Natura osobowości (socjopsychologiczna, bo o takiej psor pisze)
Można ją scharakteryzować przez stopień jedności komunikacyji i jej właściwości osobowościowych.
Kultura osobowości - zbiór norm społecznych i wartości, którymi kieruje się jednostka w procesie działalności praktycznej oraz realizacji swoich zainteresowań czy potrzeb interakcji z otoczeniem.
Komunikacyjny potencjał osobowości - możliwości komunikacyjne jednostki (subiektywne i obiektywne) realizujące się świadomie i żywiołowo oraz zmieniające wraz ze zmianą jej działalności funkcjonalnej, w którego skład wchodzą:
Możliwości i siły komunikacyjne jednostki
Właściwości psychologiczne i możliwości osobowościowe
Możliwości komunikacyjne i przyszłego rozwoju jednostki
Potencjał - siły obecne, mogące zostać wykorzystane dla przyszłego rozwoju i samorozwoju.
Socjalizacja i jej determinanty
Socjalizacja - proces wejścia jednostki do społeczeństwa oraz aktywnego przyswajania przez nią norm, doświadczeń, ról i wartości społecznych koniecznych do osiągnięcia sukcesu w grupie. Odbywa się w warunkach żywiołowego wpływu na osobowość oraz w warunkach jej ukierunkowanego formowania. Ma charakter dwustronny - wejście jednostki w stosunki międzyludzkie i odtwarzanie tych stosunków w strukturze związków rodzinnych, szkolnych, towarzyskich itd.
Ma dwie zasadnicze formy:
Przystosowanie społeczne - interakcja między jednostką a środowiskiem zewnętrznym, w której dochodzi do pogodzenia wymagań i oczekiwań obu stron. Wiąże się z podziałem ról, przystosowaniem do wartości i norm społecznych oraz warunków funkcjonowania różnych sfer społeczeństwa.
Internalizacja - formowanie się wewnętrznej struktury psychiki ludzkiej za pomocą przyswajania norm, wartości oraz ideałów społecznych; przeniesienie elementów środowiska zewnętrznego do wewnętrznego „ja”.
Sfera uspołecznienia - zasięg oddziaływania, środowisko, gdzie dochodzi do procesu poszerzania się i zwiększania związków jednostki ze światem zewnętrznym. Zalicza się do nich:
Działalność - wyrażanie siebie jako jednostki społecznej przez samodzielność, inicjatywę, twórczość, profesjonalizm, cechy osobowościowe czy przyswajanie nowych sposobów aktywności.
Kontakty międzyludzkie - pogłębianie rozumienia siebie oraz innych uczestników procesu komunikacyjnego; wzbogacanie treści interakcji oraz odbierania ludzi jeden przez drugiego.
Samoświadomość - stanowienie „obrazu Ja” jednostki, przemyślenie i zrozumienie swojego statusu społecznego i moralnych punktów orientacji człowieka.
Różne podejścia do stopni (stadiów) uspołecznienia:
Trzy stopnie Galiny Andriejewej:
Pierwszy: wiek dziecięcy, adolescencja, młodość.
Dzieli się na dwie części: wczesną socjalizację (imitowanie i kopiowanie zachowań dorosłych, gry polegające na odgrywaniu ról, gry grupowe uczące wymagań grupy) oraz nauczanie.
Drugi: dojrzałość (realizowanie i pogłębianie doświadczeń społecznych).
Trzeci: realizowanie potencjału ludzi w wieku emerytalnym.
Podejście kompromisowe (połączenie elementów socjologicznych i psychologicznych.
Stopień pierwotny: pierwszy (od narodzin do początku nauczania) i drugi (od początków nauczania do osiągnięcia dojrzałości i wyboru zawodu).
Stopień wtórny - przyswojenie przez dorosłego ról społecznych, poznawanie i kontakty międzyludzkie.
Determinanty socjalizacji:
Instytucje socjalizacji - konkretne grupy, w których człowiek dołącza się do systemu norm, wartości i związków społecznych np. rodzina, szkoła, organizacje nieformalne czy masmedia. Charakterystyczne cechy to trwała forma organizacji wspólnych działań, ustalony zestaw reguł, zestaw reguł, norm i zasad regulujących ich działalność. Są rodzajem szczególnych związków, zapewniających całościową interakcję jednostki ze społeczeństwem (występują też jako zestaw standardów zachowań pewnych osób w konkretnych sytuacjach).
Mechanizmy socjopsychologiczne - wpływy lub zasoby psychologiczne umożliwiające socjopsychologiczne odzwierciedlenie realiów życia społecznego i zmianę wpływów zewnętrznych na regulatory wewnętrzne jednostki. Dzielą się na:
według cech „zorganizowany-niezorganizowany”: wpływy ukierunkowane (np. nauczanie i wychowanie) i żywiołowe (identyfikacja, naśladowanie, prestiż, autorytet)
według cech „uświadomiony-nieuświadomiony: uświadomione (np. przekonania czy wpływ autorytetu) i nieuświadomione (np. naśladowanie identyfikacja czy zarażenie psychologiczne - występują głównie w dzieciństwie).