ELEMENTY KOMPOZYCJI URBANISTYCZNEJ

ĆWICZENIE NR 4

C E N T R U M E K S P R E S J I S P O Ł E C Z N E J

OSIEDLE NOWE MIASTO - RZESZÓW

Lokalizacja:

Osiedle Nowe Miasto w Rzeszowie. Teren projektu obejmuje północną część osiedla Nowe Miasto w rejonie powstającej galerii handlowej Millenium Hall, kościoła i budynku gimnazjum nr 7.

Temat:

Na zadanym podkładzie zaprojektować osiedlowe centrum wspólnotowe - centrum ekspresji społecznej. Funkcją centrum jest kreacja przestrzeni dla integracji społeczności osiedla.

Metodologia:

Urbanistykę osiedla Nowe Miasto cechują błędy charakterystyczne dla epoki, w której osiedle powstawało. Podstawowym jest przeskalowanie zabudowy i związana z tym anonimowość mieszkańców.

Natomiast pozytywną wartością jest duża powierzchnia zieleni pomiędzy blokami. Obecnie wartość ta w dużej mierze jest niewykorzystana. Przestrzeń międzyblokowa może być potencjalnie zrewitalizowana:

1. przy pomocy przekształceń krajobrazowych - odpowiednio zaaranżowanej zieleni;

2. poprzez budowę infrastruktury społecznej - wspólnotowej;

3. poprzez działania łączące obydwa wyżej wymienione programy.

• W projekcie należy w sposób twórczy stosować poznane zasady kompozycji urbanistycznej. Elementy centrum powinny stać się elementami kompozycji urbanistycznej.

• Centrum powinno być w sposób wyraźny osadzone w kontekście (np. nawiązanie do osi drogi wychodzącej z galerii handlowej, połączenie z innymi istniejącymi ciągami pieszymi).

• Z drugiej strony ma wprowadzać nowe wartości - poprzez ukształtowanie kompozycyjne, małe wnętrza sprzężone, nieoczekiwane otwarcia widokowe, oryginalną małą architekturę.

• Należy pamiętać, by nie zniweczyć wartości ekologicznych - przyrodniczych, tkwiących w rozległych przestrzeniach międzyblokowych. Dlatego powinno się stosować „zielone dachy” i tarasy, częściowe zagłębienia w ziemię (np. pomieszczenia zaproponowanych „sal ekspresji”).

Zakres:

1. Plansza podstawowa: rzut założenia w kontekście otaczających budynków mieszkalnych, kościoła, gimnazjum i powstającej galerii handlowej Millenium Hall w skali 1:500.

2. Przekroje, elewacje 1:500.

3. Fragment założenia 1:200 - rzut, przekroje, elewacje.

4. Aksonometria.

5. Perspektywa z poziomu człowieka z wybranego punktu.

Rysunki na arkuszach 50 x 70 cm.

Elementy składowe centrum i jego scenariusz:

Elementy kubaturowe	Elementy „terenowe”
„Sala ekspresji”- sala akustycznie wyciszona, przystosowana do organizowania głośnych uroczystości i imprez.	Plac osiedlowy, lub osiedlowa „uliczka” - przestrzeń publiczna (może być również przekryta np. przekryciem szklanym).
Sala zebrań, może łączyć się z „salą ekspresji”, lub być z nią tożsama.	Amfiteatr
„Grillowisko” kryte, pomieszczenie wyposażone w urządzenia filtrujące i neutralizujące zapachy, połączone z kuchnią i jadalnią.	„Grillowisko” na świeżym powietrzu, wyposażone w urządzenia filtrujące i neutralizujące zapachy, połączone z kuchnią i jadalnią.
Pomieszczenia hobby	Ekrany do malowania graffiti i murali Ekrany elektroniczne do prezentacji np. filmów amatorskich, ogłoszeń, rozkładów jazdy. Ścianki wspinaczkowe. Elementy małej architektury - małe formy architektury: fontanny, sadzawki, trejaże z zielenią etc.
Pomieszczenia opieki nad dziećmi
Małe warsztaty

S A L A E K S P R E S J I

Podstawowym elementem ośrodka byłaby „sala ekspresji” - sala akustycznie wyciszona. Sale, czy też budowle o specjalnie wyciszonych akustycznie ścianach i przykryciach mogłyby służyć bardzo zróżnicowanej działalności. Można by organizować w nich uroczystości rodzinne o charakterze prywatnym. Ich rozszerzeniem byłyby uroczystości rodzinne z dużą ilością gości „z zewnątrz”. Centra ekspresji wraz z otaczającym terenem mogłyby stać się miejscem wspólnych uroczystości jak np. święto osiedla, wspólne pikniki. Uroczystości mogły by przybrać charakter cykliczny stwarzając bardziej trwałą więź społeczną pomiędzy mieszkańcami osiedla. Centra ewoluowały by w kierunku kreacji autentycznej przestrzeni publicznej w miejscu zamieszkania.

Tak zaprojektowane ośrodki pozwoliłyby rozwiązać uciążliwy problem głośnych libacji na osiedlach. W dźwiękoszczelnych salach ekspresji można by głośno rozmawiać, śpiewać, wręcz nawet „wykrzyczeć się”. Sale ekspresji dzięki swojemu wyciszeniu, a właściwie dźwiękoszczelności mogłyby „działać” również w nocy. Stanowiłyby swoisty „wentyl bezpieczeństwa”.

Centra umożliwiałyby więc urządzanie imprez o bardzo indywidualnym charakterze. Na ogół niemożliwe jest organizowanie podobnych spotkań w restauracjach, czy pubach na terenie miasta. Położone w centrum miasta lokale nie stanowiły by w tym wypadku konkurencji dla osiedlowego centrum wspólnotowego.

Sugerowana powierzchnia: 200 - 300 m² (wraz zapleczem)

S A L A Z E B R A Ń

Sala zebrań - klasyczny element centrów wspólnotowych - powinna sąsiadować z „salą ekspresji” lub być z nią tożsama, czyli po prostu w zależności od zapotrzebowania jej aranżacja zmieniała by się. Sala ma umożliwiać prowadzenie działalności publicznej: organizację zebrań mieszkańców, wspólnoty mieszkaniowej (bądź wspólnot mieszkaniowych), referendów itp.

P L A C O S I E D L O W Y.

P R Z E S T R Z E Ń P U B L I C Z N A O T W A R T A

Centralny plac osiedlowy powinien sąsiadować z ośrodkiem ekspresji społecznej, a właściwie być jego przedłużeniem w otwartej przestrzeni. Ma służyć dwóm podstawowym funkcjom. Pierwszą jest codzienna rekreacja i zebrania towarzyskie, czy po prostu zwykłe pogawędki.

Drugą funkcją byłaby działalność obywatelska np. zebrania typu referendum na ważne tematy, podczas których publiczność nie zdołała by się pomieścić w „sali ekspresji”. Plac mógłby również służyć jako miejsce urządzania cyklicznych „świąt” osiedla i innych imprez. Plac powinien mieć formę płaską lub lekko wgłębionego amfiteatru.

Ważne jest, by plac poprzez swoje ukształtowanie i nawierzchnię tworzył formę charakterystyczną i w ten sposób nadawał tożsamość osiedlu. Plac powinien łączyć się z głównymi ciągami pieszymi na osiedlu.

„G R I L L O W I S K O”

Wśród mieszkańców osiedli przejawia się często pragnienie urządzania uroczystości, bądź imprez połączonych z grillowaniem. Takie spotkania powodują rozchodzenie się zapachów, które przeszkadzają innym lokatorom. Doprowadza to na ogół do konfliktów sąsiedzkich. Rozwiązaniem tego problemu byłoby zaprojektowanie sal (ale również przestrzeni otwartych) wyposażonych w kominki z urządzeniami filtrującymi i neutralizującymi zapachy. Pomieszczenia takie umożliwiałyby grillowanie nawet w dzielnicach typowo miejskich. Mogły by być wyposażone w elementy kuchni i zmywalni. Sale mogłyby być tożsame z „salami ekspresji” lub być ich częścią.

Sugerowana powierzchnia: 150 m²

H O B B Y

Pomieszczenia dla hobby powinny być wyciszone akustycznie podobnie jak „sale ekspresji”. Możliwe byłoby dzięki temu prowadzenie nawet głośnych prac warsztatowych.

Należy rozważyć możliwość stworzenia pomieszczeń dla uprawiania nietypowych hobby, lub działalności, której efekty można by zaprezentować szerszej publiczności. Takim hobby mogła by być np. hodowla małych dzikich zwierząt bądź gadów, ptaków (np. w wolierach). Można by również umożliwić działalność większej grupie mieszkańców zainteresowanych wspólnym hobby. Na osiedlu można by np. stworzyć warunki dla miłośników astronomii poprzez wygospodarowanie przestrzeni dla ustawienia trochę większego teleskopu - nie mieszczącego się w mieszkaniu.

Sugerowana powierzchnia: 150 m²

E K R A N Y D L A G R A F F I T I I M U R A L I

E K R A N Y E L E K T R O N I C Z N E

Specjalnie zaprojektowane płaszczyzny i ekrany do malowania graffiti i murali. Graffiti okresowo byłoby przemalowywane. Mogłyby by łączyć się z ekranami, na których można by tworzyć „graffiti elektroniczne”.

Same ekrany powinny mieć ciekawą formę plastyczną. Mogą przybrać kształt wstęg swobodnie „wijących się” w zielonych przestrzeniach osiedla, być fragmentami ścian ośrodka, lub łączyć funkcję ekranów akustycznych od strony ruchliwej arterii.

Ekrany mogły by rozwinąć się w przestrzeń dla ekspozycji dzieł sztuki tworzonych przez mieszkańców osiedla.

P U N K T Y O P I E K I N A D D Z I E Ć M I

Punkty opieki nad dziećmi powinny być powiązane z placami zabaw. Pomieszczenia należy zaprojektować jako wyciszone akustycznie - umożliwiające dzieciom nieskrępowaną zabawę (oczywiście w pewnych granicach).

Sugerowana powierzchnia: 150 m²

T E R E N Y W S P Ó L N E G O U P R A W I A N I A Z I E L E N I.

Należy wydzielić fragment terenu przy ośrodku, na którym zainteresowani mieszkańcy mogliby uprawiać rośliny. Mogłyby być one poszerzone o małe ogrody zimowe (szklarnie, oranżerie) - przylegające do ośrodków.

Rozwinięciem takiej działalności mogły by stać się akcje opieki nad zielenią większych części osiedla. Być może udałoby się stworzyć jakieś formy zieleni pnącej się po specjalnie w tym celu dostosowanych ścianach budynków.

Oczywiście wszystkie działania związane z zielenią w skali osiedla musiałyby być koordynowane przez architektów zieleni, bądź architektów krajobrazu.

T E R E N Y S P O R T O W E

Tereny sportowe w zasadzie już funkcjonują na osiedlu. Można je w jakimś sensie uzupełnić - projektując np. ścianki wspinaczkowe itp.

Elementy wymienione powyżej są swego rodzaju propozycjami. Można niektóre z ich pominąć, można również stosować własne pomysły.

4

---