Etyczne problemy związane z prowadzeniem wywiadów. Agnieszka Kochańska

Referat przygotowany w oparciu o:

• Steinar Kvale, Prowadzenie wywiadów, PWN, Warszawa 2010, r. 3

Wywiad jest jedną z metod jakościowych, który polega na zadawaniu badanym przez ankietera mniej lub bardziej sformalizowanych pytań.

Kwestie etyczne wynikają zarówno ze specyfiki stosowanych metod jak i celów tych badań. Już samo podjęcie projektu badawczego stawia pytanie dotyczące wartości tworzonej wiedzy i wkładu badania w życie społeczne.

Problemy etyczne pojawiają się niemal na każdym etapie badania. Zatem warto jest przygotować „protokół etyczny”, nawet jeżeli nie jest on wymagany.

Wskazania etyczne w naukach społecznych zazwyczaj dotyczą uzyskania świadomej zgody jednostek na udział w badaniu, poufności badania, konsekwencji prezentowania wyników badania i roli badacza w procesie badawczym:

• Świadoma zgoda wymaga poinformowania badanych o ogólnym celu badania i najważniejszych założeniach projektu, możliwych korzyściach i zagrożeniach płynących z udziału w badaniu, możliwości rezygnacji na każdym etapie badania. Jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że badanie doprowadzi do sytuacji konfliktowej między respondentem a badaczem warto jest uzyskać pisemną zgodę na udział w badaniu.

• Mówiąc o konsekwencjach badania należy wziąć pod uwagę potencjalne korzyści i szkody, jakie może przynieść badanie respondentowi. Etyczna zasada czynienia dobra oznacza, że ryzyko wyrządzenia szkody respondentowi powinno być jak najmniejsze.

• Badacz powinien być rzetelny. Często bywa tak, że badanie jest sponsorowane i z góry przewidziane są wyniki badania. Samo badanie jest tylko formalnością.

Problemy etyczne z poziomu mikro są związane z osobistymi konsekwencjami udziału respondentów w badaniu.

Problemy etyczne z poziomu makro odnoszą się do społecznych skutków badania.

Między tymi poziomami może dochodzić do spięć.