FENYLOKETONURIA

***************************************************************************

• Częstość występowania wynosi 1 : 10 000 urodzeń,

• Choroba dziedziczy się recesywnie autosomalnie,

• Jest to uwarunkowany genetycznie blok metaboliczny,

• Spowodowany jest mutacją genu kodującego białko enzymatyczne,

• Powodem jest brak enzymu hydroksylazy fenyloalaninowej (PAH),

• Enzym ten prawidłowo przekształca fenyloalaniną w tyrozynę,

• Gen ten znajduje się na ramieniu długim chromosomu 12,

• Dochodzi w tym miejscu do częściowych delecji i mutacji punktowych,

• Mutacja R408W stanowi 2/3 wszystkich mutacji w tym genie,

• Skutkiem tego jest podwyższony poziom fenyloalaniny i jej metabolitów we krwi,

• Fenyloalanina ulega dezaminacji do kwasu fenylopirogronowego,

• Nadmiar fenyloalaniny przyczynia się do wys. upośledzenia umysłowego,

• Metabolity fenyloalaniny uszkadzają układ nerwowy,

Cechy charakterystyczne fenyloketonurii:

• Upośledzenie umysłowe - podstawowy objaw, który towarzyszy nieleczonej fenyloketonurii,

• Jasna karnacja, jasne włosy ( zahamowana synteza melanin ),

• Uporczywe wymioty,

• Mysi zapach moczu ( obecność kwasu o-hydroksy-fenylooctowego ),

• Wzrost napięcia mięśni,

• Napady padaczkowe,

• Siedzenie na skrzyżowanych nogach,

• Kiwanie tułowia do przodu i do tyłu,

• Małogłowie,

Diagnostyka, leczenie, poradnictwo genetyczne:

• Noworodek z fenyloketonurią rodzi się bez objawów,

• Ma prawidłowe wartości fenyloalaniny i jej metabolitów w płynach ustrojowych,

• Heterozygotyczna matka ma wystarczającą ilość hydroksylazy,

• Hydroksylaza usuwa nadmiar fenyloalaniny i jej metabolity ( zarówno ze krwi matki i płodu ),

• Jedną z metod wykrywania podwyższonego poziomu fenyloalaniny jest test Guthriego,

• Jest to przesiewowy mikrobiologiczny test ( u wszystkich noworodków ),

• Test z roztworem chlorku żelazowego,

• Wykrywa obecność w moczu kwasu fenylopirogronianowego,

• Wykonuje się też badania laboratoryjne,

• Oznaczanie stężenia fenyloalaniny, tyrozyny we krwi, ich metabolitów w moczu,

• Wykrywa się również nosicieli w rodzinach dotkniętych fenyloketonurią,

• Diagnostyka prenatalna dzięki analizie DNA,

• Stosowanie diety ubogiej w fenyloalanine, wzbogaconej w tyrozynę,

• Rygorystyczną dietę można złagodzić u dzieci po 6 roku życia,

• Wtedy podatność neuronów na toksyczne metabolity zmniejsza się,

• Nieleczona fenyloketonuria u kobiet w ciąży niesie ryzyko upośledzenia umysłowego,

• Dieta uboga w fenyloalaninę u kobiet w ciąży jest trudna,

• Niskie stężenie fenyloalaniny jest niekorzystne dla płodu,