Idea racjonalnego wyboru - jest to wybór który bierze pod uwagę wszystkie możliwe alternatywy. Dzieli się na dwie grupy: 1. procesowa - zgodnie z procedurą, 2. rzeczowa - decyzja, która rzeczywiście dała dobry rezultat.

Logika konsekwencji:

1. alternatywy - jakie działania są możliwe,

2. konsekwencje - jakie będą konsekwencje każdej z alternatyw,

3. preferencje - jak oceniam konsekwencje każdej z alternatyw - co się dla mnie liczy?

4. zasada wyboru (kryterium decyzyjne) - w jaki sposób wybiorę aby było to dla mnie najcenniejsze.

Założenia czystej teorii racjonalnej:

1. znamy wszystkie możliwe alternatywy,

2. wiemy na pewno jakie będą konsekwencje wyboru każdej z alternatyw,

3. preferencje dotyczące wyboru są znane, precyzyjne, zgodne i stabilne.

Teoria racjonalna (zmodyfikowana) :

1. znane jest tylko prawdopodobieństwo wystąpienia konsekwencji, lub

2. oceniamy alternatywy uwzględniając ryzyko.

Ograniczenia racjonalności:

- w rzeczywistości,

1. nie wszystkie alternatywy są znane,

2. nie wszystkie konsekwencje są brane pod uwagę,

3. nie zawsze zdajemy sobie sprawe z wszystkich preferencji,

4. decydenci najczęściej analizują alternatywy sekwencyjnie a nie jednocześnie,

5. nie są zbierane niektóre ważne informacje,

6. niektóre z dostępnych informacji są ignorowane

7. cele (preferencje) często SA nie do końca znane lub nieuświadomione.

8. najczęściej wybierana jest nie opcja „najlepsza” lecz „wystarczająco dobra.

Problemy związane z ograniczeniem informacyjnym - ograniczenia informacyjne:

1. problem uwagi, 2. problem pamięci, 3. problem zrozumienia, 4. problem komunikacji.

Ograniczenia informacyjne - sposoby radzenia przez decydentów:

1. przykrawanie problemu do posiadanych informacji - zajmowanie się częścią problemu do którego posiadamy informację a nie całym problemem

2. dekompozycja problemu - dzielenie dużego problemu na małe kawałki,

3. stosowanie heurystyk - uproszczony sposób wyciągania wniosków.

- zakotwiczenie - pierwsza informacja wywiera większy wpływ na postrzeganie sytuacji niż informacje które otrzymujemy później,

- utopione koszty - koszty stracone, często bywa tak że topi się kolejne nakłady Anie potrafi przyznac się do błędu - przekazanie kompetencji decyzyjnych innym osobom

- selektywna percepcja - przyjmuje się do wiadomości te informacje które potwierdzają mój punkt widzenia a odrzuca się te które SA przeciwne moim przekonaniom

- dostępność psychiczna - ludzie uważają że zdarzenia które potrafią sobie przypomnieć SA bardziej prawdopodobne niż te których nie mogą sobie przypomnieć - należy sięgać po obiektywne informacje i statystyki

- nie uwzględnianie istotnego prawdopodobieństwa

4. flaming - spostrzeżenie że warianty decyzyjne będą różnie ocenione w zależności od kon tekstu w którym je pokazujemy.

Ryzyko i skłonność do jego podejmowania:

1. ocena ryzyka - posiada 2 aspekty: techniczny i społeczny

- techniczny - gdy uwzględniliśmy wszystkie czynniki wpływające na ryzyko,

- społeczny - upewnienie się że inni podobnie ocenią ryzyko

2. indywidualna skłonność do podejmowania ryzyka - każdy człowiek ma inną skłonność do podejmowania ryzyka

- cechy osobowościowe,

- ryzyko wynikające z wyboru,

- skłonność do ryzyka wynikająca z sytuacji

3. organizacyjny kontekst skłonności do podejmowania ryzyka - na skłonność do podejmowania ryzyka wpływa historia organizacji. Jeżeli organizacja przynosi sukcesy to sukcesy te przypisujemy sobie.

LOGIKA WŁAŚCIWOŚCI

Etapy podejmowania decyzji zgodnie z zasadami:

1. rozpoznanie - jakiej sytuacji się znajdujemy,

2. tożsamość - kim jestem?

3. zasady - jakie zasady stosuje w takich sytuacjach taka osoba jak ja

Kategorie opisu tożsamości:

1. zawód, 2. grupa. 3. rodzina, 4. narodowość, 5. mniejszość etniczna, 6. religia

Warunki przyswajania tożsamości:

1. ludzie łatwo przyswajają sobie tożsamości które łatwo jest wypełniać i którymi wiążą się nagrody

2. ludzie łatwo przyswajają sobie tożsamości o których sądzą że przyniosły im sukces

uwaga: to czy tożsamość zostanie zinternalizowana zależy od siły zewnętrznej - zachęty.

Przyczyny łamania zasad:

A) nieświadome złamanie zasady wynikające z:

1, braku odpowiednich zasobów by postąpić zgodnie z zasadą

2. występowania kilku sprzecznych ze sobą zasad

B) świadome złamanie zasady wynikające z:

1. kwestionowania zasady przez przegranych uczestników przetargu

2. niezgodność zasady z osobistym interesem decydenta

3. konieczność dostosowania się do otoczenia

Jak dochodzi do zmiany zasad?

1. analiza obecnych i projektowanie nowych zasad - świadome działanie - stara norma nie zdaje egzaminu, projektowanie nowej normy.

2. przetarg - różni ludzie mają różne zdania na temat normy - negocjują, rozmawiają i dochodzą do konsensusu

3. imitacja - zachodzi wtedy gdy my posiadamy jakąś normę, inni posiadają inną normę, która wydaje nam się lepsza i próbujemy ja kopiować

4. selekcja naturalna

5. uczenie się przez doświadczeni - postępujemy wg jakiejś zasady, analizujemy efekt swojego postępowania, jeżeli efekt jest pozytywny nie zmieniamy zasady (uczenie się na błędach)

Cykl uczenia się przez doświadczenie:

Zasada - działanie - wynik - interpretacja - zasada.

Uczenie się przez doświadczenie - przeszkody:

1. problemy związane z pamięcią - lepiej pamiętamy:

- zdarzenia, które zdarzyły się nam osobiście,

- zdarzenia, które przytrafiły się ludziom podobnym do nas,

- żywa konkretna informacja, a nie „suche dane”

2. problemy związane z interpretacją

3. problemy związane ze „wzbogaceniem” doświadczenia

4. problemy związane z oceną doświadczenia

ZESPOŁOWE PODEJMOWANIE DECYZJI

Czynniki wpływające na wzrost niezgodności interesów:

1. występowanie rzadkich zasobów,

2. wysokie aspiracje uczestników grupy

3. niezgodne preferencje (tożsamości)

Sposoby wyjaśniania zjawiska:

1. teoria gier (racjonalni aktorzy, cel, równowaga)

2. teoria wymiany (racjonalni aktorzy)

3. teoria behawioralna - ludzie nie potrafią wymieniać się informacjami (najczęściej decyzje są błędne)

Cechy charakterystyczne ZPD:

1. działania mają charakter przemyślanych strategii,

2. przekonania o przekonaniach innych mają podstawowe znaczenie

3. zaufanie i lojalność odgrywają istotna rolę, choć są rzadkie

4. uwaga odgrywa istotną rolę

Społeczne podstawy niezgodności:

1. proces decyzyjny zależy od naszej percepcji rzeczywistości

2. preferencje i tożsamości są kształtowane przez instytucje

a) instytucjonalne podstawy niezgodności:

- rywalizacja o awans w hierarchiach organizacyjnych

- kooptacja - dzielenie się władzą z innymi

- lokalna wspólnota celów

3. niezgodności są podtrzymywane przez organizację

a) przyczyny podtrzymywania niezgodności przez organizację;

- zróżnicowanie tożsamości

- niezaspokojone oczekiwania

dążenie do zyskania przewagi nad innymi

Przekazywanie informacji - odgrywa istotną rolę w podejmowaniu decyzji przez zespół.

ZESPOŁOWE PODEJMOWANIE DECYZJI

Problemy z informacją strategiczną

Formowanie koalicji

• Informacja o partnerach

• Ukryta informacja

Działanie w koalicji

• Informacja o działaniach

• Ukryte działania

Metody tworzenia zgodności interesów:

1. wzajemne odstraszanie - każda ze stron wie, że jeśli odstąpi od porozumienia to spotka ja kara. Strona musi być przekonana o wystąpieniu kary, o jej wykonaniu. Współpraca będzie tym pewniejsza im większa będzie groźba kary. Kary muszą być mimo wszystko wyważone.

2. kontrakt - wymiana świadczeń - zasada wymiany - ja coś robię dla ciebie, ty coś robisz dla mnie. Strony będą wykonywać kontrakt w przypadku gdy będzie on opłacalny:

a) problem weryfikacji - jak sprawdzić to do czego druga strona się zobowiązała? Weryfikacja jest trudna

b) problem niekompletności - przy zawarciu porozumienia kontrakt najczęściej dotyczy przyszłości w związku z czym nie można wszystkiego przewidzieć i kontrakt jest niekompletny. Są dwie ścieżki zapobiegania skutkom niekompletności kontraktów:

- ujęcie w kontrakcie jak największej ilości możliwych zdarzeń które mogą wystąpić

- w ogóle nie ma porozumienia - uczciwa współpraca - zaufanie do drugiej strony.

c) problem z określeniem wyników - mimo że nie można określić konkretnych parametrów określania wyników staramy się określić parametry przybliżone, wymyślone (wskaźniki)

3. reputacja - polega na tym że jedna ze stron z którą zawiera się interes jest osobą uczciwą, można jej zaufać. Wiąże się to z tym, że w przyszłości zawiera się kontrakt bez obaw.

Tworzenie zgodności tożsamości:

1. selekcja - na dwóch poziomach:

- przyjmowanie do pracy ludzi podobnych do tych którzy w firmie już pracują

- selekcja w ramach przedsiębiorstwa, która odbywa się już w czasie pracy - przesunięcia, przeniesienia do innych działów

2. socjalizacja - uczenie się norm obowiązujących w danej organizacji i dostosowanie się do nich. W wyniku uczenia się, tożsamości ludzi zaczynają się upodabniać

3. uwaga i interpretacja - to jaka decyzja zostanie podjęta zależy od tego w jakiej jestem sytuacji, kim jestem, co robię w danej sytuacji.

PODEJMOWANIE DECYZJI W SYSTEMACH POLITYCZNYCH

Konflikt i polityka - sposoby wyjaśniania:

1. teoria walki o władzę

- model siłowy - ci zdobędą więcej, którzy mają więcej siły w danym układzie

- model wymiany - koncentruje się na tym że ja tobie coś dałem teraz, a ty mi dasz coś później

2. teoria formowania koalicji

Model siłowy - ograniczenia:

1. podwójne uwarunkowanie władzy - nie tylko posiadanie dużej siły, ale także jej koncentralizacja

2. władza ma charakter miejscowy - władza jest ograniczona geograficznie, ma charakter miejscowy

3. władza musi być zaktywizowana - muszę chcieć działać, nie wystarczy że mam władzę, muszę chcieć ją wykorzystać

4. władza się zużywa - nasza władza wynika ze zobowiązań i ma to do siebie że się po jakimś czasie zużywa.

Najwięcej władzy ma ten, który posiada najwięcej zasobów pożądanych przez innych, ale władzę posiadają również ci, którzy kontrolują nasze tożsamości i preferencje.

1. posiadanie zasobów,

2. kontrola preferencji

3. kontrola zasad

Teoria formowania koalicji:

Koalicja jest to taka liczba członków, która potrafi wygrać np. głosowanie

- W przypadku gdy cel jest niematerialny najlepszym jest stworzenie dużej koalicji

- w przypadku gdy cel jest materialny wystarczy stworzyć małą koalicję, która potrafi wygrać.

Przyczyny niestabilności koalicji:

1. decyzje są wieloznaczne - każda decyzja ma wiele efektów - korzystnych mniej korzystnych. Negatywne efekty są ukrywane. Po wprowadzeniu w życie negatywne efekty są uwidocznione i ci którzy popierali decyzję zaczynają się wycofywać

2. przewidywania dotyczące efektów decyzji są zbyt optymistyczne - nakłaniając innych do poparcia decyzji przedstawia się przewidywania zbyt optymistycznie

3. pozorne poparcie - podczas tworzenia, do koalicji przystępują ludzie których w ogóle to nie interesuje, mają swoje cele, chcą uzyskać korzyści tylko dla siebie

---