SYNTEZA BARLETTA

Opierając się na obserwacji, że O₂ tworzy z PtF₆ w temp. pokojowej związek O₂PtF₆, N.Bartlett doszedł do wniosku, że ze względu na zbliżone właściwości pierwszych energii jonizacji O2 (12,2 eV) i Xe (12,1 eV) powinno być możliwe powstanie związku helowca.

PtF₆ + O₂ → O₂PtF₆

Powstały związek jest analogiczny do poznanego wcześniej heksafluoroosmianu (V) nitrozylu [NO]⁺[OsF₆]^-. Przyjmując przez analogię budowę jonową także dla heksafluoroplatynianu ditlenu O₂PtF₆ oraz stopień utlenienia platyny jako równy V, dochodzi się do wniosku, że tlen tworzy kation O₂⁺ i występuje na stopniu utlenienia +½. Wskazuje to na niezwykle silne działanie utleniające heksafluorku platyny.

O utworzeniu związku jonowego O₂PtF₆ z tlenu i PtF₆ decyduje nie tylko zdolność cząsteczki PtF₆ do odbierania elektronów, ale również cząsteczki O₂ do ich oddawania. Miarą tej ostatniej zdolności jest energia jonizacji cząsteczki O₂ wynosząca 1,177MJ∙mol^-1. Energia ta tylko nieznacznie różni się od energii jonizacji ksenonu równej 1,170MJ∙mol^-1. Właśnie ten fakt nasunął Barlettowi myśl, że działając heksafluorkiem platyny na ksenon można byłoby uzyskać związek analogiczny do heksafluoroplatynianu ditlenu. Przypuszczenie to zostało istotnie potwierdzone. Działając ksenonem na heksafluorek platyny w temperaturze pokojowej, Barlett stwierdził tworzenie się czerwonopomarańczowego stałego heksafluoroplatynianu ksenonu:

Xe + PtF₆ → XePtF₆

Związek ten ma budowę jonową, jest nietrwały w temperaturze pokojowej, w próżni daje się przesublimować. Ogrzewany w temperaturach powyżej 430K oddaje częściowo ksenon i przechodzi w związek o składzie Xe(PtF6)₂, ciało stałe o barwie czerwonej. XePtF₆ ulega gwałtownej reakcji hydrolizy:

2XePtF₆ + 6H₂O = 2Xe +O₂ +12HF + 2PtO₂

Odkrycie Barletta stało się bodźcem do podjęcia nowych prac nad syntezą połączeń helowców. W wyniku tych prac w końcu 1964r. znano już ok.40 połączeń ksenonu, a także kryptonu, głównie z fluorem i tlenem, oraz wiedziano, że można otrzymać pewne połączenia radonu (fluorki).

Wykonała: Magdalena Gryglicka

---