1. Pojęcie i przedmiot pedagogiki ogólnej.

Pedagogika ogólna- nauka, która posiada własną teorię o wychowaniu oraz wiedzę teoretyczną o praktyce wychowania

Przedmiot pedagogiki ogólnej:

-wychowanie- świadome i celowe działanie pedagogiczne zmierzające do osiągnięcia stałych zmian rozwojowych w osobowości wychowanka.

2. Pojęcie, zakres i funkcje wychowania

- wychowanie- świadome i celowe działanie pedagogiczne zmierzające do osiągnięcia względnie stałych skutków (zmian rozwojowych) w osobowości wychowanka.

Wychowanie w znaczeniu szerokim oznacza:

• przygotowanie jednostki do pełnienia zadań, stawianych przez cywilizację

• proces osiągania optymalnego rozwoju osobowości

• pewien rodzaj ludzkiej działalności, polegającej na wywoływaniu odpowiednich zmian w osobowości wychowanka

• wychowanie zawiera w sobie proces kształcenia, czyli nauczania i uczenia się

Wychowanie w znaczeniu wąskim określa się jako:

• celową i świadomą działalność zmierzającą do realizowania założonych celów

• wychowanie moralne oraz kształtowanie uczuciowo - emocjonalnej strony osobowości wychowanka

W ogólnym ujęciu, wychowanie to przygotowywanie jednostki do pełnego życia w społeczeństwie; pełni ono następujące funkcje:

• funkcję zachowawczą - przekazywanie tradycji, obyczajowości, wzorców zachowań panujących w danej społeczności

• funkcję twórczą - kształtowanie kreatywności wychowanka we wszystkich sferach jego życia

3. Co to znaczy, że pedagogika jest nauką humanistyczną?

Znaczy to, że podstawą humanistyki pedagogiki jest jej przedmiot, a więc człowiek i jego proces wychowania

4. Porównaj cele wychowania w behawiorystycznej i humanistycznej koncepcji człowieka.

Behawiorystyczne: Ujmuje człowieka jako strukturę psychonerwową powstałą w wyniku doświadczenia .Wychowanie polega na nabyciu stałej umiejętności do powtarzania działań w danych sytuacjach. Zadanie wychowawcy to stwarzanie powtarzających się sytuacji + karanie lub nagradzanie.

Koncepcja humanistyczna- człowiek jest indywidualną, autonomiczną jednostką. Wychowanie: umożliwianie kontaktu z rzeczywistością i pomaganie wychowankowi w realizowaniu jego potencjału (u każdej jednostki inny potencjał) Wychowanie to wspieranie rozwoju wychowanka

5. Relacje nauczyciel - uczeń w autorytarnej i antyautorytarnej teorii wychowania.

Pedagogika autorytarna

Istotę oddziaływań pedagogicznych stanowi bezkrytyczne podporządkowanie się wychowanka woli wychowawcy i zasadom wychowawczym pod groźbą obowiązujących kar (sankcji negatywnych) lub ze względu na stworzone pokusy uzyskania nagród (sankcji pozytywnych). Rolą wychowania jest sterowanie człowiekiem dla jego dobra, które wychowawca sam definiuje

Pedagogika antyautorytarna (Neill - Summerhill)

Stosunki dziecko - nauczyciel, powinny opierać się na zaufaniu, otwartości, bez jednostronnego autorytetu, możliwa jest przyjaźń z dziećmi. Nauczyciel dzięki bezpośrednim kontaktom z uczniem, jest w stanie intensywniej wspomóc jego rozwój.

6. Wyjaśnij znaczenie trzech podstawowych pojęć związanych z wychowaniem: partnerstwo, autonomia i samodyscyplina.

Partnerstwo wychowawcze oznacza typ relacji między wychowawcą i wychowankiem, jaki oznacza współdziałanie dla wspólnego celu, przy empatycznym wzajemnym nastawieniu, wzajemnym szacunku i obustronnej odpowiedzialności.

Autonomia - samorządność, ustanawianie norm (praw) dla siebie samego. Podmiotem autonomii może być jednostka lub grupa (np. w szkole kilkuosobowy zespół uczniów rozwiązujący jakieś zagadnienie). Terenem szczególnie sprzyjającym rozwojowi autonomii młodzieży jest praca pozalekcyjna i pozaszkolna oraz działalność organizacji młodzieżowych.

Samodyscyplina to dyscyplinowanie samego siebie. Jest ona wyrazem dojrzałości, dlatego jej nabywanie i nauczanie to na ogół długi proces. Celami samodyscypliny są umiar oraz rozwój własnego potencjału.

7. Przedmiot i zadania pedagogiki społecznej.

Przedmiotem jest środowisko wychowawcze człowieka. Interesuje się nie tylko najbliższym środowiskiem, ale także tym co dociera do niego w sposób pośredni np., przez media. Skupia się na tym jak środowisko wpływa na wychowanie, analizuje warunki umożliwiające zaspokajanie potrzeb rozwojowych człowieka w różnych okresach jego życia i różnych sytuacjach, jest jednocześnie teorią i praktyką środowiska. Teoretyzuje to co dzieje się w praktyce i dostarcza teorii którą wykorzystuje się w praktyce . CECHY: nauka praktyczna (opracowuje strategie działań), nauka prakseologiczna (odpowiada jak skutecznie działać), ściśle powiązana z potrzebami środowiska.

Pedagogika społeczna ma za zadanie: zbierać wiedzę o całej rzeczywistości wychowawczej; analizować przebieg procesów wychowawczych; obserwować zjawiska wychowawcze i opisywać je; wysuwać wnioski płynące z obserwacji; wykrywać i wyjaśniać związki i zależności jakie zachodzą między zjawiskami wychowawczymi; oceniać pozytywny i negatywny wpływ wszystkich elementów składowych procesu wychowania na rozwój osobowości wychowanka; opracowanie celów, zasad, metod i form pracy pedagogiki społecznej. Przedmiot badań dla pedagogiki społecznej stanowi człowiek wraz z całym jego otoczeniem, wraz ze społecznymi uwarunkowaniami, ale także proces wychowania, zmiany jakie dokonują się w wychowanku pod wpływem wychowania, proces rozwoju i kształtowania się jego osobowości.

8. Pojęcie i kategorie środowisk wychowawczych.

Środowiskiem wychowawczym nazywamy te elementy otaczającej struktury przyrodniczej, społecznej i kulturalnej, które działają na jednostkę stale lub przez dłuższy czas, albo krótko, lecz ze znaczną siłą, jako samorzutny lub zorganizowany system kształtujących się podniet.

Kategorie środowisk wychowawczych:

1. Naturalne dla dzieci i młodzieży to:

• Rodzina

• Środowisko lokalne

• Grupy rówieśnicze

2. Intencjonalne (instytucje opiekuńcze) to:

• Instytucje opieki nad dziećmi o różnego typu upośledzeniach rozwojowych (zakłady specjalne dla dzieci opóźnionych w rozwoju, dla dzieci głuchoniemych i ociemniałych)

• Pogotowia opiekuńcze i zakłady wychowawcze sprawujące opiekę nad dziećmi i młodzieżą wykolejoną

• Instytucje opieki zdrowotnej skupiające dzieci chore lub zagrożone chorobą (senatoria), są to ośrodki przede wszystkim lecznicze

• Instytucje opieki całkowitej (domy dziecka, rodziny opiekuńcze)

3. Placówki wspomagające rozwój dzieci (instytucje wychowania pozaszkolnego):

• Świetlice i czytelnie dziecięce i młodzieżowe

• Tereny zabaw i gier ruchowych

• Kolonie dla dzieci i młodzieży

• Poradnie różnego rodzaju.

9. Co to jest „mała ojczyzna”? Omów rolę społeczną, kulturalną i edukacyjną.

„Mała ojczyzna” wg Theiss`a oznacza psychofizyczną przestrzeń powstałą w wyniku głębokiego zaangażowania się jednostki lub grupy społecznej w życie otaczającego świata. Zwana także prywatną ojczyzną, jest strukturalną złożoną z uczuć, intelektu i działań ściśle związanych z tym co bliskie np. domem czy sąsiedztwem. Pełni fundamentalne role edukacyjno-socjalizacyjne. Jest przede wszystkim źródłem tożsamości jednostek i grup społecznych, łączy z kulturą, przeszłością, przyrodą, orientuje w świecie materii i świecie idei, ułatwia odpowiedź na pytania: kim jesteśmy, skąd idziemy, dokąd zmierzamy? Małą ojczyzną może być nasz dom i jego otoczenie, wieś czy miasteczko. Obejmuje trzy wymiary: przeszłość i tradycję, teraźniejszość, przeszłość.

10. Analiza procesu rewalidacji w kontekście jego podstawowych cech: podmiotowość, ciągłość, powszechność, jak najwcześniejsze zapoczątkowanie.

W rewalidacji dziecka akcentuje się nie tylko wyrównanie, kompensację braków wrodzonych i nabytych w organizmie psychofizycznych dziecka, ale również jego rewalidację społeczną w granicach indywidualnych możliwości. Zadania procesu rewalidacyjnego mają charakter wszechstronny i nie sprowadzają się do przywracania w możliwie maksymalnym stopni jednostki poszkodowanej na zdrowiu do normalnego życia, lecz prawie w każdym przypadku są o wiele szersze, kompleksowe i niejednolite.

Wg Dziedzica polegają one na:

• Zapobieganiu pogłębiania się istniejącego już niedorozwoju lub powstawaniu innych dodatkowych upośledzeń

• Leczeniu i usprawnianiu narządów chorych lub zaburzonych oraz umacnianiu osłabionych

• Stymulowaniu i dynamizowaniu ogólnego rozwoju przy wykorzystaniu sił organizmu oraz korzystnych czynników środowiskowych

• Wychowaniu i nauczaniu specjalnym dostosowanym do wieku, sprawności fizycznej i umysłowej rewalidowanego oraz zapotrzebowania społecznego.

11. MODEL POSTĘPOWANIA REWALIDACYJNEGO.

Rewalidacja-minimalizacja/likwidacja skutków niepełnosprawności.

Model działań rewalidacyjnych:

• diagnoza

• opracowanie postulowanego stanu rzeczy (co chcemy osiągnąć)

• dobór właściwych metod działania

• określenie kierunków wlewu środowiska (poz lub neg)

Rodzaje rewalidacji:

• fizyczna lub rehabilitacja

• psychiczna

• społeczna

• zawodowa

12. ISTOTA I UWARUNKOWANIA PRAWIDŁOWOŚCI REALIZACJI EDUKACJI INTEGRACYJNEJ

Edu integracyjna-wspólne nauczanie pełno i niepełnosprawnych

Przesłanki:

• Wzrost humanitaryzmu

• Krytyczna analiza szkolnictwa specj

• teoria dotycząca wspólnych problemów pełno i niepełnosprawnych

Formy:

• pełna-wszyscy wymieszani

• częściowa-klasy dla pełno i niepełnosprawnych

Prawidłowa realizacja edu integracyjnej zależy od dziecka, rodziców i szkoły

Dziecko:

• max usprawnione fizycznie

• samodzielne

• zaopatrzone w niezbędny sprzęt techniczny

• realistyczna samoocena

• dojrzałe emocjonalnie i społecznie

• chęć uczestnictwa w integracji

Szkoła:

• bez barier architektonicznych

• odpowiednie pomoce dydaktyczne

• odpowiednia kadra

• gabinety specjalistyczne

• sprzęt rehabilitacyjny

13.WALORYZACYJNE METODY KSZTAŁCENIA EKSPONUJĄCYCH WARTOŚCI

Drama, pokaz filmu

Poznawanie rzeczywistości poprzez przeżycia emocjonalne, które wyznaczają cel i wartości jednostki. Wpływa na osobowość, uczucia, postawy, system wartości i charakter. to jest poznawanie rzeczywistości za pomocą przezywania

Metody:

• Inpresyjne - udział w odpowiednio eksponowanych wartościach-akcje charytatywne, marsz nadziei

• ekspresyjne-stworzenie sytuacji gdzie uczestnicy sami wytwarzają dane wartości, wyrażając siebie- przedst. Szkolne

14. ZAŁOZENIA SYSTEMU KLASOWO LEKCYJNEGO

Założył Jan Amos Komeński

Każda klasa idzie wg określonego programu, dzielącego się na działy a ten na tematy-realizowane na kolejnych jednostkach lekcyjnych. Każda lekcja jest tematyczna oprócz klas 1-3 (charakter zintegrowany).

Pracą kieruje nauczycie, ocenia i decyduje o promocji ucznia do kolejnej klasy.

System kl-lekc jest ekonomiczny, o prostej strukturze, łatwości administrowania.

15.POMIAR DYDAKTYCZNY I JEGO FUNKCJE

Uściślone sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych. Symbole-oceny adekwatne don stanu wiedzy.

Rodzaje :

• sprawdzający- porównywany do wymogów programowych

• różnicujący-porównanie wszystkich w odniesieniu do średnich wyników

Funkcje:

• dydaktyczna-nośnik wyników pracy ucznia, jaki stan wiedzy

• wychowawcza-motywacja, aktywizacja

• społeczna-wskazuje miejsce ucznia w grupie, jaka jest sytuacja obezna i prognozy

---