HEMS.

HEMS = Helicopter Emergency Medical Sernice.

Śmigłowcowa Służba Ratownictwa Medycznego. W Polsce HEMS została utworzona w 2000 roku na bazie Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (LPR).

Zadania wykonywane przez LPR:

Loty wykonywane przez HEMS:

• Loty do zdarzenia (primary mission),

• Loty ratownicze (secondary mission),

• Loty transportowe ratownicze (tertiary mission),

Loty wykonywane przez RZT:

• Lot transportowy ratowniczy,

• Lot transportowy sanitarny,

Zasady uruchomienia zespołu HEMS:

Wezwanie drogą telefoniczną lub radiową do wezwania uprawnieni są:

• Koordynatorzy medyczni i dyspozytorzy pogotowia ratunkowego,

• Dyspozytorzy Centrum Powiadamiania Ratunkowego,

• Dyspozytorzy innych podmiotów ratownictwa (PSP, GOPR, TOPR, WOPR),

• Koordynatorzy medyczni i dyspozytorzy pogotowia ratunkowego,

• Członkowie naziemnych zespołów ratownictwa medycznego,

• Lekarze dyżurni SOR oraz innych oddziałów szpitalnych,

Kryteria sugerujące konieczność wezwania zespołu HEMS do zdarzenia:

• Chory nieprzytomny,

• Nagłe zatrzymanie krążenia,

• Ostry incydent wieńcowy,

• Zawał mięśnia serca,

• Zaburzenia rytmu serca zagrażające życiu,

• Wstrząs kardiogenny,

• Przełom nadciśnieniowy,

• Udar mózgu,

• Potrącenie pieszego przez samochód,

• Wypadek komunikacyjny przy prędkości pow. 60 km/h,

• Dachowanie pojazdu mechanicznego,

• Upadek z wysokości pow. 4,5 metra,

• Przysypanie,

• Lawina,

• Uraz wielonarządowy,

• GCS < 8,

• RTS < 11

• Uraz głowy wymagający pilnej interwencji neurochirurgicznej,

• Uraz kręgosłupa w odcinku szyjnym lub piersiowym z paraplegią, tetraplegią lub objawami lateralizacji,

• Uraz drążący szyi, klatki piersiowej, brzucha,

• Złamanie dwóch lub więcej kości długich,

• Ciężki uraz miednicy,

• Amputacja urazowa kończyny (poza amputacją palców),

• Oparzenie II° i III° przekraczające 20% powierzchni ciała, podejrzenie oparzenia dróg oddechowych, oparzenie elektryczne, eksplozje i pożary,

• Hypotermia,

• Tonięcie,

• Zdarzenie o charakterze masowym,

• Zbyt mała liczba kwalifikowanego personelu w stosunku do rozmiarów zdarzenia,

• Okoliczności mogące uniemożliwić lub opóźnić dotarcie do poszkodowanego znajdującego się w stanie zagrożenia życia (np.: topografia terenu),

• Czas transportu drogą lotniczą z miejsca zdarzenia pacjenta w stanie zagrożenia życia do szpitalnego oddziału ratunkowego, lub innego stosownego, jest krótszy od czasu transportu innymi środkami lokomocji, i może przynieść korzyść w dalszym leczeniu,

Do lotów ratowniczych powinni zostać zakwalifikowani chorzy w następujących sytuacjach klinicznych (tryb do 1 godz.):

• Nieprzytomni do właściwego oddziału specjalistycznego, o ile szpital takiego nie posiada,

• Po NZK do oddziału specjalistycznego, o ile szpital takiego nie posiada przeniesienie z OIT do OIT, jeśli czas transportu naziemnego może przekroczyć 1 godzinę,

• Urazu wielonarządowego do ośrodka specjalistycznego,

• Urazu głowy kwalifikującego pacjenta do natychmiastowej interwencji chirurgicznej w szpitalu specjalistycznym,

• Urazu kręgosłupa z deficytami neurologicznymi: paraplegia lub tetraplegia, kwalifikującego pacjenta do natychmiastowej interwencji chirurgicznej w szpitalu specjalistycznym,

• Zawału mięśnia serca kwalifikującego pacjenta do natychmiastowej interwencji kardiochirurgicznej lub kardiologicznej w szpitalu specjalistycznym

• Ciężkiej niewydolności narządowej wymagającej natychmiastowego przewiezienia do ośrodka specjalistycznego,

• Świeżego udaru mózgu do natychmiastowej interwencji neurochirurgicznej lub w przypadku transportu do specjalistycznego oddziału udarowego,

• Ostrych schorzeń układu naczyniowego wymagających natychmiastowej interwencji chirurgicznej w szpitalu specjalistycznym,

• Patologii położniczych zagrażających życiu matki lub płodu,

• Hypotermii w celu intensywnego leczenia choroby dekompresyjnej,

• Ostrej niewydolności nerek u dzieci,

• Wcześniaki i noworodki urodzone o czasie, w przypadku pilnego transportu do specjalistycznego ośrodka neonatologicznego (dotyczy oddziałów dysponujących odpowiednim sprzętem),

Za wyjątkiem filii Zakopane, zespoły HEMS, nie realizują zleceń wymagających wykorzystania technik ratownictwa z powietrza.

Zasady uruchamiania LPR do lotów transportowych ratowniczych i sanitarnych:

• Podstawą do przyjęcia lotu ratowniczego i sanitarnego jest dokładnie wypełnione pisemne zlecenie na lot i przekazane faksem do Dyspozytorni Krajowej w Warszawie. Oryginał zlecenia na lot wraz ze zleceniem na dalszy transport kołowy należy przekazać zespołowi LPR.

• Brak wymienionych dokumentów powoduje niemożność przejęcia chorego przez zespół LPR.

• Loty transportowe ratownicze to loty określone w trybie do 6 godz., loty transportowe sanitarne kwalifikuje się w trybie do 24 godz. lub powyżej 24 godzin, określanych jako czas wymaganego dotarcia pacjenta do szpitala przyjmującego.

• Organizacja transportu z oddziału do statku powietrznego należy do Zlecającego.

• Koszty związane z przewozem transportem kołowym, tj. transportu między szpitalem a statkiem powietrznym, pokrywa Zlecający.

• Do lotów transportowych ratowniczych (tryb do 6 godz.) mogą zostać zakwalifikowani chorzy wymagający intensywnej opieki podczas transportu i znajdujący się w następujących sytuacjach klinicznych:

1. Przeniesienie z OIT do OIT

2. Urazu wielonarządowego,

3. Wymagających pilnej interwencji neurochirurgicznej, torakochirurgicznej, kardiochirurgicznej, chirurgii naczyniowej, jeśli nie można ich przeprowadzić w lokalnych ośrodkach,

4. Urazu kręgosłupa kwalifikującego pacjenta do pilnej interwencji neurochirurgicznej,

5. Schorzeń kardiologicznych kwalifikujących pacjenta do pilnej interwencji kardiochirurgicznej lub kardiologicznej,

6. Ciężkiej niewydolności narządowej wymagającej przewiezienia do ośrodka specjalistycznego,

7. Schorzeń internistycznych wymagających leczenia w ośrodku specjalistycznym,

8. Patologii położniczych zagrażających życiu matki lub płodu, oparzenia II° przekraczające 20% powierzchni ciała, oparzenia II° przekraczające 10% u dzieci do 10 rż i pow. 50 rż., oparzenia III° we wszystkich grupach wiekowych, oparzenia dróg oddechowych; oparzenia pow. II° obejmujące twarz, kończyny, krocze; oparzenia u pacjentów pourazowych, stabilizowanych w innych oddziałach, oparzenia elektryczne, chemiczne oraz inne zgodnie z lokalnymi kryteriami przyjęcia do ośrodka leczenia oparzeń,

9. Transporty osób z chorobą oparzeniową wykonywane są jedynie w sytuacji stabilnego stanu pacjenta,

10. Każdy przypadek zlecenia transportu pacjenta oparzonego jest oceniany indywidualnie przez lekarza LPR i wymaga bezpośredniej rozmowy z lekarzem zlecającym przewóz; w procesie podejmowania decyzji o transporcie muszą zostać wzięte pod uwagę następujące czynniki: istnienie jednoznacznych korzyści dla pacjenta w stosunku do ryzyka związanego z transportem, odpowiedź kliniczna pacjenta na standardowe leczenie choroby oparzeniowej, stan pacjenta w okresie poprzedzającym transport; ostateczna decyzja o wykonaniu transportu leży po stronie SP ZOZ LPR,

11. Transport powinien się odbywać do najbliższego ośrodka leczenia oparzeń, SP ZOZ może przed kwalifikacją zlecenia sprawdzić, czy w ośrodku najbliższym zlecającemu nie można przyjąć pacjenta; w przypadku stwierdzenia takich możliwości SP ZOZ LPR może wykonać transport do tego ośrodka,

12. LPR zwraca uwagę na konieczność wczesnego zgłoszenia transportu, oczekiwanie na transport nie może opóźnić rozpoczęcia postępowania terapeutycznego, a transport musi zostać tak zaplanowany, aby możliwe było kontynuowanie leczenia podczas jego trwania,

13. Oczekiwanie na transport nie może opóźnić rozpoczęcia postępowania terapeutycznego, a transport musi zostać tak zaplanowany, aby możliwe było kontynuowanie leczenia podczas jego trwania,

14. W przypadku pacjenta z chorobą oparzeniową jest wymagane przedstawienie wyników gazometrii, jonogramu i morfologii wykonanych w okresie do 1 godz. przed planowanym transportem; lekarz LPR może zwrócić się do lekarza prowadzącego o przesłanie kopii karty obserwacyjnej,

15. Pacjenci z podejrzeniem oparzenia dróg oddechowych muszą zostać na transport zaintubowani i sedowani zgodnie z ustaleniami z lekarzem LPR.

16. Wcześniaki i noworodki urodzone o czasie, w przypadku transportu do specjalistycznego ośrodka neonatologicznego (wykonują tylko zespoły z inkubatorem transportowym).

17. Lekarz LPR ma prawo przed dokonaniem oceny medycznej zlecenia i podjęciem decyzji o transporcie do konsultacji z innym lekarzem LPR, w tym w szczególności z-cą dyrektora ds. medycznych.

18. Lekarz LPR może zwrócić się do lekarza prowadzącego o przesłanie kopii wyników badań laboratoryjnych i diagnostyki obrazowej oraz karty obserwacyjnej z pobytu w oddziale obecnym i poprzednich wypisów.

19. SP ZOZ LPR dąży w swojej misji, do transportu pacjenta wymagającego intensywnego nadzoru w systemie „bed - to - bed”. Każdorazowo o takiej sytuacji zlecający zostanie poinformowany przez dyspozytora LPR.

20. Każdorazowo lekarz zlecający transport ma obowiązek wziąć pod uwagę stosunek ryzyka i korzyści dla zdrowia pacjenta, a w razie wątpliwości skontaktować się z lekarzem najbliższej filii lub oddziału LPR.

21. Lekarz zlecający lub inny wskazany przez niego ma obowiązek przygotowania pacjenta do transportu. Szczegółowych zaleceń może udzielić lekarz LPR.

22. W przypadku przewozu chorego, który otrzymuje leki nie zaliczone do standardu LPR, obowiązek zabezpieczenia w leki na okres transportu spoczywa na Zlecającym.

Ograniczenia medyczne transportu lotniczego

Nie kwalifikuje się do transportu lotniczego pacjentów:

• Nie rokujących przeżycia transportu,

• Pacjentów w trakcie NZK,

• Pacjentów w terminalnej fazie choroby,

• W niewyrównanej fazie wstrząsu,

• Z czynną chorobą zakaźną i gorączką o niejasnej etiologii z podejrzeniem zakaźnej choroby tropikalnej,

• Z objawami świeżego odklejenia siatkówki,

• W stanie ostrej psychozy, depresji lub pobudzenia psycho - ruchowego,

• Z napadami drgawek (pomimo farmakoterapii występujących w ciągu ostatnich 24 godz.),

• Kobiet rodzących z rozwarciem powyżej 4 cm,

Dyskwalifikacje zleceń i odwoływanie się:

• Dyskwalifikacji zlecenia na lot transportowy ratowniczy oraz lot ratowniczy może dokonać Dyspozytor LPR na podstawie:

• (a) - Stwierdzenia niezgodności zlecenia z zapisami regulaminu porządkowego,

• (b) - Oceny medycznej

• (c) - Sytuacji operacyjnej,

• Po poinformowaniu z-cy dyrektora ds. medycznych w przypadku wymienionym w ust. (b)

• Zlecającemu przysługuje prawo odwołania się od decyzji wymienionej w p. a) do Dyrektora LPR,

• W przypadku podtrzymania decyzji o dyskwalifikacji wymienionej w p. a) i b)

• Zlecającemu przysługuje prawo odwołania się do departamentu właściwego ds. ratownictwa medycznego w Ministerstwie Zdrowia.,

• Decyzje wymienione w p. a) i b) muszą mieć formę pisemną z odnotowaną godziną ich podjęcia i przesłane zlecającemu.

Odpłatność za transport lotniczy:

Wysokość i zasady pokrywania opłat są ustalone w cenniku zatwierdzonym przez dyrektora SP ZOZ LPR.

4

---