Wędrówki bocianów

Cele operacyjne:
Uczeń:

 zna miejsca występowania bocianów, przyczyny ich wędrówek oraz sposób latania,

 zna nowe wyrazy i wyrażenia: kontynent, kraj, klucz ptaków, szybować, brodzić,

 stosuje wielką literę w pisowni nazw kontynentów i państw,

 uważnie słucha czytany tekst,

 czyta z podziałem na role,

 inscenizuje krotki utwór,

 stosuje właściwe formy gramatyczne (np. w Afryce),

 zna pojęcia części wspólnej zbiorów,

 zwraca uwagę na konieczność ochrony gatunkowej bociana.

Metody:

 rozmowa kierowana,

 pokaz,

 praca z tekstem,

 elementy problemowości,

 ćwiczenia praktyczne,

 gry dramatyczne.

Formy:

 praca zbiorowa jednolita,

 praca indywidualna jednolita.

Środki dydaktyczne:

 nagranie wiersza,

 duży atlas dla dzieci,

 małe atlasy dla dzieci (po jednym na ławkę),

 sylwety bocianów,

 film z lotem ptaków (30 sek.) lub ilustracja z kluczem ptaków,

 sylwetka palmy i jabłoni,

 kartony z nazwami kontynentów i państw,

 rekwizyty do inscenizacji,

 kartki z tekstem do pracy indywidualnej,

 liczmany do pracy indywidualnej.

1. Wprowadzenie do tematu i rozwiązanie zagadki
Co jest rozwiązaniem zagadki?
W czerwonych chodzi kozaczkach
i w czarno-białym kaftanie.
Kiedy go spotkasz na łące,
znak to, że wiosna nastanie.
Jak inaczej możemy powiedzieć o bocianie? ("bociek" to nazwa ludowa)

2. Ustalenie odpowiedzi na pytanie "Gdzie mieszkają bociany?" po wysłuchaniu nagrania wiersza

Posłuchajcie nagrania i odpowiedzcie na pytanie "Gdzie mieszkają bociany?" (w Afryce, w Polsce)
Tekst znajduje się w podręczniku "Wesoła szkoła" na s. 41.

Irena Suchorzewska "Bociany"

Dziecko I
Klekoce bocian bocianowej
W Afryce nad rzeką:

Bocian
Czas się zbierać do podróży,
Do Polski daleko!

Dziecko II
Kiwa głową bocianowa,
Brodząc w ciepłej rzece:

Bocianowa
Bardzo chętnie już, mój mężu,
Do domu polecę.
Tu mi jakoś za gorąco,
Duszno, słońce męczy.
Nigdy nie ma niepogody,
Deszczu, chmur i tęczy!

Bocian
Tam nas czeka chłodna łąka,
Czekają topole,
Złote jaskry i kaczeńce...

Razem
... I gniazdo na szkole!

3. Pokaz na mapie (duży atlas dla dzieci) Europy i Afryki, rozmowa o cechach charakterystycznych tych kontynentów: rośliny, zwierzęta.
Nauczyciel ustawia sylwety palmy i jabłoni (duże sylwety drzew ok. 1 m wysokości na stojaku do wf, później stanowić będą scenografię do inscenizacji).
- Pokażcie w atlasie Afrykę.
- Czym jest Afryka? (kontynentem)
- Co to jest kontynent? (wielki obszar lądu otoczony przez morza i oceany, część świata)
- Na jakim kontynencie leży Polska?
- Pokażcie Polskę leżącą w Europie.
- Odczytajcie z ilustracji atlasu, jakie zwierzęta spotyka jeszcze bocian w Europie? (dzik, zając, sarna)
- Jakie drzewa rosną w Europie? (sosna, dąb, jabłonie)
- Nauczyciel ustawia sylwetkę jabłoni i zawiesza na gałęzi nazwę Europa.
- Jakie zwierzęta spotyka bocian w Afryce? (słoń, lew, krokodyl, wielbłąd, struś)
- Jakie drzewa rosną w Afryce? (palmy)
Nauczyciel ustawia sylwetkę palmy i zawiesza na gałęzi nazwę Afryka.

4. Odczytanie nazw krajów, w których mieszkają bociany.
- Odczytajcie, w których miejscach Afryki mieszkają bociany? (tylko "u góry" i "na dole")
- Dlaczego tak jest? ("w środku", w centrum Afryki, jest zbyt gorąco)
- Przeczytajcie nazwy państw, nazwy ciepłych krajów, w których mieszkają bociany. (Libia, Sudan, Egipt)
Nauczyciel zawiesza na palmie nazwę kraju, np. Egipt.
- Przeczytajcie nazwy państw, w których bociany mieszkają w Europie. (Polska, Niemcy)
Nauczyciel zawiesza na jabłoni planszę z nazwą Polska.

5. Wskazanie przyczyn ich wędrówek i długości pobytu.
- Kiedy bociany przylatują do Polski? (na wiosnę)
- Jak długo tu są? (wiosnę i lato)
- Ile to czasu? (pół roku)
- Jak długo są w Afryce?
- Dlaczego bociany mieszkają aż na dwóch kontynentach? Dlaczego tak daleko wędrują? (w Europie jest za zimno, tam jest za gorąco)
- Musicie wiedzieć, że bociany są ptakami chronionymi. Nie wolno ich zabijać.

6. Uzupełnianie luk w tekście nazwami kontynentów i państw.
- Uzupełnijcie luki w tekście nazwami kontynentów w odpowiedniej formie.
- Jak piszemy nazwy kontynentów i państw?
Bociany spędzają pół roku w .......... . (Afryce)
Na wiosnę przylatują do ........... . (Europy)
Wiele z nich zakłada gniazda w ............ . (Polsce)

7. Ustalenie sposobu latania bocianów na podstawie krótkiego filmu i ilustracji (ćw. śródlekcyjne)

- Jak bociany wracają do Europy? (pokaz na mapie - przez cieśninę Bosfor lub Gibraltar)
- Czy lecą przez morze? (nie lecą nad morzem, tylko nad lądem)
- Obejrzyjcie krótki film i zastanówcie się, czy bociany lecą samotnie. (film 30 sek. lub ilustracja)
- Jak ustawiają się w locie? (lecą kluczem)
Nauczyciel przypina sylwety kluczy na tablicy.
- Co przypomina wam kształt klucza? (znak mniejszości <, znak większości >)
- A co wam przypomina z muzyki?

- Przeczytajcie coraz głośniej tekst: "Czas się zbierać do podróży! Do Polski daleko!"
- Przeczytajcie coraz ciszej tekst:
"Tam nas czeka chłodna łąka,
Czekają topole
Złote jaskry i kaczeńce...
- Pokażcie, jak lecą bociany. (ćw. śródlekcyjne)
- Kiedy nie machają skrzydłami i są unoszone prądem powietrza, to szybują.

8. Rozwiązanie zadania tekstowego o kluczu ptaków. Karty pracy "Wesołej szkoły" k. 52 ćw. 5
- Posłuchajcie zadania tekstowego.
Do Polski wracało 11 bocianów. Po jednej stronie klucza leciało 6 bocianów i po drugiej stronie też sześć bocianów. Jak to możliwe?
Analiza zadania:
- Gdzie tkwi problem w tym zadaniu? (6+6=12, a nie 11)
- Ułóżcie z kółeczek kształt klucza do tego zadania. Możecie posłużyć się pętlami. (do rozwiązania na ławce)
Omówienie na tablicy
- Dlaczego bocianów było 11? (1 bocian był wliczony do jednego i drugiego ramienia)
- Do czego należy pierwszy bocian?

9. Ułóżcie ustnie treść zadania do ilustracji.
Nauczyciel zdejmuje po jednym bocianie z każdego ramienia. Uczniowie układają liczmany, a potem zadanie.

10. Ciche czytanie tekstu "Bociany" poprzedzone pytaniem: Jak poetka przedstawiła parę bocianów?
- Zastanówcie się, jak poetka przedstawiła parę bocianów? (jako małżeństwo)

11. Krótka analiza tekstu
- Gdzie przebywają bociany? Co robią? (brodzą, czyli chodzą po płytkiej wodzie)
- O czym za sobą rozmawiają?
- Gdzie mają swoje gniazdo?

12. Czytanie wiersza z podziałem na role

13. Inscenizacja. Dzieci mogą czytać tekst z podręcznika.
Rekwizytami mogą być: dwie czapki w kolorze białym, do których przyszyte są czerwone dzioby z papieru, oraz skrzydła z tektury i bibuły. Do urozmaicenia można wykorzystać podkład muzyczny np. "Wiosna" Vivaldiego lub "Poranek" Griega. Dzieci naśladują brodzenie ptaków, ich przelot z Afryki do Europy.

---