prawnymi, które poszerzyły katalog narzędzi prawnych danych obywatele dla ochrony jego interesów prawnych i faktycznych.
Chodzi o coraz liczniejsze sytuacje, w których obciążenia obywatela lub naruszenia jego uprawnień albo też modyfikacji podstaw prawnych w celu możliwości poszerzenia obowiązków powstają w wyniku aktu normatywnego wobec którego coraz częściej przydaje się obywatelowi możliwość uruchomienia postępowania zmierzającego do wzruszenia takiego aktu. Trzeba tu opisać co najmniej cztery rodzaje sytuacji:
a) zgodnie z art. 79 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolności lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji;
b) zgodnie z art. 101 ust. l ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, art. 90 ustawy o samorządzie województwa - każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ samorządowy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego;
c) zgodnie z art. 44 ustawy o administracji rządowej w województw każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepis prawa miejscowego, może - po bezskutecznym wezwaniu organu, który wydał przepis, lub organu upoważnionego do uchylenia przepisu w tryl nadzoru - zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego;
d) możliwości określone w pkt. b) i c) zgodnie z postanowieni wskazanych tam ustaw służą również w sytuacji, gdy organy administracyjne nie wykonują czynności nakazanych prawem albo gdy podejmują czynności prawne lub faktyczne naruszające prawa osób trzecich.
4. Problem prawa obywatela do dobrej administracji
A. Wprowadzenie
W krajach Europy Zachodniej złączonych w państwie państw zwanym Unią uropejską od dłuższego już czasu toczą się dyskusje i formułowane są propozycje dania obywatelom takich formalnych zabezpieczeń ich relacji z administracją unijną, które zapewnią również podobne traktowanie wszystkich osób fizycznych i prawnych z obszaru tych państw. Wartość tej dyskusji poparta jest działalnością funkcjonowania organów tworzących łącznie instytucie Unii a uzasadniana częstym brakiem zunifikowanej w tym zakresie procedury. Wydaje się zatem, iż propozycje zagospodarowania tego pola stanowią dla tych krajów i jednocześnie dla Unii pomysł postępowy, wart realizacji. Od razu należy podnieść jednak, iż dla warunków polskich propozycje nie wydają się być tak istotne. Ich mniejsze znaczenie wynika
- po pierwsze, z tych okoliczności, w których podobne regulacje są zawarte w polskim ustawowym porządku prawnym już od dawna (zwłaszcza w kodeksie postępowania administracyjnego, w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w ordynacji podatkowej)
- i po drugie, z poważnej okoliczności merytorycznej, raczej do tej pory w literaturze nie eksponowanej. Otóż normatywność tego typu europejskich regulacji (głównie różnych kodeksów) nie jest bezwzględna, a one same mają w większości charakter porządkowy. Oznacza to, że regulowana tymi aktami powinność przestrzegania bezwzględnie obowiązujących aktów normatywnych jest sformułowana normą obowiązującą względnie. W ten sposób następuje zdeprecjonowanie norm prawnych.
Wydaje się, iż ciągle nowe pisanie o dobrej administracji jest nowym konstruowaniem zdań już znanych; zdań z różnych aktów prawnych wewnątrzpaństwowych i aktów międzypaństwowych oraz aktów międzynarodowych.
Gdyby tak dokładnie zanalizować tekst kodeksu dobrej administracji, który tu właśnie za chwilę będziemy relacjonować, to okazałoby się, że prawie wszystkie jego artykuły stanowią powtórzenie lub rozwinięcie uregulowań już znanych na przykład z Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Traktatu ustanawiającego Unię Europejską, czy realizującej ich postanowienia Karty Podstawowych Praw Unii Europejskiej.
B. Prawo do dobrej administracji w Karcie Podstawowych Praw Unii Europejskiej
Mająca stanowić przyszłą konstytucję Karta Podstawowych Praw Unii Europejskiej składa się z 54 artykułów pomieszczonych w siedmiu rozdzia-
257