Psychologia kliniczna 14.01.2011
Czwartek 27 stycznia 10 00
Zaburzenia życia seksualnego.
Koniec XX wieku - wtedy powstała ta koncepcja
Uzależnienie od seksu to zaburzenie, którego cechą charakterystyczną jest kompulsywne poszukiwanie doznań seksualnych i zaburzenie zachowania, jeżeli nie ma możliwości zaspokojenia seksualnych pragnień.
Kompulsja - czynność przymusowa, która ma rozwiać niepokój związany z myślami natrętnymi.
Myśl natrętna jest to myśl, która pojawia się bez woli osoby, albo nawet wbrew jej woli.
Koncepcja uzależnienia od seksu nawiązuje do innych uzależnień. Ma taki sam przebieg jak na przykład uzależnienie od hazardu. Uzależnienie od seksu podobnie jak inne uzależnienia dzieli się na sferę fizyczną i psychiczną oraz objawy wycofania.
a)Psychiczne- pojawia się niepokój, obniżenie nastroju połączony z gniewem
b) fizyczne- alkoholicy potrafią mieć bez alkoholu padaczkę lub ostre drżenie
W DSM-IV nie pojawił się termin uzależnienie od seksu, dlatego że pojęcie tego uzależnienia nie jest rozpowszechnione. Nie mniej jednak zjawisko to istnieje i są osoby, których życie polega na poszukiwaniu okazji i zaspokajaniu potrzeb seksualnych. Na życie seksualne poświęcają ogrom czasu i energii, ustawicznie dążą do kontaktów seksualnych i niemożność zaspokojenia potrzeby seksualnej wywołują negatywne emocje.
Diagnoza:
Uzależnieni od seksu nie potrafią kontrolować swoich seksualnych dążeń, które obejmują cały szeroki wachlarz zachowań lub fantazji seksualnych. Charakterystyczne jest to, że osoba po zaspokojeniu popędu seksualnego może doświadczać poczucia winy, ale poczucie winy nie zapobiega poszukiwaniu dalszych kontaktów seksualnych. Najsilniej pragnienie kontaktów seksualnych może występować w sytuacji stresowej, gdy osoba doznaje niepokoju, gniewu, smutku lub innych negatywnych emocji. Należy tu podkreślić, że większość aktów seksualnych kończy się orgazmem, a aktywność seksualna przeszkadza w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym.
Cechy charakterystyczne uzależnienia od seksu:
Zachowania pozbawione kontroli
Poważne negatywne konsekwencje życia seksualnego
-konsekwencje medyczne, np. AIDS, choroba weneryczna, ciąża
-prawne - dotyczące spraw seksualnych z nieletnimi lub podwadnymi
-społeczne- izolacja interpersonalna
Silne poszukiwanie działań autodestrukcyjnych opatrzonych dużym ryzykiem, np. niezabezpieczony seks, który może doprowadzić do tego co na górze.
Powtarzające się nieskuteczne próby ograniczenia lub zatrzymania seksualnego zachowania.
Obsesja seksualna, czyli zespół myśli natrętnych i fantazje seksualne jako podstawowe mechanizmy zmagania się z sytuacja trudną.
Potrzeba większej aktywności seksualnej.
Poważne zmiany nastroju mające związek z aktywnością seksualną, np. uczucie dysforii(gniew + niepokój), gdy nie może zaspokoić pragnień seksualnych lub euforii po zaspokojeniu potrzeb
Niezwykła ilość czasu poświęcona na aktywność seksualną.
Działalność seksualna przeszkadza w życiu zawodowym, rodzinnym i społecznym.
Uzależnienie od seksu ma cechy wspólne ze zboczeniami seksualnymi, a równocześnie z uzależnieniami.
Podobnie jak w dewiacjach seksualnych tutaj występuje powtarzające się pragnienie lub zachowanie. Zboczenia seksualne również wiążą się z poczuciem dyskomfortu psychicznego i kolidują z życiem społecznym. Podobnie jak uzależnienia od seksu, zboczenia prowadzą do komplikacji prawnych.
Podobne zachowania został opisane w XIX w. przez Krav Eding
W wielu przypadkach uzależnienie od seksu jest skutkiem chorób. Mogą temu towarzyszyć różne zaburzenia osobowości:
-borderline-osobowość z pogranicza
-antyspołeczne zaburzenia
-schizofrenia
Odmiana uzależnienia od seksu to donżuanizm. Jest ona związana z płcią- jest to uzależnienie od seksu u mężczyzn.
U kobiet uzależnienie to jest nazywane nimfomanią.
Donżuanizm- wiele mężczyzn swoje poczucie niższości maskuje poprzez dążenie do licznych kontaktów seksualnych z wieloma kobietami, czyli to uzależnienie od seksu ma charakter kompensacji poczucia niższej wartości. Są również mężczyźni, którzy w ten sposób ukrywają swój homoseksualizm- Donżuan podświadomie jest homoseksualistą. Po kontakcie seksualnym już dłużej nie interesuje się kobietą.
Nimfomania - oznacza nadmierne patologiczne pragnienie seksu u kobiet. Nimfomania może być związana z silnym lękiem przed utratą miłości i pragnienie zaspokojenia raczej potrzeb zależność niż seksualnych. Kobiety z tym zaburzeniem mają również inne zaburzenia seksualne.
Stres w związkach - stres oznacza nacisk, presję. Jako pierwszy Canon pierwszy rozpatrzył stres w kategorii ucieczki lub walki. W chwilach stresu ciało się przygotowuje na ucieczkę lub walkę i stres wywołuje negatywny wpływ na ciało. Z badań wynika, że poważny stres jest wyzwala poważne choroby ciała, np. chorobę nowotworową, cukrzycę. Zwraca się również uwagę, ze przyczyna stresu ma wymiar subiektywny- to co dla danej osoby stanowi silny stres, dla innych nie ma żadnego znaczenia.
Drugi wymar jest wymiarem kulturowym - to co w jednej kulturze stanowi stres, w innej nie stanowi to żadnego stresu. Innym wymiarem są więzy międzykulturowe.
Najważniejszy jest czas trwania stresu. Nawet niezbyt silny stres długotrwale jest powodem zmęczenia, może doprowadzić do poważnej choroby ciała.Stres ponadto ograbia nas z radości życia.W sytuacji stresowej uwaga człowieka koncentruje się tylko i wyłącznie na przetrwaniu. Prowokuje to do myślenia o przyszłości, tymczasem człowiek głównie powinien koncentrować się na dniu dzisiejszym. Przeszłość bowiem nie istnieje i może stanowić jedynie jakiś zbiór doświadczeń, z którego mamy czerpać. Natomiast przyszłość jest niepewna. Jedynie dysponujemy dniem dzisiejszym, trzeba czerpać z niego radość. Stres do złodziej, który ograbia nas z naszego szczęścia.
Reakcje na stres u współczesnego człowieka często są niewłaściwe do sytuacji. Większość stresu ludzi jest związany z ogromnym ego lub z zystuacją społeczną i ten typ stresu nie nadaje się do ucieczki. Jeżeli stres jest wyimaginowany, to nie ma możliwości od niego uciec.
Jednym z pionerów badaczy był Seyle, który wprowadził pojęcia stresu pozytywnego i negatywnego.
-stres pozytywny- niepokój przed egzaminem nas motywuje do większego wysiłku, a więc opanowania większej ilości materiału. Eustres- stres prowadzący do pozytywnych zmian
Stres można traktować jako ostrzeżenie, że sobie nie radzimy i musimy zmienić tryb życia.
-negatywny stres wywołuje nadmierną aktywność, słabą koncentrację uwagi, paraliż ciała. Musimy umieć rozpoznawać sygnały stresu, aby uzyskać jego optymalny poziom i wykorzystać go do pozytywnych zmian. Dystres
Stres w związkach ma trzy fazy:
a)Fizyczna- koncentruje się wokół zaspokojenia potrzeb fizycznych,
b)Psychologiczna- ma negatywne i pozytywne strony. Związek jest najlepszą podstawą osiągnięć życiowych. Uczucie bycia kochanym, rozumianym akceptowanym podwyższa poziom poczucia własnej wartości. Według niektórych badaczy atrakcyjność drugiej osoby polega na tym, że zaspokaja to, czego ich osobowości brakuje. Często związek staje się substytutem dla samorozwoju.
Czynniki zabijające uczucie:
Ofiarowanie miłości nadziei na wzajemność - powodem miłości jest chęć, aby druga osoba mnie pokochała
Obarczenie miłości warunkiem wartości, czyli „będę cię kochał o ile spełnisz moje oczekiwania perfekcyjnego partnera” Najwięcej czasu i energii kosztuje zmiana swojego parnera, podczas gdy zmienić możemy tylko siebie. Drugi człowiek może się zmienić, jeżeli zmienimy swoje zachowanie. Iluzją jest kierowanie się myślą, że ktoś zmieni się po ślubie.
Poczucie winy - jest ona tłumioną formą gniewu. Odczuwamy rzeczywisty gniew do osoby, która wprowadza nas w poczucie winy. Od najmłodszych lat uczymy się, że gniew nie jest akceptowalną formą, a poczucie winy jest do przyjęcia.
Zbyt usilne staranie, aby być perfekcyjnym partnerem. Czasami jest to przeciwne naszym naturalnym tendencjom, za to jest głównym źródłem stresu i napięcia. Człowiek musi pozostać sobą i żyć zgodnie ze swoimi wartościami.
c)Duchowa strona związku - nadzieja, że potrafimy dostrzec duszę drugiej osoby i dzielić jej sny i marzenia. Ważne jest, aby pomagać innym w realizacji jego marzeń, ale nie należy się poświęcać, bo poświęcenie oznacza rezygnacje z własnych celów i pragnień. Prowadzi to do wypalenia. Szczęście oznacza, że musisz wyznaczyć cel i dążyć do jego realizacji. Trzeba zadac sobie pytanie kim chce być w tym zwiazku.
Należy zadać sobie szczegółowe pytania dotyczące związku: jak się czujesz w związku? Czy czujesz się zahamowany, upokorzony, zmieszany. Czy ta osoba sprawia, że jesteś energiczna, czy wysysają z ciebie energię. Jak partner odnosi się do ciebie, czy potrafi wyrażać swoje emocje, uczucia, potrzeby i pragnienia. Czy ci oddaje pozytywne informacje zwrotne? Jak ta osoba opanowuje gniew, czy potrafi go wyrażać w sposób uznawany społecznie?
Udane związki charakteryzuje miłość, autentyczność, otwartość, uczciwość i pozostawienie miejsca na rozwój. Miłość jest warunkiem wstępnym, aby istniał dany związek, ale miłość nie wystarcza. Każdy związek musi zawierać:
Pewną dozę niezależności. Nie ma nic bardziej stresującego od bycia zmuszanym do spełniania oczekiwań partnera. Partnerzy muszą mieć możliwość kontaktu ze swoimi rodzinami i przyjaciółmi. Każdy z partnerów musi być dostatecznie wolny, ponad to aby mieć czas na swoje ulubione zajęcia, np. taniec brzucha
Partnerzy muszą być autentyczni - oznacza to, że muszą prowadzić życie zgodnie ze swoimi wartościami i nie poświęcać własnych potrzeb dla kogoś. Każdy musi pozostać sobą.
Dystres powstaje gdy jest rozbieżność pomiędzy tym, co myślisz kim jesteś, a tym, jak postępujesz.
Fakt, że opozycyjne siły bycia razem i indywidualności muszą być zrównoważone. Każdy partner powinien być otwarty i asertywny. Bierność oznacza nieumiejętność walki o swoje prawa i rezygnację zsiebie. Może dojść do kumulacji negatywnych emocji.
Asertywność to umiejętność walki o swoje prawa bez łamania praw drugiego człowieka. Oznacza również umiejętność szczerego mówienia o sobie, o swoich pragnieniach i poglądach. Wiąże się ona z poczuciem własnej wartości. Aby być asertywnym, trzeba mieć dobry poziom poczucia własnej wartości. Powiązania między asertywnością a poczuciem własnej wartości działają na zasadzie sprzężenia zwrotnego. Reakcje asertywne wpływają na poczucie własnej wartości. Asertywność bardzo pomaga w związku, gdyż ludzie asertywnie otwarcie wyrażają swoje zranienia, gniew i rozczarowanie, nie czekając aż nastąpi ich kumulacja.
W związku musi być miejsce do własnego rozwoju i zrozumienie, że partner również musi mieć szansę rozwoju i podejmowania ulubionych aktywności.
Zobowiązania nie wynikają z poczucia winy. Należy również pamiętać, ze poczucie bezpieczeństwa na całe życie to mit. Dobry związek to dzielenie się, współpraca i zainteresowanie życiem drugiego, z drugiej strony niezależność i spełnianie niezależnych celów. Przynosi to świeżość i szczęście w związku.
Konieczne jest wzajemne wsparcie. Dobry związek to nie przypadek. Jest to kwestia dwóch zdrowych ludzi realistycznie starających się o dobro związku. Należy jednak pamiętać, że związek nawet najbardziej udany, zawsze przynosi stres. Życie wspólne lub małżeństwo stanowi specyficzny test dla pozytywnych cech osobowości. W związku wazna jest komunikacja. Dobra komunikacja wymaga szczerości i otwartości wobec własnych uczuć oraz asertywności, aby te potrzeby były zaspokojone. Najlepszą komunikację zapewnia asertywność. Pasywni ludzie nie potrafią wyrażać swoich pragnień i w zamian tego manipulują innymi. Agresywni siłą zaspokajają swoje pragnienia. Asertywność wpływa też na przebieg życia seksualnego-trzeba mówić o swoich niechęciach i upodobania.
Asertywność jest przeciwnieńswem stresujących uczuć i niepokoju. Należy pamiętać, że im bardziej jesteśmy asertywni, w tym mniejszym stopniu odczuwasz niepokój i doznajesz stresujących uczuć. Za brak asertywności i agresję trzeba drogo zapłacić. Czasem człowiek jest nieasertywny, bo boi się utracic drugą osobę, jej reakcji bądź poczucia własnej wartości. Tymczasem asertywność podnosi poczucie własnej wartości.
10 zasad, które powodują, że związek jest udany:
Dobry związek jest wynikiem pracy i świadomego wysiłku obojga partnerów. Dobre zamiary i miłość nie wystarczają.
Większość z nas wyrosła w przekonaniu, że miedzy dwojgiem ludzi istnieje chemia. Związek jednak nigdy nie jest statyczny-albo się rozwija, albo chyli się ku upadkowi.
Przebieg związku nie jest określony szczęściem lub pechem. Jest to wynik decyzji obu odpowiedzialnych partnerów.
Mimo dobrych intencji w trakcie trwania w związku przestajemy o siebie dbać, przez co powoli może się zaczynać zabijanie związku. Związek albo rozwija się albo chyli się ku upadkowi. Jesteśmy odpowiedzialni za jakość uczuć. Akceptacja tej reguły pozwala na uświadomienie sobie, że wiele zależy od naszej pracy i zaangażowania.
Miłość nie umiera nigdy. Oznacza to,że miłość tkwi ukryta pod warstwą negatywnych uczuć. Negatywne uczucia maskują lub umieruchamiają lub przygłuszają pozytywne. Gdy jesteśmy sfrustrowani i rozczarowani, pozwalamy by negatywne uczucia dominują nad miłością. Obojętność emocjonalna pełni rolę maski przed ujawnienie zranienia i gniewu. Pustka emocjonalna stanowi rodzaj obrony siebie. Przy negatywnych doświadczeniach, gdy jesteśmy zranieni i odczuwamy odrzucenie jednostka nabiera przekonania, że miłość umarła. Zrozumienie, że pozytywne uczucia są ukryte pod negatywnymi otwiera nowe perspektywy dla związku. Należy oddzielić uczucia doznawane na początku związku od uczuć doznawane w czasie konfliktu. Należy o tym pamiętać, że miłość z przeszłości jest realna i jej potencjał już istnieje. Należy wyodrębnić źródło gniewu i smutku, następnie powinna nastąpić ekspresja tych negatywnych uczuć. Kolejną fazą jest przebaczenie. Przebaczenie jest konieczne, gdyż jego brak to jest to trucizna, która zatruwa naszą osobowość.
Partner nie jest rozwiązanie. Korzyści związane z przebywania w związku są tak silne, że ludzie zaczynając nabywać przekonania, ze miłość jest lekarstwem na wszystko. Miłość nie jest rozwiązaniem problemów.może być jednym z najbardziej miłych i przyjemnych doswiadczen przynoszących radośc, ale nie jest lekarstwem na wszystkie problemy. Partnerzy są dla siebie pewnym lekarstwem na samotność. Nie można obarczać partnera nadmiernymi oczekiwaniami. Nadmierne oczekiwania prowadzą do rozczarowania. Psychologowie zwracają uwagę, ze miłość do bliźniego wymaga najpierw miłości do samego siebie. Akceptacja siebie jest niezbędnym warunkiem do akceptacji drugiej osoby.
Miłość jest sposobem akceptacji, lecz nie zmiany. Często ludzie uważają, że należy doprowadzić do zmiany osobowości swoich partnerów. Trzeba oprzeć się pokusie zmian drugiego człowieka, do zmiany bowiem mamy samych siebie. Można jedynie liczyć, że gdy zmienimy swoje zachowanie, druga osoba też się trochę zmieni.
Kochankowie nie czytają sobie w myślach. Jedna fantazja miłości mówi, że partnerzy znają się doskonale, nikt wcześniej nie znał ich tak dobrze. Ludzie pragną miłości i uczucia, że są zrozumiani i akceptowani. Osoby nabierają przekonania, że partner nie tylko ich rozumie, ale też zna ich myśli. Jeśli ich nie zna, to powstaje uczucie smutku i rozczarowania. Nie można przyjąć, że partner zna i rozumie myśli i uczucia drugiej osoby. Każdy jest odpowiedzialny za to, aby partner nabył takiej wiedzy. Partner może nie rozumieć oczekiwań drugiej osoby ze względu na przykład na zwyczaje rodziny drugiej osoby. Nie można oczekiwać zrozumienia, jeśli się nie dostarcza partnerowi wiedzy. Stawiają siebie wtedy w roli ofiary. W pewnym kryterium miłości mężczyzny jest uzupełnienie pragnień kobiety, lecz on musi wiedzieć jakie to są pragnienia. Przewidywanie pragnień i czytanie w myślach to czysta fantazja.
Związek ocenia się przez działanie, a nie przez komunikację, która może służyć do manipulacji.
Związki się zmieniają. Nie są określone raz na zawsze. Ludzie odczuwają lęk przed zmianami i uważają, że zmiana może być niebezpieczna, dlatego należy ich unikać. Tym czasem związek nigdy nie jest statyczny. Umiejętność zmagania się ze zmianą w pozytywny sposób to baza związku. Musimy nauczyć zmagać się zarówno z własnymi pragnieniami, jak i z własnymi zmianami i zmianami dostrzeżonymi u partnera. Ważne jest, aby wspierać rozwój partnera i wiedzieć, że on też będzie wspierać nas. Ważne jest, aby partnerzy wzajemnie wspierali swój rozwój.
Niewierność zawsze zatruwa miłość. Zdrada zatruwa i uszkadza miłość. Romans pozamałżeński zawsze świadczy o problemach w małżeństwie. Oszustwo działa destrukcyjnie i nigdy nie kończy się pozytywnie. Według psychologów gdy nasze nieuczciwe zachowanie nie zostaje ujawnione, to i tak mamy świadomość, że jesteśmy pozbawieni honoru i charakteru. Honor i lojalność są ważne dla silnego i kochającego związku.
Potępienie jest nieodpowiedzialnością. W związku często zdarza się tak, ze dobre samopoczucie psychiczne przypisujemy sobie, natomiast partner stanowi świetną okazję bycia kozłem ofiarnym. Istnieje tendencja do zrzucania winy na partnera za wszystkie niepowodzenia. Małżenstwo stwarza perfekcyjną okazję do zrzucania winy i oskarżeń. Krytyczna ocena siebie jest o wiele trudniejsza niż zrzucanie winy na partnera. Potępienie kogoś czyni nas pasywnymi ofiarami i hamuje nasz rozwój. Trzeba przyjąć bardziej afirmatywne postawy, wyznaczyć sobie cele i do nich dążyć. Im bardziej człowiek przyjmuje odpowiedzialność za siebie i swoje postępowanie, tym bardziej staje się szczęśliwy.
Dawanie jest zaraźliwe. Miłość drugiego człowieka wymaga równowagi pomiędzy dawaniem a braniem. Miłość oparta na dawaniu przynosi więcej satysfakcji, niż miłość oparta tylko na braniu. Bardziej czujemy miłość, gdy obdarowujemy kogoś, niż gdy bierzemy. Troska powoduje wzajemność, ale nie można dawać w nieskończoność. Złota reguła: daję 70% i wymagam 30%. Wymagania muszą istnieć, lecz nie można tylko wymagać.
Miłość przebacza. Najpierw należy przebaczyć sobie (1 faza). Jeśli człowiek nie potrafi wybaczyć sobie, wówczas powstają negatywne uczucia. Należy również umieć przebaczać partnerowi (2 faza). Nie jest to zapomnienie czy wytłumaczenie, ani racjonalizacja. Jest to aktywny i świadomy wybór.
Wiele związków podziela mit , że wszystko można wywlec na wierzch i wszystko negocjować. Niestety wszyscy mamy pewne aspekty własnej osobowości nie nadające się do negocjacji. Pewne rzeczy powinny zostać nienaruszone.