się C3b, Bb, ograniczając aktywację C3 drogą alternatywną.-Adhezyny - przyleganie do komek śluzki to często pierwszy etap choroby, gdyby bowiem nie czynniki adhezyjne, bakterie szybko zostałyby wypłukane. Czynniki oddziałują na komki w zaleŜności od receptor, do ktych wykazują powinowactwo - tłumaczy do osiadanie w rŜych narządach po dostaniu się bakterii do krąŜenia systemowego. Czynniki adhezyjne są strukturami powierzchniowymi:- w większości przypadk są to fimbrie, niekiedy określane jako antygeny czynnika kolonizacyjnego =colonization factor antygen (CFA),- boczne łańcuchy LPS (antygeny O) rnieŜ odgrywają rolę w adhezji,- białko M - ułatwia przyleganie S. pyogenes do nabłonka gardła, przez co jest jego najważniejszym czynnikiem zjadliwości-U rodzaju Shigella na błonie zewnętrznej ulegają ekspresji antygeny plazmidu inwazyjności = invasion plasmid antigenes (Ipa) i białko Ics B (intracellular spread = rozprzestrzenianie międzykomkowe).Wpierw Ipa pozwala na związanie się z powierzchnią komki M, następnie zachodzi endocytoza i przedostanie do cytoplazmy, gdzie Ics B umoŜliwia interakcję z białkami cytoszkieletu - dzięki temu bakteria moŜe wędrować i błony i przedostawać się do następnej komki.- U N. gonorrhoeae to fimbrie pozwalają na przyleganie do śluzki, a ponadto zawierają enzym rozpuszczający podściłę śluzki, pozwalając na penetrację do tkanek podśluzkowych.
CZYNNIKI POWIERZCOWNE: sciana kom, sluz, otoczkipolisachrydowe, peptydowe zbudowane z kw D-glutaminowego sa oporne na dzialanie enzymow proteolitycznych, ochrona przed niekorzystnymi właściwościami środowiska,fagocytoza, adhezja do nabłonka powierzchni stalych-protezy ortopedy bialka powierzchniowe- A blok opsonizacji aureus, M-antyfagocytrane, antykomplementarne, mmunogenne F -wiaze fibronektyne,czynnik adhezyjny,G-uniemozliwia opsonizacje pyogens, adhezyny; fimbrie adhezyjne-sztywne powierzchniowe nici zbudowane z bialka piliny, które pokrywaja pow bakterii g- NaleŜą do lektyn - białek rozpoznających i wiąŜących swoiste receptory, rzeski, włókienka-rod like fimbriae, bialka adhezyjne-intymina EPEC EhEC, inwazyjny-yersinia enterocolitica, glikoproteiny powierzchniowe bakterii, sluz, glikokaliks, LPS, kwasy teichowe
LPS- endotoksyna- w bl zewn g-, integralna cz kom, jest uwalniana po rozpadzie kom a w niewielkich ilościach w czasie jej wzrostu. Za toksyczność LPS odp LIPID A (warunkuje aktywność endotoksyny),oligosacharydu rdzeniowego (antygen wspolny — CA = common antigen) oraz O-swoistego łańcuchabocznego (antygen somatyczny O),G(-) G(+) i G(-)skład chemiczny lipopolisacharyd białkotoksyczna cząsteczka lipid A domena aktywnacząsteczka antygenowa lipopolisacharyd białko wraŜliwość na temperaturę stabilna labilna swoistość gatunkowa - +uwalnianie z komorki liza bakterii aktywne.Wrazliwosc na letalne dzielenie endotoksyn jest uwarunkowana genetycznie: wzrost temp ciala, stan zapalny, leukopenia z nastepcza leukocytoza, hiperglikemia, nadciśnienie plucne, szko, całkowite wyczerpanie, kwawienie, zgon
EGZOTOKSYNY:uwalniane po przejsciu przez sciane kom, co nastepuje w czasie wzrostu lub pod koniec cyklu wzrostowego kom. Cytotoksyny-nie maja ukierunkowanego dzialania, mogą Niszczyc kom w wyniku:a)uszkodzenia bl kom- leukocydyna niszczy leukocyty plytki, hemolizyna niszczy krwinki wykazuja aktywność fosfolipazy b) zahamowanie biosyntezy bialek- cytotoksyna tchawicza-hamuje ruch rzesek blokujac synteze DNA w kom nablonka rzeskowego (bodatella pertussis) toksyna blonicza(corynebacterium diphteria) egzotoksyna A-ps. Aeruginosa. Enterotoksyny- lacza się z receptorami enterocytow, aktywuja cyklaze adenylowa lub guanylowa, sekrecja wody i elektrolitow do swiatla jelita, obfite wodniste biegunki (vi brio cholerae-cholargen, toksyna cieplochwiejna LT, enterotoksyczne szczepy Ecoli LT ST, clostridium perfrinens toksyna A-zatr pokarm C-martwicze zap jelit. Neurotoksyny: zaburzaja wydzielanie acetylocholiny na zakończeniach kom nerw- tetanospasmina porazenie spastyczne w przebiegu tezce (nagromadzenie ach w plytkach nerw-miesn)-toksyna jadu kiełbasianego (botulinowe) odp za porazenie wiotke w zatruciu jadem k. Ach stop.
Niektóre egzotoksyny lacza cechy toksyn roznego typu- toksyna ST-wytwarzana przez Shigelle dysenteriae wykazuje właściwości entero i neuro- . Verotoksyna- syntetyz przez enterokrowtoczne szczepy E coli to neuro cyto entero. Odp za krwotoczne zap okrężnicy i zepsol hemol mocznicowy.
MECHANIZM:- fizyczne uszkodzenie lub przerwanie blon biolog:fosfolipazy, toksyny tworzące pory, toksyne wiazaca lipdy- zahamowanie syntezy bialek uszkodzenie wewnatrzkom regulacji bialka g cyklazy adenylowe- uszkodzenie cytoszkieletu kom eukariotycznej- dzialanie na neurony_hamowanie transmisji neuromediatora przez toksyne tezcowa i botulinowa- wpływ na ukl immunologiczny_indukcja cytokin i mediatorow procesu zapalnego, superantygen TYPI- toksyna wiaze się z pow kom i oddzialywuje z nia TYPII niszcza integralność bl kom eukariotycznej (cytolityczne dzialanie) TYP II - toksyny dwuskładnikowe A-B. czesc B<nietoksyczna) wiazaca się z receptorem na komorce będącej jej celem, może być pojedynczym lub kompleksem kilku bialek,czesc A aktywna (toksyczna) przemieszczające się do wnętrza i uszkadza ja, zwykle powoduja rybozylacje waznego skl komorkowego: właściwości nekrotyzujace hemolityczne letalne np. corynebacterium diphteriae, vi brio cholerae, e col enterotoksyno, shigella, clostridium botullinum, bacillus anthracis
PRZENOSZENIE bezpośrednie: feralno-oralna, droga powietrzna(zakaz kropelkowe), droga seksualna<stosunek>, przez skore, droga przezlozyskowa,zak okołoporodowe
przenoszenie pośrednie: przez pokarm, wode pitna, skazone przedmioty lub plyny, z udzialem wektorow(stawonogi), przez inne osoby (personel med. Rece)
GRUZLICA: 40%masy to lipidy(GL kw nikolowe i związki).oprocz tego wielocukry-arabinogalaktan,lipoarabinomannan,nukleoproteiny i 3 frakcje bialek. biol czynne lipidy pratkow:fosfatydy,woski,mikoz mik,peptydyloglikolipidy. Wosk A-ester wielowartościowych alkoholi kw ftienowy-wylacznie u pratkow wirulentnych, B-mieszanina substancji lipidowych,C-ma czynnik wiazkowy, odp za zjadliwość praktkow gruźlicy oraz ich sznurowy wzrost D- lipo polisacharyd, cz lipidowa to kw nikolowe rozne dla roznych pratkow, kw nikolowe odp za kwasoopornosc pratkow.Dwarunkuje wystepowanie uczulenia tuberkulinowego typu opóźnionego.wskaznik wirulencji.lipidy związane z bialkami i wielocukrami tworza omplek działający antygenowo i alergizująco.po usunieciu lipidow ma tylko antygenowe. W cytoplazmie ziarnistoscie wewnatrzkom:fosfatydow, kw.nukleinowych, lipidow,bialek,cytochromow abc,enzymow. Witaminy pratkow: b karoten, prowitamina a,zespol wit k b1 b2 b6 biotyna biotyna, kw nikotynowy.Pigmenty: karotenoidy,chinoidynowe,porfirynowe,pterydynowe
Prątki atenuowane wykorzystane do czynnego uodporniania ludzi przeciwko gruźlicy; organizm, który zetknie się z takimi osłabionymi prątkami, bardzo szybko uruchamia mechanizmy pamięci immunologicznej. Wszystkie noworodki w Polsce są szczepione atenuowanymi prątkami BCG (Bacille Calmette-Guerin) w pierwszej dobie Ŝycia. Szczepionka przygotowana z żywego atentowanego mutanta pratka bydlęcego o znacznie osłabionej zjadliwości, który pozbawiony dzialania chorobotwórczego zachowal swoje właściwości antygenowe i alergizujące. W 12 miesiacu spr się u niemowlat kontrola obecności i wielkości blizny poszczepiennej.Dzieci bez blizny lub z mala blizna sa ponownie szczepione. Tuberkulina-przesacz hodowlany zawierajacy produkty metabolitu i skl kom pratka (stara tuberkulina) lub oczyszczone białkowe pochodne PPD.sluzy do wykrywania nadwrażliwości typu opoznionegowystepujacej u osob zakazonych gruzlica. Środskorne wstrzyknięcie 5 jednostek tej tuberkuliny wywołuje po 24-48 godzinach miejscową reakcję zapalną w postaci stwardnienia, obrzęku i zaczerwienienia, pod warunkiem, Ŝe osoba, ktorej podano tuberkulinę, jest odporna na zakaŜenie gruźlicą albo wskutek szczepienia, albo wskutek przebycia gruźlicy pierwotnej. Wynik odczytuje się po 72 godzinach i uwaza się go za dodatni, jeśli stwardnienie w miejscu wstrzyknięcia tuberkuliny ma średnicę przynajmniej 10 mm,dodatni wynik: organizm zetknął się z pratkami, nie potwierdza toczącego się aktualnie procesu chorobowego jest dodatni ok. 6 tyg po zakazeniu, organizm zareagowal na szczepienie wytworzeniem stanu nadwrażliwości. Fałszywie dodatni: jako wynik reakcji krzyzowej z innymi pratkami. Ujemny wynik proby tuberkulinowej moŜe świadczyć o tym, ze: osoba nie była narazona na zakazenie pratkami, nie wytworzyl się wysarczajacy satn nadwrażliwości po szczepieniu, stan nadwrażliwości skończył się (osoby stare, wyniszczone choroba), w przypadku zakłócenia ukl odpornościowego przez inny czynnik zakazny np. wirusowy HIV rozyczka, odra czy bakteryjny krztusiec także przy leczeniu kortykosteroidami. Dlatego probatuberkulinowa jest przydatna takŜe w diagnostyce i ocenie postępow leczenia gruźlicy. NajwaŜniejsze jeszaobserwowanie zmiany odczynu uprzednio ujemnego na dodatni.
Diagnostyka wirusów
1.Wirusy namnaża się w hodowlach komórkowych, albo innch żywych układach (zarodki kurze, zwierzeta)Permisywność-> Wirusy namnażają się tylko w komórkach zawierających odpowiedni receptor (dla nieznanych wirusów stosuje się kilka lini komórkowych jednocześnie)2. Metody wykrywania wirusów w hodowlach kom: (1)Obserwacja zmian cytopatycznych -> różne rodziny wirusów - różne zmiany (2)Hemadsorpcja-> wirusy oslonkowe wbudowuje w blone kom hemaglutyniny, ktore sa wyrkywane metoda hemadsorpcji-> dodanie erytrocytów powoduje ich „przyklejenie”- hemadsorpcje do komorek hodowli. (3)Hemaglutynacja-> stosowana do wykrywania wirusow majacych w swojej oslonce hemaglutyniny. Dodanie zawiesiny erytrocytow powoduje polacznie erytrocytow (aglutynacje) (4)Interferencja wirusowa z efektem cytopatycznym-> do wykrywania wirusow nie powodujących „żadnych zmian” , ale uniemożliwiają namnażanie innych wirusów w zakażonych kom. Do dokladnej identyfikacji wykorzystuje się: Obserwacje budowy morfologicznej, techniki serologiczne, neutralizację, zahamowanie hemadsorpcji, zahamowanie interferencji wirusowej, immunofluorescencja bezpośrednia, mikroskopia immunoelektronowa. Pośrenie testy serologiczne: Zahamowanie hemaglutynacji, odczyn wiązania dopełniacza, odczyn immunofluorescencji bezpośredniej, odczyn immunoenzymatyczny, western bloting (wykrywa anty-HIV