Funkcja motywowania w procesie zarządzania
Motywowanie polega na wywoływaniu u podwładnych właściwego stosunku do powierzonych im zadań.
Podejścia do motywowania:
Teorie treści - podejście do motywowania próbujące odpowiedzieć na pytanie: Jakie czynniki motywują ludzi do pracy?
Koncepcje:
Teoria potrzeb A. Maslowa
Główny czynnik motywujący to niezaspokojone potrzeby
„Zasada deficytu” - jeżeli dana potrzeba może być zaspokajana przez dłuższy czas, to przestaje ona pełnić rolę czynnika motywującego
„Zasada rozwoju” - motywujący charakter mają te niezaspokojone potrzeby, które znajdują się najniżej w hierarchii potrzeb
Teoria ERG C. Alderfera
C. Alderfer podzielił potrzeby na trzy kategorie:
E (existence needs) - potrzeby egzystencjalne
R (relatedness needs) - potrzeby związków, kontaktów z innymi ludźmi
G (growth needs) - potrzeby wzrostu i rozwoju
„Zasada frustracji-regresji” - jeżeli określona potrzeba nie zostanie zaspokojona, pracownik będzie sfrustrowany i cofnie się na niższy poziom, i zacznie ponownie szukać sposobów zaspokojenia potrzeb niższego rzędu
Koncepcja potrzeb D. McClellanda
Potrzeba osiągnięć - pragnienie realizacji celu lub zadania w sposób bardziej skuteczny niż w przeszłości
Potrzeba afiliacji - pragnienie ludzkiego towarzystwa i kontaktu
Potrzeba władzy - pragnienie wywierania wpływu
Dwuczynnikowa teoria F. Herzberga
Czynniki motywujące (wywołujące zadowolenie)
Osiągnięcia
Uznanie
Samorealizacja
Odpowiedzialność
Awans
Możliwość rozwoju osobistego
Czynniki higieniczne (wpływające na niezadowolenie)
Polityka firmy
System nadzoru
Stosunki międzyludzkie
Warunki pracy
Wynagrodzenie
Teoria X i Y D. McGregora
Przeciętna osoba X:
Nie lubi i unika pracy
Musi być zmuszana lub zagrożona karami, by podjąć wysiłek dla realizacji celów organizacji
Jest pasywna i lubi by jej mówić, co ma robić
Niechętnie przyjmuje na siebie odpowiedzialność
Przeciętna osoba Y:
Postrzega pracę jako coś naturalnego
Jest najbardziej motywowana przez satysfakcjonującą pracę, a nie przymus
Angażuje się w osiąganie celów poprzez nagrody za indywidualną inicjatywę i działanie
Przyjmuje i dąży do przyjmowania odpowiedzialności
Jest twórcza w rozwiązywaniu problemów organizacji
Teorie procesu - podejście do motywowania, które koncentruje się na wyjaśnieniu, w jaki sposób i przez jakie cele poszczególne osoby są motywowane
Teoria oczekiwań V. Vromma
Niezaspokojenie potrzeby nie stanowi jedynego warunku skutecznej motywacji człowieka
Człowiek musi mieć nadzieję, że wybrany przez niego sposób postępowania doprowadzi do zaspokojenia potrzeby lub uzyskania pożądanego stanu rzeczy
Podkreśla się ważność związków:
Nakłady pracy - rezultaty (N-R)
Rezultaty - wynagrodzenie (R-W)
Cenność wynagrodzenia (zadowolenie z uzyskania danego wynagrodzenia)
Teorie wzmocnienia - podejście do motywowania, zakładające, że ludzie postępują tak, jak postępują, ponieważ nauczyli się w przeszłości, że pewne zachowania wiążą się z przyjemnymi efektami, a inne z nieprzyjemnymi
Techniki modyfikacji zachowań
Wzmocnienie pozytywne - wykorzystanie pozytywnych bodźców, aby zachęcić do pożądanych zachowań
Uczenie unikania - uczenie, które następuje wtedy, gdy ludzie zmieniają swoje zachowanie, aby uniknąć nieprzyjemnych okoliczności
Wygaszanie - brak wzmocnienia niepożądanych zachowań tak, aby z czasem przestały występować
Karanie - spowodowanie ujemnych dla pracownika skutków, w celu doprowadzenia do przerwania lub poprawy niewłaściwych zachowań
Reguły stosowania technik modyfikacji zachowań:
Nie nagradzaj wszystkich jednakowo
Pamiętaj, że także brak reakcji może modyfikować zachowania
Nie zapomnij powiedzieć podwładnym, od czego zależy nagroda
Mów podwładnym, co robią źle
Nie udzielaj kary w obecności innych
Bądź sprawiedliwy