Konstytucja- najważniejsze prawo w Polsce. Określa zasady ustroju politycznego i społecznego, wszystkie inne ustawy muszą być z nią zgodne, konstytucję uchyla się i zmienia w sposób specjalny. // Cele i funkcje konstytucji:- prywatna (jurydyczna) - składa się z norm prawnych - organizatorska - określa organizację najważniejszych organów w państwie - stabilizacyjna - ma powodować większą stabilność w państwie - programowa - możliwość programowania i wprowadzania określonych zmian - wychowawcza - zmienianie świadomości społecznej - integrująca - ludzie mogą się integrować z konstytucją // Wartości, na podstawie których zbudowana jest Konstytucja RP: -poszanowanie wolności i sprawiedliwości -dialog społeczny -rzetelność i sprawność działania instytucji publicznych- poszanowanie i umacnianie praw obywatelskich i ich wspólnot-chrześcijańskie dziedzictwo narodu -poszanowanie historii i dziedzictwa kulturowego narodu// Budowa konstytucji RP: -preambuła- wstęp (zawiera odwołanie do tradycji historycznych I i II RP, Wartości(prawdy, sprawiedliwości, piękna, dobra) oraz do Boga)-13rozdzialow // Polskie konstytucje- Konstytucja 3-go Maja- 1791 [ustrój: monarchia konstytucyjna,pozostawiała podział feudalny,był trójpodział władzy]- Konstytucja Księstwa warszawskiego- 1807 [oktrojowana(nadana przez Napoleona),był trójpodział władzy,znosiła pozostałości feudalizmu, ustrój: monarchia konstytucyjna] |
- Konstytucja Królestwa Polskiego- 1815 [oktrojowana(nadana przez cara Aleksandra I),był trójpodział władzy, ustrój: monarchia konstytucyjna ]-Mała Konstytucja(1919 r.)-konstytucja tymczasowa, określała ordynację wyborczą i kompetencje organów władzy,był trójpodział władzy, ustrój: republika demokratyczna - Konstytucja marcowa- 1921 [ustrój: republika demokratyczna, system parlamentarno-gabinetowy]- Konstytucja kwietniowa- 1935 [ustrój: republika autorytarna]- Konstytucja PRL- 1952 [konstytucja stalinowska, brak trójpodziału władzy, brak prezydenta, na czele stoi Rada Państwa(organ kolegialny), ustrój: republika ludowo-demokratyczna] -1992 r.-Mała Konstytucja- określono ordynację wyborczą(5 przymiotnikowa), wprowadzono trójpodział władzy, ustrój: republika demokratyczna, system parlamentarno-gabinetowy (pierwszy prezydent-Wojciech Jaruzelski) -1997 r.-Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej- ustrój: republika demokratyczna, system parlamentarno-gabinetowy, powszechne wybory prezydenta(Wojciech Jaruzelski został wybrany na prezydenta przez Zgromadzenie Narodowe), największe kompetencje ma Sejm// Zasady ustrojowe w Konstytucji RP•Suwerenność narodu•Jednolitość państwa •Reprezentacja polityczna •Wybieranie najwyższych organów państwowych •Demokratyczne państwo prawne•Legalizm i przestrzeganie prawa •Trójpodział władzy: ustawodawcza (legislatywy )- władza wykonawcza - Prezydent RP i Rada Ministrów władza ustawodawcza - Sejm i Senat władza sądownicza - sądy i trybunały // |
Wotum zaufania- uchwala parlamentu wyrazajaca poparcie dla polityki lub programu działania rządu -Wotum nieufności- odmowa poparcia dla dotychczasowego rzadu lub ministra prowadząca do dymisji rzadu // Funkcje Sejmu:-ustawodawcza -kontrolna -kreacyjna(tworzy pewne organy i instytucje)-ustrojodawcza// Absolutorium- forma odpowiedzialności parlamentarnej rządu przed Sejmem z tytułu wykonania budżetu, tj. akceptacja wykonania budżetu udzielana przez parlament rządowi. Brak absolutorium budżetowego daje możliwość wystąpienia o wotum nieufności dla rządu i odwołania go.//Prowizorium budżetowe- budżet uchwalony tymczasowo, na pewien czas przed budżetem rocznym. // Obywatel ma prawo do:- ochrony życia- zachowania godności- nietykalności i wolności osobistej- wolności poruszania się po terytorium Polski- Nauki - obowiązkowa do 18 roku życia, bezpłatna w szkołach publicznych // Obywatel ma obowiązek do:- wierności Rzeczpospolitej- przestrzeganie prawa Rzeczpospolitej- obrona ojczyzny- dbałość o stan środowiska i ponoszenie odpowiedzialności za spowodowane przez siebie szkody.// Uprawnienia rady ministrów:-zapewnienie wykonania ustaw -wydawanie rozporządzeń -kierowanie koordynowanie i kontrolowanie jego działalność administracji w panstwie -uchwalenie projektu budzetu i kierowanie jego wykonaniem -ochrona interesow skarbu panstwa -zapewnienie zewn i wewn, bezpieczeństwa panstwa -sprawdzenie ogolnego kierownictwa w dziecinie obronności i stosunkow narodowych // |