Bowling a rozwój dzieci i młodzieży w aspekcie fizycznym, psychicznym i społecznym.
Cytując za Encyklopedią Sportu PWN kręgle to gra towarzyska polegająca na rzucaniu dużej kuli (drewnianej lub z tworzywa sztucznego) wzdłuż wąskiego toru w celu przewrócenia maksymalnej liczby ustawionych na jego końcu drewnianych figur zwanych kręglami; gra w kręgle była już znana w starożytnym Egipcie czyli 5500 lat temu; bardzo popularna w średniowieczu w Niemczech; od XVIII wieku rozpowszechniana w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych; z bardzo wielu odmian gry w kręgle dwie uznawane są za sportowe: „ninepins” (9 kręgli ustawionych w kwadrat) i „tenpins”, zwany też bowlingiem (10 kręgli ustawionych w trójkąt). W Polsce bardziej znaną odmianą gry w kręgle jest bowling.
W XXI wieku filozofowie, uczeni, politycy i inni wielcy tego świata zwracają naszą uwagę na człowieka, jego wartość a co za tym idzie na długość i jakość jego życia. Nie trzeba nikogo przekonywać jak istotny wpływ na nasz byt w każdym jego momencie i aspekcie ma ruch. To właśnie ruch jest przedmiotem wychowania fizycznego. Przyjmując za podstawę sformułowanie prof. Grabowskiego można powiedzieć, że „wychowanie fizyczne to kształtowanie względnie trwałych dyspozycji psychicznych do zachowań w dziedzinie dbałości o rozwój fizyczny, sprawność ruchową i zdrowie na podłożu poznania znaczenia tych właściwości osobniczych i emocjonalnego stosunku do nich”. W różnorakich koncepcjach dotyczących kształtowania pełnej osobowości dziecka, pozwalającej mu na wykorzystanie jego indywidualnych predyspozycji w dorosłym życiu społecznym, bardzo duże znaczenie przypisuje się kulturze fizycznej. Jej wartość podkreśla się zwłaszcza na etapie nauki szkolnej, w trakcie której młody człowiek poddawany jest nowym, pozarodzinnym zabiegom dydaktyczno-wychowawczym.
Końcowym efektem tej inicjacji powinno być wyposażenie ucznia w podstawowy zasób wiadomości, nawyków i umiejętności, pozwalających mu na wykorzystywanie różnorakiej aktywności ruchowej, jako środka wpływającego na umiejętne spędzanie czasu wolnego w aktywny sposób, zachowania zdrowia i właściwego poziomu sprawności fizycznej.
Na ulicach naszych miast, na naszych podwórkach, w naszych domach mamy doczynienia z coraz to większą falą wad postawy u dzieci i młodzieży wynikającą w dużej mierze z braku ruchu lub jego ograniczenia. Współczesne tempo życia i zmieniające się warunki środowiskowe, w jakich żyje człowiek, stają się przyczyną powstawania istotnych i niekorzystnych zmian w postawie ciała. Głównym mankamentem naszego życia jest jego sedenteryjność (siedzący tryb życia). Na 12-16-godzinny dzień dziecka przeciętnie 4-7 godzin siedzi ono w szkole, 2-3 godziny odrabia lekcje, ok. 3 godzin odpoczywa, często przebywając w pozycji siedzącej (czyta, ogląda telewizję, serfuje po internecie lub gra na komputerze) i wreszcie 1 godzinę spożywa posiłki. Wynika z tego jasno, że od 10 do 14 godzin dziennie młody człowiek siedzi. Jeżeli zastanowić się jeszcze ile z tego czasu siedzi prawidłowo (czyli przyjmuje właściwą pozycję i ma właściwie dobrane krzesło) to oczywistą staje się konieczność zmiany tego faktu. Z najbardziej znanych i najczęstszych wad u dzieci wymienić należy skoliozy, kifozy, lordozy, deformacje stóp, kolan, klatki piersiowej i inne.
Stosowane formy poprawy tego stanu rzeczy nie przynoszą zakładanych wyników. Zajęcia kultury fizycznej czy gimnastyki korekcyjnej często z braku zaplecza lokalowo-sprzętowego lub braku wykwalifikowanej kadry nie spełniają pokładanych w nich nadziei. Właściwe operowanie ruchem, różnorakimi jego odmianami pozwala kształtować młode ciało, jego umysł i duszę. Należy zwrócić tu uwagę na fakt, że dyscypliny sportowe wymagają ukierunkowania fizycznego; nie można jednak ukierunkować się bez wcześniejszego ogólnego przygotowania sprawnościowo-ruchowego. Popularne sporty takie jak piłka nożna, siatkówka, koszykówka, lekkoatletyka, tenis stołowy, narciarstwo i inne wymagają długotrwałego i żmudnego treningu, aby osiągnąć sukces. Jak wielkie zaniedbania wyniknęły w ciągu ostatnich lat i jak wiele jest do zrobienia w tej dziedzinie świadczyć mogą dość słabe wyniki sportowe osiągane przez polskich zawodników w występach na arenie międzynarodowej.
Bowling może stać się jednym z wielu rozwiązań tej trudnej sytuacji. Pojawiające się możliwości uprawiania tej dyscypliny pozwalają stworzyć nurt mogący mieć ogromny wpływ na młodego człowieka a dość szybko przychodzące efekty i wyniki sportowe pobudzają tak ważną u dzieci i młodzieży motywację. Motywacja zaś jest silnym motorem do działań, powodującym zmiany i w młodym ciele i w jego psychice.
Być może wśród specjalistów zajmujących się rozwojem fizycznym (czyli wśród nauczycieli WF-u, lekarzy, rehabilitantów itp.) odezwały by się głosy sprzeciwu. Wynikać mogą one jednak tylko z nieznajomości gry w kręgle, jej zasad i specyfiki ruchowej. Składająca się z 10 tur rozgrywka wymusza na graczu wykonanie kilkudziesięciu kroków z obciążeniem (w domyśle kula) dobranym do wieku i wagi gracza oraz kilkunastu zamachów ramion. Wysiłek wykonywany podczas gry porównać można do spokojnej jazdy na rowerze czy dość intensywnego marszu. Wydatek energetyczny w trakcie gry wynosi średnio od 200 do 280 kalorii na godzinę. Nie można też zapomnieć o prawidłowej postawie, którą przybiera się za każdym razem przed rzutem napinając mięśnie całego ciała. Bardzo ważnym czynnikiem uatrakcyjniającym tę formę ruchu jest jej interwałowość (czyli przeplatanie ruchu z odpoczynkiem). Pozwala to na uprawianie tej dyscypliny praktycznie przez każdego a w szczególności przez dzieci i młodzież. Jeżeli dodać do tego informację, że takich gier można rozegrać tyle, na ile pozwoli kondycja i czas, to kreuje się nam obraz dyscypliny, która kompleksowo pobudza aparat ruchowy do pracy. Ciekawostką może być tutaj fakt, że dziecko nie zdaje sobie sprawy z ilości i jakości pracy, jaką wykonują jego mięśnie.
Rozwój cech motorycznych nie jest zsynchronizowany, nie przebiega równolegle, każda z nich ma nieco inne tempo rozwoju i zależy ściśle od zjawisk dojrzewania organizmu i od samego organizmu. To właśnie ten czynnik powoduje, że jeden osiąga wyniki w biegach, drugi w piłce nożnej a trzeci w narciarstwie. Bowling jako jedna z niewielu dyscyplin znosi te podziały i nierówności. Tutaj każdy bez względu na płeć, wiek, wzrost, tężyznę może zostać mistrzem.
Gra w kręgle sprzyja też zachowaniu zdrowia, zdyscyplinowaniu i poszanowaniu przepisów, poczucia solidarności i koleżeństwa, rozwijaniu cennych społecznie cech osobowości: wytrwałości i silnej woli. Dlatego bowling może stać się tą częścią wychowania w szerokim tego słowa znaczeniu, której zadaniem będzie przez system współzawodnictwa, manifestowanie swoich umiejętności w celu dążenia do jak najlepszych wyników dających samozadowolenie i spełnienie własnych ambicji. Wszystko to można osiągnąć poprzez właściwie ukierunkowany rozwój psychiczny a co za tym idzie umysłowy. Bowling rozwija u dzieci wyobraźnię, pamięć i logiczne myślenie, zmusza do przewidywania i planowego działania. Wszystkie te cechy są u dzieci bardzo plastyczne i poddają się kształtowaniu. Cały problem polega na właściwym ukierunkowaniu tego procesu. Na tym etapie wielką wolą i zaangażowaniem powinny się wykazać osoby, którym dobro dzieci i młodzieży leży głęboko na sercu.
Ważną zaletą nowoczesnej gry w kręgle jest jej multimedialność. Dzieci bardzo szybko uczą się obsługi toru i komputera sterującego grą. Tutaj każdy młody człowiek może się wykazać nie tylko swoją zręcznością i celnością rzutów, ale także znajomością obsługi gry.
Młodzież przyswaja sobie określone normy i wzorce kulturowe bardzo szybko. Policyjne statystyki pokazują, że często młodzi ludzie nie mają prawidłowych zachowań jako kibic czy zawodnik. Bowling daje możliwość stworzenia nowej mody i sposobu zachowań. Przykładem niech będzie jedna z zasad obowiązująca podczas gry - „Porażki traktuj z humorem, by zwycięstwa przyjmować z honorem”. Gra ma charakter kameralny, może być jednak śledzona dzięki monitorom przez innych. Oklaski zachwytu i jęki zawodu wyrabiają u grającego prawidłowe zachowania. Nie ma tu miejsca na agresję, gniew czy złość.
Bardzo ciekawym aspektem gry w kręgle jest tajemniczość, która przyciąga szczególnie dzieci i młodzież. Podobnie jak golf czy szachy, gra w kręgle traktowana była do niedawna jako gra trudna, ekskluzywna i niedostępna. Teraz bowling jest na wyciągniecie ręki. Wykwalifikowani instruktorzy uczą nie tylko techniki rzutu czy sposobu liczenia punktów. Przekazują także wiedzę z zakresu zachowań i sposobu bycia podczas gry. Wiedza ta powoduje u większości dzieci podwyższenie poziomu swojej wartości, a możliwość przekazania jej innym zaspokojenie potrzeby akceptacji. Wzory do naśladowania, które pojawią się już niedługo dadzą podwaliny pod tory, po których będzie mógł przebiegać harmonijny rozwój umysłowo-emocjonalny dzieci i młodzieży.
Bowling to nie tylko toczenie kul do ustawionych pachołków; bowling to sposób na życie. Nie tylko dlatego, że zaspokaja różnego rodzaju potrzeby emocjonalne, kształtuje ciało i umysł, ale głównie dlatego, że dla najlepszych może stać się źródłem utrzymania pozwalającego na godne życie. Gra pozwala na prowadzenie w jej trakcie rozmów, zawieranie znajomości czy poznanie najnowszych informacji na temat wydarzeń w kraju i na świecie. Już po kilku grach staje się automatyzmem pozwalającym na wykonywanie innych czynności w jej trakcie. Nie traci jednak swojego oddziaływania na młodego człowieka. Bowling jako zjawisko wciąga gracza odsiewając wszystko, co złe a uwypukla to, co dobre.
Rozwój społeczny jednostki jest ważnym aspektem wychowania nieodzownie związanym z rozwojem psychicznym i fizycznym. Gra w kręgle pozwala kompleksowo oddziaływać na młodego człowieka a jej główna zaleta, czyli nowość w realiach polskich, szczególnie w momencie wprowadzenia zwiększonej ilości godzin kultury fizycznej może przy pomocy nauczycieli, rodziców i instruktorów stworzyć nowy nurt w kulturze naszego społeczeństwa.
Wielkim marnotrawstwem było by nie wykorzystać nadarzającej się okazji do wpojenia dzieciom i młodzieży zasad zdrowej rywalizacji, zachowań prozdrowotnych czy rozwijania ich inteligencji. Jaki będzie wynik tych działań zależy wyłącznie od nas samych.