Postępowanie odwoławcze

I. APELACJA :

1. KPC RP przyjął system tzw. apelacji pełnej , której celem jest:
a: kontrola sądu I instancji
b: usunięcie skutków błędów sądu I instancji
c: naprawienie błędów stron poprzez dopuszczenie powoływania się przez strony na nowe
fakty i dowody.

2. Apelacja :

a: przysługuje od każdego wyroku sądu I instancji do sądu II instancji

od wyroku :
= wstępnego, częściowego, końcowego, łącznego , uzupełniającego
= zaocznego, tylko powodowi

UWAGA 1 :
Jeśli sąd orzekł postanowieniem w wyroku o kosztach procesu- przysługuje ZAŻALENIE!

jeśli:
= sądem I inst. ( SR )- sądem apelacyjnym( SO)
= sądem I inst. ( SO)- sądem apelacyjnym ( SA )

b: warunki formalne :

apelacja musi zawierać wymogi dla pisma procesowego ( 126 ) ORAZ:
= oznaczenie wyroku zaskarżanego i wskazanie czy dotyczy całego czy części:
+ należy wskazać sąd który wydał wyrok zaskarżany i sygnaturę akt oraz datę jego
wydania.
= zwięzłe przedstawienie zarzutów
+ brak ograniczenia podstaw zaskarżenia
# zarzuty naruszenia prawa materialnego :
- chodzi o błędną wykładnie prawa lub niewłaściwe zastosowanie
* zastosowanie nieistniejącej normy prawa materialnego
* błędna interpretacja słowa `' odpowiedniej'' sumy zadośćuczynienia za
doznaną krzywdę i w konsekwencji zasądzenie niższego zadośćuczynienia.
# zarzuty naruszenia prawa procesowego : ( które można oprzeć na : )
- NIEWAŻNOŚCI POSTĘPOWANIA
* np. brak zdolności sądowej lub procesowej
* np. droga sądowa była niedopuszczalna
* np. powaga rzeczy osądzonej lub zawiśnięcie sporu
* np. SR orzekał w sprawie w której orzekać winien SO ( ale nie odwrotnie! )
* np. brak jurysdykcji krajowej
(( ! skutkują one zawsze nieważnością postępowania
! pozbawienia strony możności reprezentowania swych praw ze względu na
uchybienie formalne- np. niezawiadomienie o terminie i w konsekwencji
pozbawienie strony złożenia wniosku .))

(( art. 378- Sąd II inst. bierze z URZĘDU pod rozwagę nieważność postępowania,
ale w granicach zaskarżenia ! ( + w granicach apelacji inne uchybienia)

- INNYM NARUSZENIU KPC :
* art. 162- ZASTRZEŻENIA :
> strony mogą w toku posiedzenia, a gdy nie były na nim obecne na
następnym zwrócić uwagę sądu na uchybienie przepisom postępowania
i wnieść o wpisanie zastrzeżenia do protokołu .
( jeśli była obecna- do końca posiedzenia, a jeśli
była nieobecna- do końca posiedzenia następnego )
Strona która wniosła zastrzeżenie, może się na nie powołać w dalszym
toku procesu, a strona która nie wniosła, nie może.
* naruszenie sąd bierze pod rozwagę z urzędu :
> między naruszeniem przepisów a rozstrzygnięciem sądu musi być
związek przyczynowy
> zarzut niewłaściwego trybu lub zarzut niewłaściwego sądu
# zarzuty faktyczne :
- chodzi o krytyczna ocenę ustalenia faktycznego sądu w związku z zebranym
materiałem dowodowym.
# nowe fakty i dowody :
- które nie mogły być powołane przed sądem I inst. :
* fakty i dowody które istniały przed wydaniem wyroku I inst. ale strona ich
nie znała
* fakty i dowody które zaistniały po wydaniu wyroku
- których potrzeba powołania wynikła później
* nowe fakty i dowody były zbędne przed sądem I instancji, natomiast w
toku odpowiedzi na apelację lub z treści apelacji wyniknęły
# nierozpoznanie istoty sprawy :
- jeśli sąd I instancji pominął podstawy roszczenia, np. przesłanki , które
stanowią o istnieniu roszczenia przez oparcie rozstrzygnięcia na błędnym
zarzucie, np. braku legitymacji czynnej ( powoda) lub biernej ( pozwanego) ,
przedawnienia, zawiśnięcia sporu.
= uzasadnienie zarzutów ( patrz 2)
= powołanie nowych faktów i dowodów, w razie potrzeby + wskazanie , że przed
sądem I inst. ich powołanie było niemożliwe ( patrz 2 )
= wniosek o zmianę lub uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu zmiany lub
uchylenia :
+ musi apelujący wyraźnie wskazać w jakiej części chce zmiany lub uchylenia
+ DODATKOWO MOŻNA w apelacji wnioskować od sądu :
# o rozpoznanie postanowień sądu I inst. na które nie przysługuje zażalenie, a
które mają wpływ na rozstrzygnięcie sądu I inst.
( np.
# o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności wyroku sądu I inst.
# o zasądzenie zamiast pierwotnego przedmiotu sporu, jego wartości lub innego
przedmiotu ORAZ o zasądzenie świadczenia za dalsze okresy w sprawach o
świadczenia powtarzające( to jest rozszerzenie żądania pozwu ! )- JEŚLI się
zmieniły okoliczności



= w sprawach o prawa majątkowe :
+ musi być wskazana WPZ :
# WPZ :
- może być niższa niż WPS
- nie może być wyższa niż WPS ( w postępowaniu II inst. nie wolno rozszerzyć
żądania pozwu lub wystąpić z nowym roszczeniem )
WYJĄTEK:
* WPZ może być wyższa od WPS, jeśli powód rozszerzył powództwo lub sąd
orzekł ponad żądanie.

3. Postępowanie apelacyjne :

TRYB :





ogłoszenie wyroku sądu I- inst.






1 tydzień jeżeli STRONA :
na wniosek o uzasadnienie 1. nie była na ogłoszenia z powodu pozbawienia
wyroku sądu I- instancji. wolności.

2. nie działa przez adwokata/ radcę prawnego


w ciągu
1 tygodnia od ogłoszenia wyroku
sąd doręcza jej odpis sentencji z pouczeniem

o przysługujących środkach zaskarżenia.


1 tydzień

na wniosek o uzasadnienie wyroku

APELACJĘ
wnosi się:




w terminie 2 tygodni od do sądu I-instancji termin do wniesienia apelacji
doręczenia uzasadnieni
wyroku sądu I- instancji.
może być przywrócony, jeśli: wygasa, jeśli strona
1. strona złoży wniosek o przywrócenie w terminie 1 tygodnia
w terminie 1 tygodnia od ustania od ogłoszenia wyroku
przyczyny uchybienia terminu apelacji nie wniosła o jego
2. strona wniesie jednocześnie apelację uzasadnienie + 2 tyg.

APELACJA W SĄDZIE I - INSTANCJI:
( tzw. postępowanie wstępne )

sąd bada na posiedzeniu niejawnym czy :



apelacja w apelacja apelacja spełnia warunki
terminie opłacona pisma procesowego

jeśli uchybienie jeśli braki są usuwalne, sąd
terminu niezawinione wzywa do ich uzupełnienia
strona może wniosek pod rygorem odrzucenia !!!
złożyć o przywrócenie
jeśli nie opłacono apelacji
jeśli braki nieusuwalne lub
jeśli uchybiono termin nie usunięto w wyznaczonym
terminie :


jeśli warunki są spełnione SĄD I- INSTANCJI wyda
sąd postanowienie o odrzuceniu apelacji
( kończące postępowanie w sprawie )


doręcza apelację przedstawia akta przysługuje zażalenie
stronie przeciwnej I sprawy sądowi II
instancji niezwłocznie

strona przeciwna ma
2 tygodnie od dnia APELACJA W SĄDZIE II - INSTANCJI :
doręczenia apelacji
na wniesienie do
sądu II - instancji jeżeli sąd II- instancji ustali, że apelacja
odpowiedzi na apelację


jest pod względem formalnym ulegała odrzuceniu posiada braki do
poprawna przez sąd I- instancji których strona nie
była wzywana w celu
usunięcia- wezwie pod
może rozpoznać sprawę wyznacza rygorem odrzucenia!
na posiedzeniu niejawnym termin rozprawy ( brak uzupełnienia )
gdy, zachodzi nieważność
postępowania! SĄD II - INSTANCJI wyda
postanowienie o odrzuceniu apelacji



ROZPRAWA





w sądzie II- instancji

Rozpoczyna się: niestawiennictwo jednej 1. apelujący apelację
1. wywołaniem sprawy lub obu stron nie wstrzyma popiera
2. sędzia sprawozdawca rozpoznania sprawy ,a 2. strona przeciwna
zwięźle przedstawia stan wydany wyrok pod ich może żądać:
sprawy. nieobecność nie jest zaoczny! a: oddalenia apelacji

b: zasądzenia kosztów


Sąd II - instancji rozpoznaje sprawę :



w granicach apelacji + w granicach zaskarżenia granice rozpoznania
( tzn. według określenia bierze z urzędu nieważność określa APELACJA
strony, albo całość albo postępowania

część wyroku )

sąd w granicach zaskarżenia zakaz reformationis
przez stronę części lub całego in peius,
wyroku bada z urzędu ( sąd nie może orzec
nieważność postępowania, na niekorzyść apelanta)
nawet, gdyby strona w apelacji chyba, że apelacje
nie podniosła jej. wniosły obie strony.

wykroczenie
poza podmiotowe granice zaskarżenia:


WSPÓŁUCZESTNICTWO



konieczni/ jednolici formalni materialni niejednolici
sąd musi rozpoznać apelację sąd nie może rozpoznać zasada- sąd nie może
wobec wszystkich, a więc tych apelacji wobec pozostałych rozpoznać apelacji wobec
którzy jej nie wnieśli też! , rozpozna tylko wobec tych pozostałych .
( wykroczenie poza podmiot ) którzy ja wnieśli ! wyjątek !
sąd może rozpoznać apelację
wobec tych, którzy nie wnieśli
apelacji, jeśli dotyczy ona
wspólnych praw i obowiązków.







SĄD II- INSTANCJI





podstawa wyrokowania orzeka:
1. materiał z postępowania 1. w składzie 3 sędziów
w I- instancji bierze pod rozwagę 2. w składzie 1 sędziego
2. materiał postępowania stan sprawy w chwili w sprawie postępowania
apelacyjnego. zamknięcia rozprawy dowodowego na
posiedzeniu niejawnym
może przeprowadzić: postanowieniem
1. postępowanie dowodowe
2. ponowienie niektórych
dowodów.

4. Orzeczenia w ramach postępowania apelacyjnego :

a: wyrok oddalający apelację

gdy apelacja jest bezzasadna
sąd rozstrzyga o kosztach procesu :
=z urzędu = jeśli strona przeciwna działała bez adwokata
= na wniosek :
+ złożony w odpowiedzi na apelacje, najpóźniej do zamknięcia rozprawy apelacyjnej
+ jeśli strona przeciwna działała z adwokatem
= orzekając ogólne zasady obliczenia kosztów
+ referendarz sądowy postępowania przed sądem I- instancji w drodze postanowienia
obliczy szczegółowo koszty

b: wyrok zmieniający zaskarżony wyrok i orzekający co do istoty sprawy

tzw. wyrok reformatoryjny
jeśli sąd stwierdzi, że stan sprawy nadaje się do merytorycznego rozstrzygnięcia
orzekając co do istoty sprawy sąd II instancji orzeka o kosztach

c: wyrok uchylający zaskarżony wyrok

jeśli postępowanie dotknięte jest nieważnością postępowania, sąd II instancji:
= uchyla zaskarżony wyrok
= znosi postępowanie w zakresie dotkniętym przyczyną nieważności
= przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania przez sąd I instancji:
+ przy niewłaściwości SR- wymaga się zgodnego wniosku stron na ponowne
powtórzenie zniesionego postępowania

d: wyrok uchylający wyrok i odrzucający pozew

jeśli pozew ulega odrzuceniu, sąd uchyli wyrok sądu I instancji i odrzuci pozew
( 199 i 1099 )

e: wyrok uchylający wyrok i umarzający postępowanie :

jeśli zachodzi przyczyna umorzenia postępowania, sąd II -instancji uchyli wyrok
sądu I instancji i umorzy postępowanie

f: wyrok uchylający wyrok i przekazujący do ponownego rozpoznania

jeśli :
= nie rozpoznał sąd I instancji istoty sprawy
= wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia w całości postępowania dowodowego
ponownie rozpoznaje sprawę sąd w innym składzie!

5. Uzasadnienie wyroku apelacyjnego :

a: zasada- wyrok i postanowienie kończące sprawę w postępowaniu apelacyjnym uzasadnia
sąd II instancji z urzędu

b: wyjątek- wyrok oddalający- uzasadnia sąd II instancji, jeśli strona zażądała doręczenia jej
wyroku wraz z uzasadnieniem.

c: termin uzasadnienia:

termin instrukcyjny- 2 tygodnie od :

= ogłoszenia sentencji
= wydania wyroku
= złożenia wniosku o doręczenie wyroku oddalającego wraz z uzasadnieniem

d: orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się TYLKO stronie , która złożyła wniosek o
doręczenie w terminie 1 tygodnia od ogłoszenia , a jeśli ogłoszenia nie było sąd z
urzędu doręcza uzasadnienie z wyrokiem w terminie 1 tygodnia od uzasadnienia!!!

brak żądania doręczenia uzasadnienia zamyka stronie drogę do wniesienia skargi
kasacyjnej !!!

jeśli strona z powodu pozbawienia wolności nie była na ogłoszeniu wyroku i nie działa
przez adwokata, sąd II instancji w terminie 1 tygodnia od ogłoszenia wyroku , doręcza
z urzędu odpis wyroku z pouczeniem o żądaniu uzasadnienia.

jeśli uzasadnienia nie sporządzono, a skargę kasacyjną wniesiono, sąd II instancji ma
obowiązek sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego wyroku II instancji w terminie
2 tygodni od wniesienia skargi.

6. Uprawomocnienie wyroku sądu II instancji :

zasada natychmiastowej wykonalności wyroku sądu II instancji :

a: następuje z chwilą:

wydania wyroku oddalającego, umarzającego i odrzucającego pozew
zmiany zaskarżonego wyroku


wyjątek: sąd II instancji może wstrzymać wykonanie orzeczenia , jeśli strona wniosła skargę
kasacyjną, a wykonanie orzeczenia sądu II instancji spowodować może szkodę
niepowetowaną ( do czasu ukończenia postępowania kasacyjnego.

b: do upływu terminu na wniesienie skargi kasacyjnej ex lege wstrzymuje się sprzedaż
nieruchomości w drodze egzekucji

c: w razie upływu bezskutecznie terminu do zaskarżenia wyroku sądu II instancji, sąd ten
zwraca akta sądowi I instancji.

7. Zagadnienie prawne budzące poważną wątpliwość w ramach postępowania apelacyjnego:

a: sąd II instancji może przekazać to zagadnienie do rozstrzygnięcia SN i odroczyć rozpoznanie sprawy.

b: SN rozstrzyga zagadnienie prawne w składzie 3 sędziów lub może przekazać 7 sędziom

c: rozstrzygnięte zagadnienie prawne wiąże sąd II instancji w sprawie !

8. Jeśli cofnięto apelację- sąd :

a: umarza postępowanie apelacyjne
b: orzeka o kosztach ( postanowieniem) .

II. ZAŻALENIE :

1. Zażalenie jest środkiem odwoławczym :
a: zasada, że dewolutywnym
b: wyjątek, że nie dewolutywnym ( 395 § 2 KPC )
właściwość funkcjonalna SO i SA, jeśli strona zarzuca nieważność lub zażalenie jest
uzasadnione
sąd, który wydał zaskarżone zażalenie na posiedzeniu niejawnym może je rozpoznać.

2. Katalog orzeczeń od których przysługuje :

a: zażalenie nie przysługuje na orzeczenie rozstrzygające co do istoty sprawy !
b: przysługuje na :

postanowienie kończące postępowanie w sprawie
zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pozwu
postanowienia sądu o :
= nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności

= odmowie zwolnienia od kosztów lub odmowie cofnięcia takiego zwolnienia
= przekazaniu sprawy sądowi równorzędnemu lub niższemu
= podjęciu postępowania w innym trybie
= oddalające opozycję przeciw wstąpieniu interwenienta ubocznego
= niedopuszczeniu interwenienta do udziału w sprawie wskutek uwzględnienia opozycji
= wstrzymaniu wykonania orzeczenia prawomocnego do czasu rozstrzygnięcia skargi
o wznowienie
= stwierdzające prawomocność orzeczenia
= skazujące świadka, biegłego, stronę, jej pełnomocnika na grzywnę
= zawieszające i odmawiające podjęcia zawieszonego postępowania
= odmawiające uzasadnienia i doręczenia uzasadnienia
= oddalające wniosek o wyłączeniu sędziego
= oddalające zażalenie
= odrzucające skargę na orzeczenie referendarza sądowego
zażalenie przysługuje jedynie na zarządzenia i postanowienia sądu I instancji
= wyjątek !
+ zażalenie do SN przysługuje :
# na postanowienie sądu II instancji odrzucającej skargę kasacyjną i skargi o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
# w sprawach w których skarga kasacyjna przysługuje- na postanowienia
sądu II instancji kończące postępowanie w sprawie z wyj.
* post. z art. 398 ¹
* post. w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu I instancji

c: termin wniesienia zażalenia :

postanowienia :
= ogłoszone na rozprawie:
+ sąd uzasadnia , jeśli:
# jest zaskarżalne i
# strona złożyła wniosek uzasadnienie i doręczenie w terminie 1 tygodnia od jego
ogłoszenia
= wydane na posiedzeniu niejawnym w formie sentencji :
+ sąd doręcza je obu stronom z urzędu !

tygodniowy od
= doręczenia postanowienia z uzasadnieniem
= ogłoszenia postanowienia, którego doręczenia nie zażądała strona

jest to termin ustawowy, zawity i procesowy, więc można go przywrócić

d: zażalenie :

powinno zawierać wymogi pisma procesowego
powinno zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia
powinno zawierać wniosek o jego zmianę lub uchylenie
powinno zawierać zwięzłe uzasadnienie

e: wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonalności postanowienia lub zarządzenia

sąd jednak do czasu rozstrzygnięcia zażalenia może wstrzymać wykonalność na
posiedzeniu niejawnym.





f: zażalenie wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone postanowienie/ zarządzenie.

sąd I instancji:
= doręcza zażalenie stronie przeciwnej- ona ma 1 tydzień od doręczenia do złożenie
odpowiedzi na zażalenie do sądu II instancji - po doręczeniu przekazuje akta sprawy
sądowi II instancji.
= doręczenie stronie przeciwnej nie ma miejsca co do postanowień o ukaraniu karą
grzywny oraz odmowy zwolnienia od kosztów sądowych - wtedy sąd I instancji od
razu przekazuje akta sądowi II instancji

g: rozpoznanie zażalenia:

na posiedzeniu niejawnym

jednak sąd może rozpoznać zażalenie na rozprawie !
następuje zawsze w drodze postanowienia!
w składzie 1 sędziego
= wyjątek: w sprawach odmowy zwolnienia od kosztów, cofnięcia zwolnienia,
odrzucenia wniosku o zwolnienie od kosztów, nałożenia na stronę obowiązku
uiszczenia kosztów i nałożenia grzywny- zażalenie rozpatruje sąd w składzie 1 s.

---