PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE LEKCJI

GIMNAZJUM

SCENARIUSZ I

mgr Joanna Kiełkiewicz - Okrzesik, psycholog

mgr Ewa Czech, pedagog

ul. Osiek 11/12, 80-842 Gdańsk, tel./fax. [phone], [e-mail], www.poradnia.pl

Temat :Trudne rozmowy.

Scenariusz zajęć psychoedukacyjnych dla uczniów szkoły gimnazjalnej

Proponowany scenariusz jest tylko jednym przykładem w jaki sposób można pracować z młodzieżą. Niezbędne jest przy poruszaniu tak trudnego tematu, jakim jest śmierć człowieka, opracowanie cyklu zajęć warsztatowych zebranych w program pracy z grupą. Osoba prowadząca zajęcia powinna być do nich dobrze przygotowana. Grupa- gimnazjum.

Cele:

• Wiedza:

Poszerzenie zasobu informacji na temat warunków skuteczności w rozumieniu własnych emocji

• Umiejętności:

Rozwój inteligencji emocjonalnej, umiejętności wyrażania emocji, emocjonalnego dostrajania się, empatii, radzenia sobie ze stresem, efektywnego uspokajania

• Postawy:

Uświadomienie sobie własnych emocji przeżywanych szczególnie w sytuacjach trudnych, akceptacja przeżywania uczuć ambiwalentnych, otwartość w wyrażaniu emocji, zwiększenie delikatności w kontaktach z ludźmi

Metody i formy zajęć

- mini wykład

- dyskusja

- praca w parach

- praca w grupie

Środki dydaktyczne: kartki i długopisy, tablica.

Przebieg zajęć

I - Wstęp

1. Przywitanie się.

2. Zawarcie kontraktu grupowego.

3. Zapoznanie grupy z celami zajęć i organizacją pracy podczas ich realizacji.

II - Część zasadnicza

1. Ćwiczenie

Komunikacja w parach - osoba A opowiada osobie B o swoich ulubionych wakacjach, omówienie:

• czy osoba A czuła się słuchana i co na to wskazywało,

• czy osoba B starała się w tej wypowiedzi uczestniczyć

Po wysłuchaniu uczniów zapisujemy wnioski na tablicy.

Zasady dobrego i skutecznego słuchania to:

• odzwierciedlanie uczuć- werbalne i niewerbalne;

• parafraza treści;

• podsumowanie;

• dowartościowanie;

• wyjaśnienie.

2. Ćwiczenie

Uczniowie dobierają się w pary. Poszczególne pary otrzymują obrazek z dwoma figurami, przy czym jedna osoba z pary go widzi, a druga nie. Jej zadaniem jest narysowanie tych figur na podstawie wyjaśnień osoby drugiej. Pierwsza część ćwiczenia polega na rysowaniu bez możliwości dopytywania, a druga - z możliwością zadawania pytań dojaśniających przez osobę, która rysuje figury.

Uczestnicy dzielą się wrażeniami, kiedy było im łatwiej rysować.

3. Mini wykład

Prowadzący wyjaśnia pojęcia:

- komunikacja jednostronna  i dwustronna,

- omawia trudności, które pojawiają się, gdy nie ma informacji zwrotnej,

- wyjaśnia co znaczy aktywne słuchanie,

- wskazuje i określa co pomaga aktywnie słuchać: parafraza, klaryfikacja,
odzwierciedlanie.

4. Ćwiczenie - burza mózgów

EMPATIA - z czym kojarzy się słowo empatia, co znaczy?

Uczniowie wszystkie skojarzenia wypisują na małych kartkach, które później są wspólnie odczytywane i analizowane.

Empatia to szczególnego rodzaju wsłuchiwanie się w to, co komunikuje o sobie drugi człowiek słowami, gestami, milczeniem. Empatia jest bliska w definicji terminowi „współodczuwania”.
Empatia - świadomość uczuć innych, umiejętność wczuwania się w położenie i przeżycia innych istot, uczuciowe identyfikowanie się z nimi, umiejętność odgadnięcia ich stanu emocjonalnego. Umiejętność ta jest formą uczestnictwa w ich życiu i brania za nie odpowiedzialności. Zdolność do empatii wiąże się z umiejętnością głębokiego wglądu we własne wnętrze oraz z osobistą wrażliwością na wszystko, co istnieje.

5. Ćwiczenie na rozpoznawanie i odzwierciedlanie emocji.

Dwie osoby stoją przodem do siebie, jedna pokazuje emocje, druga zachowuje się jak lustro, odgaduje emocje. Omówienie - co trudne co łatwe w tym ćwiczeniu.

Najtrudniejszym elementem procesu komunikacji jest rozpoznawanie i nazywanie uczuć
i emocji. Mówienie o uczuciach jest trudne, w odpowiedzi na pytanie „co czujesz”- często słyszymy opinie i poglądy, a nie informacje o przeżywanych uczuciach.

6. Ćwiczenie - burza mózgów

„Dlaczego śmierć jest dla nas trudnym tematem?” -

rozmowa o lęku przed stratą

zapis na tablicy co jest trudne w poruszaniu tego tematu,

odwołanie się do uczuć jakie przeżywamy wobec śmierci (bezsilność, strach, złość... etc)

7. Praca w grupach

Jak można poradzić sobie z przeżywanymi trudnymi emocjami. Prezentacja pracy grup. Omówienie na forum grupy

III. Zakończenie zajęć

Podsumowanie pracy.

Rundka końcowa, uczestnicy zajęć kończą zdanie:

Od dzisiaj wiem, że…….

SCENARIUSZ II

Temat: Rzecz o rodzicach Oskara - dorośli w swej bezsilności.

Materiały: fragment opowiadania „Oskar i pani Róża”

Cel - ukazanie różnych zachowań ludzi w obliczu śmierci bliskiej osoby

Metoda - dyskusja, analiza tekstu

Przebieg lekcji:

1. Razem z uczniami gromadzimy pojęcia, które kojarzą się z DZIECIŃSTWEM

( m.in. radość, beztroska)

2. Razem z uczniami gromadzimy pojęcia, które kojarzą się z DOROSŁOŚCIĄ
   (m.in. dojrzałość, odpowiedzialność)

3. Razem z uczniami gromadzimy pojęcia, które kojarzą się ze STAROŚCIĄ (koniec życia, choroba)

4. Pytamy, z którym z tych etapów najczęściej kojarzone jest umieranie.

5. Wprowadzamy uczniów w temat fragmentu „Oskara i pani Róży”, mówiąc, iż historia ta dotyczy chorego, umierającego dziecka.

6. Lektura fragmentu.

7. Wypisujemy konkretne przykłady zachowań rodziców Oskara.

8. Wspólnie zapisujemy, jakie emocje wywołało w Oskarze zachowanie rodziców (gniew, nienawiść).

9. Dyskutujemy i zapisujemy, jakie emocje mogła wywołać w rodzicach informacja, że ich dziecko umiera (szok, strach).

10. Wspólnie zastanawiamy się, w jaki sposób szok wpływa na zachowanie ludzi ( paraliż, bezmyślność działania)

11. Analiza problemu relacji Oskara z rodzicami:

Próba rekonstrukcji myśli bohaterów - uczniowie wpisują w chmurki.

12. Pytamy uczniów, co stałoby się, gdyby Oskar i rodzice wypowiedzieli swoje myśli i zaczęli rozmawiać o swoich uczuciach?

13. Prosimy uczniów, aby zapisali w zeszytach, jak rodzice powinni zachować się w tej sytuacji

14. Odczytujemy propozycje uczniów.

15. Podsumowanie - nie ma idealnej propozycji, nie ma idealnego zachowania w obliczu śmierci, nie ma dzieci i dorosłych w tej sytuacji; ważna jest bliskość, a nie słowa

Myśli rodziców

Myśli Oskara

---