Monitorowanie w Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Intensywny nadzór w stanach zagrożenia życia - udział pielęgniarki.
Monitorowanie
Rozpoznawanie i ocena zjawisk fizjologicznych i patologicznych towarzyszących zabiegom operacyjnym,procesom chorobowym i zabiegom terapeutycznym
Cel monitorowania
Identyfikacja w sposób ciągły lub powtarzalny w odstępach czasu trendów prognostycznych
monitorowanie→analiza danych →interpretacja →decyzja kliniczna
Monitorowanie:
Stała obecność wykwalifikowanego personelu anestezjologicznego
Kontrola:
Stanu pacjenta - kliniczna
- przyrządowa
Sprzętu
Przebiegu zabiegu operacyjnego
Monitorowanie
Wczesne wykrywanie szkodliwego wpływu anestezji na stan pacjenta / np. bradykardia, spadek RR , skurcz oskrzeli /
Wykrywanie powikłań wynikających z manipulacji chirurgicznych / masywne krwawienie, odwodnienie /
Monitorowanie
Czynności :
w trakcie leczenia ciężko chorych w OIT
w czasie znieczulenia
Standardowe wyposażenie stanowiska anestezjologicznego/wg PTAiIT 1994/
Aparat do pomiaru RR z mankietem dostosowanym do wymiaru pacjenta
Monitor EKG
Pulsoksymetr
Analizator stężenia O2 w układzie anestetycznym z alarmem dźwiękowym spadku stężenia O2
Stetoskop
Zalecane wyposażenie
Termometr
Kapnograf
Przy stosowaniu wentylacji mechanicznej:
alarm wysokiego ciśnienia w drogach oddechowych,
ciągły pomiar ilości oddechów,
ciągły pomiar objętości gazów wydechowych
Pożądane wyposażenie monitorujące
Monitor stężenia gazów anestetycznych
Stymulator nerwów obwodowych
Automatyczny pomiar RR
Wyposażenie do inwazyjnych metod monitorowania
Dodatkowe zabezpieczenie
Całodobowa możliwość wykonywania podstawowych badań laboratoryjnych: gazometria, morfologia, jonogram, glukoza we krwi, grupa krwi, próba zgodności, podstawowe badania z układu krzepnięcia
Zakres monitorowania
Zależy od
1.stanu pacjenta/choroby współistniejące/
2.rozległość zabiegu operacyjnego
Zakres monitorowania
Rutynowy - stosowany u każdego pacjenta
Specjalistyczny/specjalny nadzór danego parametru np.ICP - pomiar ciśnienia śródczaszkowego, CO - pomiar rzutu serca/
Wszechstronny - przy rozległych zabiegach, pacjenci np.z urazem wielonarządowym , z niewydolnością krążenia,
Monitorowanie
Pacjent
Sprzęt
Kontrola pacjenta
1.Ułożenie
2.Wentylacja - parametry oddechowe
3.Funkcje układu krążenia
4.Głębokość znieczulenia
5.Wypełnienie łożyska naczyniowego
6.Stan neurologiczny /gł. znieczulenia przewodowe/
Metody monitorowania
1.Nieinwazyjne
2.Inwazyjne
Metody
Żadna aparatura nie zwalnia z obowiązku badania przedmiotowego pacjenta
Obserwuj
Dotknij
Osłuchaj
Obserwacja
1.zabarwienie skóry, błon śluzowych,płytki paznokciowej/ krążenie, natlenienie/
2.ruchy klatki piersiowej - oddychanie, prawidłowa wentylacja,położenie rurki
3.ruchy gałek ocznych, szerokość źrenic, ruchy palców, odruchy - głębokość znieczulenia, zwiotczenie
Palpacja
1.Ucieplenie skóry /krążenie/
2.Wilgotność skóry /odczuwanie bólu, infekcja,krążenie/
3.Napięcie naczyń tętniczych/ ocena tętna/
4.Ucisk na płytkę paznokciową / krążenie kapilarne/
Osłuchiwanie
1.Kontrola położenia rurki intubacyjnej
2.Ocena szmeru pęcherzykowego
3.Kontrola szczelności balonu rurki intubacyjnej
4.Osłuchiwanie serca
Monitorowanie układu oddechowego
Ocena wentylacji płuc
Pulsoksymetria
Kapnografia
Ocena wentylacji
1.ruchy klatki piersiowej
2.kontrola położenia rurki
3.kontrola przy użyciu słuchawek szmeru oddechowego
4.ilość oddechów
5.objętość oddechowa/TV, obj.minutowa/
6.ciśnienia w drogach oddechowych
7.podatność płuc
Kapnografia
Nieinwazyjny pomiar stężenia CO2 w powietrzu wydechowym
EtCO2 - porównywalne z zawartością CO2 we krwi 30- 35 mmHg
Pulsoksymetria
Pomiar % wysycenia hemoglobiny tlenem na podstawie przepływu krwi
Ocena częstości tętna
Czujnik zakładany na opuszkę palca, płatek uszny, stopę u niemowląt, opaska na rękę u noworodków, niemowląt
Pulsoksymetria
Zalety:
Metoda nieinwazyjna
Pomiar ciągły
Nie wymaga kalibracji
Nie nagrzewa skóry
Możliwość pozostawania w jednym miejscu przez długi czas
Pomiar niezależny od pigmentacji skóry
Możliwość oceny zaburzeń rytmu serca, tzw deficytu tętna
Pulsoksymetria
Wady:
Brak możliwości pomiaru przy braku lub zmniejszeniu przepływu/ RR, temp, ucisk na tętnicę
Zaburzenia odczytu przy Hb, obecności Hb patologicznych
Zaburzenia odczytu u pacjentów poruszających się , niespokojnych
Monitor EKG
Informacja jedynie o czynności elektrycznej serca
Nie informuje o rzucie serca
Nie zapewnia pełnej informacji o funkcji / wydolności/ układu krążenia
Monitor EKG
Rozpoznaje szczyty załamków R
Liczy
Wyświetla liczbowo + dodatkowo sygnał dźwiękowy
Granice alarmów
Monitor EKG
Elektrody jednorazowe z żelem na skórze
Umieszczenie: zależy od stanu pacjenta, obszaru pola operacyjnego
Zaburzenia monitorowania EKG
Wpływ innych urządzeń elektrycznych
Źle umieszczone elektrody/ zbyt małe R/
Źle przylegające elektrody/ pot, zmoczenie elektrod, wysuszony żel, owłosienie pacjenta/
Rozłączenie kabla\
Pomiar RR
Pośredni - nieinwazyjny przy użyciu odpowiednio dobranych rozmiarów mankietów
1.pomiar ręczny /przy użyciu stetoskopu lub palpacyjnie/
2.pomiar automatyczny - co pewien, ustalony przez lekarza, pielęgniarkę czas
Rozmiary mankietów:
Szerokość mankietu 40% obwodu ramienia
Dorośli 12 - 14 cm
Dziecko 11 cm
Małe dziecko 7 cm
Noworodek 3,75 cm
Pomiar RR pośredni
Możliwość błędów
1.ograniczenie dokładności przy źle dobranej wielkości mankietu i złym umiejscowieniu
2.zbyt szybkie wypuszczenie powietrza z mankietu
3.źle słyszalne tony w niedociśnieniu, skurczu naczyń, we wstrząsie
4.czynnik ludzki
Pomiar RR
Inwazyjny - pomiar ciągły na podstawie przepływu krwi w tętnicy
Inwazyjny pomiar RR
Wskazania do stosowania - czynniki ryzyka ze strony pacjenta
1.choroby układu krążenia
2.choroby układu oddechowego
3.choroby nerek
4.nadwaga
5.ekstremalne grupy wiekowe
Inwazyjny pomiar RR
Wskazania - rodzaj zabiegu
W zabiegach kardiochirurgicznych
W chirurgii naczyniowej
W zabiegach z dużą utratą krwi
W braku możliwości stosowania pomiaru pośredniego/ oparzenia,amputacje kończyn/
Inwazyjny pomiar RR
Kaniula tętnicza
Przetwornik ciśnienia
Wzmacniacz
Wskaźnik ciśnienia
Dostęp tętniczy
1.tętnica promieniowa/po wykonaniu testu Allena/
2.tętnica łokciowa
3.tętnica udowa
4.tętnica grzbietowa stopy
Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego
Po kaniulacji żył centralnych
Metoda oceny wypełnienia łożyska naczyniowego
Możliwość pomiaru manometrem wodnym lub elektronicznie
Prawidłowe wartości=ciśnieniu w PP 3- 14 cmH20
OCŻ (Ośrodkowe Ciśnienie żylne)
Hyperwolemia, przewodnienie nadmiar płynów
Niewydolność PK
Zator tętnicy płucnej
Płyn, krew w jamie opłucnowej
Tamponada serca
Hypowolemia, zmniejszona objętość krwi ,odwodnienie
OCŻ
Pomiar przy wydechu, przy ciśnieniu w drogach oddechowych = 0
Monitorowanie hemodynamiczne- cewnik Swana-Ganza
Cewnik wprowadzany z dostępu przez żyłę szyjną wewnętrzną lub podobojczykową , przez prawy przedsionek , prawą komorę do tętnicy płucnej
Wskazania
Zabiegi kardiochirurgiczne
Choroby serca/wieńcowa, wady serca, kardiomiopatie/
Choroby płuc /ARDS,serce płucne
Wstrząs
Pacjenci operowani z ASA IV,V
Operacje z zaciśnięciem aorty
Masywne przetoczenia
Zalety S-G
Ciągłość monitorowania hemodynamicznego
Możliwość pomiaru ciśnień w PP,PK,TP
Wyliczanie CO,SV,PCWP, oporów naczyniowych
Możliwość pobierania żylnej krwi mieszanej do badań gazometrycznych
Ocena skuteczności leczenia aminami katecholowymi