Temat: Doświadczenia poronienia i śmierci dziecka.
Poronienie (nazywane również poronieniem samoistnym) jest to przedwczesne wydalenie płodu z macicy w pierwszych 16 tygodniach ciąży. W późniejszym okresie, przed osiągnięciem zdolności do samodzielnego życia, wydalenie płodu nazywamy porodem niewczesnym lub przedwczesnym. Poronienie zdarza się u 10-30% kobiet. Może nastąpić w bardzo wczesnym okresie ciąży, gdy kobieta nawet nie wie, że jest w ciąży. Poronienie przechodzi bez powikłań jako wyjątkowo obfita miesiączka z bolesnymi skurczami.
Poronienia samoistne w I semestrze lub na początku II semestru dotyczą 10-15% wszystkich rozpoznanych klinicznie ciąż. Około 80% poronień samoistnych jest diagnozowanych przed ukończeniem 12. tygodnia ciąży. Niemożność donoszenia ciąży z powodu poronień nawykowych występuje u około 2-15% kobiet w wieku rozrodczym.
Objawy:
uporczywe plamienie,
krwawienie i skurcze w środkowej, dolnej części brzucha, niekiedy z towarzyszącym bólem krzyża,
obecność skrzepów krwi,
W przypadku wystąpienia powyższych objawów, trzeba zgłosić je lekarzowi i wezwać pogotowie. W razie silnego krwawienia należy położyć się z uniesionymi nogami i starać odprężyć, czekając na pomoc.
Lista badań po poronienie
Szczepienie przeciw grypie
Szczepienie przeciw żółtaczce
Wykrycie wad anatomicznych
Badania hormonalne (endokrynologiczne) oraz obserwacja cyklu
Badania nasienia
Badania immunologiczne
Główne przyczyny poronienia:
zaburzenia genetyczne:
Najczęściej stwierdzanymi anomaliami kariotypu u płodu są aneuploidie zarodka. Stwierdzono je w 70% przypadków drugiego poronienia poprzedzonego poronieniem ze stwierdzoną aneuploidią. Wiek pacjentki powyżej 35 lat jest jednym z czynnikiem, które wpływają na zwiększenie odsetka poronień związanych z nieprawidłowościami liczby chromosomów.
wady narządu rodnego:
Wady budowy anatomicznej macicy są przyczyną strat 1,8-37,6% ciąż. Wrodzone wady macicy należą do najczęstszych anomalii rozwojowych narządu rodnego. W około 25% przypadków wrodzonych wad rozwojowych przewodów Mullera dochodzi do niekorzystnego zakończenia ciąży
zaburzenia immunologiczne :
zespół antyfosfolipidowy,
toczeń rumieniowaty układowy,
reumatoidealne zapalenie stawów,
zapalenie wielomięśniowe, zapalenie skórno-mięśniowe,
choroby autoimmunologiczne tarczycy.
zaburzenia hormonalne
Ciałko żółte odpowiedzialne jest za produkcję hormonów we wczesnej ciąży. Niewydolność ciałka żółtego i nieadekwatna produkcja progesteronu opisywane są jako jedna z głównych przyczyn zaburzeń wczesnego rozwoju ciąży. Niewydolność ciałka żółtego i defekt fazy lutealnej dotyczą aż 23-50% pacjentek z poronieniami nawracającymi.
Zespół policystycznych jajników - zespół wielotrobielowatych jajników występuje u 4-12% kobiet w wieku rozrodczym.
choroby infekcyjne:
bakteryjna waginoza
chlamydioza
TORCH
W około 50-75% przypadków nie udaje się ustalić żadnej przyczyny wczesnych niepowodzeń ciąży. Należy pamiętać o różnego rodzaju chorobach współistniejących oraz lekach stosowanych przez pacjentki we wczesnej ciąży. Stąd niezwykle istotną rolę w próbie ustalenia przyczyn i leczenia poronienia odgrywa współpraca lekarzy różnych specjalności, spośród których lekarz rodzinny ma do odegrania rolę wyjątkowo ważną.
Pozasomatyczne skutki straty ciąży.
Poważnymi powikłaniami związanymi z problemem utraty ciąży są następstwa pozasomatyczne. U 48-51% kobiet, u których stwierdzono poronienie samoistne, wystąpią różnorodne dysfunkcje psychiczne. Zaburzenia te rzadko mają charakter poważnych dolegliwości psychiatrycznych. Zazwyczaj przywierają postać zaburzeń neurotycznych z objawami lękowo-depresyjnymi, często ze składnikiem agresji. Najczęstszą reakcją na poronienie jest żal występujący u około 40% pacjentek bezpośrednio po poronieniu. Manifestuje się on smutkiem, potrzebą rozmów o stracie dziecka, poszukiwaniem logicznego wytłumaczenia utraty ciąży. Pacjentka może mieć obniżoną samoocenę, może też uważać się za „niepełnowartościową kobietę”. Literatura psychologiczna wszystkie te objawy określa wspólnym terminem „proces żałoby”.
Inną często obserwowaną reakcją na poronienie jest depresja. Występuje u tych kobiet około 4,3 razy częściej niż w populacji ogólnej i manifestuje się smutkiem, płaczliwością, utratą apetytu, zaburzeniami snu, dodatkowo jednak pojawiają się poczucie braku własnej wartości, spowolnienie psychomotoryczne, poczucie winy. Częstość samobójstw związanych ze stratą ciąży jest nieco wyższa niż w populacji ogólnej. Objawy depresji mogą utrzymywać się 6-12 miesięcy po poronieniu.
Do psychopatologicznych następstw utraty ciąży zaliczyć można również zespoły lękowe. Lęk obserwowany u kobiet, które poroniły, związany jest z obwinianiem się i szukaniem przyczyn poronienia we własnym postępowaniu.
Obserwowano również zespół stresu pourazowego. Przewlekły stres po poronieniu manifestował się natarczywymi myślami, wspomnieniami i snami o przeżytym wydarzeniu, unikaniem sytuacji oraz miejsc z nimi związanych.
Istnieją również czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia niesomatycznych powikłań u kobiet po stracie ciąży. Do czynników tych zaliczyć należy: rodność, niedostateczne warunki socjalne, zaawansowany wiek ciąży, stratę ciąży w wywiadzie, brak podstawowych informacji dotyczących możliwych przyczyn i następstw poronienia, choroby i zaburzenia psychiczne w wywiadzie.
Rozpatrując problem poronienia, należy mieć na uwadze nie tylko stan psychiczny kobiet, ale również jego psychologiczne następstwa dla ojca, oraz ich wpływ na stosunki między rodzicami. Dla mężczyzn utrata dziecka poczętego jest zdarzeniem trudnym i kryzysowym. W porównaniu do kobiet, mężczyźni ujawniają więcej lęków o trwałość związku, o przyszłość związku, byt materialny, zdrowie. Są mniej depresyjni i z rzadka powstają w nich myśli samobójcze.
4. Doświadczenia i opinie kobiet po poronieniu
Gdy kobieta dowiaduje się o śmierci swojego dziecka, czuje ból i kurczowo łapie się myśli, że może jednak jest jeszcze nadzieja. Bez względu na to, czy była poinformowana o możliwym zagrożeniu, czy tez nie. Istotny wpływ na głębokość żal po stracie dziecka ma sposób w jaki kobieta została poinformowana o śmierci dziecka, rodzaj warunków, w jakich oczekiwała na zabieg oraz , to co wydarzyło zaraz po zabiegu. Zachowanie się personelu medycznego ma ogromną i znaczącą rolę dla głębokości żalu po stracie i czasu, który będzie potrzebny kobiecie w powrocie do równowagi. W pierwszym okresie pełnym bólu i zaprzeczania najistotniejsza jest obecność kogoś, kto zapewni bezpieczeństwo cierpiącej i zdezorientowanej kobiecie. To może być partner lub ktoś życzliwy i współczujący. Wtedy nie tak ważne są słowa, ile to, co kobieta czuje, odbiera, sądzi po gestach, minie, dotyku. Najczęstszym błędem popełnianym przez personel jest uprzedmiotowienie poronienia - terminologia, z którą spotyka się kobieta to: „zarodek”, „embrion”, „płód”, który zostaje „wydalony”, „obumiera”, „macica wykazuje czynność skurczową”. Nie ma śmierci dziecka, są „objawy kliniczne”. Trudne do zaakceptowania dla rodziców jest także fizjologiczne podejście do poronienia i brak szacunku dla ciała dziecka. Zwyczajem szpitalnym jest, że ciała dzieci są utylizowane, co oznacza kremację zwłok w pomieszczeniach szpitalnych. Niejednokrotnie wraz z innymi odpadkami szpitalnymi. Jest to przerażająca wizja dla osieroconej matki. Pozostać ze świadomością, że szczątki dziecka zostały wyrzucone do kubła z krwawymi odpadkami. Należałoby dążyć do tego, aby ciało dziecko było traktowane w sposób godny. Tysiące kobiet wychodzą ze szpitala z poczuciem nadużycia, złości na lekarza czy personel i poczuciem przepełnionej pustki.
Osierocone matki” unikają w pierwszych tygodniach po stracie dziecka kontaktów i spotkań z innymi kobietami w ciąży. Kontakty takie potęgują jeszcze bardziej wewnętrzny dramat kobiety.
5.Zachowanie otoczenia
Osoby, spotykające się z kobietą, która doświadczyła poronienia, często unikają tego tematu, uważając go za tabu Szok, załopotanie -ta można określić reakcje ludzi po usłyszeniu wiadomości o stracie dziecka. Wiele osób w ogóle nie pyta o dziecko, o ciążę. Rodzice po stracie dziecka chcą o tym rozmawiać, chcą się wygadać. Nie należy udawać, że ciąża nie istniała, że dziecko się nie urodziło. Częstym błędem ludzi z otoczenia kobiety po stracie dziecka, jest to że o dziecku rozmawiają w sposób bezosobowy. Bliscy i znajomi często pocieszając osieroconych rodziców mówią-„nie martw się, jesteście młodzi...będziecie jeszcze mieli dzieci...”, jest to wielkim błędem, gdyż dziecko traktuję się w ten sposób przedmiotowo. „Rozumiem jak się czujesz, wiem co czujesz” - to najczęstszy rodzaj pocieszenia kierowanych do rodziców. Żaden rodzic, któremu zmarło dziecko, nie przyjmie dobrze takich sformułowań. Rodzice po stracie dziecka oddaliby wszystko, by móc cofnąć czas, by móc cos zmienić i spowodować, by ich dziecko żyło. Nawet gdyby miało być chore.
Od samego początku rodzice a zwłaszcza kobieta czuje w sobie dziecko. W ich umysłach rodzą się plany, marzenia, nadzieje. Dziecko, które ma się urodzić staje się już w okresie ciąży członkiem rodziny. Dlatego źle odbierane przez osieroconych rodziców jest sformułowanie-„przecież nawet go nie widzieli, nie zdążyli się przyzwyczaić.”
Stowarzyszenie Rodziców po Poronieniu
Cele i środki działania
1.Celem Stowarzyszenia jest działalność (pomoc) społeczna na rzecz osób, które doświadczyły poronienia, a także działania, zmierzające do zwiększenia wrażliwości społeczeństwa na sytuację tych osób.
2.Stowarzyszenie realizuje swoje cele statutowe poprzez:
a)prowadzenie strony internetowej, poświęconej tematyce poronienia,
b)konsultacje ze środowiskiem medycznym w celu poprawy sytuacji kobiet roniących i ich rodzin w środowisku szpitalnym i w kontaktach z personelem medycznym,
c)udzielanie emocjonalnego wsparcia rodzicom po poronieniu i ich rodzinom,
d)działania informacyjne o poronieniu i jego skutkach w jego aspekcie medycznym, psychologicznym, społecznym i prawnym, mające na celu podnoszenie poziomu wrażliwości społecznej wobec osób, które doświadczyły poronienia.
Bibliografia:
1. Barton-Smoczyńska Izabela, O dziecku, które odwróciło się na pięcie, Wydawnictwo Naf, Łomianki 2006.
2. Paszkowski Tomasz, Wybrane zagadnienia z ginekologii i położnictwa w praktyce lekarza rodzinnego, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2005.
3. Zwolenkiewicz Karolina, W otchłani śmierci, Internetowe Wydawnictwo „Złote Myśli”, Gliwice 2007.
4. serwis internetowy www.gazeta.pl/zdrowie
5. serwis internetowy www.poronienie.pl