1. CELE POLITYKI MAKROEKONOMICZNEJ

Dla efektywnego funkcjonowania sytemu gospodarczego najważniejsze znaczenie ma polityka makroekonomiczna.

W jej skład wchodzą :

--- Polityka monetarna, której istota sprowadza się do istoty stopy wzrosty podaży pieniądza w systemie gospodarki narodowej

---Polityka kursu walutowego

---Polityka fiskalna, w której ramach stanowione są prawa dotyczące wysokości i rodzajów obciążeń nakładanych na dochody obywateli, przedsiębiorstwa i konsumentów w celu realizacji funkcji redystrybucyjnej i alokacyjnej

---Polityka budżetowa, w której ramach określa się reguły redystrybucji przeznaczenia publicznych środków finansowych - łącznie z określeniem podziału kompetencji w tym zakresie pomiędzy budżet centralny a budżety samorządów terytorialnych.

We współczesnym świecie trudno byłoby znaleźć państwo, które nie posługuje się wymienionymi segmentami polityki makroekonomicznej w celu stabilizacji poziomu cen, a co za tym idzie stabilizacji poziomu produkcji i wielkości zatrudnienia, a w efekcie zaś zapewnienia stabilnego w długim okresie wzrostu gospodarczego.

Do celów polityki makroekonomicznej zaliczamy:

• Produkt -produkcja

• Zatrudnienie i bezrobocie

• Inflacja - ceny

• Export netto (równowaga zewnetrzna)

2.Produkt krajowy, czyli wartość dóbr i usług finalnych = Dochód Narodowy w cenach rynkowych

--- Wielkość produktu krajowego wpływa na dobrobyt i przyszłe losy kraju (duże PKB = duża konsumpcja)

Konsumpcja prywatna

Konsumpcja publiczna - zespół usług, które społeczeństwo kupuje od Państwa

Inwestycje produkcyjne - związane z zakupem dóbr inwestycyjnych

Inwestycje nieprodukcyjne - np. uczelnie, szkoły, opery związane z sektorem usługowym

Wzrost PKB powoduje wzrost konsumpcji prywatnej i publicznej oraz wzrost inwestycji produkcyjnych i nieprodukcyjnych.

---Tempo wzrostu gospodarczego

Y - dochód narodowy Y=PKB

1. rok obecny

0. rok poprzedni

---Równomierny cykliczny wzrost PKB

---Przeciwdziałanie kryzysom i załamaniom jest można by powiedzieć najważniejszym celem

3.Zatrudnienie i bezrobocie

Kapitalizm w przeciwieństwie do innych systemów nie daje gwarancji pracy. Istnieje niebezpieczeństwo ludzi zbędnych. Nie wolno tego problemu zaniedbywać nawet
w gospodarkach wysoko rozwiniętych.

4.Ceny

Celem jest zapewnienie stabilności ogólnego poziomu cen. Ceny powinny być elastyczne, giętkie. Muszą zapewniać zawsze równowagę między podażą i popytem. Najlepiej aby ceny były stałe (wzrost jednych to obniżka drugich). Stały poziom cen chroni przed błędami alokacji. Nie ma potrzeby gromadzenia zapasów. Gdy jest inflacja ludzie kupują towary wcześniej i w większych ilościach.

Przy stabilnych cenach więcej można trzymać na procent i niższe są stopy procentowe (ale też mniejsze niebezpieczeństwo). Niska stopa procentowa od depozytów to tańsze kredyty i nie ma przeszkód w podejmowaniu inwestycji.

Stabilny poziom cen chroni przed błędami alokacji także w skali mikro. Inflacja błędy te pokrywa, ukrywa.

5.Eksport netto

Chodzi o wyniki powiązań narodowych z zagranicą:

---Zrównoważony bilans płatniczy kraju.

--W długim okresie zrównoważony bilans obrotów towarowych.

--Względnie stabilny kurs walutowy w stosunku do innych walut (co ożywia wymianę handlową).

---Pożądany poziom rezerw dewizowych.

6.KEYSOWSKIE ZASADY POLITYKI MAKROEKONOMICZNEJ

Teoria keynsa powstała jako bezpośrednia reakcja na wielki kryzys ekonomiczny lat 1929-33. Wskazując na przyczyny, Keyns zwrócił uwagę na stan nierównowagi występujący w gospodarce pomiędzy poziomem oszczędności a poziomem inwestycji.

Polityka keynsowska:

1.Sektor prywatny w gospodarce rynkowej charakteryzuje się dość dużą niestabilnością. Jest podatny na kryzysy i załamania.

2.Polityka gospodarcza powinna się odnosić do działań w krótkim horyzoncie czasowym. Powinna być reaktywna (reagować na zdarzenia).

3.W gospodarce kapitalistycznej produkcja jest wyznaczana przez popyt agregatowy (łączny). System kapitalistyczny wytwarza wystarczające zdolności wytwórcze.

4.Procesy dostosowawcze na rynku trwają dostatecznie długo w następstwie lepkości cen i płac.

5.W gospodarce są potrzebne działania dyskrecjonalne (władcze) wzmacniające autonomiczne stabilizatory.

6.W gospodarce występuje zamienność inflacji i bezrobocia (krzywa Philipsa).

7.Najbardziej skutecznym narzędziem polityki jest polityka fiskalna. Oddziaływuje ona bowiem bezpośrednio na popyt. Jest dobrze adresowana - trafia dokładnie w cel.

8.Polityka monetarna Oddziaływuje na gospodarkę pośrednio, a tym samym z mniejszą skutecznością i jest mniej przewidywalna.

9.Najważniejszym celem polityki gospodarczej jest możliwie pełne zatrudnienie - przeciwdziałanie bezrobociu.

7.Monetarystyczne reguły polityki makroekonomicznej

Monetaryści (liberałowie)

1.Kapitalistyczna gospodarka wolnorynkowa jest dostatecznie stabilna i dynamiczna

Najważniejsza polityka ekonomiczna to polityka długiego okresu i cele długo okresowe. Najważniejsze jest przeciwdziałanie przyszłym zagrożeniom. Eliminacja przeszłego rozwoju gospodarczego

1.Interwencjonizm państwowy ma mniejsze możliwości niż się sądzi i sam może być źródłem poważnych zakłóceń

2.Interwencjonizm państwowy rodzi rozkwit machiny biurokratycznej, stwarza pokusę manipulowania w gospodarce i naraża kraj na skutki spóźnionych działań (za nim coś się stwierdzi to upłynie sporo czasu, bo w krótkim okresie zmiany mogą być przypadkowe - 2 kwartały to minimum, kolejne 2 kwartały to kto i co powinien zrobić by działać)

3.Polityka fiskalna ma ograniczoną rolę po przez rozmiar stałych wydatków budżetowych, a zwłaszcza przez wielkość długu publicznego

4.Najbardziej skuteczna jest polityka monetarna, z tym że polityka ta powinna zapewnić stały dopływ pieniądza by nie sprowokować inflacji. Zapewnienie neutralności pieniądza.

Ilościowa teoria pieniądza

M * V = Q * P

M - ilość jednostek pieniądza w gospodarce

V - liczba obrotów 1 jednostki w ciągu okresu czasu

Q - ilość dóbr i usług wytwarzanych

P - ceny wytwarzanych dóbr i usług

5.Zamiast środków dyskrecjonalnych monetaryści proponują tworzenie stałych reguł działania oraz instytucji, które działają tak jak autonomiczne stabilizatory

6.Rząd powinien ograniczyć się na oddziaływanie na wielkości globalne i unikać interwencji w mechanizmy alokacyjne rynku

7.Najważniejsze jest przeciwdziałanie inflacji. Wyznają teorię naturalnej stopy procentowej.

Bezrobocie z wyboru. Walka z nim jest bezsensowne, bo tylko go zwieksza.

Bezrobocie jest winą rządu:

- zbyt wysoko ustalona płaca minimalna - wyższe koszty pracy

- monopolizacja rynku pracy (związki zawodowe windują płacę) Zatrudnienie ogranicza monopsol

- bezrobocie może być spowodowane zbyt dużymi nakładami na fundusz płac

Popyt na pracę wynika w firmie z porównania kosztu zatrudnienia nowego pracownika, a przyszłą wydajnością nowego pracownika. Produktywność malejąca kolejnego nowego pracownika.

Podaż ożywiona wynagrodzeniem. Dla pracownika jest to koszt alternatywny. Zarobek to korzyść. Wysokość płacy wynagradza koszt alternatywny (relaks, odpoczynek).

-mała mobilność siły roboczej - nie przemieszczanie się z miasta do miasta

Przeciwdziałanie bezrobociu:

• szkolić pracowników

• pomagać w znalezieniu pracy

• nie oddziaływać na popyt globalny, bo to nic nie da

8.Liberalna polityka makroekonomiczna na przykładzie doktryny ekonomi racjonalnych oczekiwań i ekonomi podaży

Polityka gospodarcza reprezentantów tzw. nowej ekonomi klasycznej czyli szkoły racjonalnych oczekiwań uznawana jest za najbardziej radykalną odmianę monetaryzm.

Według reprezentantów tej doktryny ludzie formułują swoje przewidywania co do przebiegu procesów gospodarczych, opierając się na całej, dostępnej im wiedzy, nie popełniając przy rym systematycznych błędów.

Uważają oni że stosowanie dyskrecjonalnych środków polityki gospodarczej, zarówno w długim jak i krótkim okresie jest jałowe, ponieważ podmioty gospodarujące są w stanie przewidzieć ich skutki i odpowiednio zmodyfikować swoje działania w celu minimalizacji strat z tytułu stosowania tychże środków. To założenie prowadzi do przekonania, że wszelkie zakłócenia gospodarcze poprzez racjonalne dostosowanie uczestników rynku są natychmiastowo równoważone. Zatem: gospodarka jest w równowadze na poziomie uzależnionym od sytuacji na rynku.

Uważają, że w takim systemie nie istnieje bezrobocie typu keynsowskiego, a wahania we wzroście dochodu narodowego wynikają jedynie z błędów popełnianych przez ludzi w ocenie sytuacji.

9.Cele polityki pieniężnej

Polityka pieniężna jest jednym z narzędzi polityki gospodarczej. Tworzy razem z polityką fiskalno-budżetową politykę finansową państwa.

Bezpośrednim celem polityki pieniężnej powinno być ograniczenie pieniądza w systemie gospodarczym do wielkości niezbędnej do właściwego spełniania przez pieniądz jego funkcji. W praktyce realizacja tego zadania sprowadza się do wyznaczania osiągania tzw. bezpośredniego celu inflacyjnego.

Oprócz bezpośredniego celu w polityce pieniężnej istnieją jeszcze cele pośrednie:

• Odpowiednia korelacja przyrostu podaży pieniądz z przyrostem produktu narodowego

• Oddziaływanie na poziom kursu walutowego i stóp procentowych.

Wszystkie cele pośrednie są celami operacyjnymi umożliwiającymi realizacje zadania głównego.

10.Kursy walut stałe i płynne

Kurs walut

ɛ
Y = 1 (100)

Kurs stały wyznaczony przez bank centralny w porozumieniu z rządem. Bank centralny zobowiązuje się sprzedawać / skupować walutę za taką cenę, by wartość waluty

utrzymywała się na tym samym poziomie.

S_z - podaż pieniądza zagranicznego- Δ Z = Z₀ - Z₁

D_z - popyt pieniądza zagranicznegoZ₀ - dopływ dewiz

Z - jednostak pieniądza zagranicznego

Z₁ - odpływ dewiz

ɛ - kurs walutowy

Różnice pokrywa bank centralny

A - punk równowagi

Z₀ - ilość kupowanych / sprzedawanych dewiz po kursie ɛ₀

Bank centralny sprzedaje dewizy - ściąga pieniądz z rynku, a to zmniejsza ilość pieniądza w gospodarce.

M₀ = R + K_r

M₀ - gotówka w kraju - zobowiązania banku centralnego (baza monetarna)

R - rezerwy dewizowe banku centralnego

K_r - kredyt krajowy - zobowiązania banków i rządu w stosunku do banku centralnego

↓R → ↓ M₀ - banki muszą ograniczać rezerwy

↓ K_r → recesja

Z₂ - zapotrzebowanie na dewizy

+ΔZ = Z₀- Z₂ - odbudowywanie rezerw

Kurs waluty stałej - amortyzuje wahania koniunktury - sprzyja rozwojowi gospodarki. Wykorzystanie kursu waluty jako kotwicy anty inflacyjnej. Kurs waluty stałej to inflacja w gospodarce jest uwiązana, ponieważ, gdy krajowi producenci podniosą ceny to konsument zaczyna kupować zagranicą. Kurs waluty stałej zmniejsza ogólne koszty prowadzenia działalności gospodarczej.

Deflacja cen - towary zostaną wówczas sprzedane zagranicą po stałym kursie walutowym, bo po tym samym kursie kupują cudzoziemcy.

Kurs walutowy stały to stabilność finansów publicznych. Dług publiczny obsługiwany po tej samej cenie. Rządom krajów małych trudno się obyć bez stałego kursu walutowego.

System kursu waluty stałej sprzyja handlu zagranicznego - zmniejsza ryzyko kursowe przy zwieraniu umów o współpracę, kooperację. Nie ma potrzeby zabezpieczenia się przed wahaniami kursu.

Kurs płynny - zabezpieczenie przez transakcje futures (terminowe) lub ubezpieczenie się.

Kurs waluty stałej - ilości popytu i podaży muszą dostosowywać się do ceny waluty. Różnice wyrównują rezerwy i interwencje banku centralnego. By kurs ten mógł działać to rezerwy dewizowe muszą być sprawne i działać oraz nasza gospodarka musi być sprawna, tak samo jak gospodarka naszych partnerów.

Przyczyny trudności utrzymania stałego kursu:

1. Nasze towary nie są tak atrakcyjne jak towary naszych partnerów, które osiągnęły większy rozwój jakościowy, technologiczny. Wyroby nasze wydają się wtedy gorsze. Popyt na nasze towary zmniejsza się. Spadek ilości pieniądza nie zmniejszy tej sytuacji, bo ludzie będą i tak kupować towary zagraniczne, bo będą lepsze.

Wtedy bank centralny musi zmienić kurs walutowy - dewaluacja. Bank płaci więcej za jedną jednostkę waluty.

Kurs waluty stały nie może być wiecznie stały. Wzrost konkurencyjności to dewaluacja kursu waluty, by uatrakcyjnić nasze towary - zmniejszyć atrakcyjność towarów zagranicznych.

2.Wyższa inflacja w kraju niż u sąsiadów

-- kurs walutowy jest bardzo wrażliwy na zmiany inflacji. Presja na wyższe ceny, gdy rząd prowadzi nazbyt ekspansywną politykę. Wydatki większe niż dochody. Pokrycie wydatków przez kredyty z banku centralnego. W Polsce tego nie można zrobić. Ale rząd może "narzucić" aby bank centralny udzielił większe kredyty bankom komercyjnym, które wtedy udzielają kredyt rządowi na finansowanie deficytu budżetowego.

-- Bank centralny zbyt liberalizuje, kontroluje system bankowy. Pozwala by banki nadmiernie wydawały kredyty. Ceny rosną bo jest szeroki kredyt dla firm i gospodarstw domowych. Rezerwy topnieją.

Zaciąganie dużego kredytu w walucie zagrożonej dewaluacją i zmienić go w walutę pewną. Za tym wszyscy pójdą wtedy rezerwy wyniosą 0 i wtedy wprowadzić dewaluację i potem za tanią cenę zakupić za wysoką walutę zagrożoną wcześniej. Przynosi to bardzo duży zysk.

Kraj prowadzący politykę kursu walutowego stałego naraża się na atak spekulacyjny.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

L₀

L₁

L - popyt i podaż pracy)

W

- Cena pracy

DL

KL - koszt pracy

SL - płaca netto

W₀

W₁

Rynek zrównoważony

Klin transferowy (podatki, narzuty na fundusz płac)

D_z1

D_z

Z

Z₀

Z₂

ɛ₀

ɛ

D

A

C

Z₁

S_z

ɛ=constans (fix)

Kurs walutowy równoagi

Zapotrzebowanie na dewizy zmniejsza się

---