Podstawy prawa cywilnego
- sylabus, rok akademicki 2007/2008
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Wydział Prawa i Administracji.
Nazwa kierunku i trybu: Administracja. Niestacjonarne I. stopnia.
Nazwa przedmiotu: Podstawy prawa cywilnego.
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi:
Przedmioty wprowadzające:
Logika prawnicza,
Wstęp do prawoznawstwa.
Wymagania wstępne: znajomość podstawowych pojęć i instytucji prawnych.
Rodzaje i liczba godzin zajęć dydaktycznych: wykład - 32 godziny, ćwiczenia - 16 godzin.
Założenia i cele przedmiotu: Omówienie podstawowych pojęć i instytucji prawa cywilnego z uwzględnieniem praktyki ich zastosowania.
Metody dydaktyczne:
analiza tekstów aktów prawnych z zastosowaniem różnych metod wykładni;
przegląd stanowisk prezentowanych w literaturze i orzecznictwie sądów;
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin pisemny, obejmujący całość przedmiotu, złożony z trzech części (test wielokrotnego wyboru, test jednokrotnego wyboru, pytania opisowe), gwarantujący możliwość uzyskania 40 pkt. Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie co najmniej 20 pkt.;
Treści programowe:
Prawo cywilne - część ogólna
Pojęcie prawa cywilnego:
Przedmiot i status prawa cywilnego;
Zakres prawa cywilnego. Prawo cywilne a inne gałęzie prawa, kompleksowe regulacje prawne, dyscypliny naukowe i dydaktyczne;
Systematyka prawa cywilnego;
Zasady prawa cywilnego.
Źródła prawa cywilnego:
Źródła prawa stanowionego:
konstytucja;
Umowy międzynarodowe;
Ustawy;
Rozporządzenia;
Akty prawa miejscowego;
Rola źródeł prawa wspólnotowego w zakresie regulacji stosunków cywilnoprawnych;
Zwyczaje i ich rola;
Prawo zwyczajowe;
Znaczenie dorobku orzecznictwa i nauki prawa.
Normy prawa cywilnego:
Przepis a norma prawna;
Budowa normy prawa cywilnego;
Podział norm prawa cywilnego;
Obowiązywanie norm prawa cywilnego w czasie i przestrzeni;
Wykładnia;
Stosunek cywilnoprawny:
Pojęcie stosunku cywilnoprawnego;
Źródła stosunku cywilnoprawnego;
Elementy stosunku cywilnoprawnego;
Prawo podmiotowe:
Pojęcie prawa podmiotowego;
Prawo podmiotowe a uprawnienia. Pojęcie uprawnień i ich podział;
Podział praw podmiotowych;
Nabycie i utrata prawa podmiotowego;
Wykonywanie prawa podmiotowego oraz jego nadużycie;
Ochrona prawa podmiotowego;
Podmioty stosunku cywilnoprawnego:
Zdolność prawna;
Zdolność do czynności prawnych;
Osoby fizyczne:
Początek zdolności prawnej osoby fizycznej;
Status cywilnoprawny dziecka poczętego;
Koniec zdolności prawnej osoby fizycznej;
Zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej:
Brak zdolności do czynności prawnych;
Ograniczona zdolność do czynności prawnych;
Pełna zdolność do czynności prawnych;
Indywidualizacja osoby fizycznej;
Dobra osobiste osoby fizycznej oraz ich ochrona;
Osoby prawne:
Konstrukcja osób prawnych:
Powstanie osób prawnych;
Indywidualizacja osób prawnych;
Funkcjonowanie osoby prawnej;
Ustanie osoby prawnej;
Rodzaje osób prawnych;
Dobra osobiste osoby prawnej oraz ich ochrona;
Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustaw przyznaje zdolność prawną
Przedsiębiorca;
Konsument.
Przedstawicielstwo:
Pojęcie przedstawicielstwa;
Przedstawicielstwo a instytucje o funkcjach zbliżonych;
Przedstawicielstwo ustawowe a pełnomocnictwo;
Pełnomocnictwo:
Udzielenie pełnomocnictwa;
Rodzaje pełnomocnictwa;
Czynności prawne „z samym sobą”;
Substytucja;
Skutki działania pełnomocnika rzekomego;
Ustanie pełnomocnictwa;
Prokura:
Pojęcie prokury;
Udzielenie prokury;
Zakres umocowania;
Szczególne rodzaje prokury;
Ustanie prokury;
Przedmioty stosunku cywilnoprawnego:
Rzeczy:
Pojęcie i podział rzeczy;
Części składowe;
Przynależności;
Pożytki;
Pieniądze;
Papiery wartościowe;
Dobra niematerialne;
Przedsiębiorstwo;
Gospodarstwo rolne;
Mienie i majątek.
Czynności prawne i inne zdarzenia cywilnoprawne:
Zdarzenia cywilnoprawne - pojęcie i klasyfikacja;
Czynności prawne - pojęcie i podział;
Oświadczenie woli:
Istota oświadczenia woli;
Składanie oświadczeń woli;
Wykładnia oświadczeń woli;
Forma czynności prawnych:
Swoboda formy;
Formy szczególne - rodzaje, sposób dochowania, skutki niedopełnienia;
Treść czynności prawnych:
Elementy treści czynności prawnych;
Warunek;
Termin;
Zawieranie umów:
Oferta i jej przyjęcie;
Aukcja i przetarg;
Negocjacje;
Problematyka culpa in contrahendo
Wady oświadczenia woli:
Pojęcie i rodzaje;
Brak świadomości i swobody;
Pozorność;
Błąd;
Podstęp;
Groźba;
Wyzysk i jego kwalifikacja;
Sankcje wadliwych czynności prawnych - rodzaje i skutki.
Przedawnienie roszczeń i terminy zawite:
Istota przedawnienia: pojęcie, przedmiot, skutek;
Terminy przedawnienia: długość, sposób obliczania, zawieszenie, wstrzymanie zakończenia biegu, przerwanie biegu przedawnienia;
Terminy zawite
Prawo rzeczowe:
Zagadnienia ogólne:
Pojęcie prawa rzeczowego;
Zasada numerus clausus praw rzeczowych i ich podział;
Własność:
Treść i zakres;
Nabycie i utrata własności;
Współwłasność i jej zniesienie;
Ochrona własności;
Użytkowanie wieczyste:
Przedmiot i treść;
Powstanie i ustanie;
Ograniczone prawa rzeczowe:
Pojęcie;
Powstanie, zmiana treści, pierwszeństwo, wygaśnięcie;
Rodzaje ograniczonych praw rzeczowych i ich charakterystyka;
Posiadanie:
Pojęcie posiadania;
Nabycie posiadania;
Rodzaje posiadania;
Domniemania związane z posiadaniem;
Ochrona posesoryjna
Zobowiązania - część ogólna:
Istota zobowiązania: pojęcie, strony, przedmiot, treść;
Świadczenie:
Istota świadczenia;
Rodzaje świadczeń;
Świadczenie pieniężne i jego reżim;
Odszkodowanie;
Zobowiązanie przemienne a upoważnienie przemienne;
Wielość dłużników lub wierzycieli;
Źródła stosunku obligacyjnego:
Umowa:
Zasada swobody umów;
Klasyfikacja umów;
Umowy a osoba trzecia;
Wzorce umów - wzmianka;
Dodatkowe zastrzeżenia umowne;
Bezpodstawne wzbogacenie;
Czyny niedozwolone:
Pojęcie;
przesłanki odpowiedzialności;
odpowiedzialność za działanie władzy publicznej;
Wykonanie zobowiązań;
Skutki niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania;
Wygaśnięcie zobowiązań;
Zmiany podmiotowe w obrębie stosunku obligacyjnego;
Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika.
Zobowiązania - część szczegółowa (wzmianka):
Kryterium wyodrębnienia;
Systematyka.
Literatura:
Literatura podstawowa:
E. Gniewek, Podstawy prawa cywilnego, Warszawa 2005;
Z. Radwański, Prawo cywilne - część ogólna, Warszawa 2007;
Literatura uzupełniająca:
S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza - część ogólna, Warszawa 2004;
J. Winiarz (red.), Kodeks cywilny z komentarzem, Warszawa 1989, T. I;
K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, T. I, Warszawa 2008;
A. Stelmachowski, Zarys teorii prawa cywilnego, Warszawa 1998;
S. Grzybowski (red.), System prawa cywilnego. T. I, Część ogólna, Wrocław - Warszawa 1985;
Z. Radwański (red.), System prawa prywatnego, t. II, Prawo cywilne - część ogólna, Warszawa 2002;
M. Safjan (red.), System prawa prywatnego, t. I, Prawo cywilne - część ogólna, Warszawa 2007
A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2001;
Wybrane orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych.
Nazwisko prowadzącego: dr Łukasz Żarnowiec.
7