Mukopolisacharydoza
Rozpoznanie
Spośród siedmiu znanych typów choroby wyróżnia się cztery główne:
Typ I (zespół Hurler): wzmożone wydalanie mukopolisacharydów z moczem; niedobór alfa-1-iduronidazy.
Typ II (zespół Huntera): wzmożone wydalanie mukopolisacharydów z moczem; niedobór sulfatazy-2-iduronianu.
Typ III (zespół Sanfilippo): wzmożone wydalanie mukopolisacharydów z moczem; niedobór sulfatazy siarczanu heparanu.
Typ IV (choroba Morquio): wzmożone wydalanie mukopolisacharydów z moczem; niedobór N-acetylogalaktozamino-6-sulfatazy w fibryloblastach skóry.
Rokowanie
Typ I: Do typowych objawów choroby należą: pogrubienie rysów twarzy, zmętnienie rogówki, przepuklina pępkowa, niski wzrost, postępująca degradacja umysłowa, zgon w drugiej dekadzie życia.
Typ II: Objawy choroby takie jak w typie I, poza późniejszym pojawieniem się pierwszych objawów; przezierne rogówki, zgon w trzeciej dekadzie życia.
Typ III: Postępująca degradacja umysłowa w okresie wczesnego dzieciństwa, prawidłowy wzrost, przezierne rogówki, brak pogrubienia rysów twarzy, zgon w drugiej dekadzie życia.
Typ IV: Niski wzrost, skolioza, brak cech dysmorfii twarzy, przezierne rogówki, osiowe podwichnięcie kręgu szczytowego, zgon w trzeciej dekadzie życia.
Wszystkie typy chorób, poza typem II, uwarunkowane są autosomalnie recesywnie. Typ II (zespół Huntera) dziedziczy się jako cecha recesywna sprzężona z chromosomem X. Częstość występowania wszystkich mukopolisacharydoz w populacji wynosi 1:20000. Najczęściej występuje typ III. Diagnostyka prenatalna możliwa jest na podstawie wyników dwukierunkowej elektroforezy glikozaminoglikanów (mukopolisacharydów) w płynie owodniowym, a także na podstawie oceny aktywności enzymów w hodowli amniocytów płynu owodniowego lub kosmkach trofoblastu. W typie II mukopolisacharydozy identyfikacja nosicielek genu polega na analizie biochemicznej leukocytów i cebulek włosowych. Diagnostyka molekularna choroby dokonywana jest na podstawie analizy dziedziczenia specyficznych markerów genetycznych choroby w rodzinie chorego lub przez identyfikację mutacji.
Mukopolisacharydoza typ I (MPS I)
Niedobór alfa-1-iduronidazy jest przyczyną występowania trzech, wykazujących pewne podobieństwo kliniczne, fenotypów z których każdy jest częścią MPS I.
Zespół Hurler (MPS IH): postać najcięższa u dzieci, powodująca sztywność stawów, hepatosplenomegalię, zmętnienie rogówki i postępujące upośledzenie umysłowe. Dzieci umierają z powodu zakażenia dróg oddechowych bądź niewydolności krążenia.
Zespół Scheie'a (MPS IS): charakteryzuje niektóre podobne objawy (np. sztywność stawów, zmętnienie rogówki) jak w MPS IH, lecz zmiany te są znacznie łagodniejsze, a dzieci nie wykazują upośledzenia umysłowego. Zdarza się, że choroba ta nie zostaje rozpoznana przed osiągnięciem przez pacjenta wieku dorosłego.
Chorzy z zespołem Hurler-Scheie'a (MPS IHS) wykazują pośredni fenotyp z zajęciem stawów, zmętnieniem rogówki i lekkim upośledzeniem umysłowym.
Wszystkie trzy stany kliniczne łączy nieprawidłowe wydalanie mukopolisacharydów i niskie poziomy alfa-1-iduronidazy. Najbardziej tłumaczeniem tych zmian jest to, że przyczyną zespołów Hurler i Scheie'a są różne mutacje genu alfa-1-iduronidazy, zespół Hurler-Scheie'a jest natomiast formą pośrednią.
Na podstawie: „Podstawy genetyki medycznej” aut. M.Connor, M.Ferguson-Smith