dłużej i mocniej. Wielkimi krokami zbliżała się wiosna. Przyszedł maj, a wraz z nim przyleciały z Egiptu jaskółki. Zwierzęta leśne zebrały się na polanie, żeby posłuchać ich opowieści o dalekim i nieznanym kraju.
-W Egipcie jest zawsze gorąco, rosną palmy i wszędzie pełno jest piasku - opowiadały ptaki.- Mieszkają tam wielkie słonie i wielkie hipopotamy, żyrafy z długimi szyjami i kolorowe papugi, wesołe małpy i bardzo zielone krokodyle, groźne lwy i długie węże. Ale najważniejszym ze wszystkich zwierząt jest mała, zielona żabka.
-Żaba?!- Wykrzyknęły zdumione zwierzęta leśne.
-Właśnie żaba!- Odpowiedziały jaskółki.- Słonie, hipopotamy, żyrafy i papugi, małpy i krokodyle, tygrysy i węże twierdzą, że żaba jest z nich wszystkich najładniejsza i najmądrzejsza.
- Słyszysz żabko? - Spytał miś, ale nikt mu nie odpowiedział.- Żabo! Żabko!- Zawołał miś - gdzie jesteś?
- Nie ma jej tu - odpowiedziała dżdżownica.
- Nie ma?- Zdziwiła się wiewiórka.- Ciekawe, dlaczego!
- Może jest chora? -Zastanowił się żubr
- Dawno jej nie widziałam - powiedziała sroka.
- Ani ja - dodała wrona.
- Wydaje mi się, że ona już od dłuższego czasu nie przychodzi do lasu - powiedział miś.
- Ciekawe, dlaczego? Czyżby się na nas o coś obraziła? - Zastanowiła się dżdżownica.
- Zamiast dyskutować, wybierzmy się do niej- zaproponowała jedna z jaskółek.
- Tym bardziej, że żaba ma chyba dziś imieniny - dodała druga jaskółka.- My zawsze przylatujemy z Egiptu w dniu jej imienin.
Tymczasem żaba piekła tort. Rzeczywiście miała dziś imieniny. Wprawdzie nie spodziewała się żadnych gości, ale co by to były za imieniny bez tortu? Na stole w kuchni stał dzbanek pełen pięknych kwiatów z ogródka, a żaba piekąc, śpiewała angielską piosenkę, której nauczyła się na ostatniej lekcji.
Nagle usłyszała niespodziewane głosy przed domem. Wyjrzała przez okno. Pod jej domem stały zwierzęta leśne.
- Pewnie przyszli po to, żeby mi dokuczyć, że jestem głupia i brzydka. Lepiej udam, że ich nie widzę. Może się w końcu znudzą i wrócą do lasu - pomyślała.
Żabo! Żabko! Żabuniu!!! Żabciu!!! Żabulko!!! Żabciusiu!!! Chodź do nas! Wiemy, że
jesteś w domu wołały zwierzęta, a wołając robiły tyle hałasu, że żaba w końcu nie wytrzymała i wyszła na ganek.
- Wiem, że przyszliście tu po to, żeby się ze mnie wyśmiewać - powiedziała lodowatym głosem - Idźcie skąd przyszliście. Ja od was niczego nie chcę i nie potrzebuję. Wiem, że jestem brzydka i głupia i wcale nie musicie mi o tym mówić.
- Coooooo?!!! -Wykrzyknęły zdumione zwierzęta. - To są jakieś brednie! Kto ci to powiedział?!
- Kurcze blade! - Powiedział miś, wiedząc, że przeklinać nie wolno. Nagle przypomniał sobie wszystko. Ktoś powiedział, że żaba jest głupia i brzydka. Zwierzęta z lubością powtarzały tę nowinę przez cały dzień i w końcu najpierw zapomniały o urodzinach żaby, a potem o niej samej.
Miś odwrócił się do stojących za nim zwierząt, mówiąc:
- To my powiedzieliśmy, że żaba jest brzydka i głupia
- My? - Zdziwiły się zwierzęta.
- Tak, my -i miś przypomniał im całe zdarzenie. Zwierzętom zrobiło się bardzo smutno.
Zrozumiały, że bezmyślnie wyrządziły żabie przykrość
- Żabo! Nie gniewaj się na nas! Żabko! Przepraszamy! Żabuniu! Myśmy nie chcieli!!! Żabulko! To była tylko taka sobie, zupełnie niepowtarzalna plotka. Żabciu! Myśmy nie traktowali serio tego, co mówimy - przekrzykiwały się zwierzęta.
Żaba słuchała oparta o balustradkę schodów. Najwyraźniej nie miała ochoty im wybaczać. Tak bardzo było jej przykro, tak bardzo smutno, kiedy dowiedziała się, że zwierzęta uważają ją za głupią i brzydką
- Wybacz im, żabko - szepnął wiatr. - Niech w lesie zapanuje wreszcie zgoda. A wy zapamiętajcie, że nigdy nie wolno mówić byle, czego bez zastanowienia, bo słowa mogą ranić i sprawiać ból tak, jak najostrzejszy nóż.
- Zapamiętamy!!!- Przyrzekły zwierzęta.
Żaba jeszcze przez chwilę była obrażona, ale w końcu przebaczyła swoim przyjaciołom, bo przyjaciół ma się po to, aby im przebaczać.
A potem było już tylko wesoło.
Zwierzęta wyniosły do ogrodu stoły i krzesła. Dżdżownica nakręciła patefon. Żaba przyniosła tort i wodę z sokiem malinowym. Było jej tak dobrze wśród przyjaciół, że zupełnie zapomniała o swym samotniczym życiu. Jedząc tort i pijąc wodę z sokiem malinowym, zwierzęta opowiadały żabie o tym, co ostatnio zdarzyło się w lesie.
A potem żaba opowiadała zwierzętom, co robiła wtedy, kiedy nie przychodziła do lasu. Musiała obiecać dżdżownicy, że ją kiedyś zabierze na wycieczkę rowerową, misiowi obiecała, że nauczy go mówić po angielsku, a szarej myszce przyrzekła zrobić szydełkiem sweterek. A jeszcze później zwierzęta zaczęły tańczyć. W końcu zrobiło się ciemno i wszyscy poczuli, że są bardzo zmęczeni. Zwierzęta pożegnały się i wróciły do swych leśnych domków.
Żaba jeszcze długo stała na schodkach i patrzyła za oddalającymi się przyjaciółmi.
- Może nie zawsze powinnam brać tak całkiem poważnie to, co o mnie mówią? - Zastanowiła się, ale pomyślę o tym jutro, teraz idę spać.
Żaba od dawna nie spała tak dobrze jak tej nocy.