Katarzyna Furgalska, Martyna Jędrusik
JAKIE DZIAŁANIA POWINNY ZOSTAĆ PODJĘTE W PRZYPADKU PRÓBY SAMOBÓJCZEJ
W SZKOLE
Samobójstwo często jest wołaniem o pomoc, próbą zwrócenia na siebie uwagi, dlatego tak ważne jest aby nie bagatelizować sygnałów, zanim jeszcze nie jest za późno. Jeśli chodzi o profilaktykę, to przede wszystkim w szkole, która ma zapewnić każdemu dziecku bezpieczeństwo, samobójstwo nie może być tematem tabu, zarówno wśród nauczycieli, jak i uczniów. Niezwykle ważny jest działający w obie strony szacunek oraz wzajemne zrozumienie. Istotna jest też równowaga, tzw. zasada „złotego środka” między dystansem a bliskością, oraz między empatią a szacunkiem. Szczególnie powinna być ona przestrzegana w stosunku do uczniów ze skłonnościami samobójczymi. Nauczyciel a także inni pracownicy powinni znaleźć dla takiego ucznia tyle czasu i cierpliwości, ile tylko potrzebuje.
Należyta interwencja szkoły może zapobiec ostatecznemu aktowi autodestrukcji. Należy jak najszybciej rozpoznać uczniów w złym stanie emocjonalnym. Jednak w szkole to przede wszystkim jej pracownicy mają pomagać, dlatego tak ważne jest wzmacnianie ich zdrowia psychicznego. Można to osiągnąć poprzez dostarczenie im informacji, które pomogą zrozumieć zaburzenia i obciążenia psychiczne, zarówno u siebie, jak i u uczniów, a także nauczą właściwego reagowania w takiej sprawie. Ważne jest także wsparcie oraz jeśli zajdzie taka potrzeba- terapia. Drugim ważnym czynnikiem jest wzmacnianie poczucia własnej wartości. Dziecko powinno wiedzieć, że każdy człowiek jest ważny, wszyscy są równi i powinno czuć się kochane. Nauczyciele powinni uświadamiać rodziców aby nie tylko mówili dziecku, że je kochają, ale także, pokazywali to, żeby czuło się kochane i to nie„za coś”, ale dlatego, że jest. Dobrze byłoby wprowadzić do szkoły trening umiejętności życiowych, najpierw
z udziałem ekspertów, a następnie jako stały program szkolny. Powinien on uczyć dzieci, jak wspierać rówieśników, a także w jaki sposób szukać pomocy. Istotnym elementem jest nauczenie dzieci, wyrażania swoich emocji oraz tego, jakie pozytywne skutki niesie za sobą zwierzanie się osobom starszym, np. rodzicom, czy nauczycielom. Warto przytoczyć w tym momencie jakiś przykład ze swojego życia, gdzie pomoc dorosłych okazała się wspaniałym wyjściem z sytuacji, ponieważ często młodym ludziom ciężko jest uwierzyć, jeśli przedstawiamy im coś tylko przez pryzmat teorii. Ważne jest również zapobieganie przemocy i szykanowaniu uczniów, oraz uczenie tolerancji. Należy zawracać uwagę także na akty agresji za pomocą słów. Ponadto obowiązkiem nauczycieli powinno być dostarczenie uczniom informacji gdzie mogą szukać pomocy (np. kryzysowy telefon zaufania). Najistotniejszym czynnikiem jest jednak dobry kontakt nauczyciela lub pedagoga z uczniem i zyskanie zaufania ucznia. Nie należy bać się rozmowy bo często to właśnie bariery komunikacyjne stają się początkiem problemów, które mogą zakończyć się samobójstwem. Jeśli młody człowiek ujawni się z zamiarem popełnienia samobójstwa, potrzeba szybkiej interwencji, dlatego w tym przypadku ważny jest czas i wiara, że naprawdę może to zrobić. Nie można bagatelizować żadnego sygnału! Należy ucznia niezwłocznie oddać pod opiekę lekarską. Nie można pozostawić go samego z problemem. Powinno się także „odciąć” go od niebezpiecznych środków, które mogą umożliwić mu popełnienie samobójstwa. W przypadku gdy nie uda się uniknąć najgorszego, szkoła powinna w odpowiedni, wcześniej opracowany sposób poinformować nauczycieli, pozostały personel szkolny, a także uczniów i rodziców o zajściu. Niezwykle ważne jest, aby zrobić to delikatnie
i umiejętnie. Należy także objąć szczególną opieką rodzinę ucznia, który zdecydował się na ten akt, ale także wszystkich uczniów tej szkoły ze skłonnościami samobójczymi, aby czyn ich kolegi, czy też koleżanki nie stał się dla nich zachętą do zrealizowania planów i aby nie doszło w ten sposób do samobójstwa grupowego.
Szkoła jest miejscem, gdzie dzieci spędzają większość dnia, dlatego nie można pozwolić aby uczęszczały tam ze strachem i niepewnością. Powinna ona być miejscem spokoju i azylem, który nie zawiedzie nawet wtedy, gdy zawiodą najbliżsi. Dziecko powinno chętnie uczęszczać a przypadku problemów nauczyciele i pracownicy szkoły powinni być na tyle wykwalifikowaną kadrą, żeby potrafić pomóc w każdej sytuacji i każdym problemie, aby samobójstwo nie było ucieczką od problemów i szkoły.