1.Jak zapobiegać grypie?

Najważniejsze są SZCZEPIENIA (x100), zalecane jest aby szczepienia odbywały się między końcem sierpnia a początkiem listopada, szczepić się przeciwko grypie powinny osoby które:

• przewlekle chorzy (astma, cukrzyca, niewydolność układu krążenia, oddychania, nerek)

• osoby z obniżoną odpornością

• osoby w podeszłym wieku

• pracownicy ochrony zdrowia, szkolnictwa, handlu, transportu, budownictwa

• osoby narażone na kontakty z dużą liczbą ludzi

• osoby pracujące na otwartej przestrzeni (narażone na zmiany temperatury i niekorzystne warunki atmosferyczne).

W Polsce mamy dostępne takie szczepionki jak: FLUARIX, INFLUVAC, VAXIGRIP, FLUVIRIN, BEGRIVAC.

Skutki ewentualnej pandemii grypy na świecie?

--1/3 ludzi będzie chorowała, szybkość szerzenia się grypy z kontynenty na kontynent będzie wynosiła od 4 do 6 dni, jak przygotować się do pandemii: zapas żywności i wody na okres kilku tygodni i zapas leków- niesteroidowych leków przeciw zapalnych (NLPZ)

Jak zapobiegać: nakładać rękawice ochronne, ważna jest ochrona górnych dróg oddechowych, noszenie maski, okularów, odpowiednia odległość od chorego, nie dotykać rękami oczu i ust

2.Profilaktyka boreliozy

Borelioza jest chorobą bakteryjną- nie ma szczepienia.

Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM) jest chorobą wirusową- jest szczepienie

Główną metodą zapobiegania chorobom odkleszczowym, w tym boreliozy jest:

• obserwacja rumienia, który może się pojawić po kleszczu (5 cm), wyrwanie kleszcza jeśli jest;

• należy obejrzeć w miarę możliwości jak największą powierzchnię ciała, w celu sprawdzenia czy jest obecny na skórze kleszcz,

• w przypadku zaobserwowania objawów typowych dla grypy (podwyższona temperatura, osłabienie mięśniowe) należy natychmiast skontaktować się z lekarzem

• do lasu, na łąkę powinno zakładać się: jasną odzież (z długimi rękawami) i obuwie, w celu łatwiejszego znalezienia kleszcza, kapelusz z rondem 30 cm, należy szczelnie się ubierać (zakładać skarpetki na spodnie)

• należy maksymalnie zmniejszyć czas kontaktu skóry z kleszczem

• ważną rolę w profilaktyce odgrywają repelenty, które można zastosować przed wejściem na teren leśno-łąkowy.

3. Definicja nadzoru sanitarno- epidemiologicznego

Nadzór sanitarno- epidemiologiczny jest zbieraniem danych na temat występowania chorób ich analiza i interpretacja, które są źródłem do opracowywania planów długoterminowych w celu zabezpieczenia zdrowia społeczności. Służy to planowaniu działań wieloletnich. Ważną rolę pełni edukacja społeczeństwa na temat występowania chorób oraz ich czynnikach ryzyka. W nadzorze „czas jest warunkiem sukcesu” dlatego ważne aby wszystkie działania były podejmowane jak najszybciej. Wszystkie w/w działania prowadzą do przedłużenia i poprawy jakości życia człowieka.

4. Co przedłuża życie o 14 lat?

• „0” papierosów

• Umiarkowane picie alkoholu( M-50g K-25g)

• Aktywność fizyczna

• Utrzymanie prawidłowej masy ciała (odpowiedni obwód pasa + odpowiednie BMI) --> [Author:ASUS]

5. Definicja epidemii, pandemii, endemii

Epidemia- występowanie w określonym czasie i na określonym terenie przypadków zachorowań, zachowań lub innych zjawisk związanych ze zdrowiem w liczbie większej niż oczekiwana.

W epidemiologii endemią nazywa się stałe występowanie zachorowań na określoną chorobę (np. chorobę zakaźną) na danym obszarze w liczbie utrzymującej się przez wiele lat na podobnym poziomie. Województwo podlaskie jest terenem endemicznym dla boreliozy.

Pandemia (gr. pan = 'wszyscy' + gr. demos = 'lud') - epidemia choroby zakaźnej w różnych środowiskach. Obejmuje więcej niż jeden kontynent. Najgroźniejsze pandemie grypy:

• grypa hiszpanka (1918-1919) - ponad 50 mln ofiar śmiertelnych na całym świecie

• grypa azjatycka (1957) - ok. 1 mln ofiar śmiertelnych na całym świecie

• grypa Hong-Kong (1968) - ok. 1 mln ofiar śmiertelnych na całym świecie

• Pandemia grypy A/H1N1 (od 11 czerwca 2009) - ok. 12799 ofiar na całym świecie

6. Czynny i bierny nadzór sanitarno- epidemiologiczny?

Czynny nadzór sanitarno- epidemiologiczny pomaga w szybkim rozpoznaniu choroby. W czynnym nadzorze epidemiologicznym jednostka hierarchicznie wyższa często i regularnie w formie pisemnej, telefonicznej bądź osobiście kontaktuje się z jednostkami z zapytaniem o pojawianie się zachorowań (odpowiada na pytanie co się dzisiaj dzieje w moim mieście?). Kontroluje się ( pyta się):

• Lekarzy POZ czy nie wystąpił wzrost zgłoszeń do lekarza z powodu choroby

• Aptekarzy czy nie ma wzrostu sprzedaży NLPZ oraz środków przeciwbólowych

• Bada się absencję w szkole w pracy (le osób jest nieobecnych- zwłaszcza dzieci bo one sią najwrażliwsze na zachorowania)

• Przeprowadzając kwestionariusz ankiety osobiście bądź przez telefon

• Ilość haseł w popularnych przeglądarkach internetowych związanych z chorobami wpisywanych przez społeczność

ten typ nadzoru zapewnia większą kompletność zgłoszeń, ale jest bardziej kosztowny i trudny do przeprowadzenia na szerszą skalę. Dlatego zwykle ograniczony jest do wybranych obszarów i jednostek, które wyznaczają standardy jakości nadzoru dla innych.

Nadzór bierny polega na wypełnianiu przez lekarzy, pracowników laboratoriów lub inne osoby z personelu ochrony zdrowia, kart lub formularzy zgłoszenia stanu podlegającego rejestracji, np. zachorowania na określoną chorobę lub uzyskania wyniku laboratoryjnego. Bierność takiego systemu polega na tym, że nie są podejmowane żadne akcje dopóki raport nie dotrze do odpowiedniego urzędu zdrowia publicznego.

Nadzór bierny może polegać na zgłaszaniu:

• raportów zawierających dane zbiorcze dotyczące liczby zachorowań na daną chorobę, często z podziałem według płci i grup wieku

• raportów o całkowitej liczbie przypadków wysyłanych tylko w sytuacji podejrzenia wybuchu epidemii.

• Analiza retrospektywna zachorowań

• Historie chorób

• Dokumentacja w przychodniach, pogotowiu, gabinetach lekarza rodzinnego

• ZUS

• Ubezpieczenia

• Akty zgonów

• Wywiady w środowisku

7. Jak ograniczyć powstawanie chorób w społeczeństwie?

• Szkolenia społeczeństwa --> [Author:ASUS]

• Szkolenia pracowników opieki zdrowotnej --> [Author:ASUS]

8. Czym zajmuje się Państwowa Inspekcja Sanitarna?

Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS) - wyspecjalizowana instytucja wykonująca zadania z zakresu zdrowia publicznego, poprzez sprawowanie kontroli i nadzoru nad warunkami higieny w różnych dziedzinach życia. Inspekcja gromadzi również dane epidemiologiczne dotyczące niektórych chorób oraz wydaje decyzje w zakresie chorób zawodowych.

Państwowa Inspekcja Sanitarna zajmuje się dwoma grupami zagadnień:

• Jest organem nadzoru i kontroli( posiada uprawnienia o charakterze władczym --> [Author:Standard] )

• Zajmuje się działalnością w zakresie nadzoru nad edukacją zdrowotną w Polsce i sama też taką edukację prowadzi

Inspekcja Sanitarna została powołana w celu ochrony zdrowia przed niekorzystnym wpływem czynników szkodliwych i uciążliwych, zwłaszcza w celu zapobiegania powstawaniu chorób zakaźnych i zawodowych. W związku z tym PIS zajmuje się nadzorem i kontrolą nad warunkami:

• higieny środowiska,

• higieny pracy w zakładach pracy,

• higieny radiacyjnej,

• higieny procesów nauczania i wychowania,

• higieny wypoczynku i rekreacji,

• zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku,

• higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne.

Do zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy również wydawane opinii co do zgodności z warunkami sanitarnymi określonymi przepisami Unii Europejskiej przedsięwzięć i inwestycji

9. Profilaktyka i zapobieganie zakażeniom krwiopochodnym (WZW typu B i C, HIV).

• stosować sprzęt jednorazowego użytku(rękawiczki, maseczki strzykawki)

• sterylizację przedmiotów wielorazowego użytku przeprowadzać w autoklawie (nie używać sterylizatora na suche gorące powietrze),

• odpowiednia gospodarka odpadami --> [Author:ASUS]

• laboratorium, które prowadzi monitoring w zakładzie na temat zakażeń krwiopochodnych

• Szerzenie wiedzy i podnoszenie świadomości społecznej w zakresie zwalczania i profilaktyki HCV

• Działalność popularyzatorska przy pomocy środków masowego przekazu „żółty tydzień”

• Działalność informacyjna na bazie Internetu

• Gromadzenie danych z obszaru tematycznego zakażeń krwiopochodnych

• Działalność wydawnicza w zakresie publikacji książkowych, poradników, czasopism, broszur, ulotek, plakatów i innych drukowanych nośników informacji.

• Główną profilaktyką w zapobieganiu WZW typu B jest szczepionka.!!!!!!!!!!!

• Nie ma szczepionki na WZW typu C i wirusa HIV!!!!!!!

10. Dlaczego częściej zatruciom salmonellą ulegamy w domu?

W domu w mniejszym stopniu przestrzegane są wymogi sanitarne. w placówkach żywienia zbiorowego organizatorzy muszą spełniać wiele rygorystycznych wymogów. Większość z nich posiada certyfikaty wysokiej jakości HACCAP. wszystkie produkty przez nich wykorzystywane spełniają wymogi bezpiecznej żywności. natomiast w domu często kupujemy produkty do przygotowania posiłków z niepewnego źródła( na bazarach, lub z własnej hodowli). Temperatura w lodówkach nie zawsze jest odpowiednia( powinna wynosić 2-8 stopni C). jak również samo przygotowanie posiłków często jest niehigieniczne np. powinniśmy używać innej deski do mięsa gotowanego a innej do mięsa surowego.

11. Co rozumiesz pod pojęciem „bezpieczna żywność”?

Za bezpieczna żywność można uważać żywność, której produkcja jest śledzona od samego początku (od pola aż do stołu), jej łańcuch produkcyjny jest zabezpieczony od samego początku. Oczywiście, poziom bezpieczeństwa może mieć różne miary. Czym innym jest zatrucie pokarmowe pałeczkami Salmonelli bądź gronkowcami z enterotoksyną, dające ostre objawy, a tym samym łatwe do zdiagnozowania i zarejestrowania, a czym innym drobna niestrawność, z która osoby się nie zgłaszają i ich przyczyny są nieznane.

Obecnie żywność jest bezpieczniejsza gdyż podlega nadzorowi i kontroli na wielu etapach produkcji:

• Zaczynając od pola na którym rosły rośliny już tam następuje kontrola czy nie występuje zanieczyszczenie środowiska, nawozy jakie są stosowane, zaś kontrola mięsa i nabiału zaczyna się już w oborze czym są karmione zwierzęta, odpowiednia opieka weterynaryjna.

• Proces wytworzenia żywności jest ważny - istotne są także jego warunki transportu (zachowanie odpowiedniego łańcuch chłodniczego, wilgotności)jak również sam proces technologiczny ,zabezpieczenie aparatury, sprzętu, czy tez jakich użyto surowców, półproduktów, opakowań, jak również jego późniejsze przechowywanie(np. oddzielne lodówki do drobiu reszty mięsa, czy nabiału),

• Proces przyrządzania pożywienia, aby w jego trakcie zostały zachowane odpowiednie warunki. Często w domach nie są one zachowane- żywność nie jest przechowywana w odpowiednich warunkach chłodniczych, często wszystko razem co może doprowadzić do zatrucia pokarmowego. W restauracjach jest stosowany rygor sanitarny, przestrzegane są przepisy bhp aby taka restauracja mogła być otwarta- posiada odpowiednie blaty, zlewy, lodowi, pomieszczenia, a wszystko to w celu zmniejszenia ryzyka zatruć.

W żywności nie powinno być zanieczyszczeń biologicznych, chemicznych, fizycznych. Dalej… --> [Author:ASUS]

12. Co rozumiesz pod pojęciem „bezpieczna woda”?

Za stan wody odpowiada właściciel, w Polsce woda pochodzi głównie z wodociągów (dlatego jest dobra). Po wojnie było dużo zakażeń, których przyczyna tkwiła w złej wodzie do picia. W Polsce jest dobre zaopatrzenie w wodę i jest ona bezpieczna, ponieważ spełnia normy Polskie i Unijne, pochodzi w głównej mierze z wodociągów (jest to woda głębinowa --> [Author:ASUS] ). Jest odpowiednia od względem biologicznym, chemicznym i fizycznym --> [Author:ASUS] . Pod względem biologicznym w wodzie nie ma żadnych wirusów, bakterii, grzybów, pasożytów. Pod względem chemicznym w wodzie muszą być spełnione normy co do zawartości substancji chemicznych w wodzie do picia (np. chloru, który używany jest do jej uzdatniania). Pod względem fizycznym w wodzie nie może być widocznego osadu (np. pisku), musi mieć ona odpowiedni kolor i smak, spełniać swoje walory orzeźwiające.

W domu rano należy:

• 3-4 min spuścić wodę żeby pozbyć się zanieczyszczeń, które nagromadziły się przez noc

• Wodę należy gotować aby pozbyć się chloru i jego pochodnych (wytrąci się w postaci kamienia)

• Dal dzieci naczynia myjemy sodą

Należy pić tylko ze swojego kubka.

13. Zapobieganie chorobom wieku dziecięcego

Ważne jest dbanie o siebie w czasie ciąży ( odpowiednia opieka przed porodem i odpowiednia opieka okołoporodowa). Najważniejsze są szczepienia dzieci!!!!!!!!!

Przeciwwskazania do szczepień:

• Ostra choroba zakaźna

• Wysoka temperatura pow. 38°C

• Uczulenie na składnik szczepionki

• Czynny rozrost choroby nowotworowej

Dodatkowo dziecko powinno mieć odpowiedni dowóz białka do organizmu, ponieważ daje ono uodpornienie oraz dziecko nie może spać za długo.

14. Zakażenia szpitalne oraz ich zapobieganie

Zakażenie szpitalne - zakażenie, które wystąpiło w związku z udzieleniem świadczeń zdrowotnych, w przypadku gdy choroba w czasie udzielania świadczeń nie była w okresie wylęgania (np. zakażenia bakteryjne) lub gdy choroba wystąpiła po udzieleniu tych świadczeń w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okres wylęgania tej choroby.

Zapobieganie:

• stosować sprzęt jednorazowego użytku (rękawiczki, maseczki strzykawki)

• dezynfekcja

• sterylizację przedmiotów wielorazowego użytku,

• odpowiednia gospodarka odpadami --> [Author:ASUS]

• Kierownicy zakładów opieki zdrowotnej są zobowiązani do prowadzenia nadzoru oraz badań na obecność czynników chorobotwórczych oraz mają obowiązek rejestracji stwierdzonych przypadków

• Każdy zakład opieki zdrowotnej musi powołać:

• Zespół Zakażeń Zakładowych( w skład zespołu wchodzi 1 pielęgniarka na 250 łóżek i lekarz który jest kierownikiem zespołu) oraz

• Komitet Kontroli Zakażeń Zakładowych zajmuje się oceną, planowaniem, wdrążaniem profilaktyki zakażeń zakładowych

• Mieć laboratorium, które prowadzi monitoring w zakładzie na temat zakażeń szpitalnych

Kierownicy szpitali lub zespołów zakładów opieki zdrowotnej, w skład których wchodzi szpital, są obowiązani do wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych.

15. Zagrożenia płynące z krajów sąsiadujących

Zamknięcie przejść granicznych nie ma wpływu na rozprzestrzenianie się chorób, ponieważ przenoszą je również wiatr, ptaki, samoloty. Granice nie stanowią zagrożenia, ponieważ niektóre choroby takie ja WZW A czy gruźlica są powszechniejsze , ale nie stanowią zagrożenia ze względy na to, że zdajemy sobie sprawę z zagrożenia przestrzegamy higieny. Zagrożenie występuje wtedy gdy społeczeństwo nie jest wyedukowane na temat zagrożenia.

16. Rola szczepień ochronnych --> [Author:ASUS]

Szczepionka jest lekiem najbezpieczniejszym na świecie!!!!!!!!!!! dzięki nim w dużym procencie zapobiegliśmy rozwojowi wielu chorób u dzieci a tym przedłużyliśmy życie. Wiele chorób jest wyeradykowanych --> [Author:ASUS] bądź wyeliminowanych --> [Author:ASUS] - przykład ospa prawdziwa.

Szczepienia ochronne dwie grupy:

• Obowiązkowe-bezpłatne

• Zalecane

Szczepienie ochronne obejmuje badanie kwalifikacyjne oraz szczepienie. Minister Zdrowia w drodze rozporządzenia określa jakie szczepienia muszą być wykonane natomiast program szczepień ustala co roku Główny Inspektor Sanitarny. W przypadku stanu epidemii wojewoda na terenie województwa (lub Minister Zdrowia na terenie kraju) może wprowadzić obowiązkowe szczepienie niezależnie od kalendarza szczepień. Szczepienia zalecane finansowane są przez osoby szczepione. Można wprowadzić szczepienia na określonych stanowiskach pracy( jeśli są one zalecane koszty pokrywa pracodawca). Można również wprowadzić szczepienia zalecane dla osób w określonym wieku. Wystąpienie odczynu poszczepiennego również podlega obowiązkowi zgłaszania do Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego.

Odczyn poszczepienny:

• W 99% przypadków to ból po wkłuciu, zaczerwienienie, dotykając ręką zakażamy miejsce wkłucia

• 1 osoba na 1mln umiera po szczepionce (przyczyny: uczulenie na białko, resztki antybiotyku, inny składnik szczepionki o którym nie wie matka)

Przeciwwskazania do szczepień:

• Ostra choroba zakaźna

• Wysoka temperatura pow. 38°C

• Uczulenie na składnik szczepionki

• Czynny rozrost choroby nowotworowej

Jeżeli chcemy być zdrowi to szczepmy się na wszystkimi możliwymi szczepionkami. Ważna rolę odgrywają tutaj szkolenie i edukowanie społeczności, że szczepienia są niezbędne.

17. Pojęcie mycia, dezynfekcji, sterylizacji.

Mycie- usunięcie zanieczyszczeń z powierzchni tak, że nie widać ich gołym okiem

Dezynfekcja- niszczenie form wegetatywnych drobnoustrojów za pomocą metod fizycznych, chemicznych lub biologicznych

Sterylizacja- zniszczenie wszystkich drobnoustrojów oraz ich form przetrwalnikowych przez zastosowanie czynników fizycznych lub chemicznych

18. Pojęcie dezynsekcji i deratyzacji

Dezynsekcja - tępienie szkodliwych owadów (zwłaszcza pasożytniczych jak: muchy, komary, pchły, wszy i karaluchy), ich jaj i larw, ze względów sanitarnych i gospodarczych. Dezynsekcję można wykonać przez zastosowanie środków fizycznych (para, ogień, gorące powietrze, promieniowanie ultrafioletowe), mechanicznych (wyłapywanie, trzepanie, oczyszczanie), chemicznych (środki owadobójcze) i biologicznych (zwalczanie za pomocą innych organizmów żywych).

Deratyzacja (odszczurzanie) - zwalczanie za pomocą środków chemicznych, fizycznych lub biologicznych wszelkich szkodliwych gryzoni, najczęściej szczurów i myszy. Przeważnie zatrutym pokarmem lub za pomocą pułapek --> [Author:ASUS] .

20. Redukcja odpadów niebezpiecznych

Aby skutecznie zapobiegać należy dzielić odpady szpitalne na:

• odpady medyczne skażone krwią, oraz

• odpady gospodarcze, takie jak w domu.

Aby minimalizować odpady medyczne niebezpieczne należy stosować zasadę 3R (reuse, reduce, recycling):

• redukcja u źródła np. topienie strzykawek w sterylizatorze

• recykling- jeszcze raz użycie

• redukcja poprzez np. dezynfekcję lub sterylizację i potraktowanie ich wtedy jak zwykłe odpady

20. Co rozumiesz pod pojęciem „od pola do stołu”?

Nadzór i kontrola na wielu etapach produkcji, zaczynając od pola na którym rosły rośliny już tam następuje kontrola czy nie występuje zanieczyszczenie środowiska, nawozy jakie są stosowane, zaś kontrola mięsa i nabiału zaczyna się już w oborze czym są karmione zwierzęta, odpowiednia opieka weterynaryjna. Jednak nie sam proce wytworzenia żywności jest ważny - istotne są także jego warunki transportu (zachowanie odpowiedniego łańcuch chłodniczego, wilgotności)jak również sam proces technologiczny ,zabezpieczenie aparatury, sprzętu, czy tez jakich użyto surowców, półproduktów, opakowań, jak również jego późniejsze przechowywanie(np. oddzielne lodówki do drobiu reszty mięsa, czy nabiału). Istotny jest także proces przyrządzania pożywienia, aby w jego trakcie zostały zachowane odpowiednie warunki. Często w domach nie są one zachowane- żywność nie jest przechowywana w odpowiednich warunkach chłodniczych, często wszystko razem co może doprowadzić do zatrucia pokarmowego. W restauracjach jest stosowany rygor sanitarny, przestrzegane są przepisy bhp aby taka restauracja mogła być otwarta- posiada odpowiednie blaty, zlewy, lodowi, pomieszczenia, a wszystko to w celu zmniejszenia ryzyka zatruć.

21. Struktura organizacyjna PIS

1. Główny Inspektorat Sanitarny ustala ogólne kierunki działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Inspektoratem kieruje Główny Inspektor Sanitarny, który jest centralnym organem administracji rządowej podległym Ministrowi Zdrowia. Szczegółowy zakres zadań GIS-u podany jest Ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej

2. Terenowymi organami PIS są państwowi inspektorzy sanitarni, pod kierunkiem których działają stacje sanitarno-epidemiologiczne. Stacje posiadają status zakładu opieki zdrowotnej. W każdym z województw działa wojewódzka stacja sanitarno-epidemiologiczna, której podlegają stacje powiatowe i graniczne. Każdą ze stacji kieruje odpowiednio:

• państwowy wojewódzki inspektor sanitarny,

• państwowy powiatowy inspektor sanitarny,

• państwowy graniczny inspektor sanitarny.

3. Resortowe inspekcje sanitarne. Dwa ministerstwa (MON oraz MSWiA) posiadają własne inspekcje sanitarne - odpowiednio:

• Wojskową Inspekcję Sanitarną oraz

• Państwową Inspekcję Sanitarną MSWiA.

22. Scharakteryzuj zadania pionu higieny pracy w PIS

• W ramach zadań statutowych Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje bieżący nadzór nad higienicznymi warunkami środowiska pracy przez kontrolowanie przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne środowiska pracy.

• Celem sprawowanego nadzoru jest ochrona zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem środowiskowych czynników szkodliwych i uciążliwych oraz zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Państwowa Inspekcja Sanitarna zobowiązana jest do nadzoru nad zakładami pracy także poprzez wykonywanie badań i pomiarów czynników dla zdrowia na stanowiskach pracy:

• Fizyczne: hałas, zapylenie, oświetlenie, wibracje

• Chemicznych: środki dezynfekcyjne (czynnik w ZOZ), rakotwórcze (tlenek etylenu), cytostatyki, prekursory substancji narkotycznych

• Biologicznych: bakteria, wirusy, grzyby

• PIS, realizując zadania dotyczące nadzoru nad zdrowotnymi warunkami środowiska pracy, prowadzi również postępowanie administracyjne w sprawie występowania chorób zawodowych.

• Najczęstsze choroby zawodowe w woj. podlaskim: borelioza, przewlekłe choroby narządu głosu, Kleszczowe Zapalenie Mózgu.

• Najważniejsza jest profilaktyka i edukacja. Propagowanie przestrzegania zasad higieny pracy, rolę lekarskich badań profilaktycznych, konieczność stosowania środków ochrony indywidualnej i szkolenia pracowników w tym zakresie oraz konserwacji środków ochrony. Przypominanie pracodawcom o obowiązku informowania pracowników o wynikach badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, zapoznawania z wynikami oceny ryzyka zawodowego oraz kartami charakterystyk niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych.

23. Na czym polega monitorowanie punktów krytycznych kontroli żywności HACCP?

System HACCP opiera się na:

• analizie zagrożeń zdrowotnych

• krytycznych punktach kontroli, ustalonych na podstawie przeprowadzonej analizy zagrożeń.

System HACCP opracowano w celu rozpoznania i kontroli zagrożeń, które mogą pojawić się w jakimkolwiek momencie procesu produkcyjnego i składowania żywności. Jako zagrożenie określamy wszystko, co może przynieść szkodę konsumentowi.

Zagrożenie rozpoznajemy poprzez obserwację każdego etapu procesu produkowania żywności i stawianie pytania "co mogłoby pójść źle”. Następnie należy zdecydować, gdzie musimy ustanowić nadzór i kontrolę tego procesu, aby zatrzymać zagrożenie i uniknąć przez to komplikacji. Są to Kontrolne Punkty Krytyczne. Podstawowy cel produkcji bezpiecznej żywności zostanie osiągnięty przez skuteczne codzienne funkcjonowanie Kontrolnych Punktów Krytycznych.

W systemie HACCP główny nacisk związany z nadzorem nad żywnością kładzie się na przyczynach zagrożeń bezpośrednio w miejscu ich powstawania. Dzięki takiemu podejściu, przed wyprodukowaniem wyrobu zapobiega się lub eliminuje zagrożenia zdrowotne związane z surowcami, dodatkami i materiałami pomocniczymi, personelem, maszynami i urządzeniami, a także procesem technologicznym. Jest to najefektywniejszy sposób gwarantowania bezpieczeństwa żywności uznany przez wszystkie organizacje zainteresowane jej bezpieczeństwem.

Zagrożeniem jest wszystko, co może przynieść szkodę konsumentowi (klientowi)!!!!!!!

Wyróżnia się trzy rodzaje zagrożeń:

• mikrobiologiczne (bakterie, wirusy),

• fizyczne, np.: szkło, piasek,

• chemicznych, np.: środki ochrony roślin, detergenty.

W systemie HACCP, zapewnienie bezpieczeństwa i wysokiej jakości zdrowotnej żywności osiąga się poprzez podjęcie szczególnej kontroli w tych miejscach procesu, które są najistotniejsze w aspekcie zagrożeń higienicznych, i w których może nastąpić obniżenie tej jakości.

System polega na przeprowadzeniu analizy wszystkich zagrożeń, zarówno biologicznych (zwłaszcza mikrobiologicznych), jak i fizycznych i chemicznych, które mogą stać się przyczyną obniżenia jakości zdrowotnej żywności oraz na wskazaniu, które punkty na danym etapie są „krytyczne" (czyli mają fundamentalne znaczenie) dla jej bezpieczeństwa zdrowotnego.

Punkty takie określane są jako krytyczne punkty kontroli

Podstawowe powody, dla których należy eliminować zagrożenia to:

• choroby przewodu pokarmowego, a przede wszystkim:

• zmiana w epidemiologii zachorowań pokarmowych w ostatnich latach,

• złe warunki transportu i przechowywania żywności,

• zmiany w nawykach żywieniowych u konsumentów,

• wzrost popularności żywienia zbiorowego,

• niebezpieczeństwo trwałego uszkodzenia zdrowia,

• podniesienie jakości wyrobów,

• pewność spożywania żywności bezpiecznej,

• spełnienie wymagań prawnych UE.

24. Co to jest „żywność ekologiczne”?

Żywność ta zawiera jak najmniejsze ilości związków chemicznych (pestycydów) i leków, określenie żywności produkowanej metodami rolnictwa ekologicznego z dbałością o wyeliminowanie używania nawozów sztucznych. Żywność ekologiczna to ta wyprodukowana wg zasad najbardziej zbliżonych do upraw naturalnych, bez użycia chemicznych środków ochrony roślin, nawozów sztucznych, dodatków do paszy. Prawdziwe rolnictwo ekologiczne chroni bioróżnorodność gatunkową, dba o wysoką żyzność gleby, a także w sposób pozytywny kształtuje krajobraz wiejski. Przede wszystkim ma na celu wyprodukowanie zdrowej, bezpiecznej, bogatej w substancje odżywcze żywności przy równoczesnym zachowaniu równowagi ekologicznej ekosystemów. Największy sens ma spożywanie ekologicznego mleka i mięsa.

25. Szkodniki żywnościowe

Do szkodników żywności należą żywe organizmy, niepożądane w miejscach magazynowania lub produkowania żywności i środków spożywczych. Środki spożywcze, w których bytują szkodniki, mają zmieniony wygląd oraz zapach i nie nadają się do spożycia. Wiele owadów i gryzoni to grupa szkodników sanitarnych, ze względu na zdolność przenoszenia chorobotwórczych bakterii, wirusów, grzybów i pleśni. Każdy zakład musi przestrzegać procedur określających zasady skutecznej ochrony przed szkodnikami żywności. W praktyce powszechnie stosuje się zabiegi chemiczne - dezynsekcję do zwalczania owadów i deratyzację do zwalczania gryzoni.

Szkodniki żywności:

• Mucha domowa -najbardziej pospolity gatunek owadów, nieodłącznie towarzyszy człowiekowi i zwierzętom domowym. System zapobiegawczy zwalczania much to likwidacja miejsc ich wylęgu przez częste usuwanie odpadów i gnijących substancji organicznych. System wyniszczający - zwalczanie postaci dorosłych, uskrzydlonych, środkami chemicznymi lub fizycznymi. Do szybkiego zwalczania - w pomieszczeniach - najbardziej skuteczne są środki aerozolowe. Lepsze efekty daje opryskiwanie powierzchni płynnymi preparatami środków owadobójczych. Do zwalczania much stosuje się też lampy owadobójcze.

• Karczany namnażają się w cieple, wilgoci i brudzie tych względów są zaliczane do szkodników sanitarnych. Nie wolno wykonywać dezynsekcji w czasie produkcji. Zabieg powtarza się co kilka tygodni, aż do całkowitej likwidacji karaczanów. Między zabiegami należy stosować pułapki klejowe z przynętą pokarmową w pobliżu miejsc, gdzie gnieżdżą się owady.

• Do najpospolitszych gryzoni myszowatych należą myszy polne i domowe oraz szczury. Budynki powinny być szczelne konstrukcyjnie, aby uniemożliwić przedostanie się gryzoni. Planowane i zorganizowane zwalczanie gryzoni nazywa się deratyzacją. Obowiązujące w Polsce przepisy sanitarne stanowią, że wszystkie zakłady żywieniowo-żywnościowe muszą mieć procedury określające zasady ochrony przed szkodnikami. Ten obowiązek obejmuje również zakłady gastronomiczne. Procedury powinny uwzględniać:

• przedsiębiorstwo usługowe, które wykonuje w zakładzie dezynsekcję i deratyzację na podstawie stałej umowy

• terminy wykonywania zabiegów i nazwy używanych środków chemicznych

• osobę odpowiedzialną w zakładzie za wykładanie trutek na owady i gryzonie oraz użytkowanie lamp owadobójczych

• obowiązki pracowników w walce ze szkodnikami

26. Wymień zanieczyszczenia w żywności

Zanieczyszczenia fizyczne - mogą pochodzić z niedostatecznie oczyszczonych surowców niepoddanych uzdatnianiu (nieprzesiana mąka, nie przefiltrowana woda), niewłaściwych opakowań, zabrudzeń produktu w czasie wykańczania, transportu, magazynowania. Do zanieczyszczeń fizycznych zaliczyć można: cząsteczki ziemi, piasek, części opakowań itp.

CIAŁA OBCE:

• naturalne (kości, ości, pestki, kamienie, piasek, drewno),

• plastik (kawałki opakowań, maszyn),

• metal (opiłki lub części maszyn),

• szkło,

• inne ciała obce, np. włosy, biżuteria, guziki itp.

RADIONUKLIDY- pierwiastki promieniotwórcze

Zanieczyszczenia chemiczne:

1.toksyny naturalne: histamina, mykotoksyny

2.związki toksyczne powstające podczas przechowywania żywności lub w organizmie człowieka: nitrozoaminy

3.pozostałości zanieczyszczeń środowiskowych:

• antybiotyki (Wiele antybiotyków wywołuje reakcje uczuleniowe. Działaniem niepożądanym antybiotyków, jest możliwość zmniejszenia naturalnej flory bakteryjnej człowieka. Konsekwencjami tego zjawiska mogą być zaburzenia trawienia i przyswajania składników odżywczych i następujące po tym niedobory (głównie witamin)

• metale ciężkie np. ołów - zanieczyszczenie np. środków spożywczych ołowiem może pochodzić z kotłów bielonych cyną zawierającą ołów oraz z puszek do konserw, a także z naczyń ceramicznych o wielobarwnej wewnętrznej powierzchni. Zawarty jest w wodzie i glebie.

• pestycydy (prócz pasożytów i szkodników niszczą one pożyteczne gatunki świata zwierzęcego)

• nawozy sztuczne (siarczan amonu, siarczan magnezu, polifoska, saletrzak, wapniak rolniczy, saletra amonowa, sól potasowa)

• pozostałości leków weterynaryjnych

• pozostałości środków myjących i dezynfekcyjnych

• dioksyny (organiczne związki chemiczne)

4.pozostałości- nadmierne ilości substancji dodatkowych i substancji pomagających w przetworzeniu - azotany

Zanieczyszczenia biologiczne - są to żywe organizmy lub ich metabolity, czyli substancje przedostające się do środowiska w wyniku czynności fizjologicznych tych organizmów np. drobnoustroje, pasożyty, szkodniki magazynowe oraz produkty ich aktywności np. enzymy, odchody, obumarłe szczątki.

Mikrobiologiczne:

• bakterie

• pleśni, grzybów pleśniowych

• wirusy

mikroorganizmy te są przyczyną występowania po spożyciu żywności dwóch rodzajów schorzeń:

• zatruć pokarmowych: główną przyczyną jest obecność toksyn wytwarzanych przez mikroorganizmy

• zakażeń pokarmowych: wywołanych obecnością w żywności bakterii i produktów przemiany materii.

Podstawowymi źródłami zanieczyszczeń mikrobiologicznych są:

• człowiek (personel, goście)

• zwierzęta (gryzonie, owady latające i pełzające, insekty, ptaki)

• otoczenie (narzędzia, odzież robocza, pojemniki na śmieci, kwiaty, toalety)

Ważna kolejność- tak dokładnie trzeba napisać

Można tu napisać z pytań: o zdrowym stylu życia (co przedłuża życie o 14 lat) o szczepieniach

Powiązać z pytaniem 14 i 19

Ma prawo wydawania nakazów i zakazów

Można tu napisać rzeczy z pytania 19

Pisać jak w odpowiedzi na pytanie 27 + odp. na pyt. 26

Głębinowa najlepsza. podskórna jest niedobra !!! bo jest zanieczyszczona np. pestycydami z pól

Znowu kolejność bardzo ważna

Trzeba tu napisać rzeczy z pytania 19

Cztery szczepionki na które powinien się każdy zaszczepić:

Grypa

Tężec

Meningokoki

Półpasiec

Brak choroby u ludzi i w środowisku na świecie

Ludzie nie chorują ale jest w środowisku

wata

---