1.Przyczyny odkrywania socjologii
wynik zmian obrazu chorób
choroby przewlekłe zamiast ostre
wzrósł dorobek naukowy w dziedzinie poznania osobowości i psychiki człowieka
model bio-psycho-społeczny
2. Model biomedyczny a spoleczno-ekologiczny:
model biomedyczny: naukowe metody, pacjent przedmiotem, ciało to maszyna
model społeczno-ekonomiczny: holistyczne podejscie, indywidualna opieka, samoopieka, medycyna spoleczna
3. Zachowania zdrowotne i antyzdrowotne.
Zachowania anty zdrowotne w sposób bezpośredni lub pośredni wpływają na pogorszenie stanu zdrowia, są wynikiem złych przyzwyczajeń lub nawyków zdobywanych w procesie wychowania lub socjalizacji)
Zachowania prozdrowotne zmierzają do utrzymania zdrowia, a nawet jego polepszenia oraz unikania zachowań, będących czynnikami ryzyka: *właściwe odżywianie, * unikanie używek, * właściwy sen, * regularne ćwiczenia, * utrzymywanie odpowiedniego ciężaru ciała, *korzystanie z profilaktyki medycznej
4.Pola zdrowia wg Lalonde a
*czynniki biologiczne, * czynniki środowiska zewnętrznego, * styl życia, *działalność medyczna; decydującą rolę w kształtowaniu zdrowia odgrywa styl życia 53%, czynniki środowisk 25-35%, cz biologiczne 10-15%, opieka zdrowotna 10-20%
5. Cechy roli chorego:
chory rezygnuje z części pełnionych ról (rezygnacja z roli zawodowej, lecz nie rezygnuje z roli matki czy ojca)
szukanie pomocy u lekarza
chęć wyleczenia się
6. Cechy pacjenta ujęcie tradycyjne i wg. konsumeryzmu
Ujęcie tradycyjne:
bierny
zależny
uległy
wierzy w każde słowo personelu
nie kwestionuje zaleceń lekarza
nie dyskutuje z personelem
Ujęcie nowoczesne (wg. komsumeryzmu):
aktywny
nie zależny
sceptycznie nastawiony
dociekliwy
odpowiedzialny za własne zdrowie i proces leczenia
7. Reakcje ludzi na wieść o chorobie wg Marka Jarosza
zaprzeczenie-wyparcie: chory nie jest w stanie przyjąć informacji od lekarza, odrzuca je i świadomi wypiera
pomniejszanie: informacje które otrzymuje nie budza w nim zadnych obaw, tworzy wlasna diagnoze
wyolbrzymianie: chory wyolbrzymi swoja chorobe, nawet lekkie objawy sa dla niego smiertelne;jest skoncentrowany na swoich objawach
akceptacja: pogodzenie się z diagnoza
8. Interpretacje choroby i strategie dzialania:
choroba wyzwaniem-trudna sytuacja życiowa z którą trzeba sobie poradzic
choroba wrogiem zwalczana wszelkimi sposobami w celu zmniejszenia wewn napiecia zwiazanego z faktem ze jest się chorym
choroba karą zasłużoną lub niezasłużoną
9. Cechy społeczno-demagraficzne a zachowania w chorobie
wiek, płeć, stan cywilny, sytuacja rodzinna, pochodzenie etniczne, wykształcenie, zawód, sytuacja materialna, oddziaływanie środowiska społecznego, miejsce zamieszkania(miasto-wieś), czynniki fizjologiczne, warunki mieszkaniowe
11. Model zgodności i niezgodności w relacji lekarz - pacjent
model zgodności zakłada harmonię relacji, w której lekarz jest prowadzący a pacjent podąża za nim , w tym modelu zakłada się normatywny wzór zaufania, gdzie lekarz rozumie potrzeby pacjenta i działa zgodnie z jego interesem , natomiast pacjent współpracuje z nim aby jak najszybciej powrócić do zdrowia
model niezgodności lekarz wykorzystuje część swego autorytetu, aby sprostać oczekiwaniom pacjentów, natomiast zależy mu na utrzymaniu swej zinstytucjonalizowanej dominacji; oznacza to, że przebieg choroby jest zależny od uwarunkowań środowiskowych, w tym także od postawy lekarza
13. Dwa sposoby komunikowania się (i dwa podejścia do strategii lekarz pacjent)
zachowania instrumentalne zadawanie pytań, udzieanie informacji, wyjaśnień, dawanie porad, instrukcji, dyskutowanie o wynikach badań i sposobach i przyczynach leczenia
zachowanie emocjonalne okazywanie szacunku, stworzenie przyjacielskiej i partnerskiej atmosfery do rozmowy, pełne zaufanie, okazywanie empatii, obniżanie napięcia, zrozumienie, empatia
14. Funkcje szpitala
diagnostyczno lecznicza określenie u pacjenta jednostki chorobowej i świadczenia zmierzające do jej opanowania
pielęgnacyjno opiekuńcza opieka i emocjonalne wspieranie pacjenta, działania anty stresowe, wzbudzani zaufania, bezpieczeństwa i zrozumienia
prewencyjna promocja zdrowia wśród pacjenta i szerszej społeczności
rehabilitacyjna przywrócenie sprawności psychofizycznej i społecznej
edukacyjna doskanalenie wiadomości i umiejetności personelu medycznego
naukowo badawcza prowadzenie badań dotyczących metod leczenia
świadczenie usług za pomocą farmakoterapii, psychoterapii i socjoterapii
integracja przedstawicieli różnych profesji medycznych i społecznych
15. Modele opieki szpitalnej wg Coe:
model opiekuńczy zapewnienie opieki pacjentowi w sytuacji nieuleczalnej choroby lub trwałego kalectwa; model ten był popularny w czasach kiedy szpitale opiekowały się a nie leczyły
model klasyczny najbardziej rozpowszechniony, zakłada, że pacjenci będą leczeni w szpitalu na choroby ostre i po postawieniu diagnozy i procesie leczenia powrócą do normalnego życia
model rehabilitacyjny zaprzeczenie modelu klasycznego; zmierza do przywrócenia normalnej funkcji i przystosowania do życia; ma na celu zarówno powrót do zdrowia jak i społeczeństwa.
16. Cech instytucji biurokratycznej:
hierarchiczny układ pozycji urzędowych, w których stosunki społeczne są regulowane w całości przez przepisy wewnętrzne oraz ogólne normy prawne
zalety: * wysoka efektywność, * precyzyjność, * szybkość, * maksymalne zyski w stosunku do zainwestowanych pieniędzy
wady: * bezosobowość, * dehumanizacja, * uniformizacja kultury, * bezbarwność życia
17. Cechy i przykłady instytucji totalnych:
przykłady: więzienie, szpital psychiatryczny, zakłady dla dzieci, domy dla ludzi starych
cechy: życie w grupie (wszystkie czynności dnia codziennego odbywaja się w tej samej grupie praca, rekreacja, sen; wszyscy traktowani wg jednego narzuconego programu);dwuczłonowe zarządzanie (podział na rządzących personel i pacjentów przy zupełnym braku kontaktów między grupami); perspektywa instytucjonalna oznacza, że rozmaite czynnoći, przepsy i metody tworzą ogólny plan, przy założeniu że jest on konieczny dla realizacji oficjalnych celów instytucji.
19. Zaburzenia i choroby wynikające z funkcjonowania rodziny:
ˇ nerwice dzieci z powodu odrzucenia, choroby wrzodowe, nadciśnienie, zaburzenia psychosomatyczne, choroby zakaźne, wymioty i biegunki
20. Zmiany w funkcjach rodziny na skutek choroby:
znaczny wzrost wydatków związanych z kupnem leków i spadek dochodów
opieka i duże skoncentrowanie uwagi na osobie chorej
brak czasu na wypoczynek
zdystansowanie się i przewartościowanie wielu problemów
rodzina jest łącznikiem między chorym a swiatem zewnętrznym
21. Rodzaje rehabilitacji
a) rehabilitacja medyczna-lecznicza: integralna część postępowania medycznego, jej celem jest uzyskanie sprawnosci psychofizycznej; personel med. Musi pamiętać ze ma doczynienia z człowiekiem a nie tylko jednostka chorobowa.
b) rehabilitacja psychologiczna pomaga w pogodzeniu się z ograniczeniami narzuconymi przez ubytki zdrowotne, umozliwia realna ocene swoich mozliwosci i zaakceptowanie obecnego stanu
c) rehabilitacja społeczna przystosowuje pacjenta do aktywnego zycia w spoleczenstwie, doprowadza do samodzielnego zaspokojenia potrzeb psychospolecznych i stawianiu sobie nowych celow i wyzwan; jest to proces socjalizacji osob uposledzonych do nowych rol
rehabilitacja zawodowa umozliwia zdobycie zawodu co pozytywnie wplywa na dalsze etapy rehabilitacji
rehabilitacja środowiskowa zwraca uwage na potrzeby srodowiska w jakim zyje osoba niepelnosprawna; grupy wsparcia , słuzby pomocy
22. Przejawy negatywnych postaw wobec niepełnosprawnych:
dyskryminacja (dewaluacja, delegitymizacja, eksterminacja)
postawa uczuciowa: niechęć do inwalidy
postawa intelektualna: inwalida osobą gorszą
postawa wolicjalna: unikanie kontaktów i widoku inwalidztwa
23. Rodzaje barier:
społeczne: niechęć odrzucenie, izolacja
architektoniczno urbanistyczne: waskie drzwi i korytarze, brak podjazdów, wind itp.
Legislacyjne: brak odpowiednich uchwał prawnych