Motylkowe grubonasienne.
Uprawiane są z przeznaczeniem na:
1) zielonkę : -skarmiane bezpośrednio
-surowiec do przerobu (na siano, kiszonkę, mąkę sienną)
2) zielone nawozy
3) na nasiona, które mogą być użytkowane na cele: -przemysłowe, -kosumpcyjne, nasienne i pastewnych (skarmianych w postaci śruty i jako surowiec do mieszanek treściwych)
Strączkowe MTN w [g]
Bobik 430-500, groch jadalny 240-300
Groch past 150-300, Lubin biały 250-330
Łubin wąskolistny 130-180, żółty 130-150
Wyka jara 50-60, wyka oz 30-45, soja 130-180
Skład chemiczny nasion strączkowych
biał tł popiół włókno alkaloi
Łubin żółty 42,0 44 5,2 15,1 0,35-1,5
Groch siewny 21,2 1,2 3,6 3,7
Peluszka 27,4 1,1 3,6 5,5
Wyka siewna 33,0 0,7 3,9 4,4
Wyka kosmata33,0 0,7 4,7 8,0
Bobik 29,6 1,3 3,8 7,8
Soja 35,1 20,2 6,6 7,1
Roś strączkowe uprawiane na zieloną masę
Bobik Łubin Peluszka
tys ha dt tys ha dt tys ha dt
1989 1,2 133 10,9 178 5,9 190
1990 1,4 151 12,6 202 6,8 217
1991 1,1 141 10,6 188 5,7 202
1992 13,9 67 26,4 185 12,3 184
1993 10,4 72 24,9 186 11,4 174
1994 10,0 67 6,8 168 35,7 168
1995 2,6 70 6,0 218 24,9 169
Skład chemiczny zielonej masy
Biał tł popiół włókno jo w sm
Łubin żółty 20,8 2,6 10,0 24,0 0,688
Groch siew 16,5 2,9 8,0 23,0 0,637
Peluszka 18,9 3,6 8,9 28,0 0,590
Wyka siew 21,5 2,6 12,1 26,0 0, 620
Wyka kosm 24,4 3,4 11,1 27,0 0,755
Bobik 18,2 2,6 9,1 26,0 0,671
Substancje biologicznie czynne:
*TANINY (garbniki) obniżają strawność białka i węglowodanów, pogarszają smak paszy +bobik -groch. Dezaktywacja purowanie
*ALKALOIDY zw toksyczne porażające układ nerwowy wł pobudzająco-znieczulają
+ łubiny „gorzkie” -„słodkie”. Deaktywacja :moczenie nasion, wymywanie
*INCHIBITORY PROTEAZ obniżają strwaność białka, hamują aktywność enzymów trzustki +soja -bobik, groch
Dezaktywacja: ogrzewanie, autohlawowanie
*HEMAGLUTAMINY (lektyny) niszczą nabłonek przewodu pokarmowego
+fasola -bobik, groch, śladowo w łubinach
Dezaktywacja: ektruzja, mikronizacja, płatowanie, parowanie.
*OLIGOSACHARYDY (rafinoza, stachioza, werbaskoza) powodują wzdęcia i zaburzenia przewodu pokarmowego.
Dezaktywacja: wymywanie, ekstrakcja
INNE: samponiny, antynitaniny, alergenty, fityny, fenole i zw cyjanogenne.
Karotenoidy A,C,E Fitosteydy A,H
Samponiny A,B,E,H Glukozinolany A,B,H
Polifenole A,B,C,D,E,F,G,I
Inhibitory proteaz A,C,I
Terpeny A, Fitoestrogeny A, C Sulfidy A,B,C,D,E,F,G,H,J, Kw fitynowy A,C,E
Włókno pok A,E,H,I,J
A-anocyjanogenne, B-bakteriostatyczne,
C-przeciwutleniające, D-przeciwskrzepliwe,
E na + sys immunologiczny, F-przeciwzapalne, G- na +/- ciśnienie krwi,
H-obniżenie cholesterolu, I na +/- glukoza we krwi, J na + przemiana materii.
SYSTEMATYKA BOTANICZNA
Roz: Motylkowate (Papilonaceae
Strączkowe (Leguminosae)
Podrodz: Motylkowe (Papilionateae)
Plemiona: 1. Janowcowate (Genisteae):Łubin(Lupicus), 2 Wykowe(Vicieae):Wyka(Vicia), groch( Pisum), soczewica jadalna(Lens culinarius), cieciorka(Licer aritinum), orzech ziemny (Arachis hypogea). 3. Fasolowe (Phasoleae): soja (Gilicyne), fasola (Phaseolus), 4. Koniczynowe (Trifolieae): koniczyna (Trifolium), lucerna (Medicago), Nostrzyk (melilotus). 5. Komonicowate (Loteae): Komonica (Lotus), przelot (Anthyllis)
6. Siekiernicowate (Medysareae): seradela(Ormithopus), esparceta (Onobrichis).
CHARAKTERYSTYKA GATUNKÓW
1-Korzeń, 2-Łodyga, 3-Liście i przylistki
4-Kwiaty, 5-Strąki, 6-nasiona
ŁUBIN ŻÓŁTY.
1) sys palowy, dł do 2 m, mało korzeni bocznych
2) gruba najniższa z pośród łubinów, rzadko się rozgałęzia 3) przylistki karbowane, palczaste, składają się z 5-9 podłużnych listków osadzonych na ogonkach, odwrotnie jajowate, ostro zakończone, owłosione. Przylistki niewielkie, wąskie, odcięte od łodygi
4) kwiatostanem jest grono, jest obcopylne, żółte z jaśniejszym lub ciemniejszym odcieniem, ułożone okółkowo.
5) lekko zgięte, owłosione, zakończone krótkim ostrym dzióbkiem, barwy żółtej do jasnobrunatnej, 4-5 nasion w strąku.
6) nasiona białe lub marmurkowate, widoczne jasne przebarwienia w kształcie księżyca, mniej lub bardziej nakrapiane. Nierównomiernie dojrzewa, dł okresu wegetacji, najwyższa zaw białka i jest ono najwyższej jakości.
ŁUBIN BIAŁY.
1) większa liczba korzeni bocznych, do 1,5 m.
2) rozgałęzia się w górnej części, gruba, sztywna, osiąga 90 cm, na pierwszych dwóch rozgałęzieniach powstają strąki. 3) palczaste składają się 5-10 listków, duże, szerokie, odwrotnie-jajowate, słabo owłosione, owłosienie na brzegach listków tworzy obwódkę, przylistki duże, ostro zakończone.
4) mają barwę białą z niebieskim odcieniem lub jasnoniebieski samopylne i obcopylne (susza), listki ułożone są spiralnie, podział na 2 okółka po 5 pręcików.
5) strąki proste ostro zakończone, nieowłosone żółtobrunatne, pękające, nie opadfające, 6-9 nasion wyróżniamy tu 3 dojrzałości: -zielona (dużo wody), -żółta, -pełna
6) Białe lub białokremowe, płaskie, owalny znaczek.
ŁUBIN WĄSKOLISTNY.
1)Krótszy niż u pozostałych, największa liczba rozgałęzień.
2)Gruba, sztywna, rozgałęziająca się już od połowy, wys ok., 60-80 cm.
3) typ palczasty, węższe, złożone z 7-9 lisków są równowąskie, nieowłosione i łudeczkowato zakończone. Lekkie antocjanowe zabarwienie. Przylistki są małe, wąskie, odstające od łodygi.
4) samopylne, kwiatki białe, niebieskie, fioletowe, odmiany teraz uprawiane mają różową lub niebieską.
5) proste słabiej owłosine, barwa od żółtej do brunatnej, pdatne na pękanie, średnio 4-7 nasion w strąku.
6) Nasiona w kształcie nerkowato-kulistym. Odmiany kwitnące biało mają nasiona białe. Nad znaczkiem ciemniejszy trójkąt barwy brązowej MTN=130-230 g.
SOJA
1)Palowy, 3-ciego rzędu, najwięcej rozgałęzień bocznych.
2) prosta, podzielona węzłami, lekko kanciasta i owłosina i te odmiany w PL 50-60 cm, a inne do 100cm. Liczba pędów bocznych zależna od liczby węzłów na łodydze i stanowi ważną cechę odmianową. May tu 3 pokroje: -normalny, -skupiony, -rozpierzchły
3) liście z 3 listków, u nasady mogą być gładkie lub pomarszczone, z drobnymi lancetowatymi przylistkami, kształt owalny, klinowaty, okrągło-owalny, owłosonelistki, w miejscu przytwierdzenia liścia do łodygi tworzą się stawowate poduszeczki, które dzięki zmianie tugoru mogą się różnie ustawiać do światła.
4) kwiaty samopylne o barwie białej lub fioletowej.
5)silnie owłosione, żółte lub brunatne, w strąku 2-3 nasion.
6)owalne lub kuliste o barwie żółtej, brunatnej, czarnej. W PL tylko żółte na nasiona. Mogą na nich być plamki, z połyskiem lub bez niego znaczek wewnątrz biały otoczony czarną obwódką.
BOBIK
1)Sys korzeniowy palowy do 1m.
2) 120-150 cm, u odmian samokończących 70 cm. Grube sztywne, w przekroju poprzecznym czworokątne, nie rozgałęziają się. 3) Liście pierzasto-palczyste o eliptycznym kształcie, złożone od 1 do 3 par mięsistych, skórzanych lisków, gładkie, występuje warstwa wosku. Na łodydze także listki z 1 parą przylistków. Na górze po 2 pary przylistków, najwyżej roś 3 pary. U niektórych form zamiast wąsa jest szpic ostro zakończony.
4)samopylne, ale w niesprzyjających warunkach do 10% obcopylne. Barwa kw biała z wyraźnie ciemnymi plamkami, które występują na wiosełkach.
5) duże 3-5 nasion, mięsiste, w miare dojrzewania stają się skórzaste, zmiwniają zabarwienie z zielonego lub żółtego na brązowy lub czarne. Strąki skierowane do dołu, zwinięte.
6) nasiona kształtu owalnego, kulistego, barwa jasna oliwkowo-brązowa, z odcieniem fioletowym. Wyraźny znaczek, mniej lub bardziej ciemny.
Roślina fitosanitarna ogranicza rozprzestrzenianie się podstawy źdźbeł. Odmiany wysokotaninowe w całych nasionach 1,3-2,5% taniny.
WYKA KOSMATA
1)sys korzeniowy palowy 60-70 cm w głąb ziemi, czasami do 1 m, z korzeniami bocznymi.
2)łodyga dł, wietka, licznie omszona i rozgałęziona, pęd główny najczęściej zanika. Skłonność do wylegania
3) siewka wytwarza pierwsze 2 liście z 2 parami listków, natomiast jara z 1 parą. Parzystopierzaste składają się 6-12 par lisków silnie owłosonych, szczytowe listki przekształcone w wąsy czepne, są owalne, wydłużone, mogą być też lancetowate, u nasady liści występują małe przylistki.
4) obcopylna, kwiaty barwy niebieskofioletowej do czerwonofioletowej, w formie grona z dużej liczby kwiatków nawet do 30.
5)Strąki małe do 4 cm, romboidalne, łatwo pękają, zaw 1-3 nasion.
6) nasiona są kuliste, gładkie matowe, barwa ciemnobrązowa do czarnej. Znaczek krótki, owalny i jaśniejszy niż okrywa, jest krótszy niż u formy jarej.
WYKA JARA
1)sys korzeniowy większy, palowy, średnio rozgałęziony,
2)łodyga wiotka, podatna na wyleganie, 2-4 odgałęzienia boczne, wys do 150-160 cm.
3) Liście pierzasto-parzyste zakończone wąsem czepnym 5-7 par listków, zwężonych lub jajowato zakończonych, nie owłosione brzegi mogą być całobrzegie lub lekko ząbkowane. Po spodniej stronie liści są miodniki, w formie ciemno-purpurowej plamki.
4) samopylna. Grono składa się z 2-3 kwiatków, barwy czerwono lub fioletowo-ciemnej. Czasami białe lub różowe.
5) strąki są wąskie, lekko wydłużone i spłaszczone o różnej dł od 2,5 do 8 cm, barwy żółtej, brunatnej lub żółtobrunatnej. Zawiera 4-8 nasion.
6) nasiona kuliste, soczewkowate, lekko bocznie spłaszczone, znaczek wyraźnie jaśniejszy od okrywy nasiennej. Obejmuje 1,3-1,4 obwodu nasienia. Barwa od kremowej do ciemnobrunatnej, czasami ciemnobrązowa.
GROCH SIEWNY
1)Palowy, drugi typ \(średnia ilość rozgałęzień)
2)w odmianach karłowych do 70 cm, średniowys 70-150 cm, i wysokich powyżej 150 cm.
3) liść zbudowany z ogonka, średnio 3 pary jajowato-owalnych listków, które są ułożone spiralnie na łodydze, występują 2 przylistki, które są większe od listków, zakończone są wąsami czepnymi. Występuje drugi typ liści o zredukowanej blaszce, przekształconej w wąs. Liście są całobrzeżne, szeroko jajowate lub romboidalne, występuje też warstwa wosku.
4) kwiaty są samopylne, białe wyrastają z kątów liści poj lub parami. W czasie suszy może zajść obcopylność
5) Strąki szarobrunatne, nie omszone, od 5-8 nasion proste lub łukowato zakończone, zakończone mogą być też dzóbkiem.
6) Nasiona zielone lub żółte, kuliste i drobne. MTN= do 240 g. Formy pośrednie MTN 250-330g, grubonasienne >350 g.
PELUSZKA
1)Sys korzeniowy palowy, drugi system, silnie rozwinięty.
2) ok. 60 cm, wiotka, podatna na wyleganie, większa zdolność do rozgałęziania się, jest to cecha odmianowa i zależy w dużym stopniu od gęstości siewu.
3) liście i przylistki identyczne jak u grochu siewnego,
4)antocjanowe zabarwienie u nasady, występuje forma biało-kwitnąca, charakterystyczne plamki, barine także na fioletowo, cechą rozpoznawczą jest to że żagielek jest jaśniejszy lub łudeczka.
5)szarobrunatne, nieomszone, nasion 5-7.
6)kuliste, nierególarne, barwa żółta, oliwkowa bądź brunatna. Może być fioletowa, nakrapiane. MTN 130-250 g.
ŁUBIN BIAŁY
Plon[dt/ha] %sm białko MTN
BAC 33,7 34,9 321
BARDO 32,9 34,2 280
WAT 30,0 33,4 278
HETMAN 29,8 35,1 281
PIKADOR 31,0 37,0 290
ŁUBIN WĄSKOLISTNY
Plon[dt/ha] %sm białko
EMIR 28 34,0
MIRELA 30,2 35,1
BAR 26,1 31,1
SATURN 25,8 33,5
POLONEZ 25,2 34,0
WERSAL 27,6 33,0
ŁUBIN ŻÓŁTY BOBIK
PIAST NADWIŚLAŃSKI
PARYS TOM
JANO MARTIN
AMULET
WYKA JARA (na nasiona) WYKA ozima
KWARTA MINOWSKA
JAGA REA
SZALEJEWSKA
INA
GROCH SIEWNY (gl lżejsze)
FIDELIA
KORMORAN
KAMA
EROIKA
PERKA
GROCH SIEWNY (na gl dobre)
ABRA, RUBIN, PRZEMKO, TAMBO
PERŁA
GROCH SIEWNY pastewny na nasiona
KORMORAN, KAMA, GRAPIS, PELIKAN, ALBATROS, BART, DAWO
KONICZYNY
Plemię: Koniczynowe (Trifolieae)
Rodzaj: Koniczyna (Trifolium)
k czerwona (łąkowa) T. pratense
k biała T. repens
k białoróżowa (szwedzka) T. hybridum
k krwistoczerwona (inkarnatka) T. incarnatum
k perska T. resupinutum
k leksandryjska T. alexandrium
Rodzaj: Lucerna (medicago)
l siewna M. sativa
l sierpowata M. falcuta
l mieszańcowa M. media
l chmielowa M. lapulinia
Rodzaj: Nostrzyk (Melilotus)
Nostrzyk biały Melilotus albus
Plemię: Komonicowate (Lateae)
Rodzaj: Komonica (Lotus)
Komonica zwyczajna Lotus corniculatus
Komonica błotna L. ulgininosus
Plemię: Siekiernicowate (Hedysareae)
Rodzaj: Esparceta (Onobrichis)
Esparceta siewna
Koniczyna czerwona
Trifolium pratense
Var | Var | Var
Sponteneum| sativum | Expensum
Łąkowa | uprawna | amerykańska
Uprawna
(Subvar praecox) (Subvar sertixan)
wczesna dwukośna późna jedokośna tzw
2-3 pokosy w okresie łozówka
wegetacji
Koniczyna biała
Trifolium repens
Var typicum
Średniolistna
(forma kolendicum cultum)
Drobnolistna olbrzymia
(Forma siversne) (Forma giganteum)
Koniczyna białoróż (Trifolium hybridum)
var. fisulosum var. elegans
uprawna nadobna
Koniczyna inkarnatka (Trifolium incarnatum)
var. sativum var. molineri
siewna dzika
CHARAKTERYSTYKA
KONICZYNA BIAŁA
1)Palowy, silnie rozgałęziony, występują korzenie przybyszowe wyrastające z węzłów płożących się łodyg.
2) Pędy boczne liczne, wielkości do 1 m. Pęd główny skrócony, pędy boczne z kątów liści.
3)Listek zarodkowy mały, liście trójdzielne, kształt odwrotniejajowaty, brzeg blaszki liściowej drobno ząbkowany. Drobna biała podkówka.
4) Owadopylne, zapylane przez pszczoły, barwy białej lub kremowej. Kwiatostanem jest spłaszczona główka, luźno osadzona w kątach liściowych. Od 20-80 kwiatków.
5) Wydłużone, spłaszczone, 2-3 nasienne, barwy jasnożółtej do brązowej.
MTN 0,6-0,8 g, sercowaty kształt, jasnożółte zabarwienie, dochodzące do brązowej, z wyraźnym połyskiem.
KONICZYNA CZERWONA
1)palowy 2,5 m
2) łodyga 65-75 cm wys, wyprostowana, lekko wygięta, rzadziej płożąca.
3)Listek zarodkowy śrtednoduży, całobrzegi. Liście trójdzielne, czasem 4-5 dzielne, kształt sercowaty do jajowatego. Wyraźna podkówka na blaszkach listeczków.
4) kwiaty owadopylne, kwiatostanem jest główka osadzona na wierzchoku pedów i wierzchołkach rozgałęzień.
5)Jajowaty kształt, 1 nasienny.
6)MTN= 1,8-2,2 g, sercowat-jajowate, barwa żółta do fioletowej, zabarwienie niejednolite z wyraźnym połyskiem.
KONICZYNA BIAŁORÓŻWA
1)Duża liczba korzeni bocznych, korzeń palowy gł krótki.
2)Łodyga wys 30-90 cm. Pusta w środku, podatna na wyleganie.
3)Listek zarodkowy mały, kształt liści sercowaty, owalny, jajowaty, brzeg blaszki lekko ząbkowany.
4)Owadopylna, kwiatostanem jest główka luźno osadzona w kątach liści, barwa różowa.
5) strąki wydłużone, spłaszczone, zawierają 3-4 nasin.
6) MTN=0,6-0,7 g, kształt sercowaty z połyskiem słabym, barwa żółtozielona do ciemnobrązowego.
KONICZYNA INKARNATKA
1)Palowy, cienki, rozgałęziony. Jwst jednoroczna.
2)Wyprostowana, omszona wys 60-70 cm, rozgałęziająca się.
3)Listek zarodkowy duży, kształt sercowaty, owalno-jajowaty, silnie omszone, bez podkówki.
4)Samopylne, główka wydłużona zwarta, na wierzchołkach pędów widoczne zabarwienia, barwa główki purpurowa. Kształt wyciągnięty, stożkowaty, kłosonośna.
5)Strąki jajowate ub beczułkowate 1 nasieniem.
6) MTN=2g, nasiona jajowate lub owalnojajowate o barwie żółto-kremowej, wyraźny połysk, widoczny znaczek.
KONICZYNA PERSKA
1)Duża liczba rozgałęzień 1 roczna.
2) Pusta, miękka łodyga, rozgałęziająca się, wyprostowana z dużą tendencją do wylegania, nieowłosina.
3)Liście 3-uj dzielne, ząbkowane u nasady pędów bocznych, przylistek 1 cm, z odcieniem antocjanowym.
4)Roś obcopylna kwiaty z kątów liści, ok. 25-40 drobnych kwiatków. Barwa różowa lub różowofioletowa.
5)Strąk 1-2 nasienny.
6)MTN=1,5-3 g. Nasiona zielonkawo-żółte, niebiesko-zielone do oliwkowej. Kształt owalno, kulistny.
Roś pod względem odczynu od pH 4,5(kw)
Seradela
Koniczyna biała
Koniczyna białoróżowa
Komonica zwyczajna
Inkarnatka
Koniczyna czerwona
Lucerna mieszańcowa
Esparceta do pH 7,0
Uszeregowanie pod względem wymagań wodnych wilgotności gleby motylkowych.
Małe: -inkarnatka i esparceta
Średnie: -lucerna mieszańcowa
-komonica zwyczajna
Duże: -seradela i koniczyna biała
B, duże: -koniczyna czerwona
-koniczyna białoróżowa
Uszeregowanie pod względem wymagań glebowych:
Gl słabe: -seradela
-koniczyna zwyczajna
-koniczyna biała
Gl średnie: -esparceta i inkarnatka
Gl dobre: -lucerna mieszańcowa
Gl bardzo dobre: -koniczyna czerwona
-koniczyna białoróżowa
DROBNONASIENNE *****************
FAZY ROZWOJOWE
I Okres - powolnego wzrostu i rozwoju wegetatywnego
1 Faza kiełkowania
2 Faza wschodów
3 Faza rozetki
II Okres - szybkiego wzrostu i rozwoju generatywnego
1 Faza formowania i wydłużania pędów
2 Faza pąków kwiatowych
3 Faza kwitnienia
III Okres - wykształcenia i dojrzewania nasion.
Drobnonasienne przechodzą wszystkie fazy (wyjątkiem może być esparceta), drugi rok wegetacji zaczynają od rozety lub formowania i wydłużania pędów.
1 Kiełkowanie roś motylkowe potrzebują odpowiedniej temperatury i wilgotności, aby wypuścić kiełek 150-300 % swojej masy potrzebują wody. Min temperatura 1-2,3 *C - przy takiej temp wschody się przedłużają. Przy 20 *C wschody znaczniej intensywne. Pierwszy listek ma kształt owalny (k perska), seradela i esparceta pierwsze liście złożone.
2 Wschody od wytworzenia liścieni do wytworzenia pierwszego liścia włącznie.
3 Faza rozety. Trwa od kilku dni do kilku tygodni. U esparcety może być znacznie wydłużona, musi nastąpić prażenie korzeni bakteriami N (symbioza na korzeniach bocznych). U lucerny i nostrzyka białego faza rozetki i wydłużenia pędów trudno oddzielić. Najintensywniej w fazie tej rozwija się system korzeniowy.
1Faza formowania i wydłużania pędów trwa od 4-5 tyg, roś mogą być rozgałęzione lub nierozgałęzione. Płożące w zależności od pokroje takie jak: -wzniesione, -pędy ustalone do gleby prostopadle, -skośny, -rozesłany i płożący. Lodygi płożące wypuszczają korzenie przybyszowe.
Liście przeważnie 3-listkowe u nostrzyka, koniczyny, lucerny, komonica 5, seradela i esparceta nieparzysto-złożone. Na końcu liścia złożonego ogonek zakończony liskiem. U grubonasiennych barak go.
Listki ząbkowane, owłosione jedno lub dwustronnie.
Przylistki niewielkie, duże posiada seradela i nostrzyk. W fazie wydłużania pędów następuje zawiązywanie pąków.
Kwiatostany w formie główki (koniczyna), główki kłosokształtnej (inkarnatka), grono(lucerna. Liczba kwiatów od 2 do 140 u koniczyny czerwonej. Budowa u wszystkich podobna. W skład budowy płatek górny, żagielek i 2 płatki dolne. W odróżnieniu od grubonasiennych 10 pręcików z czego 9 jest zrośnięta, i obejmuje jednokomorowy słupek. Działki nagie lub owłosione. Barwa od białej, przez czerwoną do różowego i fioletowego, oraz czarnego. U motylkowych drobnonasiennych występuje mechanizm przykrywkowy - owad przylatyje siada na łudeczkę naciskając ją, żagielek się odkrywa i odsłania się słupek. Może być zapylany wiele razy.
Mechanizm eksplozyjny (lucerna) - w kwiecie pręciki są naprężone i owad siadając na płatki powoduje wyzwalanie, łudeczka wyzwala pręciki i uderzają owada w podbrzusze, jednocześnie prostuje się słupek, zapyla się pyłkiem na podbrzuszu owada. Kwiaty mogą być zapylane 1 raz. U komonicy mechanizm pąkowy - polega na tym, że owad siadając naciska na kwiat i ze zrosłych pręcików wysypuje się pyłek i wędruje on do góry i owad zapyla kwiaty.
Wszystkie drobnonasienne są obcopylne, ale w zależności od gatunku może być % samozapylenia (największe u koniczyny białej.
*Wiązanie strąków. Mogą one być jednonasienne (koniczyna cz i inkarnatka) lub wielonasienne. Termin zbioru prz 50 % strąków dojrzałych, gdy uprawiane były na nasiona.
W PL obsiane jest 305 tys ha, z 95% lucerna mieszańcowa, siewna i koniczyna biała i czerwona. W górach i terenach podgórskich dużą rolę pełni esparceta z 2,5% plantacje nasienne.
Zaletą motylkowych drobnonasiennych jest ich korzystne działanie przedplonowe, zostawiają kilka ton s,m, org.: -lucerna(9t), -seradela na zielonkę(4t), na nasiona (1500kg).
Plony w PL 51 dt z 1 ha.
Najbardziej smakowita k czerwona i biała, najmniej nostrzyk i rutnica.
Inne wykorzystanie roś drobnonasiennych.
*Możliwość siewu w mieszankach z trawami. Wzbogaca glebę w N, podsiew pastwiska zagłuszają trawy, wiążą N i jest on dostarczany do gl, wtedy trawa zagłusza motylkowe, wykorzystują N z gl.
W rol zintegrowanym (ekologicznym) powierzchnia zasiewów może oscylować 20-50%
*Umocnienie terenów narażonych na erozję (komonica, lucerna, nostrzyk) czyli wieloletnie, przeciwdziałają nadmiernemu zachwaszczeniu pól, wysiewane do gl dostarczają N w ilości 100-120kg. Ogranicza to nakłady na nawozy N. Wszystkie motylkowate dają rocznie ok. 170,000000 t.
*Są to cenne roś miododajne (np. esparceta, koniczyna czerwona, lucerna, nostrzyk)
Szyjka korzeniowa
Skład chemiczny lucerny
Białko og tł sur włókno sur
Przed kwitnieniem 26,0 3,2 21,5
Początek kwitnienia 19,2 2,6 30,5
Pełne kwitnienie 17,3 2,5 34,0
Najwięcej białka ma lucerna i koniczyna czerwona, dają także największy plon białka z 1 ha, zaw białka wzrasta w kolejnych pokosach. Włókna zawartość wpada w miarę upływu lat.
Szkodliwe substancje zawarte w suchej masie roś motylkowych drobnonasiennych:
*Glukozydy cyjanogenne - u komonicy i koniczyny czerwonej - powodują we krwi rozpad krwinek.
*Sapominy - najwięcej w lucernie, obniża krzepliwość krwi
*Estrogeny (zw chormonalne) - przedawkowanie wpływa na mleczność i rozrodczość krów.
*Kumaryna _ sama z siebie nie jest szkodliwa przy niewłaściwym suszeniu pzrechopdzi w dwu kumaryn, który jest trujący
*Garbniki - obniżają strawność białka
LUCERNA
LUCERNA MIESZAŃCOWA
Medicago Media
Sspm, falcata x ssp sitiva
Lucerna sierpowata x lucerna siewna
Lucerna chmielowo-nerkowata
Medicago lupulina L
Var typica | var capaniana
(F dwuletnia uprawna) | (wieloletnia)
Nostrzyk
Meliatus albus -biały
Meliatus aficinalis -żółty
Meliatus dentatus -ząbkowany
Komonica Lotus corniculatus -zwyczajna
ODMIANY
Seradela: Bydgoska, Lacerta, Libella, Mazurska, Biała
Komonica zwyczajna (Birds Foot Treofil)
Skrzeszowicka
Esparceta (Sainfon): Skrzeszowicka, Taja
Nostrzyk biały (White Sweet Clover)
Selgo
Lucerna mieszańcowa (Hybrid lucerne)
Tula, Kometa, Radius, Vitaz, Poja, Kama
Lucerna siewna (Lucerne alfalfa)
Maya, Derby, Alegro, Sitel, Boreal, Rival, Vela, Alize, Opul