Na podstawie:
Ciechaniewicz W.: „Pielęgniarstwo. Ćwiczenia”; Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010
Red. Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K.: „Podstawy pielęgniarstwa”, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2008
Podawanie leków przez błony śluzowe
Przez błony śluzowe podaje się leki do: worka spojówkowego, nosa, pochwy.
Leki podawane do worka spojówkowego i nosa - krople, maści, płukania.
Do pochwy: globulki, płukania, tabletki, kremy, gałki, galaretki.
Błona śluzowa oka jest bardzo dobrze ukrwiona - powoduje to szybkie wchłonięcie się leku. Szybciej wchłaniają się leki w postaci wodnej niż stałej.
Zapuszczanie kropli - ma na celu podanie do worka spojówkowego sterylnych kropli do oczu w ilości 1 - 2 kropli.
Zakładanie maści do oczu - gdy lek powinien pozostać na dłużej w worku spojówkowym.
Płukanie oka - zabieg stosowany do oczyszczenia i łagodzenia odczynu tkankowego. Wskazane jest w przypadku wydzieliny w oczach, zapalenia, zakażenia lub podrażnienia tkanek. Zabieg ma na celu usuwanie wydzieliny z worka spojówkowego, co wzmacnia działanie innych leków.
Algorytm: zakraplenie leku do oka
Cel: podanie kroplami leku do worka spojówkowego w celu zapobieganie zakażeniu, wysychaniu i uszkodzeniu tkanek, przywrócenia fizjologicznych warunków w części zewnętrznej oka.
Zadania pielęgniarki: Zabieg wykonywany na zlecenie lekarza
Przygotowanie pacjenta: poinformowanie o celu zabiegu. Ułożenie w pozycji siedzącej z głową uniesioną ku górze lub w pozycji leżącej.
Przygotowanie sprzętu: lek, kroplomierz, lignina, jałowe gaziki, rękawiczki.
Algorytm:
sprawdź zlecenie.
poinformuj pacjenta.
umyj ręce i przygotuj zestaw.
ułóż pacjenta w pozycji siedzącej z podparciem głowy lub w pozycji leżącej.
podgrzej w dłoniach butelkę z lekiem.
jałowy gazik włóż między 3 i 4 palec lewej ręki.
kciukiem i palcem wskazującym lewej ręki rozchyl powieki i podtrzymuj je, odsłaniając dolny zachyłek worka spojówkowego, oprzyj palce o brzegi oczodołu,
poleć pacjentowi patrzeć w górę.
trzymaj kroplomierz w prawej ręce prostopadle do spojówki dolnej powieki, w odległości ok. 2 - 3 cm, oprzyj delikatnie dłoń o czoło pacjenta.
wpuść 1 - 2 kropli do worka spojówkowego, nie dotykając zakraplaczem do spojówki i rzęs chorego. Poleć pacjentowi zamknięcie oka i wykonanie kilku ruchów gałką oczną w celu rozprowadzenia leku.
gazikiem z lewej ręki wytrzyj nadmiar leku.
uporządkuj używany sprzęt.
udokumentuj wykonanie zabiegu.
Podawanie leków przez jamę nosową
Leki podawane przez jamę nosową powodują zwężenie naczyń krwionośnych, zmniejszenie przekrwienia, przesięku i obrzęku. Stosuje się je głównie w nieżytach błon śluzowych nosa. Częste stosowanie prowadzi do wtórnego przekrwienia błon śluzowych i nawrotu choroby.
Algorytm: podanie leku do nosa
Cel: wprowadzenie kroplami leku na błonę śluzową nosa w celu leczniczego zadziałania na błonę śluzową nosa, ułatwienia oddychania, poprawienia samopoczucia.
Zadania pielęgniarki: przygotowanie pacjenta, przygotowanie sprzętu, wykonanie zabiegu.
Przygotowanie pacjenta: poinformowanie o celu i istocie zabiegu, ułożenie w pozycji siedzącej lub leżącej z głową odchyloną do tyłu, oczyszczenie nosa przed zabiegiem.
Sprzęt: zakraplacz, lignina, rękawiczki, miska nerkowata.
Algorytm:
Sprawdź zlecenie i przygotuj pacjenta.
umyj ręce i przygotuj sprzęt.
poleć pacjentowi oczyścić nos.
posadź lub połóż pacjenta z głową odchyloną ku tyłowi. Unieś palcem lewej ręki koniuszek nosa.
wprowadź kilka kropli leku do każdego otworu nosowego, nie dotykając kroplomierzem błony śluzowej nosa. Pacjent winien oddychać przez usta. Powinien pozostać w tej pozycji ok. 5 min.
uporządkuj i zabezpiecz sprzęt.
udokumentuj wykonanie zabiegu.
Podawanie leków do ucha:
Cel: wprowadzenie leku kroplami do kanału słuchowego w celu: zmniejszenia procesów zapalnych, rozmiękczenia zalegającej wydzieliny.
Zadania pielęgniarki: na zlecenie lekarza. Przygotowanie pacjenta, sprzętu, wykonanie zabiegu.
Przygotowanie pacjenta: poinformowanie o przebiegu zabiegu. Ułożenie na boku, z głową przechyloną na stronę zdrowego ucha.
Sprzęt: lek o temperaturze zbliżonej do temperatury ciała, zakraplacz, lignina, rękawiczki, miska nerkowata.
Algorytm:
Sprawdzenie zlecenia i umycie rąk. Przygotowanie pacjenta i sprzętu.
ułożenie pacjenta na boku, skierowanie chorego ucha ku górze, lub w pozycji siedzącej z głową mocno przechyloną na stronę zdrowego ucha.
uchwycenie krawędzi małżowiny i pociągnięcie ku górze i ku tyłowi (u dzieci po 3 r.ż i dorośli) lub ku dołowi i do tyłu (u dzieci poniżej 3 r.ż.) - warunkuje to lepszy dostęp do kanału słuchowego zewnętrznego.
wprowadzenie leku po wewnętrznej ścianie przewodu słuchowego.
osusz ligniną nadmiar leku.
pacjent pozostaje w tej pozycji ok. 5 min.
pomasuj małżowinę ucha w okolicy otworu słuchowego zewnętrznego w celu spłynięcia kropli w głąb kanału słuchowego.
zabezpiecz zużyty sprzęt.
udokumentuj wykonanie zlecenia.
Podawanie leków dopochwowo
Leki podawane tą drogą działają przeciwzapalnie, odkażająco, przeciwbólowo. Podczas podawania leków dopochwowo należy przestrzegać następujących zasad:
Zapewnienie intymności,
Jałowy sprzęt i leki,
Rozluźnienie mięśni miednicy, pośladków przed i w czasie zakładania leku,
Oddanie moczu przed wprowadzeniem leku
Właściwa temperatura płynu anestetycznego - 42°C,
Właściwa pozycja podczas zabiegu - leżąca na basenie, ginekologicznej, siedzącej
Zwilżenie wodą tabletek przed wprowadzeniem do pochwy,
Wprowadzenie aplikatura na 5 - 7 cm, na okolicę tylnego sklepienia (aplikatur skierować w stronę kości krzyżowej),
Umycie rąk przez pacjentkę przy samodzielnym wprowadzaniu leku,
Zabezpieczenie bielizny osobistej.
Algorytm podania leku do pochwy:
Sprawdzenie zlecenia i tożsamości pacjentki,
zapewnienie intymności,
ułożenie pacjentki w pozycji zapewniającej komfort i bezpieczeństwo - na wznak, ze zgiętymi i odwiedzionymi kończynami dolnymi,
odsłonięcie okolicy krocza - zrobienie budki,
oczyszczenie okolicy ujścia pochwy gazikami zwilżonymi płynem antyseptycznym i przemycie gazikami nasączonymi wodą - w przypadku pacjentek leżących,
rozpakowanie leku - po sprawdzeniu,
założenie jałowych rękawiczek,
rozchylenie warg sromowych lewą ręką,
wprowadzenie leku do pochwy prawą ręką: uchwycenie globulki między kciuk i palec wskazujący, wprowadzenie leku do pochwy aby znalazł się w okolicy szyjki macicy,
zabezpieczenie bielizny osobistej.
uporządkowanie materiału, sprzętu, otoczenia,
poinstruowanie o sposobie samodzielnego wprowadzenia leku do pochwy - nie są wymagane rękawiczki jałowe,
umycie higieniczne rąk.
udokumentowanie zabiegu.
2