Prawo karne procesowe
Wykład 2
15.10.2009
Obowiązki świadka:
Procesowe:
- stawić się i pozostać, aż zostanie zwolniony
- złożyć zeznania
Niewykonanie obowiązku procesowego skutkuje ukaraniem świadka. Prawo takie ma np. organ, który go wezwał.
Świadka można ukarać za niestawienie się na rozprawę. Policja zatrzymuje świadka (w4h przed rozprawą) i przymusowo doprowadza go.
Przedmiot procesu - problem odpowiedzialności karnej, czasem cywilnej (jeśli ma związek z zarzuconym czynem)
Proces adhezyjny - dochodzenie roszczeń cywilnych w procesie karnym (jest czymś wyjątkowym). Korzyści podwójne. Te same dowody, np. wypadek drogowy.
Odpowiedzialność karana - jest poniesieniem przez osobę konsekwencji określonych w ustawie.
Odpowiedzialność karna i cywilna nazywana jest odpowiedzialnością prawną. Ta odpowiedzialność ma dwie podstawy:
Faktyczną
Normatywną
Ad. 1
To czyn zarzucany oskarżonemu, który w razie potwierdzenia dowodami zostaje oskarżonemu przypisany.
Czyn zarzucony - po raz pierwszy zostaje zarzucony podejrzanemu w czasie postępowania przygotowawczego.
Proces i rem - w sprawie (nie ma wątpliwości, że popełnione zostało przestępstwo, ale nie wiadomo, kto je popełnił)
Osoba podejrzana - zbiera się dowody, ale nie ma zarzutów.
Proces in personam - dowody wskazują na to, że można czyn zabroniony przypisać osobie. Tutaj nie ma już podejrzanego.
Kiedy pojawia się zarzut piszemy akt oskarżenia. Autorem tego aktu jest prokurator i tam jest określony zarzucany oskarżonemu czyn.
Osoba pozostaje tak długo oskarżonym aż wyrok się uprawomocni.
Skazany - wyrok jest prawomocny (nie można go zaskarżyć aktem zaskarżalnym np. apelacja) (w formie formalnej).
Tożsamość czynu jest wyłączona:
Jeżeli w wyniku procesu nastąpiła zmiana osoby sprawcy.
Nastąpiła zmiana dobra prawnego (przedmiot ochrony).
Ustalono, ze należy zmienić osobę pokrzywdzonego a równocześnie doszła jedna różnica w zakresie np. miejsca, czasu czynu.
Nie doszło do zmiany pokrzywdzonego, ale ujawniły się, co najmniej trzy różnice dotyczące miejsca czynu, czasu czynu itp.
Podstawa normatywna odpowiedzialności - kwalifikacja prawna czynu.
W stosunku do podstawy faktycznej nie wolno zmieniać.
W stosunku do podstawy materialnej może ulec zmianie.
Np. art. 148 paragraf 1 k.k.
Jeżeli mamy różnicę, co do paragrafów danego artykułu k.k. to możemy zmienić dany paragraf na inny.
W toku przebiegu procesu np. śledztwa. Jeżeli powstaje nowy zarzut to trzeba przesłuchać oskarżonego z tego nowego zarzutu.
Art. 400 jeżeli ujawni się, że dany czyn to wykroczenie to sąd nie ma obowiązku przekazania sprawy.
Proces zasadniczy 0 rozpatruje się kwestię odpowiedzialności karnej
Akcja cywilna w procesie karnym - to szeroka nazwa na określenie postępowania doprowadzającego do odpowiedzialności cywilnej w procesie karnym.
Postępowanie adhezyjne.
Uprawniony jest pokrzywdzony lub uprawniona jest inna osoba do wniesienia powództwa.
Obowiązek naprawienia szkody art. 46 paragraf 1 k.k.
Zasądzone jest odszkodowanie art. 415 paragraf 5 k.p.k. Art. 49 k.k. Zwrot korzyści majątkowej art. 52 k.k.
Tryby postępowania - tryb ścigania bądź zróżnicowany przebieg procesu.
Proces karny może być w różny sposób inicjowany.
Tryb ścigania:
Z oskarżenia prywatnego
Rozwiązania prawne zawarte w Kodeksie Karnym. Pokrzywdzony musi napisać akt oskarżenia. Prokurator może objąć ściganie z oskarżenia prywatnego art. 60 paragraf 1 k.p.k.
Osoba, która wnosiła akt oskarżenia może zostać oskarżycielem posiłkowym lub świadkiem, jeżeli prokurator włączył się w ściganie.
Jeżeli prokurator nie objął oskarżenia to pokrzywdzony zbiera dowody, pokrywa zryczałtowane koszty procesu.
Nie ma postępowania przygotowawczego (gdyby prokurator objął akt oskarżenia to wtedy jest).
Prokurator może zrezygnować z objęcia ścigania.
Jeżeli prokurator objął ściganie to oskarżyciel prywatny stoi u boku prokuratora jako oskarżyciel posiłkowy uboczny.
Jeżeli prokurator sporządził akt oskarżenia a potem odstępuje od niego, to wtedy jest brak oskarżenia. Pokrzywdzony ma dwa tygodnie na zdecydowanie czy popiera akt oskarżenia sporządzony przez prokuratora czy sporządza nowy.
Jeżeli autorem jest oskarżyciel prywatny i prokurator wstąpił do procesu, by potem odstąpić od niego - to wtedy mamy powrót do poprzedniego stanu.
Oskarżenie publiczne
Dotyczy wielu przestępstw. Bezwarunkowy tryb - z urzędu. Np. art. 278 - kradzież.
By postępowanie się toczyło musi być spełnione kilka warunków:
Wniosek pokrzywdzonego - umorzenie wniosku może nastąpić na różnych etapach.
Etapy:
Wywołanie sprawy
Przewód sądowy - do tego momentu można cofnąć wniosek art. 12 k.p.k. Wyjątek art. 197 k.k.
Art. 12 k.p.k. paragraf 3 - Ponowne złożenie wniosku jest niedopuszczalne.
Uzależnione od zezwolenia władzy lub organu
Instytucja samoistnego oskarżenia posiłkowego - oskarżyciel subsydiarny art. 55 k.p.k.
Przymus adwokacki - czynność dokonana przez adwokata.