Wprowadzenie do Internetu

Internet to rozległa sieć komputerowa łącząca za pomocą połączeń telekomunikacyjnych komputery z prawie wszystkich krajów świata.

Internet powstał niespełna 29 lat temu. W 1969 roku powstała sieć rozproszona utworzona przez Departament Obrony USA. Sieć ta rozwijała się sukcesywnie, aż pokryła całe terytorium Stanów Zjednoczonych. Początkowo łączyła ze sobą jedynie placówki wojskowe oraz centra badawcze. Jednak w miarę rozszerzania, z jej usług zaczęły korzystać też inne placówki, na przykład szkoły, szpitale czy przedsiębiorstwa. W obecnej chwili, każdy kto tylko wyrazi takie życzenie, może zostać użytkownikiem sieci. Obecnie w sieci działa ponad milion serwerów, czyli komputerów, które udostępniają innym użytkownikom przechowywane przez siebie dane. Liczba użytkowników na pewno przewyższa 50 milionów.

Korzystając z Internetu można dotrzeć do informacji zgromadzonych w komputerach z całego niemal świata. Można odszukać informacje dotyczące wybranego państwa (geograficzne, socjologiczne, ekonomiczne, turystyczne), osób, wydarzeń, instytucji, szkół, uczelni. Można przeglądać światowe zbiory biblioteczne, muzealne, zdobywać informacje o filmach, samochodach, komputerach itp. Oprócz informacji tekstowych mogą to być obrazy (np.. mapy, zdjęcia), filmy, dźwięki.

Sposobem umożliwiającym przedstawienie tych wszystkich informacji są tzw. strony WWW, które są multimedialne, czyli zawierają:
- tekst, w tym hipertekst (tekst zazwyczaj podkreślony lub wyświetlony innym kolorem) po wybraniu którego za pomocą myszy możemy przenieść się na inną stronę
- grafikę
- obrazy animowane
- dźwięki
- filmy

Internet umożliwia dostęp do wielu usług, takich jak:
- wyszukiwanie informacji, które są umieszczone na stronach WWW
- wysyłanie listów za pomocą poczty elektronicznej
- uczestniczenie w otwartych dyskusjach na wybrany temat (tzw. grupy dyskusyjne)
- rozmawianie "na żywo" z innymi użytkownikami Internetu (IRC, czat itp.)
- przesyłanie plików (usługa FTP).

Wyszukiwanie informacji w Internecie.

Aby wyszukać informacje w Internecie należy:

Gdy znamy adres WWW:
- uruchomić przeglądarkę internetową np. Internet Explorer (lub Netscape albo Sylaba Komunikator)
- w polu adres (biały pasek u góry ekranu) wpisać adres strony WWW i nacisnąć klawisz Enter
- wybrać interesujący nas temat i kliknąć go myszą (odnośniki tak zwane "linki" są zazwyczaj podkreślone lub wyświetlone innym kolorem mogą nimi też być obrazki - po najechaniu na nie myszą pokazuje się "łapa" znak odnośnika do innej strony).

Gdy nie znamy adresu WWW:
- skorzystać z tzw. wyszukiwarki internetowej - w polu adres wpisać adres wyszukiwarki (jakiś znany nam adres internetowy)
- wpisać w polu redagowania szukane hasło (np. ptaki lub samochody) i kliknąć przycisk Szukaj; zostaną wyszukane różne adresy dotyczące tej informacji w postaci listy u dołu ekranu z podkreślonymi odnośnikami do poszczególnych stron
- aby wyświetlić dowolną stronę z listy adresów WWW, wystarczy kliknąć myszą na podkreślonym tekście
- po wybraniu danej strony przeglądamy zawarte w niej informacje, naciskając odpowiednie przyciski lub korzystając z hipertekstu.

Zwykle wyszukiwarka podaje wynik poszukiwań - liczbę znalezionych stron. Po obejrzeniu danej strony możemy przyciskiem Wstecz na pasku z przyciskami u góry ekranu wrócić do strony wyszukiwarki i wybrać adres innej strony. Gdyby połączenie zbyt długo trwało można je zatrzymać przyciskiem Zatrzymaj i wybrać jeszcze inny adres. Liczba wyszukanych adresów może być bardzo duża, gdy hasło będzie zbyt ogólne. Aby się tego ustrzec należy uszczegółowić wpis w polu redagowania. Wyszukiwarki mają możliwość składania zapytań złożonych, których opis zwykle znajduje się na stronie.

Poczta elektroniczna.

Poczta elektroniczna określana skrótowo e-mail pozwala bardzo szybko wysłać list i za chwilę otrzymać odpowiedź nawet z bardzo daleka. Każdy użytkownik poczty elektronicznej ma na określonym serwerze swoją skrzynkę pocztową (internetową), do której "wrzuca" listy i z której odbiera korespondencję. Jeśli nie chcemy, by ktoś czytał nasze listy, możemy założyć hasło dostępu do skrzynki. Tak jak w przypadku listów tradycyjnych, list elektroniczny musi posiadać adres. Adres e-mail zwykle zawiera: nazwę użytkownika, nazwę firmy świadczącej usługi internetowe, nazwę kraju (dla Polski skrót pl), skrót typu organizacji (np. edu - edukacyjne, com - komercyjne), lokalizację serwera, np. wroc - Wrocław, waw - Warszawa. Przykład adresu e-mail:

[e-mail] lub [e-mail]

Przed znakiem @ znajduje się identyfikator skrzynki, a za nim umieszczony jest identyfikator (adres internetowy) serwera, na którym ta skrzynka jest umieszczona. Do listu mogą być dołączone tak zwane załączniki zawierające tekst, dźwięk, rysunki, wykresy lub inne dane. Do obsługi poczty służą odpowiednie programy np.. Outlook Express lub programy do obsługi poczty na konkretnych portalach internetowych np. w Onecie lub WP.

Aby wysłać wiadomość, należy uruchomić program do obsługi poczty i wybrać opcję lub przycisk: nowa wiadomość pocztowa lub wyślij e-mail.
1. W polu adresowym należy wpisać adres odbiorcy (można wysyłać list jednocześnie do kilku osób).
2. W polu temat należy wpisać temat listu (np. pozdrowienia)
3. Treść listu redagujemy w oknie poczty pod spodem.
4. Po napisaniu listu wysyłamy go klikając przycisk Wyślij.

Aby przeczytać otrzymany list, należy:
otworzyć folder Skrzynka odbiorcza i wybrać za pomocą myszy list. Jego treść będzie widoczna w dole okna
lub
zalogować się na konto pocztowe, podając tzw. login lub identyfikator oraz hasło, a następnie kliknąć myszą list, który jest w skrzynce.

Grupy dyskusyjne.

Jeśli jesteśmy podłączeni do Internetu i mamy możliwość korzystania z poczty elektronicznej, możemy uczestniczyć w grupowych dyskusjach na konkretny temat. W przypadku grup dyskusyjnych listy nie są kierowane do konkretnego adresata, lecz do grupy ludzi o podobnych zainteresowaniach. Każdy użytkownik Internetu może wziąć udział w dyskusji np. o komputerach, muzyce, filmie, sporcie itp. Dyskutanci przedstawiają swoje opinie, uwagi, nowinki, oczekując od grupy odpowiedzi na postawione pytania. Grupy dyskusyjne porządkowane są poprzez temat podany w ich nazwie, podobnie jak strony WWW. Poszczególne człony nazwy oddzielone są kropkami. I tak nazwa pl.comp.grafika oznacza:
pl - nazwa kraju (Polska)
comp - kategoria tematyczna (tu komputery)
grafika - uszczegółowienie tematyki (tu grafika komputerowa)

Najważniejsze przyjęte kategorie tematyczne to między innymi:
rec - rozrywka, hobby
news - grupy dyskusyjne o sobie
sci - nauka
alt - tematyka różna
pl.regionalne. wroclaw- informacje o mieście Wrocław.

Grupy dyskusyjne są obsługiwane przez te same programy, które obsługują pocztę elektroniczną. Najpierw trzeba skonfigurować grupy na swoim komputerze.
Aby skonfigurować grupy, należy:
1. Uruchomić program do obsługi poczty.
2. Po wybraniu odpowiedniej opcji (zwykle w Narzędziach) należy podać m.in. swoje imię i nazwisko (lub jego skrót albo pseudonim), własny adres e-mail, adres serwera grup dyskusyjnych.

Po wskazaniu ikony Grupy dyskusyjne otworzy się okno o takiej nazwie. Chęć obejrzenia grup potwierdzamy odpowiednim przyciskiem, (jeśli jest taka potrzeba) i po połączeniu się z Internetem po kilku minutach lub sekundach zobaczymy ich wykaz. Należy teraz zaznaczyć wybraną grupę i nacisnąć odpowiedni przycisk np. Przejdź do - ukaże się wykaz listów. Możemy je teraz otwierać, czytać, zapoznawać się z problemami grupy oraz wysyłać wiadomości. W górnej części okna widoczne są tematy listów, u dołu - treść otwartego listu. Można też uruchomić obsługę grup dyskusyjnych w dowolnym portalu internetowym np. na Onecie. Jest tam po otwarciu strony głównej opcja Niusy lub Forum. Po otwarciu np. Forum pokazuje się z lewej strony ekranu lista ciekawych dyskusji, po wybraniu tematu dyskusji z prawej strony ekranu są tematy, na które zabierano głos. Wybieramy temat dyskusji i wyświetla się treść wypowiedzi oraz opcja Odpowiedz. Możemy teraz wypowiedzieć swoją opinię na dany temat. Dyskusje prowadzone w grupach są na bardzo różnym poziomie. Są poważne i rzeczowe - pisane przez ludzi odpowiedzialnych za słowa, ale można znaleźć też wypowiedzi bardzo chaotyczne, nie wnoszące niczego ciekawego do dyskusji, nawet wulgarne.

Rozmowy na ekranie - IRC.

Internet umożliwia jeszcze szybsze porozumiewanie się niż poczta elektroniczna. Są to rozmowy na ekranie monitora w czasie rzeczywistym. Oznacza to, że w tym samym czasie dwie bądź więcej osób siedzących przy komputerach "rozmawia" - podobnie jak przez telefon, tylko korzystając z klawiatury. Gdy jedna z osób napisze tekst, pozostałe go widzą na swoim ekranie. Taka rozmowa nazywa się w skrócie IRC (z angielskiego Internet Relay Chat), a sposób komunikowania określa się potocznie jako "ircowanie". Tematy rozmów mogą być dowolne - od poważnych do banalnych i żartobliwych. W IRC również tak jak w poczcie elektronicznej ważna jest etykieta, czyli zasady traktowania adresata tak, jak sami chcielibyśmy być traktowani przez innych. Zdania napisane na ekranie powinno być poprawne i możliwe do odczytania. Swoje uczucia możemy wyrażać podobnie jak w poczcie za pomocą "buziek" - budowanych ze znaków dostępnych na klawiaturze np. :-D szeroki uśmiech lub :-! gafa. Użytkownik Internetu może korzystać z usługi IRC, jeśli posiada odpowiedni program, np., mIRC, który umożliwi przyłączenie się do serwera IRC. Takie oprogramowanie można ściągnąć samemu z Internetu. Podczas instalowania i konfigurowania programu trzeba wykonywać wszystkie polecenia zgodnie z instrukcjami i wpisać w oknach dialogowych niezbędne informacje. Trzeba też wpisać swój identyfikator tzw. Nicname lub Nick skrótowo, pod którym będziemy widoczni dla innych rozmówców. Zwykle nie podaje się swojego pełnego imienia i nazwiska, tylko jakiś pseudonim. Nie może to być nazwa już używana, lepiej, więc przyjąć bardzo dziwny pseudonim. W przypadku używania już takiego pseudonimu wyświetla się odpowiedni komunikat i należy podać inny. Rozmowy podzielone są na tematy zwane kanałami lub pokojami. Wiersz redagowania poleceń jest zwykle u dołu ekranu, po wpisaniu tekstu klikamy przycisk Wyślij. Odpowiedzi widzimy w górnej części ekranu, pierwsze wrażenie jest takie, jakby wszyscy mówili naraz, i to bardzo szybko. Można też wybrać rozmowy na ekranie w dowolnym portalu lub na stronie internetowej. W portalu onet jest ikona pod nazwą cz@t po wybraniu, której mamy dostęp do pokoi towarzyskich z rozmowami na różne tematy. Wybieramy temat rozmowy, logujemy się podając "nick" i podobnie jak poprzednio mamy część ekranu z odpowiedziami, wiersz redagowania odpowiedzi oraz część z listą uczestników rozmowy. Można także wybrać opcję rozmowy Prywatnie, czyli rozmowy tylko z jedną osobą.

Pobieranie plików - FTP.

W Internecie bardzo często udostępniane są darmowe wersje programów lub tzw. programy shareware'owe, z których możemy przez pewien czas korzystać za darmo. Internetowym narzędziem umożliwiającym przenoszenie plików między komputerami jest FTP - protokół transferu plików. Transfer plików, potocznie zwane "ściąganiem", to pobieranie pliku z jednego komputera do drugiego nawet odległego. Dostęp do plików i ich pobieranie umożliwia przeglądarka np. Internet Explorer. W Internecie jest wiele serwerów, które udostępniają dziesiątki tysięcy plików. Są to pliki dźwiękowe, arkusze kalkulacyjne, teksty i programy (gry, programy graficzne, antywirusowe itp.). Pliki można też pobrać na swój komputer z dowolnej strony WWW. Są one zwykle przedstawione w postaci ikony. Wybranie tej ikony powoduje otwarcie okna Pobieranie pliku i już można zapisać plik na swoim dysku wskazując miejsce zapisania.

Zagrożenia internetowe.

Wszyscy użytkownicy Internetu muszą być świadomi, że wśród informacji - stron WWW czy wiadomości z grup dyskusyjnych są takie, których nie powinno się czytać, bo obrażają naszą godność i są niezgodne z naszym wychowaniem. Internet nie jest przez nikogo cenzurowany. Nie musimy czytać wypowiedzi wulgarnych, niegrzecznych, gorszących i agresywnych. Sieć nie jest bezpieczna. Przestępstwa internetowe mogą dotyczyć kont bankowych obsługiwanych internetowo, fałszowania kart kredytowych do zakupów w Internecie. Zagrożone są nawet systemy obronne państw. Na każdą stronę WWW może włamać się haker. Pliki pobierane z Internetu mogą zawierać wirusy. Wirus może też być przeniesiony przez pocztę elektroniczną, np. w pliku załącznika, dlatego trzeba ostrożnie odbierać listy od nieznajomych lub wcale ich nie odbierać. Każdy program z Internetu powinno się sprawdzić za pomocą programu antywirusowego.

Opracowanie: Elżbieta Olearczyk

---